Suur Sha Jijingi U Aôndo Shighe U Ú Tagher A Mbamgem Ken Uma Wou yô

“Nôngo sha gbashima u veren iyol you sha ishigh ki Aôndo.”—2 TIMOTEU 2:15.

1. Ka mbamgem mba nyi nahan vea va a ikyaren sha mlu wase u ken jijingii?

 AKAA nga geman shin tar u se lu ken ú ne hanma shighe. Se nenge a mbamgem mba vesen ken kwaghfan u sangen yeke man iwa varen, shi se nenge er aeren a wang kpa a lu been yô. Er se vande ôron ken kwaghhenen u a kar la nahan, gba kpee u Mbakristu vea venda jijingi u taregh u a lu hendan a Aôndo ne. Kpa, er tar u lu geman sha akaa kposo kposo nahan, kape se kpaa mbamlu asev ve lu geman sha igbenda kposo kposo je la. Yange se lu mbayev kpa hegen se mba mbaganden. Alaghga yange se lu a inyaregh kpa hegen se gba ican, shin yange se lu gbong gbong kpa se mba dedoo ga hegen, shin alaghga or wase u doon se ishima sar ku. Mbamgem mban nahan kpishi ka mba se fatyô u eren kwagh môm sha ve ga yô, shi vea fatyô u  van a ikyaren i vesen sha mlu wase u ken jijingi la kpaa.

2. Davidi tagher a mbamgem ken uma na nena?

² Ka ior kpuaa tseegh akaa nga a gema ken uuma vev sha gbenda u vesen er Davidi wan u Yese nahan ye. Shighe u Davidi lu anye kpuaa u kuran ilev la or môm tsô fa un ga, kpa fese nahan á hingir ityagheror u zan iti ken tar na jimin cii. Kpa shighe karen yô, á hingir or u yevese a yevese sha, gadia tor kôr un ihyom, lu zendan un er ka inyamtoho nahan ér una wua un. Ka been heela yô, Davidi maa hingir tor shi lu orhembanityav kpaa. Á wa ishima a akaa a vihin tsung a yange due ken isholibo i vesen i̱ er yô. Aahe tser un shi tsombor na kpa hingir sarem sarem. Á hingir ornyar shi á va hingir orbeenyol shi á tagher a mbamzeyol mba iyolbeen kpaa. Er Davidi tagher a mbamgem sha akaa kpishi ken uma na nahan kpa, sha ayange a a lu uma la cii á za hemen u suur sha Yehova man jijingi Na. Á nôngo sha gbashima u veren iyol na “sha ishigh ki Aôndo er or u i kar nan nan kom yô,” nahan Aôndo ver un doo doo. (2 Timoteu 2:15) Shin er mbamlu asev ve kaha kposo a mba Davidi la nahan kpa, se fatyô u henen kwagh sha gbenda u yange er akaa ken uma na la. Ikyav na ia wase se se fa er se za hemen u zuan a iwasen i jijingi u Aôndo er se lu tagher a mbamgem ken uuma asev nahan.

Iyol Hiden A Mi Ijime i Davidi La—Ka Ikyav i Dedoo

3, 4. Davidi hingir ityagheror ken tar na, kera lu anye u kuran ilev u or môm tsô fa un ga la nena?

³ Shighe u Davidi lu anye la, or môm tsô fa un ga, hen tsombor na je kpa á gba kwagh ga. Zum u profeti Samuel za ken Betelehem la, ter u Davidi va a ônov nav utaankaruhar hen a na, undu wan na u sha anigheni la. Á va a Davidi, wan na u masejime u lu kuran iyôngo zenden ken toho la ga. Kpa, lu Davidi Yehova tsua ér á va lu tor u Iserael ken hemen ye. I tindi i za va a Davidi ape lu ken toho la. Bibilo kaa ér: “Samuel tôô korough ku mkure, a shighe un mkurem hen atô u anmgbianev nav; Jijingi u TER kpaa kende Davidi sha agee, hii sha iyange la je man ken hemen kpaa.” (1 Samuel 16:12, 13) Davidi za hemen u suur sha jijingi la sha ayange a uma na cii.

