‘Pase Kwaghôron U Aôndo Jighilii’

“Nôngo sha gbashima u veren iyol you sha ishigh ki Aôndo er or u i kar nan nan kom yô, ortom u i gba u nana ya kunya ga yô, or u nan pasen kwaghôron u mimi la jighilii.”—2 TIMOTEU 2:15.

1, 2. (a) Er nan ve ka i gba u mbatomov vea lu a ikyáv mbi tomovo? (b) Ka tom u nyi Mbakristu ve lu erenee, man mba tesen ér ve mba keren Tartor hiihii nena?

 MBATOMOV ka ve lu a ikyav mbi tomov ér mbi wase ve u eren ityom ve. Kpa ka hanma ikyagh cii kia wase ve ga. Gba u ortom nana lu a ikyagh ki tomough ki i gbe u nana er tom a mi la, shi nana yar tom a ki sha gbenda u vough kpaa. Ikyav i tesen yô, aluer u ngu manden anadeda man u soo wer u zua ikyon ihiar yô, ka hama man kusa tseegh i gbe u ú lu a mi ga. A gba u ú fa er ú mande hama la sha ityô kusaa jighilii ve una nyôr ken kon kpa una hule ga yô. U nôngon wer u mande kusa ken kon a u fan u yaren tom a hama shio la ka kwagh u ican man u kpen iyol kpen kpen. Kpa, ikyáv mbi tomov mbi se yar tom a mi sha inja cii ka mbi wase se u eren ityom yase kuren sha ishima yase vough.

² Se Mbakristu kpaa se mba a tom u eren. Tom ne hemba ngun se a inja a hanma tom ugen cii. Yesu Kristu kaa a mbadondon nav wener ve ‘vande keren tartor hiihii.’ (Mateu 6:33) Se fatyô u eren kwagh ne nena? Hiihii yô, ka u eren tom u pasen ior loho u Tartor man u geman ior hingir mbahenen ne sha gbashima. Kwagh u dondon yô, se har tom wase u pasen kwagh ne sha Mkaanem ma Aôndo. Kwagh u sha utar yô, ka ieren yase i dedoo la. (Mateu 24:14; 28:19, 20; Aerenakaa 8:25; 1 Peteru 2:12) U eren tom wase u Mbakristu ne tsembelee shi eren u saan saan yô, gba u se lu a ikyáv mbi tomov mbi sha inja shi se fa u yaren tom a mbi sha gbenda u injaa kpaa. Ka sha u eren nahan ne man apostoli Paulu u lu ortom u Kristu la fatyô u veren se ikyav i tseer tseer ér se dondo ye, heela tseegh ga, shi á taver mba nan jighjigh a na imôngo mbara asema kpaa wener ve kav un ye. (1 Mbakorinte 11:1; 15:10) Nahan yô, kanyi se fatyô u henen hen Paulu, ua lu ortom a vese imôngo laa?

Paulu—Or u Yôôn Angwe u Tartor sha Gbashima

3. Se fatyô u kaan ser apostoli Paulu lu ortom u eren tom u Tartor sha gbashima sha ci u nyi?

³ Paulu lu nyi ortomo? Sha mimi yô Paulu lu or u eren tom sha gbashima. Paulu nôngo kwagh kpoghuloo sha u samber a loho u dedoo sha ajiir wuee hen haregh u ikyasen u Mediterenia la. Apostoli u yange vôr a tom ga ne, ngur nan ityôkyaa i  un lu yôôn loho u Tartor ne saan saan yô, a kaa wener: “Aluer m ngu ôron Loho u Dedoo yô, kam kwagh u tan ihagh a mi ga, gadia i kighir mo a kighir je. Aluer me ôr Loho u Dedoo ga yô, kwagh á tserem.” (1 Mbakorinte 9:16) Paulu soo wener una war uma na tseegh shinii? Mayange ga. Paulu lu or u wan iyol na ikyo tseegh ga. Kpa, a soo wener ior mbagenev kpaa loho u dedoo ne u wase ve. Á nger wener: “M er akaa cii sha ci u Loho u Dedoo sha u me zua a kwar sha mi yô.”—1 Mbakorinte 9:23.

