Mbakristu Mba Civir Ken Jijingi Kua Ken Mimi
Mbakristu Mba Civir Ken Jijingi Kua Ken Mimi
“Aôndo ka jijingi je; mba ve civir Un yô, ka u ve̱ civir ken jijingi kua ken mimi kpaa keng.”—YOHANE 4:24.
1. Ka mcivir u nyi a lu sha ishima i Aôndo?
YESU KRISTU, Wan u Yehova u môm môm la pase ken igbar imba mcivir u a lu sha ishima i Ter na u sha la. Er Yesu lu eren shiada i kundun iyol hen kwase u Samaria hen ijôr, ikyua ikyua a gar u Shikar yô, a kaa wener: “Ne mba civir kwagh u ne fe un ga yô; se yô, se mba civir kwagh u se fe un yô; gadia myom ka ken Mbayuda a dugh ye. Kpa shighe ngu van, a kuma je ve, u mba ve civir sha mimi yô, vea civir Ter ken jijingi kua ken mimi, gadia ka mba ve civir Un nahan ne je Ter A keren ye. Aôndo ka jijingi je; mba ve civir Un yô, ka u ve̱ civir ken jijingi kua ken mimi kpaa keng.” (Yohane 4:22-24) Sé kav ikyav i mkaanem man nena?
2. Mbasamaria yange ve har mcivir ve sha nyi?
2 Mbasamaria yange ve lu a mbamhen mba kwaghaôndo mbaaiev. Ve lumun ér ka ityakerada i Icighan Ruamabera i itian i hiihii la tseegh Aôndo a ne i nger ye—man ingin lu ken ngeren u ve sôr ve nger i yilan ér Ruamabera mba utaan mba hiihii mba Mbasamaria la. Mbasamaria yange ve fa Aôndo jighilii ga, kpa Mbayuda yô, yange i na ve mfe u ken Icighanruamabera sha ikyev. (Mbaromanu 3:1, 2) Lu kwagh u Yehova una lumun a Mbayuda mbananjighjigh man mbagenev mba ve kegh ato la cii. Kpa kanyi i gbe u vea ere?
3. Kanyi i gbe u se er sha u civir Aôndo “ken jijingi kua ken mimi”?
3 Kanyi kwagh yange gba u Mbayuda man Mbasamaria man ior mbagenev mba tsuaa mbara vea er sha u eren ishima i Yehova? Yange gba u vea civir un “ken jijingi kua ken mimi.” Nahan kape se kpa i lu vough je la. Aluer gba u ú er Aôndo tom saan saan shin sha gbashima man aa ishima i i iv a jighjigh u nan man dooshima yô, ú hemba civir Aôndo ken jijingi, nahan gba u se lu a icighan jijingi na man se de ser a hemen se. Aluer se mba henen Mkaanem ma Aôndo shi se mba eren tom sha ma yô, mlu wase man mbamhen asev vea zua sha mba nav keng. (1 Mbakorinte 2:8-12) Aluer ka u Yehova una lumun a mcivir wase yô, gba u se civir un ken mimi keng. Saa kwagh ne una zua sha kwagh u Mkaanem ma Aôndo Bibilo i er sha kwagh na man mbaawashima nav la.
A Fatyô u Zuan a Mimi
4. Ior mbagen mba nengen mimi nena?
4 Mbayevmakeranta mbagen mba henen kwaghfan u taregh due a mnenge ér orumace nana fatyô u zuan a mimi jim jim ga. Or u tar u Sweden u ngeren takerada, Alf Ahlberg nger wener: “Mbampin mba kwaghfan u taregh kpishi mba sha inja i a fatyô u nan mlumun sha mi jighilii ga.” Shi ior mbagen kaa ér kwagh lú mimi cica cii ga, kape kwagh a lu laa? Kape Yesu Kristu a hen la ga.