⁴ Lu u ica a gba ga tsô maa wan u kuran ilev ne una hingir u zan gwa ken tar na. I yila un ér á za lu wanakiriki u tor, á kuhwan un ityogholough. Shi yange wua or fan ityav Goliati, ikyôror u cieryol kpishi u ushoja mba Iserael mba fan ityav je kpa cia u tagher vanger a na la. I ver Davidi lu kurutya, nahan á hemen ior ve nôngo ityav a Mbafiliti ve hemba ve. Ior soo un kpishi. Nahan ve dugh atsam a wuese un. Orgen u waan Tor Saulu kwagh yô, vande yilan wanakiriki Davidi ér ka or u ‘fan ityogholov mbi kuhwan kpe kpe,’ shi á kaa ér “ka ortavershima, orutya, or u fan kwaghôron, ka or u kuman ashe kpaa.”—1 Samuel 16:18; 17:23, 24, 45-51; 18:5-7.

5. Ka akaa a nyi nahan yange ma na Davidi ma hingir u moron iyolo, man er nan se fe ser á kende a iyol na sha ga?

⁵ Davidi lu a hanma kwagh u or keren ér nana lu a mi yô, á za iti, á doo or, lu wanyekwaor, á fa kwaghôron, á fa ityogholough mbi kuhwan kpe kpe, lu orutya, shi Aôndo lu a na kpaa. Alaghga kwagh môm ken akaa ne yange ma na un ma lu or u moron iyol, kpa lu nahan ga. Ver ase ishima nenge kwagh u Davidi ôr a Tor Saulu zum u á na un wan na ér a vôso yô. Davidi hide a iyol ijime sha mimi, nahan á kaa ér: “Mo m ngu nyi, man anmgbianev av, tsombor u terem ngu di nyi ken Iserael je, u me hingir wankem u toro?” (1 Samuel 18:18) Orfantakerada ugen ôr kwagh u ivur ne kaa wener: “Davidi lu kaan wener un gba kwagh ga, or kpa fan un ga, tsombor na kpa ngu kwagh ga, nahan una  fatyô u kaan ér un kuma u lun wankem u tor ga.”

6. Er nan ve i doo u se lu a iyol hiden a mi ijime?

⁶ Davidi fa wener Yehova hemba uumace mba ve yen ne yem zende zende, ka nahan ve yange lu a iyol hiden ijime ye. Kpiligh Davidi iyol kpishi er i hii ve or u nan lu kwagh ga ne nahan Aôndo a fe nan yô. (Pasalmi 144:3) Shi Davidi fa kpaa wener aluer un ngu ityagheror sha nyi gbenda kpa, ka sha ci u Yehova ngu ishima legh legh, á hide a iyol na ijime ngu nengen sha a na, ngu kuran un shi ngu wan un ikyo kpaa. (Pasalmi 18:35) Kwagh ne ka ityesen i dedoo hen a vese kpen kpen! Mayange je kwaghfan wase man akaa a se er ken uuma asev kua ityom i se lu a mi ken tiônnongo i̱ de ne se iyol moron ga. Apostoli Paulu nger ér: “Ka nyi u lu a mi i u ngohol a ngohol ga?” Shi á kaa ér: “Man aluer u ngohol yô, ka nyi u gengese iyol er u ngohol a ngohol ga nahana?” (1 Mbakorinte 4:7) Saa se maa ieren i hiden a iyol yase ijime la ken vese shi se za hemen u lun a mi her, ka nahan man se lu a icighan jijingi u Aôndo shi una lumun a vese ye.—Yakobu 4:6.

