Gbenda U Se Lamen A Aôndo ‘U A Ongo Msen’ La

“We, u U ongo msen, ka hen a We man uuma cii vea va ye.”—PASALMI 65:2.

1. Uumace mba kposo a akaauma agen a shin tar ne cii nena, man kwagh ne na se ian i eren nyi?

 KEN akaauma udubu imôngo a a lu shin tar cii, ka uumace tseegh ve lu a mfe u civir Un u a gbe akaa cii la ye. Ka uumace tseegh ve fe ér gba u vea civir Aôndo ye, shi mba a isharen i kuren mgbe ve ne kpaa. Nahan kwagh ne na yô se mba a ian i civirigh i yan ikyar a Ter wase u sha la.

2. Isholibo yange i vihi mlu u orumace a Orgban na nena?

² Aôndo gba uumace, na ve mfe u lamen a na. Yange gba Adam man Ifa a isholibo shio. Nahan ve lamen a Aôndo sha ishima ve er wanye u kiriki ka nan lamen a ter u nan nahan. Kpa, mba eren isholibo yô ve kera lu a ian i lamen a na nahan ga. Adam man Ifa hemba Aôndo ato, nahan ve kera lu a na ikyua ikyua ga. (Genese 3:8–13, 17–24) Inja na yô ônov mba Adam mba i mar ve ken isholibo ne cii vea kera fatyô u lamen a Aôndo gaa? Vea fatyô, Yehova na ve ian i lamen a na ken msen, kpa saa vea eren akaa a Aôndo a soo ér ve er la. Kanyi akaa laa?

Akaa a Se Er Ve Se Fatyô u Lamen a Aôndo Yô

3. Gba u uumace mba ve yen ne vea eren msen hen Aôndo nena, man ka ikyav i nyi i wase se u fan kwagh nee?

³ Kwagh ugen yange er ônov mba Adam uhar, u a wase se u fan kwagh u Aôndo a soo ér uumace mba ve yen ne ve eren aluer ve soo u kporom hen a Na yô. Yange Kain man Abel soo u lamen a Aôndo, nahan ve na un nagh. Aôndo ngohol nagh ku Abel, kpa venda ku Kain. (Genese 4:3–5) Er nan ve kwagh lu nahana? Mbaheberu 11:4 kaa ér: “Ka sha jighjigh u nan man Abel na Aôndo nagh ku hemban doon a ku Kain ye. Ka sha mi kpaa man i er un shiada er a lu or u perapera ye.” Mkaanem man tese wang ér saa se lu a jighjigh keng ve Aôndo una lumun ér se va hen a na ye. Kwagh u Yehova ôr a Kain la kpa tese se kwagh ugen u i gbe u se er yô. A kaa ér: “Aluer wea er sha mi yô, ma u saan ki sha gaa?” Luun er Kain yange una er kwagh shami yô, Aôndo ma lumun un. Kpa, Kain venda kwaghwan u Aôndo, gema wua Abel, nahan hingir or u azende azende. (Genese 4:7–12) Kwagh u yange er ne tese ér gba u se sônon Aôndo sha jighjigh shi se eren akaa a dedoo kpaa.

4. Aluer se soo u eren msen hen Aôndo yô, doo u se fa nyi?

⁴ Aluer se soo u eren msen hen Aôndo yô ka hange hange u se kav er se lu mbaasorabo yô. Hanma orumace yô nan ngu orisholibo, man isholibo i yangen se u lamen a Aôndo. Profeti Yeremia yange ôr kwagh u Mbaiserael wener: “Se per atindi . . . U cir ibeenegh iyol, sha u ma msen a̱ de kera karen aren her a We ga yô.” (Ukwelegh 3:42, 44) Er uumace ve lu mbaasorabo nahan kpa, hii shighe u ve gba ken isholibo la je Aôndo kegh iyol u ungwan mbamsen mba hanma or u nan ve hen a na sha jighjigh shi nan lu a ishima i dedoo, i̱ kuran atindi a na cii. (Pasalmi 119:145) Ka unô ngise ve va hen a na sha imba gbenda nee, man mbamsen vev tese se nyi?

