Ú Fatyô u Zuan a Bemshima Kpa?

NGISE orngeren takerada Henry Thoreau u lu mar u Amerika yô nger kwagh ke’ inyom i 1854 nahan ér: “Ior kpishi mba yan ican a zwa bughun shio.”

Kwagh ne tese ikyav ér ior kpishi yange ve zua a bemshima sha ayange na la ga. Nahan kpa shighe la kar hegen war kuman anyom 150. Akaa kaha kposo nyianaa? Shin mkaanem ma Thoreau mara ma sha kwar ikyar hereghe? We iyol you di ye? Bem u ú lu a mi la kuma ú wee? Shin ka ú hang, ishima ngi nyian we sha kwagh u kpere, shin sea kera sav a sav mkaanem ma Thoreau ga yô, ú ‘ngu yan ican a zwa bughun shioo’?

KWAGH ka a er vihi yô, akaa nga ke’ tar kpishi a á lu yangen ior u zuan a bemshima yô. De se ter á kpuaa tseegh. Ke’ ityar igen kpishi yô, m-ban u̱ ityom i tôôn ior kua mndahar u injartom i̱ ndahar la ka a va a ibanave kpishi shi mtaver u inyar kpa a seer shami. Gema ke’ ityar igen di yô, ior kpishi ka ve vihi shighe sha u zendan inyaregh kua uyôughyôughmbaakaav ityô. Nahan kpa, ashighe kpishi imba uma u shín sha u zendan akaa sha gesa la kpa ve a bem ga saa ishimanyian tseegh. Mbamzeyol mbagen anza er angev man ityav man ifer man m-ban u ijirôron i sha mimi man mkighir kpaa ka ve yange ior u zuan a bem.

Ve Kér Bemshima

Mlu u tar na yô taver ior kpishi u wan ishima a ú. Antônio * yange lu orhemen u mbatomov mba kômpeni u he’ gar u São Paulo ke’ tar u Brazil. Er yange lu veren ishima ér una sôr mbamlu mbaakaav ve̱ lu guda yô, a nyôr iyol ke’ ayôôso man num gban, kpa kwagh la na un bem ke’ ishima ga.

Mbagenev hen ér ivese ia war nan uma ve mmem, kpa alaghga tsô vea va a va ahenge. Marcos lu or u tom kasua za un kera kpishi yô. A nyôr pati nahan a ya tor u nengen sha gar u lun a ikyômpeni kpishi. Nahan cii kpa mlu u he’ ya na gema saa ishe. Zum u mbayev nav undu ya yô, un vea kwase na ve pav sha ci u ayôôso a ve kan shio u sôron yô.

Gerson, wanye ugen u lu vesen sha godobi ke’ gar u Salvador u a lu ke’ tar u Brazil la soo u zenden tar nengen. A kohol udelaba mba náhán uzege mba matov  mban gbaa zenden sha agar agar ningir a ve imôngo tsô. Ica lu a̱ gba ga je tsô maa a hingir u man icimbiv mbi bov shi numun ior gbenda sha u una zua a injar i kimbin sha u zan hemen a tom ifer na la yô. Udasenda kôr un kwa kimbir kimbir je. Shin er Gerson lu a mlu u vihin ishima shi lu tswam tswam nahan kpaa, gema lu saren un u zuan a bemshima. Una tsa sha won a zua a mi je kpa?

Er Vania lu wanye je tsô maa ku kôr ngô na nahan tom u nengen sha ya due sha Vania kua u nengen sha anmgbian na u kwase u yange lu u uange yô. Vania yange zaan adua je kpa lu un er Aôndo undu un nahan. Mayange zua a bem ke’ ishima na ga.

Ugen mba yer ér Marcelo. Kwagh u yange gba Marcelo ishima yô lu taryan tseegh. Yange soo mtem u eren msaanyol vea igyumior igen—vinen amar shi mán msôrom shi mán icimbiv mbi bov kpaa. Iyange igen yô a nôngo num a vihi gumor ugen iyol. Ke’ masejime yô, a gba vaan afanyô sha ieren na la, tsô a er msen hen Aôndo ér a̱ wase un. Un kpa soo bemshima.

Uvàndè-èrèn mban cii mba tesen ikyav ér akaa nga a aa fatyô u víhín bemshima yô. Mase zán yange gbenda ugen lu u orhemen u mbatomov la man orpatii la kua wanye u vese sha godobi la man wanyekwase u ngô na kpe undu un a ya la, shin gumor u yange shi sha mye tseegh la yange ma ve fatyô u zuan a bemshima u ve lu̱ keren la kpa? Kwagh u yange er ve la tese se ma kwagh kpa? Mlumun u nan sha mbampin mban cii yô ka een, e̱r se va nenge ke’ kwaghngeren u a dondo ne nahan.

[Footnotes]

[Picture on page 3]

Bemshima ngu saren wee?