Mbakuran Mba Ve ‘Lu Ikyumile Ikyav’ la
Mbakuran Mba Ve ‘Lu Ikyumile Ikyav’ la
‘Kura nen ikyumuile i Aôndo i i lu hen ven la, i̱ lu sha asema a en, i̱ lu sha gbashima je, lu nen ikyumuile ikyav.’—1 PETERU 5:2, 3.
1, 2. (a) Ka tom u civirigh u nyi Yesu yange na apostoli Peteru, man jighjigh u Yesu na Peteru ve wa un tom ne sha ikyev la lu shami nena? (b) Yehova nengen mbakuran mba a tsough ve la nena?
NGISE Peteru man mbahenen mbagenev ataratar ya kwaghyan u Yesu yôr ve pepe pepe hen Kpezegemnger u Galilia yô. Kwagh ne er cii Pentekosti u ken inyom i 33 la ye. Lu hiin je Peteru nenge a Yesu shighe u á nder shin mbakpenev la ga. A shi nan kpa, er a nenge a Yesu yô saan un iyol, gadia a fa je ér i nder un. Kpa er Peteru vande nyiman Yesu ken igbar anyangem kpuaa ken ijime yô, alaghga ishima za un iyol. (Luka 22:55-60; 24:34; Yohane 18:25-27; 21:1-14) Er Peteru gema ishima nahan kpa, Yesu zôhô a na ér a ban a jighjigh u nan shinii? Ei, a gema a na un a na tom u koson “iyôngo” na shi kuran i kpaa. (Yohane 21:15-17) Kwagh u nongo u Kristu u ngise, u̱ i er ken Bibilo la tese ér, mlumun u Yesu lumun Peteru ve na un tom la saa gbilin ga. Peteru yange kura nongo u Kristu shighe u i lu tôvon u a ican kpoghuloo shi u lu ngeen seer a seer la. Yange er tom ne vea mbaapostoli mbagenev man mbatamen mba ken Yerusalem.—Aerenakaa 1:15-26; 2:14; 15:6-9.
2 Nyian ne, Yehova na Yesu Kristu ian ér a tsua ior mba ve vie doo doo yô ve lu mbakuran mba hemen sha akaa a mcivir u Aôndo sha er vea nengen sha iyôngo Na ken ashighe a ican a vihin tsung a uumace ve lu ker ne yô. (Mbaefese 4:11, 12; 2 Timoteu 3:1) Ityôkyaa ngi i Yehova a ne jighjigh ér vea er tom ne yôô? Bem u a lu hen atô u anmgbianev mba ken Kristu sha won cii la tese ér a na ve jighjigh sha ibume ga. Sha mimi yô, mbakuran mban mba tsum, er Peteru kpa ashighe agen yange a er kwagh shami ga nahan. (Mbagalatia 2:11-14; Yakobu 3:2) Nahan kpa, Yehova na ve jighjigh ér vea nenge sha iyôngo na i un ‘yam sha awambe a Wan Na la.’ (Aerenakaa 20:28) Kwagh ve doo Yehova ishima, nahan a tôô ér ve kuma u a “wa ve ikyo kwa har je.”—1 Timoteu 5:17.
3. Mbakuran mba a ishima i eren tom ve kpoghuloo nena?
3 Mbakuran mba Aôndo a tsough la ver iyôngo ikyav i dedoo sha u lun a ishima i eren tom ve kpoghuloo nena? Ve suur sha icighan jijingi u Aôndo ér a na ve agee a vea er tom ve er Peteru man mbakuran mbagenev mba ken derianyom u hiihii kpa er nahan. (2 Mbakorinte 4:7) Icighan jijingi shi ka a wase ve u umen ityamegh ki jijingi. Ityamegh ki shon yô, ka dooshima man msaanyol man bem man ishima i wan man sar sar man mlu u dedoo man jighjigh man ishima i legh legh man u kôron iyol tsaha. (Mbagalatia 5:22, 23) De se nenge nen igbenda jighilii i mbakuran vea ume ityamegh kin er ve lu kuran iyôngo i Aôndo a we ve sha ikyev la yô, man er kwagh ne una gema a lu ikyav hen mbagenev yô.
