Aver yem sha atineakaa

Aver yem sha mver u atineakaa

Yehova Ka Aôndo U Ishimawan

Yehova Ka Aôndo U Ishimawan

Yehova Ka Aôndo U Ishimawan

“TERE, Aôndo u mgboughon a mhôônom ma zungwen kua mrumun u sha mhôôn, u wan ishima man u lun a erdoo . . . wuee.”—EKESODU 34:6.

1, 2. (a) Ka unô ngise ve zua a mtsera ken ishimawan i Yehova laa? (b) Ikyav i ishemberti i “ishimawan” la ér nyi?

 IOR mba sha ayange a Noa la, man Mbaiserael mba ve lu zenden ken taaikyôngo vea Mose la man Mbayuda mba sha ayange a Yesu lu shin tar la—ior mban cii lu sha mbamlu kposo kposo. Kpa ve cii ve zua a mtsera ken inja shon i dedoo i môm i môm i Yehova la—ka ishimawan je la. Mbagenev je yô, yange i̱ yima a yima uuma vev jim je. Shi se kpa ishimawan i Yehova la ia fatyô u yiman uma wase.

2 Ishimawan kanyi? Ka hanma shighe Yehova a we ii, man hii nena? I pase kwagh u a lu “ishimawan” ér ka “mwe u wan ishima a kwaghbo u i er or shin iyongo i̱ í hii nan, kua shi mvende u nan vende ér e̱r i lu haghelaa nahan kpa mayange nana gba uwer keghen guda ken hemen ga la.” Nahan inja ne ngi lu a awashima. Ngi keren mkpeyol u un u a lu van a haghelaa la. Nahan kpa u lun a ishimawan ka u kperan a kpera isholibo wan ikyum ga. Zum u awashima u ishimawan a kur vough yô, shin zum u ma ityôkyaa ka ia kera lu i wan ishima a ma iaven ga yô, nahan ishimawan maa i̱ bee.

3. Awashima u ishimawan i Yehova yô, kanyi, man ia za a kure hana?

3 Shin er uumace kpa ve we ishima nahan kpaa, ka Yehova a lu or u tesen ikyav i hemban cii sha kwagh u ishimawan ye. Hii sha shighe u isholibo kpoghor mlu u Yehova a orumace u un gbe la je tsô Orgban se zer wan ishima kpii, shi a dugh gbenda sha er uumace mba ve gem asema yô, ve̱ sôr mlu ve a na la a̱ lu guda yô. (2 Peteru 3:9; 1 Yohane 4:10) Kpa zum u ishimawan i Aôndo la ia kure awashima u i̱ kera yô, una ta num sha mba ve eren asorabo sha apera la, una tim tar u ainge ne kera—2 Peteru 3:7.

I̱ Zua sha Anza a Aôndo A Vesen La

4. (a) I tese ikyav i ishimawan ken Ruamabera u ken Zwa Heberu la nena? (Shi nenge ken ngeren u shin kpe la.) (b) Profeti Nahum pase kwagh u Yehova nena, man kwagh ne pase ishimawan i Yehova la ken igbar nena?

4 Ken Ruamabera u ken Zwa Heberu yô, i ter kwagh u ishimawan ken asemberakaa ahar a ken zwa Heberu man ikyav i a kpôô kpôô yô ér “iniembe i ihoahenga,” man ken Bibilo i New World Translation yô, ka i gema ér “nyoon ishima faa ga.” * Er profeti Nahum lu ôron kwagh u ishimawan i Aôndo yô, a kaa wener: “TER we ishima, tahav Nav vese, kpa u tsahan yô, deen ga.” (Nahum 1:3) Sha nahan yô, ishimawan i Yehova ka ikyav i tesen ér a wa telegh ga, shin ngi a ikighir ga kpaa ga. Er Aôndo u hembanagee a we ishima, un môm môm shi a nyoon ishima fele ga shi tahav nav mbu vese la tese ér ishimawan na la ka mker u kôron iyol tsaha sha ishima na. Ngu a tahav mbu tsahan, kpa ka a tsua a ishima na u hila den sha u nan orsholibo la ian i geman ishima. (Esekiel 18:31, 32) Sha nahan yô, ishimawan i Yehova ka ikyav i dooshima na, shi i̱ tese myar u a yaren tom a tahav nav sha kwaghfan la kpaa.