5. Yesu va shin tar sha ci u nyi?
5 De se tôô ase ken ishima ser se mba nengen kwagh u a lu zan hemen heen ne: I kôr ken inyom i 33 S.W. la, Yesu tile sha ishigh ki Pontiu Pilatu, Gomna u Mbaroma. Yesu kaa a Pilatu wener: “Ka sha ci u nahan kpaa M ve shin tar ne, sha er Me pase mimi ye.” Pilatu pine wener: “Ka nyi i lu mimi?” Kpa a kera kegh ato sha mkaanem ma Yesu lu a mi u seer ôron la ga.—Yohane 18:36-38.
6. (a) Á pase “mimi” ér nena? (b) Yesu na mbadondon nav tom u nyi?
6 I Pase ikyav i “mimi” ér “(Kwagh shon) ka vough nahan, aie ngu sha mi ga.” (Dikishenali i Tiv) Nahan kpa, Yesu yange lu gban pasen di mimi wuee tsôô? Ei. Yange lu a mimi jighilii u lu pasen la ken ishima. Yange wa mbadondon nav tom ér ve za pase imba mimi shon la, gadia á kaa a ve wener: “Gema nen akuraior cii a̱ hingir mbahenen, eren nen ve batisema ken iti i Ter man Wan man Icighan Jijingi, tesen nen ve u kuran akaa a M we ne kwagh sha mi cii.” (Mateu 28:19, 20) Cii mkur u tar u ngun ne yô, mbadondon mba Yesu jim jim vea pase “mimi u ivangeli” a tser tar cii. (Mbagalatia 2:14) A er kwagh ne sha er mkaanem ma Yesu ma a kure sha mi vough yô, ér: “Loho u Dedoo u tartor ne yô, á ôr u á tser tar, sha u u̱ lu mpase hen akuraior cii; ka zum la man mkur una kuma ye.” (Mateu 24:14) Nahan ka a inja u se na ior ve fa ior mba ve lu tesen akuraior cii mimi sha u pasen loho u dedoo u Tartor la.
Gbenda u Se Fatyô u Henen Mimi La
7. Ú tese wer Yehova ngu Imbor i mimi nena?
7 Yehova ka Imbor i mimi i ken jijingi. Jim yô, orpasalmi Davidi yila Yehova wener “Aôndo u mimi.” (Pasalmi 31:5; 43:3) Yesu lumun wener mkaanem ma Ter na ka ma mimi, shi a pase kpaa wener: “Ken uprofeti i nger er: Ve cii Aôndo Una tese ve. Hanma or u nan ongo kwagh shi nan hen kwagh hen Ter kpaa yô, nana va her a Mo.” (Yohane 6:45; 17:17; Yesaia 54:13) Nahan, Yehova, Ortesen u Hemban una tese mba ve lu keren mimi la keng keng. (Yesaia 30:20, 21) Gba u ior mba keren mimi vea zua a “mfe u fan Aôndo” la. (Anzaakaa 2:5) Man Yehova ngu tesen shin samber a mimi ken dooshima sha igbenda wuee.
8. Aôndo tese se mimi shi a na se mimi sha igbenda i nyi?
8 Ikyav i tesen yô, Aôndo yange na Mbaiserael Tindi sha ikyev i mbatyomov. (Mbagalatia 3:19) A er ityendezwa a ter tamen Aberaham man Yakob ken mnyam ma cier wener una na ve averen. (Genese 15:12-16; 28:10-19) Je yô shighe u i er Yesu batisema la, imo i Aôndo due sha man i ungwa mkaanem ma sagher iyol ne shin tar ér: “Ngun ka Wan Wam u ishima ishima, u i doom a Na yum yô.” (Mateu 3:17) Shi se mba a iwuese e̱r Aôndo a pase mimi sha u nan mbangeren Bibilo mbara icighan jijingi sha u ve̱ nger i̱ nahan. (2 Timoteu 3:16, 17) Nahan sha u henen Mkaanem ma Aôndo yô, se na “kwagh u mimi la jighjigh.”—2 Mbatesalonika 2:13.