Tiônnongo a Doo Mbakuran Ishima kua Hanmaor u Ker Cii
4, 5. (a) Yehova man Yesu tese ér ikyumile doo ve ishima nena? (b) Mbakuran mba tesen ér ikyumuile doo ve ishima nena?
4 Dooshima ka ieren i hemban cii i jijingi u Aôndo. Yehova ne iyôngo na jimin cii kwaghyan u ken jijingi kpishi. Nahan kwagh ne tese ér i doo un ishima. (Yesaia 65:13, 14; Mateu 24:45-47) Kpa, a er kwagh hemba heela. Kwagh u hanma iyôngo na gba un ishima tsung je. (1 Peteru 5:6, 7) Yesu kpa iyôngo i Aôndo doo un ishima. A na uma na sha ci u i, shi a fa i “sha ati ati” kpaa.—Yohane 10:3, 14-16.
5 Mbakuran mba dondon ikyav i Yehova man i Yesu la. Iyôngo i Aôndo jimin cii doo ve ishima, ka nahan ve ve ‘veren ishima u tesen’ ken tiônnongo ye. Akaaôron a Bibilo a ve er ken tiônnongo la nga wasen u koson ikyumuile shi nga kor i kpaa. Sha mimi yô, tom u ve eren kpoghuloo sha gbaa ne la ngu ilian ga cii. (1 Timoteu 4:13, 16) Nahan kpa ka hanma tom u ve eren cii u lu nahan ga, inja er u veren ungeren mba tiônnongo sha inja sha inja man uwashika mba ngeren nahan, shi mba ser ashighe mba veren vough vough a tiônnongo una eren akaa kposo kposo kpaa. Ityom igen kpa ngi kpishi i ve eren sha er tiônnongo una nyôron mbamkombo shi una eren akaa ‘tsembelee, sha inja sha inja’ yô. (1 Mbakorinte 14:40) Mbagenev ken tiônnongo mba nengen er mbakuran ve eren ityom igen i i ter heen ne ga, shi adooga mba wuese ve sha i kpaa ga. Sha mimi yô, ityom ne ka i sha dooshima je.—Mbagalatia 5:13.
6, 7. (a) Ka sha gbenda u nyi nahan mbakuran ve hembe fan iyôngo? (b) Er nan ve ashighe agen ka i doo u se pase ma ortamen kwagh u a ne se msaanyol shin mzeyol wasa?
6 Mbakuran mba ken Kristu mba lun a dooshima mba nenge tsung ér vea wa hanma or ken tiônnongo ikyo. (Mbafilipi 2:4) Gbenda môm u mbakuran ve hembe fan hanma or ken tiônnongo yô ka u duen kwaghpasen a nan. Yesu yange duen kwaghpasen a mbadondon un hanma shighe. Una due a ve yô, a taver ve ishima. (Luka 8:1) Orkuran u ken Kristu ugen u a fe tom tsembelee yô kaa ér: “M nenge mer gbenda u u hembe doon u or nana fa anmgbian u nan u nomso shin u kwase shi nana taver nan ishima kpaa yô ka u duen kwaghpasen a nan.” Aluer ú ngu a due kwaghpasen a ortamen semberee ne ga yô, ú nenge wer doo u ú er nahan ga zee?
