Zua A Iember Ken Ivese You
Zua A Iember Ken Ivese You
“Ka sha kwaghfan i maa ya ye, shi ka sha mkav kpaa i taver un ye.”—ANZ. 24:3.
1. Aôndo yange tese kwaghfan sha kwagh u or u hiihii la nena?
TER wase u sha u a mgbough a kwaghfan la fa kwagh u a doo sha ci wase yô. U tesen ikyav yô, Aôndo yange nenge ér u kuren awashima Na yô, “doo u or nana lu tswen” ken sule u Eden ga. Kwagh u vesen u ken awashima na la yô lu sha u nom man kwase ve mar ve ‘iv tar.’—Gen. 1:28; 2:18.
2. Yehova yange er nyi sha ci u iwasen i uumace?
2 Yehova kaa ér: “Me er nan orwasen u lun er nan nahan.” Nahan Aôndo haa or u hiihii la mnyam tsung, hungur mnyam yô A dugh hwan na u vough la môm. A gema u a er kwase a mi. Yehova ve a Ifa u lu kwase u vough la hen Adam yô, a kaa ér: “Ngun yô, ka kuhe u ikyuhe yam, ka inyam i inyam yam je; nahan a yila un er kwase, sha ci u i dugh un ken nomsoor yô.” Sha mimi yô Ifa lu orwasen u Adam. Er Aôndo er ve cii sha ibeen na nahan kpa, hanmô ve lu a aeren man anza a nan. Kape Yehova sôr ivese i hiihii la ver je la. Adam man Ifa yange ve lumun gbenda u Aôndo zua ve ivaa sha er vea wasen ayol a ve la.—Gen. 1:27; 2:21-23.
3. Ior kpishi nenge iyua i ivesegh nena, man kwagh ne va a mbampin mba nyi?
3 Kwagh ka a er i vihi yô, jijingi u ihyembeato dumbur shin tar nyian. Mbamzeyol mba ihyembeato ne i ve a mi ken ivese la due hen Aôndo ga. Ior kpishi hure iyua i ivesegh i Aôndo a ne orumace la kera, shi ve nenge ér iyua ne i ya tsegh shi ka kwagh u van a va ahenge shi van a ayôôso tsô. Ka kera taver mba ve vese ayol a ve la u paven ivaa ga. Alaghga mbamaren vea tese ônov vev dooshima ga, shi adooga vea gema ônov vev vea hingir kwagh u keren mbamtsera vev ayol a ve kpaa. Mbamaren kpishi ka ve venda u gban shin sha er bem man mzough una lu yô. (2 Tim. 3:3) Nahan mba ve vese ayol a ve la vea er nan ve vea zua a iember ken ivese ve ken ashighe a ican nee? Aluer se mba ungwan kwaghwan u Yehova sha kwagh u ivesegh yô, kwaghwan la una wase ivaa yase ia kera pav ga nena? Se hen nyi sha akav a mba ve zough a iember ken ivese ve ainge laa?
Dondo Kwaghwan u Yehova a Ishima You Cii
4. (a) Ka kwaghwan u nyi Paulu a we sha kwagh u iveseghe? (b) Mbakristu mba ungwan kwagh mba eren sha kwaghwan u Paulu la nena?
4 Apostoli Paulu wa kasev mba côgholov kwagh ér aluer ve soo u hiden eren nom yô ve er, “kpa i lu ken Ter tseegh.” (1 Kor. 7:39) Kwagh ne lu kwagh u he hen Mbakristu mba ve vande lun sha ikyev i Tindi la ga. Tindi u Aôndo na Mbaiserael la tese wang ér ve de “eren kasev” ken akuraior a a wa ndor a ve la ga. Shi Yehova pase kwaghbo u or a per tindi ne ve una tser nan yô. A kaa ér: “Gadia [atôatyev la aa] gema ônov ou vea de u dondon Mo, vea gema á civir mbaaôndo mbagenev; nahan ishima á vihi TER a ven, Una tim u fese je.” (Dut. 7:3, 4) Kanyi Yehova a soo ér mbacivir un nyian ve fa sha kwagh u iveseghe? Gba u Mbacivir Aôndo nyian vea vôso nom shin kwase “ken Ter,” u nan tsegh iyol i nan, nan er batisema shi nan civir Aôndo yô. Aluer se mba eren sha tindi u Yehova ne yô se mba eren kwagh sha kwaghfan.