5, 6. Gbenda u Aberaham lamen a Aôndo la tese se nyi?

⁵ Aberaham lu môm ken mba jighjigh mban. Aôndo yange lumun Aberaham, ka nahan ve a yila un ér “huror Wam” ye. (Yesaia  41:8) Gbenda u Aberaham eren msen hen Aôndo la tese se nyi? Tertamen u jighjigh ne yange pine Yehova kwagh u vor na, wener: “Ter AÔNDO, ka nyi Ú nama, er m lu yemen, m ver wan ga” nahana? (Genese 15:2, 3; 17:18) Sha shighe ugen la di, ishima nyian un sha kwagh u ior mba Aôndo una yima ve shighe u Aôndo soo u timin mbaaferev ken gar u Sodom man Gomora la. (Genese 18:23–33) Aberaham shi yange er msen sha ci u mbagenev kpaa. (Genese 20:7, 17) Shi ashighe agen una soo u lamen a Yehova yô, á na un nagh, er Abel kpa yange er nahan.—Genese 22:9–14.

⁶ Sha ashighe ne cii, Aberaham lam a Yehova gbar gbar. Er lamen a na gbar gbar nahan kpa, yange fa wener Orgban na hemba un yem zende zende nahan hiden a iyol na ijime. Nenge ase er yange ôr kwagh a Yehova sha icivir yô. Genese 18:27 kaa ér: “Nenge, m gbe cihin ôron kwagh a TER tsô, mo u m lu di inya kua mtwem tsô ne.” Nenge i doo u se dondo ieren i Aberaham ne sha wono!

7. Uter mba tamen yange ve er msen hen Yehova sha akaa a nyi nahana?

⁷ Uter mba tamen yange ve eren msen hen Yehova sha akaa kposo kposo. Yehova kpa ungwan mbamsen vev mban. Yakob yange er msen hen Aôndo, msen ne lu ityendezwa je. A sôn Aôndo ér a̱ wase un, been yô a tôndo zwa gbang gbang wener: “Akaa a Ú nam cii, me tsuwa môm-ken-upue me na U.” (Genese 28:20–22) Ayange nga kar yô, anngô u Yakob mough u va keghen un gbenda, tsô Yakob zamber a Yehova ér a̱ kura un sha ikyev na, á kaa ér: “Yimam sha ikyev i anngôm, sha ikyev i Isou; gadia m ngu cian un.” (Genese 32:9–12) Tertamen Yobu kpa yange eren msen hen Yehova sha ci u tsombor na, naan nagh sha ci ve. Zum u akar a Yobu atar er isholibo sha kwaghôron ve la, Yobu er msen sha ci ve, “TER kpaa rumun Yobu.” (Yobu 1:5; 42:7–9) Mbamsen mba se er kwagh ve heen ne cii wase se u fan akaa a se fatyô sônon Yehova ken msen yô. Shi se fa kpaa ser Yehova kegh iyol u ungwan mbamsen mba ior mba ve ve hen a na sha gbenda u vough yô.

Gbenda u Ior Eren Msen hen Yehova sha Shighe u Tindi u Ikyuryan La

8. Yange i eren msen hen Yehova sha ci u ior sha shighe u Tindi u ikyuryan la nena?

⁸ Yehova yange yima ikyurior i Iserael sha ikyev i Mbaigipiti, been yô na ve Tindi u ikyuryan. Tindi la tese ér ior ve eren msen hen Aôndo sha ikyev i upristi. Yange i tsua Mbalevi mbagen ér ve lu upristi sha ci u ior. Kwagh u hange hange yange una gba yô, orhemen ior, er tor shin profeti nahan, nan er msen hen Aôndo sha kwagh shon. (1 Samuel 8:21, 22; 14:36–41; Yeremia 42:1–3) Ikyav i  tesen yô, zum u i lu tseghan tempel la, Tor Solomon er msen hen Yehova a ishima na cii. Yehova kpa lumun msen na la, gadia a iv tempel la a iengem Na shi a kaa ér: “Ato Am . . . aa kegh sha msen u á sôn hen ijiir ne yô.”—2 Kroniku 6:12–7:3, 15.