7 Yesu yange ember a mbadondon un shi zungwen a ve kpaa. Eren nahan sha ci u ve doo un ishima. Ikyav i tesen yô, sha shighe ugen la mbahenen nav 70 za pase kwagh hide a iember, nahan Yesu kpa “ember” a ve. (Luka 10:17-21) Nahan kpa, shighe u nenge Maria man tsombor na kua ahuraior a ve lu vaan ku u Lasaru yô, ‘Yesu kpa vaa.’ (Yohane 11:33-35) Nyian kpa, mbakuran mba wan iyôngo ikyo ka vea nenge ia ember yô ve kpa ve ember, kpa kwagh ka una za i iyol yô ve kpa a za ve iyol. Dooshima ka a mgbegha ve ve “ember . . . a mba ve ember imôngo,” shi ve ‘vaa a mba ve lu vaan la imôngo.’ (Mbaromanu 12:15) Aluer saan we iyol shin kwagh er u u vihin kpaa, i̱ de taver we u ôron Mbakuran mba ken tiônnongo u Kristu ga. A lu u ôr ve kwagh u a ne ve i saan we iyol yô, kwagh la una taver ve ishima. (Mbaromanu 1:11, 12) Shi zum u u er ve mbamzeyol ou yô, vea taver we ishima.—1 Mbatesalonika 1:6; 3:1-3.
8, 9. (a) Ortamen ugen yange er a kwase na sha dooshima nena? (b) Er nan ve i doo u orkuran nana soo tsombor u nana?
8 Gbenda u ortamen nan nengen sha tsombor u nan la ka u wase u tesen er tiônnongo a doo nan ishima yô. (1 Timoteu 3:1, 4) Aluer ortamen ngu a kwase yô, gbenda u nan we kwase u nan ikyo kua dooshima u nan lu a mi sha nan la una gema a lu ikyav i noov mbagenev vea dondo yô. (Mbaefese 5:25; 1 Peteru 3:7) Ungwa ase kwagh u Linda, anmgbian u kwase ugen a er ne. Nom na yange lu ortamen hemba anyom 20 cii ve kpe ye. Lindi kaa ér: “Orya wam yange banen a tom u eren tiônnongo ga. Kpa, yange wasem m fa mer m ngu eren u vea na imôngo. Yange wuese mo hanma shighe er mo m wase un yô, shi una lu gbilin yô á lu a mo kpee. Kwagh ne na yô, m fa mer m doo un ishima, nahan m yuwen un mer ngu vihin shighe sha ci u tiônnongo ga.”
9 Aluer orkuran u ken tiônnongo u Kristu ngu a ônov yô, gbenda u nan tsahan ve sha dooshima shi nan wuese ve hanma shighe la ua hingir mbamaren mbagenev ikyav i vea dondo yô. (Mbaefese 6:4) Jighilii yô, mdoo u tsombor u nan u doo nan ishima la ka ikyav i tesen hanma shighe ér nan kuma u eren tom u yange i na nan shighe u i tsua nan sha icighan jijingi ér nana lu orkuran la.—1 Timoteu 3:4, 5.
Mbatamen Ve Lamen Ayol a Ve sha er Bem man Msaanyol Una Lu Yô
10. (a) Kanyi ia fatyô u vihin bem man msaanyol u tiônnongoo? (b) Kanyi yange i va a ayôôso ken tiônnongo u sha derianyom u hiihii laa, man i sôr mzeyol ne nena?
10 Icighan jijingi a fatyô u wasen hanma Orkristu kua mzough u mbatamen man tiônnongo jimin cii ér a zua a bem man msaanyol. Kpa aluer ior mba ken tiônnongo mba lamen ayol a ve gbar gbar ga yô, kwagh ne una vihi bem man msaanyol la. Tor Solomon yange kaa ér: “Mbaawashima ka ve bunde henpe idyu i teman i lu ga yô.” (Anzaakaa 15:22) Kpa iliam i gbar gbar man i sha icivir i gem i ve a bem man msaanyol. Ikyav i tesen yô, ngise kwagh u icôngo va a ayôôso ken tiônnongo u sha derianyom u hiihii la, nahan mbatamen mba ken Yerusalem ker iwasen hen icighan jijingi. Shi ve lam sha kwagh shon sagher sagher, ve ôr mbamnenge vev kposo kposo, maa ve tsua kwagh u vea er yô. Nahan er ve ôr atôônanongo kwagh u ve cii ve lumun a mi la yô, anmgbianev “ember sha ci u mtaver u i taver ve ishima la.” (Aerenakaa 15:6-23, 25, 31; 16:4, 5) Nahan kwagh ne va a bem man msaanyol.