5. Yehova man Mbakristu mba ve vese ayol a ve la mba nengen iceghzwa i ivesegh nena?
5 Iceghzwa i ivesegh ka icighan kwagh sha ishigh ki Aôndo. Yesu, Wan u Aôndo kpa ôr kwagh sha ivese i hiihii la ér: “Kwagh u Aôndo je zua yô, or a̱ de kera paven un ga.” (Mat. 19:6) Orpasalmi umbur se er i lu hange hange u kuren uiceghzwa asev yô, a kaa ér: “Na Aôndo nagh ku ishughun, kure uiceghzwa ou mba u tsegh a Uhembansha la.” (Ps. 50:14) Nahan aluer mba ve vese ayol a ve la zua a msaanyol ken ivese ve shin ve zua a mi ga je kpa, gba u vea er sha iceghzwa i yange ve er sha iyange i ivesegh la.—Dut. 23:21.
6. Se hen nyi sha kwagh u Yefeta laa?
6 Nenge ase kwagh u Yefeta u lu orjir ken Iserael ken derianyom u sha 12 C.S.Y. (Cii man Shighe u Yesu) la. Yange tôndo zwa a Yehova ér: “Aluer Wea na Mbaamon sha ikyev yam mimi je yô, nahan nyityôkwagh i ia due hen ihinda i ya wam sha u va keghen mo gbenda, zum u me hide hen Mbaamon dedoo yô, ia lu kwagh u TER, me na TER nagh ku nanden sha mi.” Shighe u Yefeta lu hiden hen ya na ken Misepa ve, wan na u kwase u môm môm due sha u va keghen un gbenda la, yange kera kure iceghzwa na la ga shinii? Ei. A kaa ér: “M vande bughun zwa a TER, nahan m kera fatyô u hiden ijime ga.” (Mbaj. 11:30, 31, 35) Er kwagh ne tese ér tsombor u Yefeta ua kera za hemen ga nahan kpa, a kure ityendezwa i á er a Yehova la. Iceghzwa i Yefeta la ngi kposo a iceghzwa i ivesegh, kpa er a kura iceghzwa na la yô, a ver Mbakristu mba ve vese kasev shin noov la ikyav i dedoo i vea dondo yô.
Kanyi Ia Na Ivese Ia Za a Doo?
7. Gba u mba ve sember vôson ayol a ve vea gema mbamlu vev nena?
7 Mba ve vese ayol a ve kpishi ka ve hide ve hen sha shighe u ve lu sôôr ayol a ve la saan saan. Yange doo ve kpishi u fan or shin kwase u nan hingir nom shin kwase u nan la. Er yange ve seer lun imôngo yô, ve hemba fan ayol a ve seer. Nahan kpa, yange vea sôôr ayol a ve shin vea sôôr ga kpa, gba u nom man kwase vea gema mbamlu vev shighe u ve vese ayol a ve kera la. Nom ugen kaa ér: “Zayol u vesen u se hii lun a mi ken ivese yase yô, yange taver mo u keren mnenge u kwase wam sha kwagh, un kpa lu nahan. Shighe yange kar gôgônan cii ve se de u vihin shighe vea azende ase kua ior mba hen icombor yase kpishi ye.” Nom ugen u a er ivese i kom anyom 30 hegen yô kaa ér, shighe u un vôso kwase ikyagh la, yange gba u una gema mhen na una kera “henen kwagh sha ci u or môm tseegh ga.” Yange a lôhô un ma iniongo yô, á vande zan idyu vea kwase na cii ve a mase lumun ye, shi a gba u una er kwagh kpa á za idyu vea kwase na cii a er kwagh shon ye. Ieren i norom ikyaa ga la wase un sha kwagh ne kpishi.—Anz. 13:10.