9. Kanyi yange i eren hen icighanjiir sha u Yehova a̱ lumun msen u ior nava?

⁹ Tindi u Yehova na Mbaiserael la tese kwagh ugen u upristi eren hen icighanjiir na sha er una lumun msen ve yô. Kanyi laa? Pristi u tamen yange naan iniav sha uzendenya hanma iyange pepe kua aikighe, shi nanden kwaghhumandoon hen Yehova kpaa. Shighe kar yô, upristi mba kiriki kpa gba eren kwagh ne, saa sha Iyange i nan Iwom la tseegh. Luun er upristi eren akaa a nan Aôndo icivir ga yô, Yehova ma lumun tom u ve eren un la ga.—Ekesodu 30:7, 8; 2 Kroniku 13:11.

10, 11. Ka ikyav i nyi i tese ér Yehova yange ungwan mbamsen mba ior eren ayol a ve laa?

¹⁰ Mbaiserael yange ve eren msen hen Aôndo sha ikyev i ior mba Aôndo ver ér ve hemen la tseeghlee? Ei, Ruamabera tese ér Yehova yange ungwan mbamsen mba ior eren hen na ayol a ve la kpaa. Solomon yange zamber a Yehova ken msen u a er sha u tseghan tempel la ér: “Hanma msen man zamber u hanma or, shin u ior Ou Iserael cii, aluer hanma or nana . . . naregh ave sha iyou ne yô, ungwa Sha.” (2 Kroniku 6:29, 30) Takerada u Luka kaa ér zum u Sekaria, ter u Yohane u eren Batisema lu nanden nagh ku human doon ken icighanjiir yô, ikpelaior i mbacivir Yehova mba ve lu upristi ga yô lu “eren msen ken won.” A shi nan kpa, yange a nanden kwaghhumandoon hen Yehova sha atse a zenaria la yô ior ve kohol ken won u icighanjiir ve eren msen hen Aôndo.—Luka 1:8–10.

¹¹ Nahan, yange ior vea va sha ishigh ki Yehova sha gbenda u vough vea er msen hen a na yô, a ungwa mbamsen vev, a̱ lu msen u mbahemenev ve er sha ci u ikyurior i Iserael jimin shin a̱ lu msen u ior ve er ayol a ve kpaa. Se mba sha ikyev i Tindi u ikyuryan la nyian ga. Nahan kpa, gbenda u Mbaiserael eren msen hen Aôndo la tese se akaa a injaa sha kwagh u msen u eren.

Gbenda u Mbakristu Ve Eren Msen hen Yehova Yô

12. Ka gbenda u van sha ishigh ki Yehova u nyi nahan ú lu sha ci u Mbakristuu?

¹² Se mba sha ikyev i nongo u Kristu hegen. Tempel kera ngu u upristi vea tile ker a er msen sha ci u ior mba Aôndo shin se za her se za er msen hen Aôndo ga. Nahan kpa, Yehova er kwagh u se fatyô u van sha ishigh nagh ken msen yô. Kanyi kwagh laa? Zum u i shighe Kristu mkurem ken inyom i 29 shi i ver un Zegepristi  la, i tim tempel u ken jijingi. * Tempel u ken jijingi ne lu gbenda u he u van sha ishigh ki Yehova va civir un sha ci u nagh ku Yesu Kristu ku ku lu iwom sha ci wase la.—Mbaheberu 9:11, 12.