11. Mbatamen vea na bem man msaanyol una lu ken tiônnongo nena?
11 Nyian kpa, mbakuran ka vea lamen ayol a ve doo doo yô, kwagh ne a na tiônnongo a lu sar sar, shi bem a lu kpaa. Kpa mzeyol ka una soo u vihin bem u tiônnongo yô, mbatamen ve tema ve lam sha kwagh shon. Hanma ortamen nan pase ishima i nan wang shi nan kegh ato zulee nan ungwa kwagh u ortamen ugen nan lu ôron yô. (Anzaakaa 13:10; 18:13) Ka ve vande sônon Aôndo ér a̱ na ve icighan jijingi na, vea been yô ve nenge sha atindiakaa a Bibilo kua akaa a “wanakiriki u jighjigh man u fan kwagh” a we sha kwagh shon la cii ve ve mase tsuan kwagh u vea er ye. (Mateu 24:45-47; 1 Mbakorinte 4:6) Mzough u mbatamen ka una tsuan kwagh u una er, u Ruamabera a lumun a mi yô, hanma ortamen nan lumun kwagh u i tsough la, una lu sha ishima i nan ga kpaa. Nahan kwagh ne a tese ér hanma ortamen ngu dondon hemen u icighan jijingi. Mbatamen ka vea hiden a iyol ijime imba ne yô, kwagh ne a va a bem man msaanyol shi a lu ikyav i dedoo i tesen iyôngo gbenda u ia zenden vea Aôndo kpaa. (Mika 6:8) Ú ngu hiden a iyol ijime, dondon akaa a mbatamen mba ken tiônnongo ve vande timen ken Bibilo cii ve ve tsough u eren la kpa?
Waan Nen Ishima shi Eren Nen a Ior Doo Doo Kpaa
12. Er nan yange gba u Yesu una waan ishima a mbaapostoli nav shi una eren a ve doo doo?
12 Mbaapostoli mba Yesu yange ve nôngo gbev acin imôngo, nahan kpa Yesu wa ishima a ve shi er a ve doo doo kpaa. Ikyav i tesen yô, Yesu pase ve kwa imôngo ér ve hiden a ayol a ve ijime. (Mateu 18:1-4; 20:25-27) Kpa, hen tugh mbu masetyô mbu Yesu shin tar ne la, “ve . . . sendegh anyiman ayol a ve ér shin ka hanmô ve á ver nan orvesenou?” Man nenge ase yô, Yesu sember ôôn ve angahar sha u tesen ve ér ve hiden a ayol a ve ijime. (Luka 22:24; Yohane 13:1-5) Nahan Yesu yange zôhô a mbaapostoli nav mbanaa? Ei, a wa ve kwagh kundu kundu, ér: “Ka an nan hembe iciviri, ka or u teman a tema hen kwaghyan, shinii, ka or u duen a due a iwere? Kara ka u a tem hen kwaghyan la gaa? Kpa Mo M ngu her atô wen er or u duen a iwer nahan.” (Luka 22:27) Shighe kar yô, ishimawan i Yesu man erdoo na, kua ikyav na i dedoo la, mase kôron mbaapostoli nav ken asema.
13, 14. Ka hanma shighe nahan i hembe doon u mbakuran vea tese erdoo?