4. Ka ikyagh ki tomough ki nyi ki hembe lun a inja hen mbatomov mba Kristuu?

⁴ Apostoli Paulu lu ortom u hiden a iyol na ijime u fa je ér una fatyô u haren sha kwaghfan na tseegh ga yô. Di er orkapinta kpa ka i gba u nana lu a hama nahan, Paulu kpaa lu u una lu a ikyagh ki tomough tsembelee ki una pase mimi u Aôndo a kôr ior ken asema yô. A hemba yaren tom a ikyagh ki tomough ki nyi? A hemba yaren tom a Mkaanem ma Aôndo, Icighan Ruamabera. Se kpaa, ka Bibilo jimin cii i lu ikyagh ki tomough yasegh ki hemban ki se yar tom a mi u geman ior mbahenen ye.

5. Dugh mfe u se fan u ôron avur a ruamabera la sha yô, kanyi igen i gbe u se er, aluer ka u se lu mbatomov mba fan tom tsema tsema yô?

⁵ Paulu lu fa er u pasen Mkaanem ma Aôndo sha inja la i hembe di u gban di ôron avur a ruamabera la tseegh tsô yô. Yange a “sendegh” shi a tese ve kwagh i kuma ve. (Aerenakaa 28:23) A sendegh a ve nena? Paulu yange a yar tom a Mkaanem ma Aôndo ma i nger la a ôr kwagh a ior kpishi i kuma ve ken asema, ve ngohol mimi u Tartor la. Yange a na ve atôakyaa a a kuma ve yô. Paulu tsa ken Efese kuma iwer itiar, a “lu ôron, [shi] tesen akaa a tartor u Aôndo sha agee” ken shinagoge u lu ker la. Er “mbagenev cighir asema yô, ve wa iko kpaa ga,” kpa mbagenev yô, kegh ato a na. Tom u Paulu er ken Efese ne na “kwagh u Ter za hemen sha agee tsung, hemba kpaa.”—Aerenakaa 19:8, 9, 20.

6, 7. Paulu na tom na icivir nena, man se fatyô u eren er un nahan nena?

⁶ Paulu lu ortom u yôôn angwe u Tartor sha gbashima, nahan a ‘na tom na icivir.’ (Mbaromanu 11:13) Á na tom na icivir nena? Paulu kenden a iyol na sha ga; shi kunya kôron un u pasen ken igbar wener un ngu or u eren tom imôngo a Aôndo kpaa ga. Kpa, a gema a nenge wener tom na ngu a icivir je gande. Paulu yar tom a Mkaanem ma Aôndo sha kwaghfan man sha inja kpaa. Mzehemen u Paulu zua a mi sha tom la lu kwagh u mgbeghan mbagenev, shi wasen ve u hemban kuren tom ve doo doo kpaa. Kwagh ne na tom na shi seer zuan a icivir kpaa.

⁷ Se fatyô u nan icivir sha tom wase er Paulu nahan, sha u yarem tom a Mkaanem ma Aôndo faa faa shi yaren tom a ma tsembelee kpaa. Ken tom wase u se eren ne cii, awashima wase a lu u ôron ior kwagh u a lu ken Ruamabera la er se fetyô la cii. Se er nan ve se ôr ve kwagh sha gbenda u a kuma ve? Nenge sha igbenda injaa itiar ne: (1) Tese ior kwagh u Mkaanem ma Aôndo ma er la sha gbenda u vea lumun a mi yô. (2) Pase kwagh u Bibilo i er la shi tese er a yar tom a mkaanem ma i̱ er la sha kwaghfan yô. (3) Hen kwagh a ior ken Ruamabera sha gbenda u a kuma ve ken ishima yô.