5. Ka sha nyi gbenda ishimawan i Yehova i zough a ijir na i ôron sha mimi laa?

5 Shi ishimawan i Yehova zua sha m-er na u ôron ijir sha mimi la kua perapera na kpaa. Yange pase iyol na hen Mose wener ka un “Aôndo u mgboughon a mhôônom ma zungwen kua mrumun u sha mhôôn, u wan ishima [shin u nyoon ishima fefa ga] man u lun a erdoo man mimi wuee je.” (Ekesodu 34:6) Anyom nga karen yô, Mose wa icam i wuese Yehova wener: “Igbenda Na cii, ngi jighilii. Ka Aôndo u jighjigh, ngu a ifer ga, Un ka u perapera man u mimi.” (Duteronomi 32:4) Een, mhôônom ma zungwen ma Yehova man ishimawan na man ijir na i ôron sha mimi man perapera na cii mba eren tom ken mzough môm.

Ishimawan i Yehova E̱r Mngerem ma Deemee Lu A̱ Va Ga La

6. Ka ikyav i tseer tseer i tesen ishimawan i nyi nahan Yehova a tese hen ônov mba Adam man Ifa mbara?

6 Ihyembeato i Adam man Ifa hemba ato ken Eden la yange i tôndo ikyaryan i ve ya a Orgban ve u doon ishima Yehova la gbem sha won. (Genese 3:8-13, 23, 24) Mpav ne yange bende a ônov vev mba yange ve ya dyako u isholibo man myina u or man ku la. (Mbaromanu 5:17-19) Shin er nomsoor man kwase u hiihii la yange ve hingir mbaasorabo sha asema a ve nahan kpaa, Yehova na ve ian i maren ônov. Ken masejime yô, a er kwagh sha dooshima sha u veren gbenda u ônov mba Adam man Ifa vea va hime a na yô. (Yohane 3:16, 36) Apostoli Paulu yange pase wener: “Aôndo tese se dooshima Na sha ku u Kristu A kpe sha ci wase er se lu mbaasorabo her la. Nahan hegen yô er i ne se ishô sha awambe Na yô, Una hemba yiman se sha iyugh cii. Aluer i hime se a Aôndo sha ku u Wan Na zum u se lu mbaihomov la yô, nahan hegen er i him se kera yô, á va hemba yiman se sha uma Na cii.”—Mbaromanu 5:8-10.

7. Yehova yange tese ishimawan cii man Mngerem ma Deemee mase van ye nena, man hii nan yange lu u or a gba ahon sha mtim u kov u yange ú lu cii man Mngerem ma Deemee la ga?

7 Ishimawan i Yehova la yange i due ken igbar sha ayange a Noa la. Er shi hemba anyom dubu cii man Mngerem ma Deemee mase van la, “Aôndo nenge, tar vihi; gadia uumace cii vihi gbenda ve sha won kera.” (Genese 6:12) Nahan cii kpa, Yehova pande wa ishima a orumace. Yange kaa wener: “Jijingi Wam Una kera tema ken or gbem ga, gadia nan kpaa nan ngu inyam tsô, nahan kpaa ayange a uma u nan yô, aa lu anyom deri man ikundu.” (Genese 6:3) Anyom a 120 la yange na Noa u lu ormimi la ian, kuma i lun a tsombor—shi zum u i pase un iniezwa i Aôndo yô—a gba tso shi a lu tan anterev nav icin i mve u Mngerem ma Deemee la. Apostoli Peteru nger wener: “Aôndo lu wan ishima [inja i i zough sha u kighir ave vanger la] sha ayange a Noa zum u i lu gban tso la, ka ker man ior kpeghee, ka uuma mba iorov anigheni tsô ve war sha mnger ye.” (1 Peteru 3:20) Sha mimi yô, ior mba yange ve lu ken won ya u Noa la cii, ve “fa” kwaghpasen na la “ga.” (Mateu 24:38, 39) Kpa er Yehova kaa a Noa ér a̱ gba tso shi a̱ lu or u “yôôn kwagh u perapera,” shi alaghga upuembaanyomov pande kar kpishi je yô, nahan Yehova na ior mba sha ayange a Noa mbara ian veseghee sha u ve̱ gema asema ve̱ undu igbenda ve i tswam la ve̱ gema ve̱ civir Un yô. (2 Peteru 2:5; Mbaheberu 11:7) Nahan lu u or a kera gba ahon sha mtim u yange i mase va timin kov shon la ga.

