Mkaanem ma Yehova Ma Uma Je

U Ôron Ruamabera u sha Utar man u sha Unyiin u Pasalmi Asav-Asav

ORPASALMI yange er msen hen Aôndo, pine ér: “Á pase erdoo Wou shin uwara? shin jighjigh Wou ken mtimi?” (Pasalmi 88:11) Mlumun sha mpin ne yô ka, ei. A uma shio yô, se fatyô u wuese Yehova ga. U wuese Yehova ka ityôkyaa i dedoo i se lu uma yô, man er se lu uma yô kwagh ne a̱ mgbegha se u wuese un.

Ruamabera u sha utar man u sha unyiin u Pasalmi la hii sha Pasalmi 73 zan zan kure sha Pasalmi 106. Uruamabera mban na se atôakaa kpishi a wuese Orgban se shi nan iti na icivir kpaa. Aluer se hen sha akaa a upasalmi mban ve er yô, “mkaanem ma Aôndo” ma a seer doon se ishima shi kwagh ne una mgbegha se se hemba fan er se wuese un sha inja yô. (Mbaheberu 4:12) Yô, de se nenge nen kwagh u uruamabera mban ve er yô, kpa se hii sha Ruamabera u sha Utar u Pasalmi la.

“DOOM U MGBÔGHOM A AÔNDO”

(Pasalmi 73:1–89:52)

Ka Asav shin ior mba hen ya na yange ve nger upasalmi 11 mba ve hii ruamabera u sha utar ne ye. Pasalmi u hiihii ken Ruamabera ne pase kwagh u wase Asav ve lumun ér mbamhen mba bov ve zôhô un ga yô. Asav yange kure ikyaa sha inja. A wa icam ér: “Mo yô, doom u mgbôghom a Aôndo.” (Pasalmi 73:28) Pasalmi 74 di ka kwelegh u yange i gber sha mtim u Yerusalem yô. Pasalmi 75 zan zan 77 pase ér Yehova ka Orjir u perapera man Oryiman u mbaasemaleghlegh shi ongo msen kpaa. Pasalmi 78 ôr kwagh u Mbaiserael, hii sha ayange a Mose la zan zan sha ayange a Davidi. Pasalmi 79 di ka kwelegh u í gber sha tempel u i vihi un kera la. Pasalmi 80 di ka msen u í er hen Aôndo ér a hide a ior nav yô. Pasalmi 81 gema ka kwagh u i wa ior mba Yehova ér ve ungwa imo na la. Pasalmi 82 man 83 ka msen u i er hen Aôndo ér a̱ tsaha mbaajiriv mba wan ifer kua mbaihyomov nav kpaa yô.

Ônov mba Kora wa icam ér: “Ityembe i sha ishigh ki iyou i TER sarem ken ishima je, iyol . . . kpem cii.” (Pasalmi 84:2) Pasalmi 85 ka msen u yange i er hen Aôndo ér a̱ ver Mbaiserael mba yange ve hide ken tar ve la doo doo yô. Pasalmi ne pase ér averen a ken jijingi hemba doon a averen a iyolough ca je. Davidi sôn Aôndo ken Pasalmi 86 ér a̱ kura un shi a̱ tese un kpaa. I wa icam i ter Shion man mba i mar ve ker la ken Pasalmi 87, ka been yô, i er msen hen Yehova ken Pasalmi 88. I ôr kwagh u erdoo u Yehova a tese ken ikyur i a ya a Davidi la ken Pasalmi 89, u Etan nger la var var je. A shi nan kpa Etan lu môm ken iorov unyiin mbafankwagh mba sha ayange a Solomon la.—1 Utor 4:31.

 Mbamlumun sha Mbampin mba sha Akaa a ken Ruamabera:

73:9—Mbaaferev ver “zwa ve ngu hendan a Usha, nombor ve yô, ngu gem ngu zenden shin inya” nena? Er mbaaferev ve we or môm u nan lu sha kua shin tar ne ikyo ga yô, mba tem tuhwan Aôndo sha zwa ve ga. Shi nombor ve ngu senden uumace ityough.

74:13, 14—Ka hanma shighe Yehova yange ‘hembe ityouv mbi udarakon shin mnger shi her ityouv mbi Leviatanaa’? I yila “Farao tor u Igipiti” ér “zegedarakon u a yaven shin atô u iwagh” yô. (Esekiel 29:3) Alaghga Leviatan di ka mbaageev mba Farao. Adooga kwagh u i kaa ér Yehova her ve ityouv la ka shighe u yange tim Farao man akumautya na zum u a yima Mbaiserael sha ikyev i Mbaigipiti la.