8. Ka ikyáv mbi tomov mbi pasen kwagh u Tartor mbi nyiiv se lu a mi aingee, man ú ngu yaren tom a mbi nena?

⁸ Mbayôôn angwe u Tartor ainge mba a ikyáv mbi tomov mbi ngise Paulu lu a mi ken tom na ga yô. Ikyáv mbi shonov yô ka ityakerada, umagazin, antyakerada man ungeren mba karen sha ave, antyakerada mba kiriki man icer i ungwan a ungwa man icer i nengen a nenge kpaa cii. Ken mhii u derianyom u a kar la, i yar tom a ukaade mba eren shiada a mi man korough ku yôôn kwagh kua umato mba yôôn akaa man kwaghyôôn u sha redio. Nahan kpa, ikyagh ki tomough yasegh ki hemban cii yô ka Bibilo, man gba u se yar tom a ikyagh ki injaa kin sha gbenda u dedoo man u injaa kpaa.

Gba u Tom Wase Ua Wa Amise ken Mkaanem ma Aôndo

9, 10. Kanyi kwagh se hen sha kwaghwan u Paulu wa Timoteu sha kwagh u yaren tom a Mkaanem ma Aôndo laa?

⁹ Mkaanem ma Aôndo ma a lu se ikyagh ki tomough ki injaa nena? Ka sha u dondon kwaghwan u Paulu wa Timoteu, un u ve eren tom imôngo la, wener: “Nôngo sha gbashima u veren iyol you sha  ishigh ki Aôndo er or u i kar nan nan kom yô, ortom u i gba u nana ya kunya ga yô, or u nan pasen kwaghôron u mimi la jighilii.” (2 Timoteu 2:15) Kanyi jim i gbe u se er sha u “pasen kwaghôron u mimi la jighilii”?

¹⁰ Ishemberkwaghôron i ken zwa u Grika i í gem ér ‘pasen jighilii’ la ikyav na ér “kwagh u i tende jighilii” shin u ‘tôndon kwagh jighilii.’ I yar tom a ishember ne mape ugen môm ken Ruamabera u Mbakristu u ken Zwa Grika la ga saa di ken kwaghwan u Paulu wa Timoteu la tseegh. A fatyô u yaren tom a ishember shon u pasen er orsule ka nan kaha ba sule u sen jighilii la. Orsule u a tse ken tom ne yô, ka i vihi nan kpishi u ba sule u nan u hule yô. I umbur Timoteu ér a de undun atesen a mimi a ken Mkaanem ma Aôndo la ga, sha er una lu ‘ortom u i gbe u nana ya kunya ga yô. Lu u mayange je Timoteu una de ér mbamnenge nav ve bende a ityesen na ga. Lu u una har kwaghpasen na man ityesen na cii sha Ruamabera tseegh. (2 Timoteu 4:2-4) Ka sha nahan ve, una fatyô u tesen ior mba ve lu a asema a mimi sha gbenda u vea nengen akaa mnenge u Yehova, vea kera tsume a dondo atesen a tar ne ga ye. (Mbakolose 2:4, 8) Ainge kpa kwagh kaha ga.

Saa Ieren Yase Ia Kuma Iwuese

11, 12. Ieren yase ia bende a gbenda u se pasen Mkaanem ma Aôndo jighilii la nena?

¹¹ Saa se er kwagh a hemba di u pasen mimi mba ve lu ken Mkaanem ma Aôndo tseegh la. Saa ieren yase ia lu kwagh môm vea kwagh u se tesen la. “Se mba mbashirentom a Aôndo imôngo,” nahan se lu mbatomov mba eren tom sha ayom ga. (1 Mbakorinte 3:9) Mkaanem ma Aôndo kaa ér: “We u u tesen mbagenev ne u kera tese iyol you gaa? We u u yee wer, i̱ de iin ga ne, u gema u ngu iini? We u u kaan wer, i̱ de eren idya ga ne, u gema u ngu eren idya? We u u nyagh akombo ne, u gema u ngu yan ishar sha akaa a ken utempel mba mbaaôndo?” (Mbaromanu 2:21, 22) Nahan er se lu eren Aôndo tom sha ayange ne yô, gbenda u se pase Mkaanem  ma Aôndo jighilii yô a lu sha u dondon kwaghwan u i we ne, ér: “Suur sha TER a ishima you cii, de yier sha mkav wou ga. Umbur Un sha ijende you cii, Un kpaa Una kôôm igbenda you.”—Anzaakaa 3:5, 6.