“De Oron Nen Iyev Sha Kwagh Wen Ga”

7. Ka ian i nyi nahan Davidi zua a mi i yange ma wua Tor Saulu?

⁷ Shin er Davidi mor iyol sha ci u un za iti yum ga nahan kpa, kwagh ne gema va a iyuhe ken ishima i Tor Saulu, un u jijingi u Aôndo kera lu a na ga la, iyuhe ne ngee je lu kwagh u una zua a gbenda yô una wua Davidi fese je. Er Davidi er kwaghbo ga nahan kpa á yevese á yem ken taaikyôngo, gadia uma na lu sha zongo. Iyange igen yô, Tor Saulu lu zendan Davidi ijime kpoghuloo, tsô á za nyôr ken bar, kpa á fa wener Davidi man ahuraior a na vande yeren mba ker ga. Ior mba Davidi lu a ve la gba mgbeghan un ken ijime ér a wua Saulu kpee, gadia ka Aôndo je a bugh un gbenda ye. Nenge ase ken ishima you er ve til ken bar, ve lu kaan a Davidi ivarvase ér: “Nenge, ka iyange shon i TER lu kaa a we er: Me na orihom wou sha ikev you, er a na sha ishima you, je ne.”—1 Samuel 24:2-6.

8. Er nan ve Davidi yange nôngo wener una or iyev ga?

⁸ Davidi venda u bulan Saulu. Á tese jighjigh u nan man ishimawan, nahan á de wener Yehova a̱ kure ikyaa ne er a̱ soo la cii. Tor dugh ken bar la kera yô, Davidi maa yila un genger genger kaa wener: “TER A̱ kure kwagh wam vea we ne, man shi TER A̱ or u iyev sha ci wam; kpa uwegh agh yô, kua bende sha a we ga.” (1 Samuel 24:12) Er Davidi fa ér Saulu ngu a ibo nahan kpa, a or iyev ga; shi a lam a Saulu shin a lam sha na dang ga. Davidi kôr iyol na tsaha sha ashighe agen kpishi kpaa, a nôngo ér una or iyev ga. Kpa, á suur sha Yehova sha u á kure hanma  kwagh vough yô.—1 Samuel 25:32-34; 26:10, 11.

9. Er nan ve i doo u se or iyev zum u se tagher a ahendan shin tôvacan ga?

⁹ We kpa, alaghga ú ngu ken mbamlu mba taver tsung er Davidi nahan. Alaghga mbakov wou mba ken makeranta shin mba ve eren tom ijiir i môm a we shin ior mba hen tsombor wou shin mbagenev mba ve lumun jighjigh wou u nan ga la mba hendan kwagh a we shin mba tôvon we a ican. De oron iyev ga. Kegh Yehova, eren msen hen na wer a na ú icighan jijingi na a wase ú. Alaghga ieren you i dedoo la ia doo mbananjighjighga mban, nahan ia urugh ve vea hingir mbananjighjigh. (1 Peteru 3:1) A lu nan nan kpa, fa wer Yehova ngu nengen mlu wou la, nahan shighe u a soo cii tsô una er kwagh sha mi. Apostoli Paulu nger wener: “Ne mbadoon mo ishima, de oron nen iyev sha kwagh wen ga, kpa na nen iyugh i Aôndo ian, gadia i nger er: Ka Mo Me or iyev ye, ka Mo Me kimbi ye, kape Ter A kaa la.”—Mbaromanu 12:19.

“Ungwan Nen Ityesen”