75:4, 5, 10—“Korough” ku i er kwagh u ku heen ne tile sha ityough ki nyi? Akor ka alegh a taver iyol gbang gbang a inyam ka i nôngo num a mi yô. Nahan yô, ishember i “korough” ne tile sha ityough ki tahav shin agee. Yehova yange kende korough ku ior nav sha, nahan ve hemba, kpa a gema ‘a tôndo Akor a mbaaferev cii kera.’ I wa se kwagh ér se ‘de kenden korough asegh sha ga,’ inja na yô se de te ihyagh shin kenden a iyol sha ga. Er i lu Yehova a kenden a vese sha yô, doo u se nenge tom u se lu a mi ken tiônnongo ser ka un a ne se ye.—Pasalmi 75:7.

76:10—“Iyugh i or” ia wuese Yehova nena? Aôndo ka una de ér uumace ve vihi ishima a vese sha ci u se mba mbatomov nav yô, kwagh ne a gema a va a kwagh u dedoo. Ior ka vea vihi ishima a vese vea na se ican yô, ican ne i sôr mlu wase. Yehova ka una de sea ya ican kpa, lumun ér ican la i za hemen zan zan i kar iaven i sôron mlu wase ga. (1 Peteru 5:10) ‘Iyugh igen i i shi yô, Aôndo una zer shin iwenge’ na. Kpa aluer se gema se ya ican zan zan ar ken ku ye? Sha gbaa ne kpa a wuese Yehova, sha ci u mba ve nenge er se we ishima sha mimi zan zan ku wase la vea wuese Aôndo.

78:24, 25—Er nan ve i yer mana ér “iyiagh ki Shagh” man ‘ruam u mbaageeve’? Asember ne tese ér mana yange lu kwaghyan u mbatyomov ga. Mana lu “iyiagh ki Shagh” sha ci u yange due sha. (Pasalmi 105:40) Er mbatyomov shin “mbaageev” ve lu sha yô, alaghga ishember i “ruam u mbaageev” ne ngi tesen di tsô ér ka Aôndo u a lu sha la yange na mana ne ye. (Pasalmi 11:4) Shi afaerenga Yehova yange tindin mbatyomov ér ve naan Mbaiserael mana.

82:1, 6—Ka unô i yer ve ér “mbaaôndo” man “ônov mba Uhembansha”? Asember a ahar ne cii nga ôron kwagh u mbaajiriv mba ken Iserael. I yila ve nahan ka shami sha ci u ve tile sha ityough ki Aôndo shi ve ôron kwagh sha ci na kpaa.—Yohane 10:33–36.

83:2—Inja i u ‘kenden iyol sha’ er i ôr ken ivur ne ér nyi? Kwagh ne tese u wan agoyol sha u eren tahav shin ma kwagh ugen, hemban je yô u hendan kwagh a or shin nôngon num gayô kighir nan.

Ityesen hen Avese:

73:2-5, 18-20, 25, 28. Mayange je se tôm mzehemen u mbaaferev shi se dondo igbenda ve i ifer la ga. Gadia ve tile sha inya i lyemen. Vea ‘tim’ kpee. Bee kera yô, hemen u  uumace u ú doo ga ne ua fatyô u been a ifer ga, nahan aluer se mba nôngon ser se bee a aferakaa kpa a gba sha mi ga. Aluer se wa ishima a aferakaa er Asav nahan yô, se mba eren kwagh sha kwaghfan; man se fatyô u wan ishima a aferakaa sha “u mgbôghom a Aôndo” shi yan ikyar a Na sôngo sôngo kpaa.

73:3, 6, 8, 27. Gba u se palegh ihyagh man iyolgengese man tarnahan kua mkighir kpaa. Gba u se er nahan, shin er ashighe agen or ka nana lu a aeren ne nan hemba eren kwagh sha ishima i nan nahan kpaa.

73:15-17. Zum u mbamhen ve ngee se ken ishima yô, doo u se wa ikyo sha er se tôô mbamhen mban se ôr ior wue wue ga yô. Aluer se “kaa” ior mbamhen mban yô, ishima ia yina ve a yina. Gba u se tema se gbidye kwar sha akaa a zan se iyol shi se sôr a sha u kohol a mbananjighjigh a vese imôngo.—Anzaakaa 18:1.