¹² Ka akaa a nyi nahan se ver ishima ser mpase u pasen Mkaanem ma Aôndo jighilii la una va a mini? Time sha tahav mbu Mkaanem ma Aôndo ma i nger la ma a fatyô u lun a mi sha uuma mba ior mba ve lu a asema a mimi la.

Mkaanem ma Aôndo Ma a Tahav mbu Geman Or

13. Mkaanem ma Aôndo ka ma er nyi ken or u nan yaren tom a ma la?

¹³ Shighe u ior ve ngohol Mkaanem ma Aôndo ér ma kuma u vea har sha mi yô, loho u ma la ngu u tese tahav mbu wasen kpishi mbu ka mbu wase ior u geman uuma vev sha gbenda u kpilighyol yô. Paulu vande nengen a tahav mbu Mkaanem ma Aôndo shi nenge a tom u dedoo u ma er a ior mba ve hingir Mbakristu ken ijiir i ngise i yilan ér Tesalonika la. Tsô á kaa a ve wener: “Se mba sughun Aôndo gbem gadia zum u ne ngohol kwaghôron u Aôndo u ne ungwa hen vese la yô, ne rumun un er ka kwaghôron u ior ga, kpa er ka kwaghôron u Aôndo man kape i lu kpaa je la, u a eren tom ken a ven, ne mba ne ne jighjigh la.” (1 Mbatesalonika 2:13) Hen Mbakristu mbara—man mase mase je yô hen mbadondon Kristu mba mimi cii—mbamhen mba orough yina sha kwaghfan u Aôndo ica je. (Yesaia 55:9) Mbatesalonika yange ‘ve ya ican kpishi man ve rumun kwaghôron u Aôndo sha iember i icighan jijingi’ ye, man kwagh ne hingir ikyav hen mbananjighjigh mbagenev kpaa.—1 Mbatesalonika 1:5-7.

14, 15. Mkaanem ma Aôndo ma a tahav nan je man ka sha ci u nyi?

¹⁴ Mkaanem ma Aôndo ma a tahav er ka Yehova u a lu Imbor i ma la nahan. Ma due ka hen “Aôndo u uma,” un shon u “i er Usha” sha iniezwa na la, man mkaanem nam ma ka una kaa yô, ‘ikôr ka i lagh un sha kwagh u A tindi ma u eren’ la. (Mbaheberu 3:12; Pasalmi 33:6; Yesaia 55:11) Or u timen ken Bibilo ugen kaa wener: “Aôndo paven iyol a Mkaanem nam ga. Nyiman ma inja er ma kaha kposo a na ga. . . . Nahan kwagh u ka una ôr yô, ngu á er kwagh la a kure sha mi vough; gadia ma kwagh môm vea Aôndo u uma.”

¹⁵ Mkaanem ma Aôndo ma a tahav za kighir nan je? Ma a tahav je gande ôron. Ka nahan ve kwagh u yange Paulu ôr la a lu sha mi vough ye, á kaa wener: “Mkaanem ma Aôndo ma uma je, ma tem gbilin ga, ma hemba esen a hanma sanker u esen akur ahar cii, ka ma nyôr zan zan ma pav uma a jijingi man shi uijuan a mshiam kpaa, ka ma kar mbamhen kua mbaawashima kpaa.”—Mbaheberu 4:12.