10. Davidi gba ken isholibo nena, man á nôngo ér una cir i nena?

¹⁰ Anyom nga va karen ken hemen yô, Davidi hingir tor u doon ior ishima, u zan iti kpishi. Er lu or u eren kwagh sha jighjigh tsung, shi nger upasalmi mba doon kpishi sha u wuese Yehova yô, alaghga or nana hen fese ér yange lu or u mayange je ma gba ken isholibo i vesen ga yô. Nahan kpa, á gba ken isholibo i vesen. Iyange igen yô, tor ta ashe sha tembeyoughough na u sha nenge a kwase u doon ashe tsung lu ôôn iyol. Tsô á pine kwagh u kwase la. I kaa a Davidi ér kwase la ka Betesheba, man nom na Uria yô ngu ken utya, tsô á tindi i̱ za kua a na, nahan á yav a na. Ayange nga kar yô, á kav er kwase la a we iyav nahan. Aluer isholibo na ne due ken igbar yô, a lu kwagh u kunya je a gande! Sha ikyev i Tindi u Mose la yô, or yange nana er idya yô i wua nan. Alaghga Davidi hen ér una cir isholibo na ne. Nahan á tindi loho hen kweutya na ér i kaa Uria a̱ hide ken Yerusalem. Davidi hen ér Uria una tsa a Betesheba, kpa lu nahan ga. Davidi kera fe kwagh u una er ga yô, maa á tindi Uria ken utya a washika ér á na Yoabi, torutya. Á kaa ken washika la ér i̱ ver Uria ape ityav mbia wua un yô. Yoabi er nahan vough, tsô ityav wua Uria. Betesheba zungu ku u nom na been yô, Davidi maa kua a na hingir kwase na.—2 Samuel 11:1-27.

11. Natan ôr Davidi nyi kwagha, man kwaghôron ne lu un ken ishima nena?

¹¹ Ayenge a Davidi er u cirin isholibo na ne lu inja er a kure vough nahan, kpa á kera fa er hanma kwagh u un er cii a lu sha ishigh ki Yehova gbar gbar nahan ga. (Mbaheberu 4:13) Iwer ngi kar yô, kwase la mar. Tsô Aôndo tindi profeti Natan hen Davidi. Profeti la ôr tor kwagh u ornyar u lun a akum a iyôngo, u a ker waniyôngo u môm môm u icanor ugen yô. Davidi ongo nahan yô maa ishima kende un ker u ôron ornyar la ijir, kpa gema fa er kwaghôron la a lu inja kposo ga. Fese nahan maa Davidi kure ijir na ornyar la ibo. Ishima vihi un ker tsung, tsô a kaa a Natan ér: “Or u nan er nahan la, nan kuma ku.”—2 Samuel 12:1-6.

12. Yehova ôr Davidi ijir nena?

¹² Profeti la gema kaa a na ér: “Ka we je, u lu or  shon ye!” Davidi kure ijir iyolna. Ka u henen a hen ga, ishimavihin i Davidi la gema hingir un kunya man ahenge a van fese je. Hingir un iyol jikii, á huan ving á ungwa ijirôron i Yehova ôr sha zwa u Natan wener una tsaha un keng keng la. Ijirôron ne lu i surun un ishima ga cii. Davidi laha kwaghôron u Yehova, á er iferkwagh. Lu sha sanker u mbaihyomov á wua Uria ga he? Yô, Davidi kpa sanker una kar hen ya na kera ga. Lu ken myer je á tôô Uria kwase ga zee? Un kpa, imba kwaghbo la una tser un ken igbar je, a lu ken myer ga.—2 Samuel 12:7-12.

13. Davidi er nena sha tsaha u Yehova na un laa?

¹³ Davidi er kwagh doo yô, á tuna isholibo na la ga cii. Á vihi ishima a profeti Natan kpaa ga. Á na mbagenev ibo shin á ker ishô sha kwagh u a er la ga. Er i pase Davidi asorabo a na cii yô, á lumun ibo, á kaa wener: “M er TER kwaghbo.” (2 Samuel 12:13) Pasalmi 51 tese er ishima yange i za un iyol kpishi sha isholibo na ne man er á gema ishima tsung yô. Á zamber a Yehova ér: “De tem kera sha ishigh Yough ga, shi de ngohol Icighan Jijingi Wou her a mo kera ga.” Á na jighjigh wener Yehova una tese mhôônom nam ma zungwen, nahan una laha “ishima i zamber, i uren tsung” sha ci u isholibo la ga. (Pasalmi 51:11, 17) Davidi za hemen u suur sha jijingi u Aôndo heregh. Shin er Yehova kura Davidi sha ikyev i akaa a vihin tsung a yange due ken isholibo na la ga nahan kpa, á de un a isholibo na.