13. Gbenda u yange i eren msen ken tempel u ken Yerusalem la zua sha u í eren ken tempel u ken jijingi nyian la nena?

¹³ Akaa a yange i eren ken tempel u ken Yerusalem la kpishi tese kwagh u a lu zan hemen ken tempel u ken jijingi la vough, kua sha gbaa u msen u eren kpaa. (Mbaheberu 9:1–10) U tesen ikyav yô, kwaghhumandoon u i nanden pepe man aikighe ken Icighankpar u ken tempel sha atse a nanden kwaghhumandoon la tile sha ityough ki nyi? Takerada u Mpase kaa ér “kwaghhumandoon [la], ka mbamsen mba uicighanmbaiorov.” (Mpase 5:8; 8:3, 4) Jijingi u Aôndo yange mgbegha Davidi nger wener: “Msen wam a̱ lu U sha ishi er nagh ku humandoon nahan.” (Pasalmi 141:2) Nahan, sha shighe u Mbakristu ne yô, kwaghhumandoon tile sha ityough ki mbamsen man iwuese i Yehova a lumun a mi yô.—1 Mbatesalonika 3:10.

14, 15. (a) Mbakristu mba i shigh ve mkurem mba ve hen Yehova nena? (b) “Iyôngo igen” la di ngi ve hen Yehova nena?

¹⁴ Ka unô vea fatyô u van sha ishigh ki Aôndo ken tempel u ken jijingi nee? Ken tempel u ken Yerusalem la, upristi man Mbalevi lu a ian i eren Aôndo tom ken tembe u ken atô, kpa lu upristi tseegh nyôron ken Icighankpar ye. Mbakristu mba i shigh ve mkurem, mba ve lu a ishimaverenkeghen i yemen sha la mba a mlu u ken jijingi u dedoo; mlu ve u ken jijingi ne tile sha ityough ki tembe u ken atô man Icighankpar u tempel, nahan mba a ian i eren msen hen Aôndo shi wuese un kpaa.

¹⁵ “Iyôngo igen” i i lu a ishimaverenkeghen i yan dyako u tar la di ye? (Yohane 10:16) Profeti Yesaia yange ôr kwagh u a tese ér ior mba ken akuraior vea civir Yehova sha “ayange a masetyô” ne yô. (Yesaia 2:2, 3) Shi a kaa wener “ior mba ken nongo ugen” vea va hen Yehova. Aôndo ôr kwagh u a tese ér una lumun ve yô, wener: “Me na, á saan ve iyol ken iyou Yam i msen.” (Yesaia 56:6, 7) Mpase 7:9–15 seer ôron se kwagh ve. Ijiir la ôr kwagh u “zegeikpelaior” i ken “hanma ikyurior,” i i kohol imôngo sha u civir Aôndo shi eren msen hen a na “tugh man tetan” ken tembe u ken won u tempel u ken jijingi la. Doo se kpishi u fan ser mbacivir Aôndo nyian cii mba a ian i van hen Aôndo a vangertiôr ér una ungwa ve!

Mbamsen mba Aôndo a Ongo Yô

16. Mbamsen mba Mbakristu mba tsuaa eren la tese se nyi?

¹⁶ Mbakristu mba tsuaa mbara yange ve eren msen kpoghuloo. Ve eren msen sha akaa a nyi nahana? Yange a gba mbatamen mba ken Kristu u tsuan or, wan nan tom sha ikyev ken nongo u Kristu yô ve er msen. (Aerenakaa 1:24, 25; 6:5, 6) Epafera yange er msen sha ci u mbananjighjigh a na imôngo. (Mbakolose 4:12) Nongo u Kristu u ken Yerusalem kpa yange u er msen sha ci u Peteru zum u i wuhe un ken gaadi la. (Aerenakaa 12:5) Zum u i lu tôvon Mbakristu mba tsuaa mbara a ican la kpa  ve sôn Aôndo ér a̱ na ve vangertiôr, ve kaa ér: “Tere, nenge myange ve ne, yô, na ikpan You ne ve̱ ôr kwagh vangertiôr.” (Aerenakaa 4:23–30) Orhenen Yakobu taver Mbakristu ishima ér zum ve tagher a imeen yô ve er msen hen Aôndo a na ve kwaghfan. (Yakobu 1:5) Ú eren msen hen Yehova sha akaa kposo kposo a Mbakristu mba tsuaa mban kpa eren msen sha mi la kpa?