Ishimawan Na A Iserael la Hingir Ikyav I Tesen

8. Yange Yehova wa ishima a ikyurior i Iserael nena?

8 Ishimawan i Yehova wa a Iserael la yange i̱ shi hemba anyom 120 ica je. Ken mlu u anyom 1,500 a yange Aôndo lu a ior nav mba a tsua ve la cii, lu ashighe kpuaa tseegh Mbaiserael kera bam ishimawan i Aôndo ga ye. Yange mba yem ve sha ivande mba dugh a ve ken Igipiti ka tse ka kom usati kpuaa tseegh tsô maa, ve gema ve gba civir ieev, ve lu tesen ilyahan i vesen i lahan Oryiman ve la. (Ekesodu 32:4; Pasalmi 106:21) Ken upuembaanyomov mba ve dondo mbara cii, Mbaiserael gba ahon sha kwaghyan u yange Yehova na ve sha ivande ken deserti la shi ve za Mose man Aron ivever iyol shi ve lam sha Yehova dang shi ve er idya a mbafanaôndoga shi mcivir u civir Baal je kpa ve lu ave ker. (Numeri 11:4-6; 14:2-4; 21:5; 25:1-3; 1 Mbakorinte 10:6-11) I luun er yange Yehova uná tim ior nav kera cii kpa yange ma lu a ishô, kpa gema wa a wa ishima a ve.—Numeri 14:11-21.

9. Yehova yange tese wener un ngu Aôndo u wan ishima hen shighe u Mbaajiriv la man hen shighe u ator lu hemen la nena?

9 Hen shighe u Mbaajiriv la, Mbaiserael hemba ato za civir ieev kpur kpur. Yange vea er nahan yô, Yehova a gbihi ve sha ikyev i mbaihomov vev. Kpa yange vea gema ishima vea vaa mliam a na ér a̱ wase ve yô, a wa ishima a ver ve mbaajiriv sha u ve̱ yima ve yô. (Mbaajiriv 2:17, 18) Ken gôgô shighe u ator lu hemen la cii, lu ator kpuaa tseegh yange civir Yehova nungwa kwagh gen sha a na ga ye. Man sha ashighe a ator a mimi la je kpa, ashighe kpishi yange ior ve nungwa mcivir u mimi sha u aiegh. Zum u Yehova yange una tindi uprofeti ér ve̱ ta ve icin sha er vea kera gba ken inja i bo ga yô, yange i de i hemba zan ior mbara zwa u keghen ato a upristi mba wan dang man uprofeti mbaaiev mbara. (Yeremia 5:31; 25:4-7) Sha mimi yô, Mbaiserael yange ve tôv uprofeti mba Yehova a ican shi ve wua mbagenev je kpaa. (2 Kroniku 24:20, 21; Aerenakaa 7:51, 52) Nahan cii kpa, Yehova za hemen u wan ishima her.—2 Kroniku 36:15.