14. Kanyi i doo u se er zum u Yehova a tsaha se?

¹⁴ Se cii se mba vough ga, nahan hanmaor yô nan eren isholibo. (Mbaromanu 3:23) Ashighe agen yô, alaghga se gba ken isholibo i vesen er Davidi nahan. Yehova kôôm mba ve nôngon ér vea civir un cii, vough er ter u lun a dooshima ka a tsaha mbayev nav nahan. Tsaha ngu a mtsera, kpa ka i taver se u ngohol u kpen kpen. Sha kpôô yô, ashighe agen tsaha ka u lu kwagh u “ijungwen.” (Mbaheberu 12:6, 11) Kpa, aluer se ‘ungwa ityesen,’ se ngohol tsaha yô, iyongo yase a Yehova ia bee. (Anzaakaa 8:33) Saa se ngohol mkôôm shi se er kwagh u Aôndo una lumun a vese ve Yehova una za hemen u veren se doo doo ye.

De Veren Ishima sha Inyaregh Ki Kia Lu a Iwasen ken Hemen Ga la Ze

15. (a) Ior mbagenev mba vihin inyaregh vev nena? (b) Davidi lu a isharen i vihin inyaregh nagh nena?

¹⁵ Ikyav i môm tsô ngi i tesen ér Davidi due hen zege ijiir, shin tsombor na lu u inyar ga. Kpa, Davidi hingir ornyar kpishi zum u a tema tor la. Er ú fe nahan, ior kpishi ka ve gba koson inyaregh gbing tsô ve lu a mi, shi ve keren igbenda sha hua sha u vea seer ki yô, shin ve wa kangegh sha nyar kpishi. Mbagenev ka ve vihin inyaregh sha gbenda u vea zua a icivir yô. (Mateu 6:2) Davidi ti yange vihi inyaregh nagh nahan ga. Yange gba un ishima tsung u nan Yehova icivir. Davidi pase Natan isharen na i maan tempel sha ci u areki u Yehova u ikyuryan, u lu ken Yerusalem lu “tsan ken tenti” la. Awashima u Davidi ne doo Yehova, kpa á tindi Natan ér a kaa Davidi yô, ka wan na Solomon una maa tempel la ye.—2 Samuel 7:1, 2, 12, 13.

16. Ka akaa a nyi Davidi kohol ver sha u i maa tempel a mini?

¹⁶ Davidi kohol ikyav mbi a er zege tom u  maan tempel ne a mi yô. Á kaa a Solomon wener: “M kohol zenaria kuma utalenti dubu deri sha ci u iyou i TER kua azurfa utalenti dubu kwa dubu; togula man iyôgh ki iligh yô, gande u karen myohom, gadia ve ngee yum; ikon man awen kpaa m kohol m ver a ver; a lu u ka seer kpaa, seer.” Á er iyua i zenaria utalenti 3,000 man azurfa utalenti 7,000 ken inyaregh nagh iyol na. * (1 Kroniku 22:14; 29:3, 4) Iyua i Davidi er mgbeghaa ne lu u tesen ior er un lu eren iyua ga, kpa lu tesen jighjigh u nan man icivir hen Yehova Aôndo kpaa. Á fa er i lu Yehova a lu Imbor i inyaregh nagh yô, nahan á kaa a na wener: “Akaa cii ka hen a We a dugh ye, ka kwagh Wou se hidi a mi, se ne U ye.” (1 Kroniku 29:14) Ishima i Davidi lu a mi i nan nagh la i mgbegha un nahan á er kwagh u a fetyô cii sha u suen mcivir u mimi.

