Er Mbahemenev mba Shin Tine Ve Kaha a Mzough u sha Tindi Yô

HII ken Janawari u 1885 la je zan zan hegen, i zer zuan mbamkombo mba sha inyom mba Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania la. Shighe u yange mkohol u kohol Mbakristu mba i shigh ve mkurem la lu zan hemen ken atô u derianyom u sha 19 la, mbahemenev mba mzough ne kua mbatomov nav cii lu a ishimaverenkeghen i̱ yemen sha. Sha jighilii yô, kwagh ne ka a war lun nahan hanma shighe cii.

Kpa kwa ugen la kwagh kaha kposo. Ken inyom i 1940 la, i tsua Hayden C. Covington—u yange lu oratindigh u Society shi lu ken “iyôngo igen,” lu a ishimaverenkeghen i lun shin tar la ér, a̱ hingir orhemen u Society. (Yohane 10:16) Yange lu mue pesiden u Society hii ken inyom i 1942 zan zan kighir ken inyom i 1945 la. Hen shighe la Anmgbian Covington maa ta ibyaregh hungwa sha ikyônough ki orhemen kira kera, sha u zuan sha kwagh u yange lu sha shighe la inja er ka ishima i Yehova la—ér mbahemenev man mbatomov mba mzough u Pennsylvania la ci ca cii ve̱ lu Mbakristu mba i shigh ve mkurem la. Lyman A. Swingle kar tema sha ityough ki Hayden C. Covington sha mzough u mbahemenev la, shi i tsua Frederick W. Franz di hingir mue pesiden.

Er nan ve yange mbatomov mba Yehova na jighjigh ér saa mbahemenev man mbatomov mba Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania ci ca cii ve̱ lu Mbakristu mba i shigh ve mkureme? Ityôkyaa yô, sha shighe la, mzough u mbahemenev man mbatomov mba mzough u Pennsylvania la yange ve lu vea Mbahemenev mba Shin Tine mba Mbashiada mba Yehova kôôsôô, man mban di yô, i gbe je ka ve lu ior mba i shigh ve mkuren ken jijingi mbara tseegh.

Tamen Mkombo u sha Inyom

Ken mkombo u sha inyom u yange i zua sha uwer u Oktoba 2, 1944 ken gar u Pittsburgh la, ior mba ken mzough u Pennsylvania la er uiceghzwa ataratar mba nyôôso atindi a veren mzough shon la. Yange tindi la na ian ér ior mba ve ne inyaregh sha ci u tom u Society yô, ve̱ luun uwegh ken ishangen i haan, kpa mser u sha utar la dugh ian la kera. Ibaver i yange í due a mi sha mkombo u sha inyom shon la kaa ér: “Ior mba lun ken mzough u Society ne vea kera hemba iorov 500 ga . . . Hanma or u i tsough yô saa naná lu ortom u Society u eren tom hanma shighe, ga yô naná lu or u eren tom sha ashighe ashighe ken nongo [tiônnongo] u mbashiada mba Yehova, shi saa naná lu a jijingi u Ter keng.”

Mba kur kwagh ne nahan yô, ior mba ve ne ayol a ve sha u eren Yehova tom hanma shighe cii mbara maa ve gema tsuwan mbahemenev mba Society, kera lu iyenge inyar i or naan sha u suen tom u Tartor la i naan nan kuman u tsuwan orgen ga. Mser ne maa zua sha mbamser mba yange i tsengakaan ken Yesaia 60:17 ér vea lu van tegh tegh la. I nger her ér: “Me va a zenaria sha ityough ki togula, shi Me va a azurfa sha ityough ki iyôgh, togula sha ityough ki kon, iyôgh sha ityough ki awen. Me ver bem a̱ lu orkurantar wou man perapera a̱ lu ityoor wou.” Er kwaghôron u profeti ne yange tér “orkurantar” man “ityoor” yô, yange lu tesen uwegh sha mbamserakaa mba a va sôr ken nongo u ior mba Yehova yô.

Kwagh u vesen u nyôôso nongo ne sha u̱ u̱ lian vea gbenda u Aôndo la yange va ken mkur u “mbaaikighe man upepe dubu uhar man deri utar” mba i er kwagh ve ken Daniel 8:14 la. Lu hen shighe la, í “sôr icighanjiir ye.”