17. Ka unô Yehova a ongo mbamsen veve?

¹⁷ Aôndo ongo mbamsen cii ga. Nahan yô, se er msen nan ve se lu a vangertiôr ser Aôndo una ungwa se? Mbajighjigh mba ngise mba Aôndo ungwa ve la va sha ishigh nagh sha mimi man a ishima i vough kpaa. Shi ve tese jighjigh u nan sha u eren ityom i dedoo. Se fa ser nyian kpa, Yehova una ungwa mba ve ve hen a na sha imba gbenda ne cii.

18. Aluer Mbakristu soo ér Aôndo a̱ ungwa mbamsen vev yô gba u vea er nyi?

¹⁸ Kwagh ugen kpa ngu u i gbe u se er yô. Apostoli Paulu pase kwagh shon ér: “Ka sha a Na man se . . . lu a ian i nyôron hen Ter ken Jijingi môm ye.” Or u Paulu a kaa ér “ka sha a Na” la ka ana? Ka Yesu Kristu. (Mbaefese 2:13, 18) Ka sha ikyev i Yesu tseegh se fatyô u van sha ishigh ki Ter gbar gbar ye.—Yohane 14:6; 15:16; 16:23, 24.

19. (a) Ka hanma shighe nahan, kwaghhumandoon u Mbaiserael nanden la hingir u vihin Yehova ishima? (b) Se er nan ve mbamsen asev vea lu Yehova er kwaghhumandoon nahana?

¹⁹ Er se vande ôron nahan, kwaghhumandoon u upristi mba ken Iserael nanden la tile sha ityough ki mbamsen mba mbacivir Aôndo sha jighjigh, mba Aôndo a ongo la. Nahan kpa, ashighe agen kwaghhumandoon u Mbaiserael la yange a doo Yehova ishima ga. Kwagh yange er nahan zum u Mbaiserael lu nanden kwaghhumandoon ken tempel shi lu civir ieev kpaa la. (Esekiel 8:10, 11) Nyian ne kpa, msen u mba ve senge ér mba civir Yehova kpa ve lu eren akaabo a atindi a na a vende la ka a hingir un er ihuma i bo nahan. (Anzaakaa 15:8) Yô, se za nen hemen u eren akaa a dedoo sha er mbamsen asev vea lu Aôndo er kwaghhumandoon yô. Msen u mba ve dondon igbenda i Yehova i perapera la ka kwagh u doon un kpishi. (Yohane 9:31) Kpa, mbampin mbagenev mbá mba i doo u se zua a mlumun sha mi yô, ka ve je ne. Gba u se eren msen nena? Doo u se er msen sha atôakaa a nyi nahana? Aôndo ongo mbamsen asev nena? Kwaghngeren u a dondo ne una na mlumun sha mbampin mban man mbagenev kpaa.

[Footnote]

Ú Fatyô u Pasen Kpa?

• Uumace mba ve lu vough ga ne vea fatyô u eren msen hen Aôndo sha gbenda u una lumun ve nena?

• Se fatyô u dondon ikyav i uter mba tamen mba ngise mbara sha gbenda u se eren msen la nena?

• Mbamsen mba Mbakristu mba tsuaa mbara tese se nyi?

• Ka hanma shighe nahan mbamsen asev ka ve lu Aôndo er kwaghhumandoon nahana?

[Study Questions]

[Picture on page 19]

Er nan ve Aôndo lumun nagh ku Abel kpa venda ku Kainaa?

[Picture on page 20]

‘M ngu di inya kua mtwem tsô’

[Picture on page 21]

“Me tsuwa môm-ken-upue me na U”

[Picture on page 22]

Mbamsen ou mba Yehova er kwaghhumandoon nahan kpa?