17. Kwaghwan u ken 1 Timoteu 6:17-19 la bende sha mbainyarev man atsanaior nena?

¹⁷ Se kpa se vihi nen inyaregh yasegh sha kwagh u dedoo. Hemba doon u se zenda uyôughyôughmbaakaav mba uma ityô ga, kpa se ker mlumun u Aôndo—ka gbenda u kwaghfan u mimi man msaanyol kpaa je la. Paulu nger wener: “Mba ve lu mbanyarev ken tar u ainge ne yô, wa ve kwagh wer, ve̱ de gengese ayol a ve ga, ve de veren ishima sha inyaregh ki i fe kwagh sha min ken hemen ga la ze, kpa ve̱ ver ishima sha Aôndo u A ne se akaa cii wuee sha u se̱ er kwagh a mi yô. Ve̱ eren akaa a dedoo ve̱ lu mbanyarev sha aeren a dedoo, ve̱ naan iwua, ve̱ panden kwagh ve̱ naan mbagenev kpaa, nahan man vea wa imagh ki dedoo sha ci ve ayol a ve ken hemen ye, sha u vea kôr ave sha uma u a lu uma jim la.” (1 Timoteu 6:17-19) Aluer se mba mbainyarev shin se mba a atsanaior je kpa, se suur nen sha jijingi u Aôndo shi se zende nen sha gbenda u uma u ua na se lu “ornyar sha kwagh u Aôndo” la. (Luka 12:21) Kwagh môm tsô hemba u lun a mlumun u Ter wase u doonshima u sha la ga.

Ver Iyol You sha Ishigh Ki Aôndo Er Or u I Kar Nan Nan Kom Yô

18. Ka sha nyi gbenda Davidi ver ikyav i dedoo sha ci u Mbakristuu?

¹⁸ Davidi yange ker mlumun u Yehova ken uma na cii. Á wa icam á genger imo á kaa wener: “Zungwem mhôônom, Aôndo, zungwem mhôônom, gadia ka ken a We, uma wam a yer ye.” (Pasalmi 57:1) Msuur u á suur sha Yehova la saa gbilin ga. Davidi tsa hingir tamenor, “bee iyol” kumbur kumbur. (1 Kroniku 23:1) Er Davidi er asorabo a vesen nahan kpa, i umbur un ér ngu môm ken Mbashiada kpishi mba Aôndo mba ve tese jighjigh u nan sha gbenda u vesen yô.—Mbaheberu 11:32.

19. Se ver iyol yase sha ishigh ki Aôndo er ior mba i kar ve ve kom yô nena?

¹⁹ Er ú lu tagher a mbamgem kposo kposo ken uma wou nahan, umbur wer er Yehova kura Davidi shi na un agee shi kôôm un nahan, kape we kpa Una er a we vough je la. Apostoli Paulu kpa tagher a mbamgem ken uma er Davidi nahan. Un kpa za hemen u lun a jighjigh u nan sha u suur sha jijingi u Aôndo. Á nger wener: “M ngu a agee a eren akaa cii je ken Un u A taver mo ne.” (Mbafilipi 4:12, 13) Aluer se suur sha Yehova yô, una wase se se hemba akaa a se tagher a mi la cii. Á soo wener se hemba a. Aluer se kegh ato a na shi se kporom ikyua a na yô, una na se agee a eren ishima na. Man aluer se za hemen u suur sha jijingi u Aôndo yô, hegen je zan zan gbem sha won se fatyô u ‘veren iyol yase sha ishigh ki Aôndo er ior mba i kar ve ve kom yô.’—2 Timoteu 2:15.

[Footnote]

Ú Na Mlumun Wer Nyi?

• Se fatyô u palegh iyol moron nena?

• Er nan ve i doo u se or iyev ga?

• Doo u se nenge tsaha nena?

• Er nan ve i gbe u se suur sha Aôndo, a lu sha inyar ga?

[Study Questions]

[Picture on page 24]

Davidi suur sha jijingi u Aôndo, shi nôngo wener Aôndo a lumun a na. We ú ngu eren nahan kpa?

[Picture on page 26]

“Akaa cii ka hen a We a dugh ye, ka kwagh Wou se hidi a mi, se ne U ye”