Mimi man Wan u Aôndo
9. Aôndo yar tom a Wan na sha u pasen mimi nena?
9 Aôndo hemba yaren tom a Wan na, Yesu Kristu sha u pasen orumace mimi. (Mbaheberu 1:1-3) Sha kpôô yô, Yesu ôr mimi sha gbenda u ma or môm nan lu a vande ôron nahan ga yô. (Yohane 7:46) Er shighe u a kôndo a yem sha je kpa, a pase mimi u hen Ter na la ken igbar. Ikyav i tesen yô, apostoli Yohane ngohol “mpase u Yesu Kristu u Aôndo na Un sha u A̱ tese mbatomov Nav akaa a aa er fefa keng la.”—Mpase 1:1-3.
10, 11. (a) Mimi u Yesu lu pasen la zua sha nyi? (b) Yesu gema mimi hingir kwagh jim jim nena?
10 Yange Yesu kaa a Pontiu Pilatu wener Un va shin tar sha er una pase mimi yô. Zum u Yesu lu eren tom na la, á pase wener imba mimi i un lu pasen la bende a mpaase u paase ahôn a gban sha hementor u Yehova sha ikyev i Tartor u Aôndo u Kristu a lu Tor la. Kpa u Yesu pasen kwagh u mimi la yange hemba di kwaghpasen man ityesen i tesen tsô la. Yesu na mimi la hingir kwagh jim jim sha u kuren un. Sha nahan yô, apostoli Paulu nger wener: “Ma or nana̱ de kera ôron ne ijir sha kwagh u kwaghyan man kwaghman shin sha kwagh u iniongo shin uwer u he shin iyange i memen kpaa ga. Akaa angan yô, ka di mure u akaa a a lu van la tsô, kpa kwagh jim jim yô, ka u Kristu.”—Mbakolose 2:16, 17.
11 Gbenda ugen u mimi a hingir kwagh jim jim yô yange lu m-tsenge u tsengakaan mmar u Yesu ken Betelehem la. (Mika 5:2; Luka 2:4-11) Shi mimi la hingir kwagh u jim jim sha m-iv u kwaghôron u profeti u Daniel sha kwagh u m-ande u Mesiya ken mkur u ‘sati mbaanyomov’ 69 la. Kwagh la yange er shighe u Yesu na iyol na sha ikyev i Aôndo sha batisema u eren shi í tsegha un sha icighan jijingi er i tsengakaan nahan vough ken inyom i 29 S.W. la. (Daniel 9:25; Luka 3:1, 21, 22) Shi mimi ne hingir kwagh jim jim sha tom u Yesu u tan iwanger u lu eren er oryôôn kwagh u Tartor la. (Yesaia 9:1, 2, 6, 7; 61:1, 2; Mateu 4:13-17; Luka 4:18-21) Shi hingir kwagh u mimi sha ku na man mnder u shin ku.—Pasalmi 16:8-11; Yesaia 53:5, 8, 11, 12; Mateu 20:28; Yohane 1:29; Aerenakaa 2:25-31.
12. Er nan Yesu una kaa wener, ‘Mo M ngu mimi’?
12 Er mimi har sha Yesu Kristu yô, a fatyô u kaan wener: “Mo M ngu gbenda man mimi man uma kpaa. Ma or gbe van hen Terem ga, saa nana kar her a Mo.” (Yohane 14:6) Ka i pase ior i tuhwa sha ikyangenev mbi ken jijingi zum u ‘ve te ikyaa a mimi’ sha u lumun a tom u Yesu a lu a mi ken awashima u Aôndo la. (Yohane 8:32-36; 18:37) Gadia mba ve lu er ka iyôngo man ve ngohol mimi shi ve ne jighjigh ken Kristu yô, vea zua a uma u tsôron je.—Yohane 10:24-28.