16. Mkaanem ma Aôndo ka ma er tom u geman or vindi vindi nena?

¹⁶ Mkaanem ma Aôndo ma i nger la “hemba esen a hanma sanker u esen akur ahar cii.” Nahan, ma a tahav mbu kpilighyol mbu ka mbu nyôr ken or sha gbenda u ikyagh ki tomough ki orumace i môm kia fatyô u eren nahala ga yô. Mkaanem ma Aôndo ka ma nyôr ken or zan zan ma za pav mlu u nan u ken atô la, shi ka ma fatyô u geman nan, benden a mbamhen mba nanev shi wasen nan u fan akaa a a doo nan ishima la, nahan ma na nan nan hingir ortom u Aôndo u dedoo, u Aôndo a lumun nan yô. Ikyagh ki tomough kin kia tahav tsôô!

17. Pase tahav mbu Mkaanem ma Aôndo mbu geman or la.

¹⁷ Mkaanem ma Aôndo ka ma dugh mlu u or u ken ishima la ma tsen ken igbar i kera lu kwagh u nan henen ken ishima i nan ér nan ngu la ga, shin kwagh u nan ne ior mbagenev ve tee ér nan ngu la ga. (1 Samuel 16:7) Ashighe agen je yô, ifer or je kpa ka nan yer iyol i nan ken ieren i dedoo ga yô nan yer iyol ér nan ngu or u Aôndo. Aferaior ka a eren inja er ve mba ior mba dedoo nahan kpa i gema i lu sha ci u eren afer tseegh. Ior mba gengese iyol ka ve kundun iyol ér ve mba ior mba hiden a iyol ijime kpa ve gema ve keren icivir hen ior. Sha u pasen kwagh u a lu or ken ishima la yô, Mkaanem ma Aôndo ma a na or u hiden a iyol ijime nana er tseor u nan la kera nana gema a ‘haa orhe iyol u i gbe un sha inja i Aôndo ken perapera u mimi man mtsegh u mimi la.’ (Mbaefese 4:22-24) Akaa a Mkaanem ma Aôndo ma tesen la aa fatyô u geman ior mba ve cie ashe vea hingir Mbashiada mba Yehova mba pasen kwagh a vangertiôr man mbayôôn angwe u Tartor sha gbashima kpaa.—Yeremia 1:6-9.

18, 19. Yar tom a kwagh u i er ken akumahiange ne shin vàndè-èrèn u ú zough a mi ken tom kwaghpasen wou la, nahan tese er mimi u ken Ruamabera una fatyô u geman mnenge u or yô.

¹⁸ Tahav mbu Mkaanem ma Aôndo mbu geman  or la mbu benden a ior hanma ijiir cii. Ikyav i tesen yô, mbayôôn angwe u Tartor mba ken gar u Phnom Penh, ken tar u Cambodia mba za pasen kwagh ken ipaventar i Kompong Cham kwa har ken uwer. Pastô ugen ongo er mbahemenev mba ukwaghaôndo lu lamen sha Mbashiada mba Yehova yô, a sôr ian doo doo a ver wener una tema imôngo vea Mbashiada mba shon kwa ugen u shi vea za kwaghpasen hen ipaventar shon yô. Mbashiada mba ve yô, a pine ve mbampin kpishi sha kwagh u ember umemyol shi a kegh ato a ve zulee sha mbamlumun mba ve lu nan un ken Ruamabera la. Ken masejime yô, a kpilighyol wener: “M fa hegen er kwagh u mba ve lu pastô a mo imôngo ve er sha iyol yen la i lu aie yô! Ve senge ér ne mba er Bibilo ga, kpa ka kwagh u ne er hen pepe ne jimin cii je ne!”

¹⁹ Kwase ne za hemen u timen ken Bibilo her vea Mbashiada man mayange je a lumun wener m-anger u i lu anger un ér a dugh un pastô la a bunde un Bibilo i henen ga kuaa. A ôr ijende na igen kwagh u un lu henen ken Ruamabera la, maa ngura kpa yem za hii u henen Bibilo vea Mbashiada je. Saan ijende na iyol a kwagh u yange lu henen la je gande tsô iyange igen er i lu eren adua ken côôci na yô, a lôhô ior wener, “Va va hen nen Bibilo a Mbashiada mba Yehova!” Ica i gbe ga yô, kwase u ngise lu pastô la man mbagenev hii u henen Bibilo vea Mbashiada mba Yehova.