Nahan cii kpa, yange mba hemben mkombo u vesen u sha inyom la ken inyom i 1944 yô, mpin ugen u vesen shí zwa inya her. Er nongo u mbahemenev mba utaankaruhar mba Pennsylvania la yange ve lu vea Mbahemenev mba Shin Tine ikyooso ikyooso nahan, kwagh ne lu u tesen ér mayange je Mbahemenev mba Shin Tine mbara vea fatyô u hemban iorov utaankaruhar mba ve lu Mbakristu mba i shigh ve mkurem ga shinii? Bee heela kera yô, er í lu mbahemenev mbara ve sangen mba vea lu ken nongo la yô, mase zán mba ken nongo shon yange  ve eren ishangen i tsuwan mba ve lu ken Mbahemenev mba Shin Tine mbara sha hanma mkombo u i zough sha inyom la shinii? Mbahemenev man mbatomov mba Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania man mba ve lu ken Mbahemenev mba Shin Tine mbara mba kwagh môm shinii, shin mba kposo asee?

Mkohol u sha Inyom Ugen u A Hungur Mayange Ga Yô

Yange i na mbamlumun sha mbampin mban ken mkombo u sha inyom u yange i zua sha uwer u Oktoba 1, 1971 la. Hen shighe la, orgen ken atô u mba yange ve na akaaôron la kaa wener mbahemenev mba shin tine mbà “wanakiriki u jighjigh man u fan kwagh” la mba tamen a Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania anyom uderi imôngo. (Mateu 24:45-47) Yange i ver mbahemenev mba shin tine sha shighe u Pentekosti u ken inyom i 33 S.W. la, man uderimbaanyomov kar hemba 18 cii ve nongo u Pennsylvania la mase lun ye. Sha hiihii la, lu iorov 7 ve kohol ve hingir mbahemenev mba shin tine mba shonov ga, kpa gema lu mbaapostoli 12. Ikyav tese ér ken masejime yô yange i va seer iyenge ve, gadia lu “mbaapostoli man mbatamen ken Yerusalem” lu hemen ye. (Ka se se nger i yier ye.)—Aerenakaa 15:2.

Ken inyom i 1971 la or shon u yange na kwaghôron la shi pase wener ior mba ken Watch Tower Society vea fatyô u haan ishangen i tsuwan mba vea lu ken Mbahemenev mba Shin Tine mba i shigh ve mkurem la ga. Sha ci u nyi? A kaa wener: “Ityôkyaa yô, mbahemenev mba shin tine mba ve lu ken nongo u ‘wanakiriki’ la ka orumace nan tsough ve ga. Ka . . . Yesu Kristu, u á lu Ityough ki tiônnongo u mimi u Kristu shi a lu Ter man Orvesen u ‘wanakiriki u jighjigh man u fan kwagh’ la a tsough ve ye.” Nahan ikyaa wanger, mba ve lu ken nyityo nongo u i ver sha tindi cii vea fatyô u haan ishangen sha u tsuwan mba vea lu ken Mbahemenev mba Shin Tine mbara sha u ve̱ er tom ga.

Or u nán kwaghôron shon ngur zan hemen yô, a shi a ôr kwagh u vesen ne wener: “Mbahemenev mba shin tine mba a ior mba lun a atiatom er Mbahemenev mba Nongo u Society la ve lu a mi amba er pesiden man mue pesiden man orngeren-torikpa man or u lun angahar a orngeren-torikpa nahan ga. Mba di a orkyôn tseegh tsô.” Ken atô u anyom a karen imôngo la, or u yange nana lu pesiden u nongo u Pennsylvania la shi i lu nan nan lu or u hemban duen ityough ken mba ve lu Mbahemenev mba Shin Tine la ye. Lu u kwagh ne una kera lu nahan ga. Shin er mfetom ve man agee a ve á lu kwagh môm ga nahan kpa, mba ve lu ken Mbahemenev mba Shin Tine mbara cii vea lu aa tahav mbu tomov kwagh môm. Or u nán kwaghôron shon shi za hemen kaa wener: “Hanma or u nan lu ken mbahemenev mba shin tine cii naná fatyô u lun orkyôn á u̱ shi lun pesiden u . . . Society hen icin i môm shio . . . Kwagh la cii har sha mgbe u tom u lun orkyôn, ú ningir ú gbe sha ior hen atô u mbahemenev mba shin tine la.”

Hen mkombo u sha inyom, u̱ á lu u hungur a mi ga, u i zua ken inyom i 1971 la, i pav mba ve lu ken Mbahemenev mba Shin Tine mba i shigh ve mkurem la i ver kposo a mbahemenev mba nongo u Pennsylvania la gbar gbar. Nahan kpa, mba ve lu ken Mbahemenev mba Shin Tine mbara lu kôron tom u lun mbahemenev man mbatomov mba Society la her. Nahan cii kpa nyian ne, mpin ngu duen ér: Ma ityôkyaa ngi ken Ruamabera í tesen ityôkyaa i i ne ve i gbe u saa mbahemenev mba Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania mbara vea lu mba ve lu ken Mbahemenev mba Shin Tine keng yôô?