Ishimawan i Yehova Ngi A Bee Ga

10. Ka hanma shighe yange ishimawan i Yehova za kighiri?

10 Nahan cii kpa, kwagh u mbayiase tese ér ishimawan i Aôndo ngi a ikighir. Ken inyom i 740 C.S.W. la, a de Mbaashiria va hemba ikwe pue i tartor u Iserael la, yem a ve ken uikyangen. (2 Utor 17:5, 6) Shi yange na Mbababilon ian ken m-bee u derianyom u yange dondo la, ve va ta ityav sha ikwe i ihiar i tartor u Yuda la, ve tim Yerusalem a tempel na kera cii.—2 Kroniku 36:16-19.

11. Shighe u yange Yehova lu ôron ijir la je kpa yange ker gbenda u wan ishima nena?

11 Hen shighe u yange Yehova lu ôron Iserael man Yuda ijir la je kpa yange hungur un u wan ishima a ve ga. Yehova yange tsengaôron mhidi u ior nav mba un tsough la sha ikyev i profeti na Yeremia. Yange kaa wener: “Saa anyom akunduatargber á iv sha ci u Babilon, man Me va sôr ne, Me kure kwaghôron Wam u dedoo a ven, Me hide a ven hen ijiir ne ye. Gadia TER ngu kaan nahan er: Me rumun er ne̱ zua a Mo kpaa, . . . Me shi Me hide a ven hen ijiir i lu M na, i kura ne her kera, i yem a ven uikangen la.”—Yeremia 29:10, 14.

12. Mhidi u asande a Mbayuda hide ken tar u Yuda la yange tese ér lu Aôndo na sha u kwagh a̱ lu nahan sha kwagh u mve u Mesiya la ye nena?

12 Kera kera tsô, asande a Mbayuda a yange shi her ken mba ve lu ken ukyangen la hide hen Yuda va nder mcivir u civir Yehova ken tempel u ve sôr ve maa ken Yerusalem la. Lu u mbaawashima mba Yehova vea nguren kuren vough vough yô, asande a shin her ne aa hingir “er avure a a dugh hen TER nahan,” aa a ve a myôhôryol man ishar i haan iyol yô. Shi vea lu mba taver ishima, vea taver iyol er “begha a lu ken atô u inyamtoho nahan.” (Mika 5:7, 8) Alaghga ishemberkwaghôron i masetyô ne yange i iv sha shighe u Mbamekabi, zum u Mbayuda mba ken tsombor u Mbamekabi yange ve zenda mbaihyomov vev ken Tar u Ityendezwa la kera ve hide ve tsegha tempel, u yange i vande hôngor a mi la la. Nahan i kùrà tar la doo doo kua tempel kpaa, sha er asande a mimi agen aa va ngohol Wan u Aôndo zum u una ande sha inja i Mesiya la yô.—Daniel 9:25; Luka 1:13-17, 67-79; 3:15, 21, 22.

13. Zum u Mbayuda wua Yehova Wan je kpaa, yange za hemen u wan ishima a ve nena?

13 Er yange Mbayuda sôngo Yehova Wan nahan je kpa, a seer wan ishima a ve zan zan anyom atar man tiôn, lu ve tseegh lu nan ian ér i̱ yila ve ve̱ va hingir vor u ken jijingi ú Aberaham la ye. (Daniel 9:27) * Cii man inyom i 36 S.W. la i kuma yô, Mbayuda mbagenev vengese myer la, kua shighe u inyom shon i bee kera la kpaa, tsô, er Paulu va mase kaan nahan, ‘asande shi her a i tsua a sha mrumun u sha mhôôn yô.’—Mbaromanu 11:5.

14. (a) Ken inyom i 36 C.E. la, ka unô yange i samber a ian i civirigh i lun vor u ken jijingi ú Aberaham la ar hen a ve? (b) Paulu yange pase mlu u ishima na sha gbenda u Yehova tsua mba ve lu Iserael u ken jijingi la nena?