8, 9. (a) Hii nan ve i doo u mba ve vese ayol a ve la vea lamen ayol a ve? (b) Ka akaa a nyi nahan i doo u nom man kwase vea norom ikyaa sha mi ga, man ka sha ci u nyi?
8 Ashighe agen ivese ka i zua iorov uhar mba aeren a ityôô ve a kaha yô. Kape i hembe lun hange hange u vea lamen ayol a ve wang je ne. Gbenda u ior ve lamen ayol a ve la ngu kwagh môm ga. Aluer u ver ishima sha gbenda u nom ú shin kwase wou a lamen a mba hen tsombor na la yô, u hemba fan ikyar ú la cii. Ashighe agen ka kwaghôron u mô ken ivese la ngu a pase er ishima i lu nan ker ga, kpa ka gbenda u nan er kwagh shon la. Shi alaghga akaa a i lam sha mi ga la kpa a fatyô u henen kwagh sha mi. (Anz. 16:24; Kol. 4:6) Gba u nom man kwase vea eren kwagh sha kwaghfan ve vea zua a msaanyol ye.—Ôr Anzaakaa 24:3.
9 Mbagenev kpishi nenge ér ka hange hange u norom ikyaa sha kwagh u anumbe a eren ga. Alaghga nomsoor shin kwase nan vanden eren anumbe kpoghuloo cii ve nan mase vôson kwase shin nom ye. Nahan doo u ve cii vea pande anumbe a eren kpoghuloo ga he? (1 Tim. 4:8) Kape i doo u vea pande shighe u ve lun imôngo a mba hen tsombor kpaa je la. Doo u se fa ser, gba u mba ve vese ayol a ve la vea zua a shighe u henen Bibilo shi eren akaa agen imôngo.—Mat. 6:33.
10. Aluer mbamaren mba norom ikyaa sha kwagh ga yô, mlu ve a ônov vev mba ve vese nom shin kwase la una seer doon nena?
10 Shighe u or vese kwase yô, ka nan undu ter u nan kua ngô u nan, man kape kwase kpa ka nan er je la. (Ôr Genese 2:24.) Kpa shighe u or vese kwase shi kwase nan vese nom kera je kpa, gba u nana za hemen u kuran tindi u Aôndo a we ér se civir ter wase man ngô wase la. Nahan shighe u nom man kwase ve vese ayol a ve kera je kpa, ashighe agen vea fatyô u lun imôngo vea mbamaren vev kua anmgbianev vev. Nom ugen u a vese kwase anyom 25 yô kaa ér: “Ashighe agen ka i taver kpishi u kuren mbamgbe mba kwase wou man mba mbamaren ou man mba anmgbianev ou kua mba wonov ou hen shighe môm. Genese 2:24 wasem kpishi sha u tsuan kwagh u a hembe doon u me er yô. Er i gbe u me wase mba hen tsombor wam nahan kpa, ivur ne tesem ér gba u me kure mbamgbe mba kwase wam hiihii.” Nahan yô, Mbakristu mba ve lu mbamaren mba ve norom ikyaa ga yô ka ve fa ér wan ve u a er kwase shin nom la ngu a tsombor u nan hegen, man ka nom nan lu ityough ki tsombor u nan ye.
11, 12. Kwaghhenen u hen tsombor man msen mba hange hange sha ci u mba ve vese ayol a ve la sha ci u nyi?
11 Kwaghhenen u hen tsombor una na ivese ia za a doo. Icombor i Mbakristu kpishi tese mimi u kwagh ne. Alaghga a lu ican kpishi u hiin kwaghhenen u hen tsombor shi teman un hanma shighe. Orya ugen kaa ér: “Luun er yange sea fe yô, ma se teman kwaghhenen wase u hen tsombor la hanma shighe, hii shighe u se er ivese ica lu a gba ga la je, er se eren nyian nahan.” Shi a za hemen ér: “Ka sea zua a kwagh u doon ken kwaghhenen wase u hen tsombor la ve kwase wam una pasen er i saan un iyol nahan i doom kpen kpen.”