73:21-24. Avur ne tese ér aluer ‘ishima ngi vihin’ or ér mbaaferev mba zan ikyura yô, nan ngu eren kwagh er inyamtoho i lanen kwagh nahan. Aluer or er kwagh nahan yô, nan er kwagh sha ibume. Hemba doon u se de ser mhen u Yehova a̱ hemen se shi se lu a vangertiôr ser una ‘kôr se sha uwegh ku yanegh,’ una wase se. Shi Yehova una ‘za a vese ken icivir’ kpaa, inja na yô se ya ikyar a na.

77:6. Saa se ver shighe u ôron takerada shi gbidyen kwar sha kwagh u se er la ve se kôr cio u henen sha akaa a mimi a ken jijingi la ken ishima yase shi timen sha mi tsung kpaa ye. Doo u se ver shighe u se teman se tseegh se gbidyen kwar sha akaa kposo kposo yô!

79:9. Yehova ongo mbamsen asev, hemban je yô zum u se er msen ser i tsegha iti na yô.

81:13, 16. Aluer se mba veren ato hen Yehova shi se mba zenden sha igbenda na yô se zua a averen kpishi.—Anzaakaa 10:22.

82:2, 5. Ifer ka i na “amagh a tar cii” a tenger. Ior ka vea eren afer yô mbamzeyol ve ngee hen ityô.

84:1-4, 10-12. Ijiir i mcivir u Yehova doo mba yange ve nger upasalmi la kpishi shi ityom ve i civirigh i ve lu eren la kpa doo ve tsung, nahan ve ver se ikyav i se dondo yô.

86:5. Se wuese kpishi er Yehova a ‘keghen iyol u den kwaghbo’ nahan! Hanma shighe yô Yehova ka a nôngo ér una zua a ityôkyaa i zungwen orsholibo u nan gem ishima la mhôônom.

87:5, 6. Mba vea tema ken Paradiso shin tar la vea tsa a fa ati a mba i nder ve ve yem sha la kpa? Avur ne tese ér alaghga a ôr ve ati a mba ve yem sha la.

88:13, 14. Aluer Yehova timbir u ungwan msen u se er sha kwagh u a lu zan se iyol yô, adooga á soo ér se tese ser se mba civir un sha mimi.

“SUGH NEN UN, WUESE NEN ITI NA”

(Pasalmi 90:1–106:48)

Nenge ase atôakaa a a lu kpishi a se wuese Yehova a i er ken ruamabera u sha unyiin u pasalmi ne yô. Mose kar uma u “Tor u tsôron” sha uma u orumace ua vese ga la ken Pasalmi 90. (1 Timoteu 1:17) Mose ôr ken Pasalmi 91:2 ér Yehova ka ‘ijiir na i yeren man iyouutya na’—inja na yô ka Orkuran un. Upasalmi mbagenev mba ve dondo la ôr kwagh u aeren a dedoo a Aôndo man mbamhen nav mba hemban man akaa a na a kpilighyol kpaa. Upasalmi mbagenev utar hii sha ishember i “TER tema tor” la. (Pasalmi 93:1; 97:1; 99:1) Orpasalmi pase ér ka Yehova a er se ye, nahan a kaa ér se ‘sugh Un, shi se wuese iti Na’ kpaa.—Pasalmi 100:4.

Tor u cian Yehova una er ityom na nena? Tor Davidi na ikyar sha mpin ne ken Pasalmi 101, u i lu un a nger la. Pasalmi 102 di kaa ér Yehova una “ungwa msen u mba ve lu a orjime ga yô, A laha msen ve je ga.” (Pasalmi 102:17) Pasalmi 103 ôr se kwagh u erdoo u Yehova man mhôônom nam ma zungwen. Orpasalmi ôr kwagh u ityom i Aôndo a er shin tar kpishi la maa a gbidye iwer ér: “Kpash! TERE, ityom You ngi atô kposo kposo, U er i cii sha kwaghfan, tar iv a akaa a U  gbe la.” (Pasalmi 104:24) Upasalmi mba uhar mba masen kuren Ruamabera u sha Unyiin la wuese Yehova sha ityom na i kpilighyol la.—Pasalmi 105:2, 5; 106:7, 22.