13. Se lu timen sha mimi u ken Ruamabera sha igbenda itiar i nyi?
13 Mimi u Yesu man mbahenen nav mba yange i iv ve a tahav la kohol cii ka jighjigh u nan u mimi u Mbakristu je la. Nahan ior mba ve lu ‘wan jighjigh u nan ikyo’ yô, mba “zenden sha mimi” la. (Aerenakaa 6:7; 3 Yohane 3, 4) Nahan, ka unô ve lu zenden ken mimi ainge? Ka unô jim ve tesen akuraior cii mimi? U nan mlumun sha mbampin mban yô, se lu veren ishima sha Mbakristu mba tsuaa mbara shi se time sha mimi mba ken Ruamabera mba ve bende a (1) jighjigh u nan, man (2) gbenda u se civir Aôndo la, man (3) inja i or ikyangegh la.
Mimi man Jighjigh Mba Nan
14, 15. Ú kaa wer nyi sha ieren i Mbakristu mba tsuaa man Mbashiada mba Yehova ve lu a mi sha Ruamabera laa?
14 Ngise Mkaanem ma Yehova ma i nger la gba Mbakristu mba tsuaa mbara kwagh kpishi. (Yohane 17:17) Yange má lu ve tindi u ve ver sha kwagh u jighjigh u nan man aerenakaa ve kpaa yô. Clement u ken gar u Alexandria u lu ken derianyom u sha uhar man u sha utar la kaa wener: “Ve mba ve lu yan atsan sha u keren hemba-cii mbara vea za ya gaduga a mimi kpa vea tile ga, zan zan saa vea kar zuan a ikyav i kwagh u ve ne un jighjigh la ken Ruamabera ayol a ve.”
15 Bibilo ngi Mbashiada mba Yehova zegekwagh di er yange i̱ lu Mbakristu mba tsuaa mbara nahan. Ve na jighjigh ér “icighanruamabera cii ka Aôndo A ne i nger ye. Ngu a inja sha ityesen.” (2 Timoteu 3:16) Nahan de se nenge sha jighjigh mba nan mba Mbakristu mba tsuaa mbara sha er se tôô ve se kar sha kwagh u ior mbacivir Yehova ainge ve henen la, gadia Bibilo ka takerada ve u vesen u ve yaren tom a mi yô.
Mimi sha Kwagh u Uma
16. Ka mimi u nyi a lu sha kwagh u uma?
16 Mbakristu mba tsuaa mbara na jighjigh ken kwagh u Ruamabera a kaa la, nahan ve tese mimi sha kwagh u uma. Ve fa er shighe u Aôndo yange gba or la je, “or la maa hingir or u uma.” (Genese 2:7) Heela tseegh ga, ve lumun ér uma u or kpen. (Yesaia 53:12; Esekiel 18:4; Yakobu 5:20) Shi ve fa kpaa ér “mbakpenev yô, fa ma kwagh ga.”—Orpasenkwagh 9:5, 10.
17. Ú pase ishimaverenkeghen i mbakpenev ve lu a mi wer nena?
17 Nahan, mbahenen mba Yesu mba tsuaa mbara lu a ishimaverenkeghen ér mba ve lu kpenegh ken m-umbur u Aôndo la cii a nder ve shin ku, shi a hide a na ve uma. Paulu ôr kwagh u jighjigh ve u nan ne wang, a kaa wener: “M ngu a ishimaverenkeghen sha Aôndo, . . . ka mnder u mbaperapera kua mba ve lu perapera ga vea nder shin ku la.” (Aerenakaa 24:15) Ken masejime yô, Minucius Felix, or u kaa wener un ngu Orkristu la nger wener: “Ka anti or je nan búm shin nan lan kwagh, je u nana cihi nana kaa ér or u yange Aôndo er iyol na ne nahan, una kera fatyô u shi hiden eren nan hegh ga asee?” Mbashiada mba Yehova kpa kape ve ne jighjigh a imba mimi u ken Ruamabera sha kwagh u uma man ku man mnder u shin ku di vough er Mbakristu mba hiihii mbara je la. Hegen se time nen sha or u nan lu Aôndo man Kristu la.