20. Kwagh u yange er kwase ugen ken tar u Ghana la tese ikyav i tahav mbu Mkaanem ma Aôndo nena?

²⁰ Kwagh u yange er Paulina ken tar u Ghana la kpa tese ikyav i tahav mbu Mkaanem ma Aôndo la. Kwase ugen u yôôn angwe u Tartor sha hanma shighe yô hen Bibilo a na ken takerada u Mfe u Una Va a Uma u Tsôron La. * Paulina vôso nom u ikpilaukase, nahan a nenge wener gba u una gema, kpa nom na man tsombor na cii mough gba hendan a na taveraa. Ter na u tamen, u lu orjir u vesen man ortamen ken côôci yô, nôngo u bumen un sha u yaren tom a Mateu 19:4-6 sha gbenda u mimi ga. Orjir ne lam sha inja i a fa kwagh u lu ôron nahan, kpa Paulina kav fese wener kwagh ne kaha a gbenda u ngise Satan yar tom a Ruamabera sha aie hen shighe u lu karen Yesu Kristu la ga. (Mateu 4:5-7) A umbur kwagh u Yesu ôr wanger wanger sha kwagh u ivesegh la doo doo, Yesu kaa wener Aôndo er nomsoor kua kwase, a er lu nomsoor man kasev ga, man lu u ve uhar vea hingir iyôgh i môm, lu ve utar ga. Nahan a hide ijime sha kwagh u yange tsua u eren la ga cii, tsô ken masejime yô, i mase nan un ian i paven ivaa la duen ken ivaa i ikpilaukase la kera. Kera ngôôr ga tsô, a er batisema, a hingir or u yôôn angwe u Tartor saan saan.

Za Hemen u Pasen Mkaanem ma Aôndo Jighilii

21, 22. (a) Er se lu mbayôôn angwe u Tartor nahan, ka ishimaveren i nyi se soo ser se lu a mini? (b) Kanyi se lu timen sha mi ken ngeren u a dondo nee?

²¹ Mkaanem ma Aôndo ma i nger ne ma ikyagh ki tomough ki lun a tahav sha ci wase sha er se yar tom a ki u wasen mbagenev ve gema mbamlu vev, ve kporom ikyua a Yehova yô. (Yakobu 4:8) Di er mba fan tom ka ve yar tom a ikyagh ki tomough u eren kwagh u ve soo la nahan, se kpaa i lu ishimaveren yase u nôngon kwagh kpoghuloo sha er se yar tom a Mkaanem ma Aôndo, Bibilo sha kwaghfan ken tom u Aôndo a ne se u lun mbayôôn angwe u Tartor ne.

²² Se er nan ve se hemba fan u pasen akaa a a lu ken Ruamabera sha inja ken tom wase u geman ior hingir mbahenen laa? Kwagh u hiihii yô, ka sha u maan mfe wase sha er se lu mbatesen mba fan ityesen tsema tsema yô. Ver ase ishima sha ngeren ua dondo ne, gadia ngeren ne due a mbamhen mba tesen igbenda i se tese ior mbagenev shi se wase ve u ngohol loho u Tartor la.

[Footnote]

Baver We Kpa?

• Ka ikyáv mbi tomov mbi nyi mbayôôn angwe u Tartor ve lu a mini?

• Ka sha nyi gbenda Paulu a lu ikyav i tesen i ortom u Tartoro?

• U pasen Mkaanem ma Aôndo tsembelee la wa nyi man nyi nahan keregh?

• Mkaanem ma Yehova ma i nger ne ka ikyagh ki tomough ki lun a tahav nan je?

[Study Questions]

[Pictures on page 6]

Ikyáv mbi tomov mbigenev mbi Mbakristu ka ve yar tom a mi ken tom u yôôn angwe u Tartor la