14 Ken inyom i 36 S.W. la yô, i samber a ian i civirigh i hingir vor u Aberaham ú ken jijingi la hen ior mba ve lu Mbayuda ga shin mba ve nyer ve a nyôr mbara kpaa ga la, lu hiin je kwagh er nahan la. Hanma or u yange nana wongor cii yô, yange nan hingir or u Yehova una zungwe nan mhôônom shi una waan ishima a nan kpaa yô. (Mbagalatia 3:26-29; Mbaefese 2:4-7) Er Paulu lu tesen iwuese a ishima i môm sha mkav man awashima u mhôônom ma Yehova ma zungwen a ishimawan, i í lu sha ikyev i i̱ man iyenge i mba i tsough ve ér ve̱ lu Iserael u ken jijingi la ki mase kondon yô, a gbidye iwer wener: “Kpash! Mze u ikpelaakaa man mfe man kwaghfan u Aôndo ve za kweng ne! Ajir a ôron a Na gande u timen sha mi, igbenda Na kpaa i gande u tôvon tsôô!”—Mbaromanu 11:25, 26, 33; Mbagalatia 6:15, 16.

Ishimawan sha ci u Iti Na

15. Kanyi i lu ityôkyaa i hiihii i i ne ve Aôndo a we ishima, man ka mzeyol u nyi a ne i gbe u saa shighe a kar man á kure unu?

15 Ka sha ci u nyi Yehova a we ishima? Kwagh u hiihii yô, ka sha ci u kenden a iti na sha shi paase ahon a gban sha hementor na la. (1 Samuel 12:20-22) Mzeyol u yange Satan za mough a mi sha myar u Yehova a yaren tom a hemen Na la yange gba u saa shighe a kar cii man a mase kuren ikyaa la vough sha ishigh ki akaa a i gbe a cii ye. (Yobu 1:9-11; 42:2, 5, 6) Sha nahan yô, zum u i lu eren ior nav ican ken Igipiti yô, Yehova kaa a Farao wener: “Kwagh u M de u u lu her je yô, ka sha u Me tese u agee Am man á pase iti Yam sha won cii kpaa yô.”—Ekesodu 9:16.

16. (a) Ishimawan i Yehova la i na mdue u duen a ior ken akuraior sha ci u iti na nena? (b) A tsegha iti i Yehova shi a paase ahon sha hementor na la nena?

16 Apostoli Paulu yange ôr kwagh ter mkaanem ma Yehova kaa a Farao la zum u lu pasen tom u ishimawan i Aôndo i̱ er ken mtsegh u tseghan icighanti Na la. Nahan Paulu nger wener: “Aluer Aôndo soo u tesen iyugh Na man shi u pasen agee a Na, kpa A lu wan ishima tsung a ikav mbi iyughuv mbi i ver mbi sha ci u mtim la yô, ka sha u tesen iengem Na i ngeen yum la sha ikav mbi i zungu mbi mhôônom mbi A vande veren mbi sha ci u iengem la. Ka se mba A yer se je la, ka ken Mbayuda tseegh ga, ka ken atôatyev kpaa. Kape i nger ken Hosea kpaa la er: Me yila mba ve lu nongoior Wam ga la Mer: nongoior Wam.” (Mbaromanu 9:17, 22-25) Er yange Yehova wa ishima yô, nahan a fatyô u sôron akuraior sha u una dugh “nongo ken a ve sha ci u iti Na yô.” (Aerenakaa 15:14) Sha ikyev i Yesu Kristu u a lu Ityough la yô, “uicighanmbaiorov” mban ka mbayandyako u Tartor u Yehova una va yar tom a ve sha u tseghan zege iti Na la shi una paase ahon sha ikyev i hementor Na la kpaa.—Daniel 2:44; 7:13, 14, 27; Mpase 4:9-11; 5:9, 10.

Ishimawan i Yehova I Ne Myom

17, 18. (a) Ka sha u eren nyi man se lù lahan Yehova sha ishimawan na la a mfe shio? (b) I taver se ishima ér se̱ nenge ishimawan i Yehova nena?