Í na mlumun ér ei, ityôkyaa ngi ga. Ka nongo u Pennsylvania la tseegh ú lu nongo u sha tindi ú Mbashiada mba Yehova ve yaren tom a ú ga. Iniongo igen kpa ngi. U̱ môm ka Watchtower Bible and Tract Society of New York, Incorporated. Ka ú ú ne tom wase u ken United States la ú ze hemen ye. Ikyav tese ér Yehova ver nongo la doo doo je ka ashe tugh ga, shin er mbahemenev man mbatomov mba ú ve hembe lun ken “iyôngo igen” nahan kpaa. Ken tar u Britain di mba yaren tom a nongo u i yer ér International Bible Students Association la. Shi mba yaren tom a iniongo igen sha u nengen sha akaa a Tartor ken ityar igenegh. Iniongo ne ci ca cii ngi ken ijoughave shi ngi a ci ken mpase u pasen loho u dedoo tar sha won cii la. Hanma ijiir i iniongo ne í lu cii, shi aluer anti or nana lu ken mbahemenev man mbatomov mba í kpaa, ka Mbahemenev mba Shin Tine ve tesen í gbenda sha hemen u Aôndo ye. Sha nahan yô, i na iniongo la ityom i ia er sha u zan hemen a kwagh u Tartor yô.

Ka a inja u se lu a iniongo i í ver í sha tindi yô. Ka  sea er nahan yô se lu dondon atindi a ityar í we la, er Mkaanem ma Aôndo kpa ma kaa nahan. (Yeremia 32:11; Mbaromanu 13:1) Iniongo i í ver sha tindi la ngi ne tom wase u pasen loho u Tartor sha u gberen Bibilo man ityakerada man umagazin man antyakerada man ngeren mbagenev la ngu ze sha inja. Shi ka iniongo shon i sha tindi la i yaren tom a í sha u nengen sha ambaakaa er u̱ or shin ma nongo lun a ijiir man ikyáv man u nan myôhôryol man u kôron haya u ajiir a kumban mbamkohol mba vesen, kua akaa agenegh kpaa ye. Se mba a ishughun kpishi sha ityom i amba a iniongo ne i eren la.

I Ver Iti i Yehova Ken Hemen

Ken inyom i 1944 la, i sôr Tindi u sha II ken atindi a i we sha u veren Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania la sha u tesen mbaawashima mba nongo shon ken igbar. Sha atindi a yange i wa la yô, mbaawashima mba Society kua kwagh u vesen ne ker: “U pasen ivangeli i tartor u Aôndo sha ikyev i Kristu Yesu sha tar cii sha u eren shiada sha iti man mkaanem kua mhembe u YEHOVA, Aôndo u Hembanagee la.”

Hii ken inyom i 1926 la je, ‘wanakiriki u jighjigh’ zer duen a iti i Yehova ken igbar. U hemban cii je yô lu ken inyom i 1931 zum u Mbahenen Bibilo mbara tôô iti i Mbashiada mba Yehova la. (Yesaia 43:10-12) Ityakerada i Society í í hembe haren sha iti i Aôndo yô ka igen je i nger heen ne. Jehovah (Yehova) (1934), “Let Your Name Be Sanctified” (“I Tsegha Iti You”) (1961), man “The Nations Shall Know That I Am Jehovah”—How? (“Akuraior Aa Fa Er Mo M Lu Yehova Yô”—Inja Nena?) (1971).

Kwaghôron ne una kor vough ga saa a tér New World Translation of the Holy Scriptures, u yange i gber ci ca cii ken zwa Buter ken inyom i 1960 la keng. Ngu a iti i Yehova hanma ijiir i iti i Aôndo i í nger sha Asangaabaacaa a Anyiin a ken Zwa Heberu la a dugh ken Ruamabera u ken Zwa Heberu la cii. Shi i wa icighanti ne ken mgem ne sha ajiir 237 ken Ruamabera u Mbakristu u ken Zwa Grika hen ape yange i gba mker vie vie yô i va kav ér gba u aa lu la cii. Se mba a ishughun kpishi sha er Yehova á ne “wanakiriki” ne kua Mbahemenev mba Shin Tine ian sha igbenda wue wue, u yaren tom a akaa a gberen ityakerada ne man iniongo i í ver sha tindi ne sha u nan sha u i̱ fa iti na tar sha won cii yô!