Mimi man Mbautar
18, 19. Er nan ve a kaa ér Mbautar ka ityesen i ken Ruamabera ga?
18 Mbakristu mba tsuaa mbara yange ve nenge ér Aôndo man Kristu man icighan jijingi ka Mbautar ga. Takerada u The Encyclopædia Britannica kaa ér: “Ishemberti i Mbautar la i̱ due ken Ikyuryan I He la ga shin imba ityesen la tsô kpaa ga, shi Yesu man mbadondon un kpa soo u tsumen a Shema [msen u Mbaheberu] u i nger ken Ikyuryan I Tse nahan ér: ‘Ver ato Iserael: TER, Aôndo wase, ka TER tswen, je!’ (Dut 6:4) la ga.” Mbakristu yange ve civir mbaaôndo mba utar mba Mbaromanu la ga, shin mbaaôndo mbagen kpaa ga. Ve lumun a mkaanem ma Yesu kaa wener i̱ lu Yehova tseegh i̱ civir la. (Mateu 4:10) Bee heela kera yô, ve na jighjigh a mkaanem ma Kristu ma á kaa wener: “Ter hembam” la. (Yohane 14:28) Nyian kpa ka imba mnenge u Mbashiada mba Yehova ve lu a mi vough je la.
19 Mbadondon Yesu mba tsuaa mbara yange ve tese mkposo u a lu hen atô u Aôndo man Kristu man icighan jijingi yô. Je yô, ve er mbahenen batisema (1) ken iti i Ter, man (2) ken iti i Wan, man (3) ken iti i icighan jijingi, lu ken iti i Mbautar ga. Kape Mbashiada mba Yehova kpa ve tesen mimi u ken Ruamabera shi ve paven Aôndo man Wan na man icighan jijingi ve veren kposo je la.—Mateu 28:19.
Mimi man Batisema
20. Ka mfe u nyi i gbe u mba i lu u a er ve batisema la vea lu a mini?
20 Yesu tindi mbadondon nav ér ve za gema ior mbahenen sha u tesen ve mimi. U ve kuma u eren batisema yô, gba u vea hii lun a mfe u Ruamabera hiihii. Ikyav i tesen yô, saa vea lumun a̱ ian man tahav mbu Ter man Wan na, Yesu Kristu la. (Yohane 3:16) Shi gba u mba i lu u a er ve batisema la vea fa ér icighan jijingi ka or ga kpa ka tahav mbu tomov mbu Aôndo.—Genese 1:2.
21, 22. Er nan u kaa wer batisema ngu sha ci u mba ve ne jighjigh?
21 Mbakristu mba tsuaa eren ior mba ve gem asema shi ve lu a mfe man ve tsegh ayol a ve a ishima i môm sha u eren ishima i Aôndo la batisema tseegh. Mbayuda man mba ve nyer a nyôr Mbayuda cii mba yange ve kohol ken Yerusalem sha Pentekosti 33 S.W. la vande lun a mfe u Ruamabera u ken zwa Heberu la. Er mba ongo apostoli Peteru ôron kwagh u Yesu u a lu Mesiya la yô, ior je er 3000 nahan “rumun kwaghôron na la” man “i er ve batisema.”—Aerenakaa 2:41; 3:19–4:4; 10:34-38.