17 Hii shighe u orumace gba ken isholibo sha hiihii la je zan zan hegen, Yehova ngu di tesen e̱r un lu Aôndo u wan ishima her tsô. Ishimawan na i sha shighe u Mngerem ma Deemee la yange i̱ na ian sha u i̱ ta ior icin shi i̱ due a gbenda u myom la kpaa. Kpa ishimawan na yange i za kpa i kighir, tsô maa Mngerem ma Deemee mara va. Kape ainge kpa i lu je la, Yehova ngu wan ishima tsung je, man ka hemban er ior mbagenev ve hen ér una wa i a za kighir la. Kpa ka ityôkyaa i gban uwer la ga. U gban uwer la a lu kwagh môm a u lahan Aôndo sha ci u a wa ishima yum. Paulu yange pine wener: “Shin u ngu tsumen sha kwagh u erdoo Na u ngeen yum la man bem Na man ishimawan Na; u kera fa er erdoo u Aôndo a lu zan a we ken mgemshima gaa?”—Mbaromanu 2:4.

18 Or wase môm kpa nana fatyô u fan mgbe u kwagh a gbe se a ishimawan i Aôndo i za kighir sha u se zua a uma u tsôron la ga. Paulu wa se kwagh wener: “Eren nen tom sha myom wen a mciem man ikarikase iyol.” (Mbafilipi 2:12) Apostoli Peteru yange nger mba ve lu Mbakristu a na mbara kwagh wener: “Ter ngu eren negh negh sha ityendezwa Na la er mbagenev ve nenge er ngu eren negh negh nahan ga, kpa we ishima a ven, mayange sar Un u mbagenev ve̱ tim ga, kpa ior cii ve̱ gema asema.” (Ka se se nger i yier ye.)—2 Peteru 3:9.

19. Ka sha nyi gbenda se fatyô u yaren tom a ishimawan i Yehova ne doo doo?

19 Sha nahan yô, de se kera yina nen ishima sha gbenda u Yehova a eren akaa la ga. Kpa guda yô, de se dondo kwaghwan u Peteru seer wan ne, nahan se “fa nen er shima i wan i Ter wase la i lu myom” yô. Ka myom u unô? Ka myom wase man u ior mbagenev kpishi mba i gbe u vea ungwa “Loho u Dedoo u tartor ne yô.” (2 Peteru 3:15; Mateu 24:14) Kwagh ne una wase se u lun a iwuese sha ishimawan i Yehova a we mgbeghaa ne, shi una mgbegha se u wan ishima a mbagenev mba kwagh a zough se a ve la kpaa.

[Footnote]

^ Ken zwa Heberu yô, ishemberti i “ihinga” shin “hoihenga” (ʼaph) la, mba shi yaren tom a mi sha injakwagh sha u tesen ér ka ishimanyoon. Kwagh ne ngu nahan sha ci u m-ôô u or u ishima i vihi nan ka nan ôôn tswam tswam shin nan usan ahenga la.

^ Aluer ú soo u seer zuan a iwanger sha kwaghôron u profeti ne yô, nenge ken takerada u i yer ér Pay Attention to Daniel’s Prophecy! la, peeji 191-194, ú i lu Mbashiada mba Yehova ve nger la.

Ú Fatyô u Pasen Kpa?

• Ikyav i ishemberti i “ishimawan” la ken Bibilo yô, kanyi?

• Yehova yange tese ishimawan na cii man Mngerem ma Deemee mara man zum u shir u ken Babilon bee kera la man ken derianyom u hiihii S.W. la nena?

• Ka sha ityôkyaa i hange hange i nyi nahan man Yehova a we ishima?

• Gba u se nenge ishimawan i Yehova nena?

[Study Questions]

[Picture on page 21]

Ishima i yange Yehova wa cii man Mngerem ma Deemee va la yange i̱ na ior ian i geman ishima

[Picture on page 22]

Zum u Babilon yôhôr kera yô, Mbayuda zua a mtsera ken ishimawan i Yehova la

[Picture on page 23]

Ken derianyom u hiihii la, Mbayuda man mba ve lu Mbayuda ga cii ve zua a mtsera ken ishimawan i Yehova la

[Pictures on page 24]

Mbakristu mba ainge mba yaren tom a ishimawan i Yehova la sha inja