I Seer u Samber a Mkaanem ma Aôndo

I gbe je tsô ior mba Yehova ndera eren shiada sha iti na shi kéndén a Mkaanem nam sha, sha u gberen shi samber a ityakerada umiliôn imôngo i í har sha Bibilo yô, kua Bibilo iyol i i̱ kpaa. Ken mhii u kwavanyom u 1900 la, Watch Tower Society zua a ian i gberen Ruamabera u Mbakristu u ken Zwa Grika u̱ Benjamin Wilson yange kohol zwa Grika man zwa Buter cii nger i̱ a mi, i yer ér The Emphatic Diaglott la. Shi Society yange gber Bibilo i í yer ér King James Version la sha mgber u Mbahenen Bibilo la, i̱ lu a ngeren u baan a baa ken mkur lu upeeji 500. Ken inyom i 1942 la ve gber Bibilo i King James Version la ve nger avur ken kpe á gban zuan sha agenegh kpaa. Ken inyom i 1944 la di, Society hii u gberen Bibilo i í yer ér American Standard Version u 1901, u i nger icighanti ker la. Shi Bibilo i Stephen T. Byington i̱ í yilan ér The Bible in Living English la kpa yange i̱ lu a iti i Yehova ker, i̱ yange Society gber ken inyom i 1972 la.

Mbashiada mba Yehova yar tom a iniongo i í ver sha tindi ne sha u gberen shi samber a mbamgem mba Bibilo mban cii. Kpa kwagh u a hembe duen tseer tseer je yô ka ijoughave i i̱ lu kangenaa hen atô u Watch Tower Society man nongo u Mbashiada mba Yehova mba i shigh ve mkurem mba ve kohol ve hingir Kômatii u Mgem u Bibilo u Tar u He la. Se ember kpishi sha er nyian ne i gem Bibilo ne jimin cii shin avegher a i̱ ken ijô 38 shi i gber i̱ í hembe ukôpi 106,400,000 yô. Sha mimi yô, Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania ka nongo u eren kwagh u Bibilo jighilii!

I ‘wa wanakiriki u jighjigh akaa a ter na cii sha ikyev.’ Akaa shon wa akaa á á lu shin ijiir i shin tine ken gar u New York State, U.S.A. la ker, man á á lu ken ubranci 110 mba ve lu eren tom tar sha won cii  la kpaa. Mba ve lu ken nongo u wanakiriki shon ne ve fa je ér a va yila ve ér ve̱ ôr er ve yar tom a kwagh u í we ve sha ikyev la yô. (Mateu 25:14-30) Nahan kpa, kwagh ne yàngè ‘wanakiriki’ ne u den ér mbakuran mba ve vie ken “iyôngo igen” la ve̱ nengen sha ityom i sha tindi man í hemen la ga. Sha mimi yô, u eren nahan la hemba nan mba ve lu ken Mbahemenev mba Shin Tine la ian i taver ishima “sha msen u eren man sha tom u kwaghôron ne.”—Aerenakaa 6:4.

Er mbamlu mba shin tar ne ve ne ian di tsô yô, Mbahemenev mba Shin Tine, mba ve til sha ityough ki “wanakiriki u jighjigh man u fan kwagh” la, vea za hemen u yaren tom a iniongo i í ver sha tindi ne. Iniongo ne ngi a inja, kpa í gande u a ta í kera ga. Aluer ma gomoti wa tindi u cirin ma nongo u í ver sha tindi kpaa, tom u pasen kwagh la ua za hemen her. Hegen je kpa ken ityar í í yange tom ne yô, ma nongo ngu u i ver sha tindi ker ga, kpa loho u Tartor yô mba pasen her, shi mba geman ior hingir mbahenen, nahan hemen u Aôndo la ngu yemen hemen her. Kwagh ne ngu eren nahan sha ci u Mbashiada mba Yehova ka ve lôô shi ve ur mngerem, kpa ka “Aôndo A ne mvese ye.”—1 Mbakorinte 3:6, 7.

Er se lu veren ashe a kwagh u una va ken hemen nahan, se mba a vangertiôr ser Yehova una za hemen u wan ikyo sha ugbayol mba ken jijingi man mba sha iyol cii mba ve gbe ior nav la. Un vea Wan na Yesu Kristu vea za hemen u nan gbendatesen ú kwagh a gbe sha mi sha u eren tom u pasen kwagh u Tartor kuren doo doo la. Kpa sha mimi yô, nyityo kwagh i se ker cio u eren er se lu civir Aôndo cii kpa, ‘ka sha agee ga, ka sha utaha kpaa ga, kpa ka sha Jijingi u Yehova.’ (Sekaria 4:6) Nahan se mba sônon ser Aôndo ma á ne se iwasen na, sha ci u se fa ser ka sha tahav mbu Yehova á ne la ve, se fatyô u kuren tom u í ne se ér se̱ er ken shighe u mkur ne ye!