22 Batisema u Mbakristu ngu sha ci u mba ve ne jighjigh yô. Ior mba ken Samaria ngohol mimi, man “zum u ve na Filibu jighjigh er a lu ôron Loho u Dedoo u tartor u Aôndo man shi u iti i Yesu kpaa yô, i er ve batisema, nomso a kasev cii.” (Aerenakaa 8:12) Ititor i Etiopia, or u nyôron nongo u Mbayuda u civir Aôndo a ishima i môm la vande lun a mfe u Yehova, hii lumun a akaaôron a Filibu lu ôron sha m-iv u kwaghôron u profeti u Mesiya la, maa í er un batisema. (Aerenakaa 8:34-36) Ken masejime yô, Peteru kaa a Korneliu man Atôatyev agenegh wener “or u nan cie [Aôndo], nan eren perapera kpaa yô, Una rumun nan” shi a kaa wener antior u nan ne jighjigh ken Yesu Kristu yô, á de nan asorabo a nan cii. (Aerenakaa 10:35, 43; 11:18) Akaa ne cii zua vea kwagh u Yesu wa la, wener ‘za gema nen ior mbahenen, tesen nen ve u kuran akaa a M we ne kwagh sha mi cii.’ (Mateu 28:19, 20; Aerenakaa 1:8) Mbashiada mba Yehova mba eren nahan vough, mba eren ior mba ve lu a mfe u Ruamabera shi ve tsegh iyol sha ci u Aôndo la batisema.
23, 24. Ka gbenda u nyi u hembe lun u shami u Mbakristu eren batisema?
23 Ka u mirin or shin mnger jimin cii la i lu gbenda u shami u eren mba nan jighjigh batisema ye. Shighe u i er Yesu batisema shin Ifi u Yordan mba been yô, a due “shin mnger” sha. (Marku 1:10) I er Oretiopia u eren tom ken ya u tor la batisema shin ‘ityungu mnger.’ Un man Filibu “ve hungwa shin mnger” man ve ‘due shin mnger’ sha. (Aerenakaa 8:36-40) Kwagh u Ruamabera a zua batisema u eren sha m-ii u iin or sha ikyav la shi tese ér mba mirin or jimin cii shin mnger.—Mbaromanu 6:4-6; Mbakolose 2:12.
24 Takerada u The Oxford Companion to the Bible kaa er: “U ôron kwagh u batisema mba i er ken Ikyuryan I He la tese ér or u i er nan batisema la yange i mir nan shin mnger.” Kwaghngeren u ken zwa u French ugen u i yer ér Larousse du XXe Siècle (Paris, 1928) la kaa ér, “Yange Mbakristu mba hiihii mbara eren batisema sha u mirin or shin mnger hanma ijiir i ityungu i mnger ia lu cii.” Shi takerada u i yer ér After Jesus—The Triumph of Christianity la kaa ér: “Tamen kwagh yô, gba u or u nan lu eren [batisema] la nana pase jighjigh u nan lu a mi la, u dondon yô a mir nan shin mnger ken iti i Yesu.”
25. Se lu timen sha nyi kwagh ken ngeren u a dondon ne?
25 Atôakaa a i lu tesen van a mi sha kwagh u jighjigh mba ve har sha Bibilo la man aeren a Mbakristu mba hiihii la ka di akav a tesen tsô. A fatyô u tsuan jighjigh mbagen mba ve lu kwagh môm a mba Mbashiada mba Yehova yô. Ken ngeren u a dondo ne, se lu timen sha igbenda igen i tesen ior mba ve lu tesen ior mimi yô.
U Na Mlumun Wer Nena?
• Ka mcivir u nyi a lu sha ishima i Aôndo?
• Mimi hingir kwagh jim jim sha ikyev i Yesu Kristu nena?
• Ka mimi u nyi a lu sha kwagh u uma man ku?
• Mba eren batisema u Mbakristu nena, man kanyi i gbe u mba i lu eren ve batisema la vea ere?
[Study Questions]
[Picture on page 10]
Yange Yesu kaa a Pilatu wener: ‘Mo M va sha u pasen mimi’
[Picture on page 11]
U fatyô u pasen er i hii ve yange Yesu kaa wener: ‘Mo M ngu mimi’ la kpa?
[Picture on page 12]
Kanyi i lu mimi u sha kwagh u batisema u Mbakristu laa?