13 Nyian kpa, alaghga a gba u orkuran nana zer wan ma anmgbian kwagh sha kwagh môm gbem. Adooga orkuran la nana vôr a anmgbian shon. Nahan kpa, aluer shighe u orkuran nan lu ‘wan or u eren nzughul nzughul kwagh’ yô, nana̱ umbur ér nan kpa nan yina, nahan nana̱ wa ishima a anmgbian u nan la shi nana̱ er a nan doo doo kpaa. Kwagh ne una tese ér nan dondo ikyav i Yesu man Yehova, gadia mba we ishima a Mbakristu jimin cii—kua mbatamen kpaa—shi mba eren a ve doo doo kpaa.—1 Mbatesalonika 5:14; Yakobu 2:13.
14 Ashighe agen yô, ka i gba u mbakuran vea wa ma or u nan er isholibo i vesen la kwagh vea tsughur ishigh sha. Orsholibo la ka nana gema ishima ga yô, mbakuran ve dugh nan ken tiônnongo kera. (1 Mbakorinte 5:11-13) Ka a lu nahan je kpa, gbenda u ka ve er kwagh a nan la ka u tese ér ve kôr isholibo i nan er la ihyom, ka nan ga. (Yuda 23) Erdoo u mbakuran ka a na i hemba heghem iyôngo i i tsum la u hiden ken ityôr.—Luka 15:11-24.
Jighjigh u Nan Ka a Mgbegha Se Se Er Akaa a Dedoo
15. Ka sha gbenda môm u nyi nahan mbakuran ve dondon erdoo u Yehova laa, man kanyi ka i mgbegha ve u eren nahana?
15 “TER eren dedoo a ior cii,” kua mba ve wuese erdoo na ga je kpaa. (Pasalmi 145:9; Mateu 5:45) Yehova tindi ior nav ér ve za ôr ior “Loho u Dedoo u tartor.” Nahan kwagh ne ka gbenda u vesen u a eren a ior dedoo yô. (Mateu 24:14) Mbakuran mba dondon erdoo u Aôndo la sha u hemen tom u pasen ior kwagh. Kanyi ka i mgbegha ve u eren tom ne a uwer gban shio? Ka jighjigh u ve ne Yehova kpoghuloo kua uityendezwa nav la.—Mbaromanu 10:10, 13, 14.
16. Mbakuran vea er “akaa a doon” a iyôngo nena?
16 Tom u pasen ior kwagh u mbakuran ve eren la tese ér mba “eren . . . akaa a doon a ior cii,” kpa jim je yô gba u vea hemba eren akaa a doon a “mbananjighjigh” a ve imôngo. (Mbagalatia 6:10) Gbenda môm u ve eren kwagh ne yô ka u za sôron anmgbianev, taver ve asema. Ortamen ugen kaa ér, “ka doon mo u sôron anmgbianev kpishi. Ka mea due u za sôron ve nahan m zua a ian i me wuese ve, shi me pase ve mer tom u ve lu eren kpoghuloo la ka zegekwagh kpishi.” Ashighe agen mbakuran ka ve due a mhen u una wase ma anmgbian nana seer eren Yehova tom yô. Doo u mbakuran vea dondo ikyav i apostoli Paulu sha kwagh ne. Nenge ase er yange ôr kwagh kôr anmgbianev mba ken Tesalonika ken ishima yô, a kaa ér: “Se mba veren asema sha a ven ken Ter ser: Akaa a se we ne kwagh sha mi la, ne mba eren a shi nea er a kpaa.” (2 Mbatesalonika 3:4) Imba kwaghôron ne ka i mgbegha anmgbianev, nahan i hemba doon ve u “ungwan . . . imo i mbahemenev.” (Mbaheberu 13:17) Aluer mbatamen za sôr u, wa u kwagh yô, ú nenge wer doo u ú wuese kwaghwan ve la ga zee?