Mbamlumun sha Mbampin mba sha Akaa a ken Ruamabera:

91:1, 2—Kanyi i lu “ijiir i yeren i Uhembansha,” man se ‘tema’ ker nena? Ka ijiir i sha ikyav i mkpeyol, í ia kura se se vihi mlu wase vea Aôndo ga yô. Ka ijiir i ken myer, sha ci u mba ve suur sha Aôndo ga la fa i ga. Aluer se suur sha Uhembansha ser ka un a lu ‘ijiir yase i yeren man iyouutya’ yase shi se mba wuese un ser ngu Tor u Hemban sha won cii shi se mba pasen loho u dedoo u Tartor yô, una hingir ijiir yase i ‘teman’ ker. Sha mimi yô, kpe se iyol ken jijingi, gadia se fa ser Yehova kegh iyol u wasen se hanma shighe cii.—Pasalmi 90:1.

92:12—Orperapera ka nan “hôm yaghelaa er kughugh [shin ivile] nahan” nena? Ivile ngi um atam kpishi. Orperapera nan ngu er ivile nahan sha ci u nan ngu jighilii sha ishigh ki Yehova shi nan “um atam a injaa” hanma shighe, man kwagh ne kua ityom i dedoo kpa ker.—Mateu 7:17–20.

Ityesen hen Avese:

90:7, 8, 13, 14. Hanma shighe u se er kwaghbo yô kwagh ne ka a vihi mlu wase vea Aôndo u mimi. Man se fatyô u yeren un asorabo a ase ga. Kpa, aluer se gema ishima sha mimi, se undu asorabo a ase yô, Yehova una hide a lumun se, una ‘na se erdoo na a̱ kuma se.’

90:10, 12. Er ayange a uma wase a vese ga yô, doo u se “ôr ingyegh ki ayange ase.” Se ôr ki nena? Se ôr ki sha u ‘zuan a ishima i fan kwagh’ shin sha u eren kwagh sha kwaghfan sha er se vihi ayange a uma wase a a mase shin la sha agbilinakaa ga, kpa a lu sha akaa a doon Yehova yô. Inja na yô, gba u akaa a ken jijingi aa lu se kwagh u hiihii shi se eren kwagh a shighe wase sha kwaghfan kpaa.—Mbaefese 5:15, 16; Mbafilipi 1:10.

90:17. Doo u se eren msen hen Yehova ser a̱ “taver tom u ave ase” shi a̱ ver tom u pasen kwagh u se eren la doo doo.

92:14, 15. Mbabeenyol ka vea henen Mkaanem ma Aôndo kpoghuloo shi vea kohol imôngo a ior mba Yehova hanma shighe yô, ve za hemen u ‘lun a zar kpishi, shi lun gese gese kpaa,’ inja na yô ka ve taver ken jijingi shi ve lu a iwasen ken tiônnongo kpishi.

94:19. Ka a lu nyi je ia na ‘mbamhen vea ngee se ken ishima’ kpa, sea ôron kwagh u “mbamsurshima” mba ken Bibilo shi sea henen sha mi yô, ishima i gba se shimi.

95:7, 8. Aluer se mba ungwan kwaghwan u ken Ruamabera shi se mba dondon un yô, kwagh ne una yange se u cighir ishima.—Mbaheberu 3:7, 8.

106:36, 37. Avur ne zua u civir ieev vea u nan ujijingi mba bov nagh. Kwagh ne tese ér aluer or ngu civir ieev yô, azôv aa fatyô u zan nan iyol. Bibilo wa se kwagh ér: “Kemen nen ayol sha akombo.”—1 Yohane 5:21.

“Haleluya”

Upasalmi mba utar mba masen kuren Ruamabera u sha Unyiin la kure sha ishember i “Haleluya” ne. Pasalmi u masetyô ken Ruamabera shon ne hii sha ishember ne shi kure sha i. (Pasalmi 104:35; 105:45; 106:1, 48) I nger ishember i “Haleluya” ne acin imôngo ken Ruamabera u sha Unyiin u pasalmi ne.

Sha mimi yô se mba a atôakaa kpishi a wuese Yehova. Pasalmi 73 zan zan pasalmi 106 ôr se akaa kpishi a se hen sha mi yô shi upasalmi mban iv asema ase a iwuese hen Ter wase u sha. Ka sea hen sha akaa a Yehova a er a vese man a una er a vese ken hemen nahan, ishima i mgbegha se u “wuese” un a agee ase cii ga he?

[Picture on page 28]

Aluer se “mgbôghom a Aôndo” yô, se wa ishima a aferakaa er Asav nahan

[Picture on page 29]

I tim Farao hen kpe Zegemnger u Nyian

[Picture on page 29]

U fa er i hii ve i yer mana ér “ruam u mbaageev” kpa?

[Picture on page 31]

Kanyi ka i wase u been a ‘mbamhen mba ngeen se ken ishima’?