Saa Se Kôron Iyol Tsaha Ve Se Lu Ishima Legh Legh Ye
17. Yesu yange tese Peteru nyi?
17 Yesu lu ishima legh legh. Yange or a er un kwagh u vihin je kpa a kôr iyol tsaha. (Mateu 11:29) Zum u i nenge Yesu mker, shi i kôr un la, a kôr iyol tsaha shi lu ishima legh legh kpaa. Kpa Peteru yô, ishima nyima un ker, a tsuwa sanker a or iyev. Kpa Yesu kaa a na ér: “U hen wer nana, Me fatyô u sônon Terem man hegen je kpaa Una tindim a akum a mbatyomov mba Shaav, á hemba pue kar uhar, gaa?” (Mateu 26:51-53; Yohane 18:10) Peteru kôr ityesen i Yesu ne saa a mi, nahan shighe kar yô a umbur Mbakristu ér: “Kristu kpaa ya ican sha ci wen, A ver ne ikyav je sha u né dondo Un ijime yô. . . . Zum u i laha Un kpaa mayange A or iyev sha mlaha la ga, er A ya ican kpaa A ta hwa ga, kpa A gema A wa sha ikyev i Un u A er ijir sha mimi la.”—1 Peteru 2:21-23.
18, 19. (a) Ka hanma shighe nahan i hembe doon u mbakuran vea kôr iyol tsaha shi vea lu ishima legh leghe? (b) Ka mbampin mba nyi se time sha mi ken ngeren u a dondo laa?
18 Mbakuran kpa, aluer ve soo ér vea er tom ve doo doo yô, gba u vea lu ishima legh legh, sha shighe u or er a ve caveraa je kpaa. U tesen ikyav yô, alaghga kwaghwan u mbatamen una doo mbagenev ken tiônnongo ga. Aluer or u ve we nan kwagh la nan vôr ken jijingi shin nan ngu uange ken jijingi yô, alaghga nana ‘ôr kwagh a ve gagh er mkuma u sanker’ nahan. (Anzaakaa 12:18) Kwagh ka una lu nahan kpa, mbakuran mba oron iyev sha u lamen dang dang shin eren ma kwagh u vihin ga. Kpa, ka ve kôr iyol tsaha, ve za hemen u eren kwagh sha mhôôn, nahan ashighe agen kwagh ne a wase or u ve lu wan nan kwagh la. (1 Peteru 3:8, 9) Ka a wa u kwagh nahan, ú dondo ikyav i mbatamen sha u kôron iyol tsaha shi lun a ishima i legh legh kpa?
19 Sha mimi yô, tom u mbakuran udubu ubudu ve eren kpoghuloo a mkighir shio sha u nengen sha anmgbianev sha tar jimin cii la doo Yehova man Yesu tsung. Udiakon udubu udubu mba ve lu wasen mbatamen sha u “eren uicighanmbaiorov tom” la kpa Yehova vea Wan na soo ve kpishi. (Mbaheberu 6:10) Tsô er nan ve anmgbianev mbagenev mba ve er batisema ve soon u aren sha iaven i vea er “tom u dedoo” ne ga? (1 Timoteu 3:1) Yehova ka a tsaase mba a tsough ve ér ve lu mbakuran la nena? Se time sha mbampin mban ken ngeren u a dondo ne.
Baver We Kpa?
• Mbakuran mba tesen tiônnongo dooshima sha igbenda kposo kposo nena?
• Hanma or ken tiônnongo nana wase tiônnongo u lun sar sar shi lun ken bem nena?
• Er nan ve mbakuran ve ker ayol a ve tsaha shi ve eren a mbagenev doo doo shighe u ve lu wan ve kwagha?
• Mbatamen mba eren akaa a dedoo shi mba tesen jighjigh u nan nena?
[Study Questions]
[Picture on page 18]
Dooshima ka a mgbegha mbatamen ve er tom sha ci u tiônnongo
[Pictures on page 18]
Mba eren anumbe a icombor ve . . .
. . . shi mba dugh kwaghpasen a icombor ve kpaa
[Picture on page 20]
Mbatamen ka vea lamen ayol a ve doo doo yô kwagh ne a va a bem man msaanyol ken tiônnongo