12 Kwagh ugen u una na ivese ia za a doo yô ka u eren msen imôngo. (Rom. 12:12) Shighe u nom man kwase ve lu civir Yehova imôngo yô, ikyar i ve ye vea Aôndo la ia seer taver ivese ve. (Yak. 4:8) Nom ugen u a lu Orkristu yô kaa ér: “Aluer u zamber a ikyar u wer nana ya ú anyi shighe u ú er nan kwagh u vihin, shi u ter kwagh shon ken msen shighe u ne lu eren msen imôngo yô, kwagh ne una tese ér mimi je ú zungwe sha kwagh u ú er nan la, a lu ankwagh u cuku je kpaa.”—Ef. 6:18.
Doo u Norom Ikyaa ken Ivese Ga
13. Paulu wa kwagh sha kwagh u mlu u kôôsôô u ken ivese nena?
13 Doo u Mbakristu mba ve vese ayol a ve vea palegh aeren a a vihin avese la, er aeren a a dumbur ken tar u idya i ngee ker nyian ne nahan. Paulu wa kwagh sha gbaa ne ér: “Nom la nana̱ er kwase kwagh u i lu kpee u eren a nan la, kwase la di kpaa nana̱ er a nom u nan nahan vough. Iyol i kwase yô, nan ngu a tahav sha mi ga, saa nom. Iyol i nom di kpaa nan ngu a tahav sha mi ga, saa kwase.” Paulu maa tese kwagh u i gbe u nom man kwase vea er la wang, ér: “De vende nen ayol a en ga, saa di alaghga né zua zwa ayol a en sha shighe u né ver yô.” Sha ci u nyi? “Sha u ne̱ ver ishima sha msen u eren yô, kpa shi zua nen sha u Satan a̱ de meen ne sha mban u kôron iyol tsaha la ga.” (1 Kor. 7:3-5) Shighe u Paulu ter msen la, lu tesen Mbakristu kwagh u vea ver hiihii ken uma ve yô. Shi yange tese wang ér doo u hanma Orkristu u nan vese kwase shin nom yô nana ver ishima sha mbamgbe mba ikyar u nan mba sha iyol man mba ken ishima.
14. Se dondo kwaghwan u Ruamabera sha kwagh u mlu u kôôsoo u ken ivese nena?
14 Gba u nom man kwase vea ôron kwagh ayol a ve sha mimi, shi gba u vea fa ér aluer mba wan ayol a ve ikyo sha gbenda ne ga yô, kwagh la una va a mbamzeyol. (Ôr Mbafilipi 2:3, 4; nenge Mateu 7:12.) Mbamzeyol mban mba ken icombor igen i i lu or môm tseegh nan civir Yehova la. Aluer anyiman nga hen imba tsombor la je kpa, nom shin kwase u nan civir Yehova la nana fatyô u sôron anyiman la sha u eren aeren a dedoo man erdoo shi lun ken ijoughave a ikyar u nan la. (Ôr 1 Peteru 3:1, 2.) Aluer Yehova doo or ishima shi ikyar u nan u ken ivese kpa doo nan ishima shi nan ngu norom ikyaa ken ivese ga yô, ivese i nan ia doo.
15. Icivir ka i va a msaanyol ken ivese nena?
15 Nom u nan lu a inja i dedoo yô, nana eren a kwase u nan sha icivir sha akaa agen kpaa. U tesen ikyav yô, nana waan kwase u nan ikyo sha akaa a kiriki je kpaa. Orgen u a vese kwase anyom 47 yô kaa ér: “Zan zan hegen kpa, m ngu henen u wan kwase wam ikyo her.” Kasev mba ken Kristu kpa i wa ve kwagh ér ve cian noov vev. (Ef. 5:33) Aluer kwase nan ngu lamen nom u nan iyol, pasen ior mbagenev mbamyen mba nom u nan yô nan ngu cian nom u nan ga. I wa se kwagh ken Anzaakaa 14:1 ér: “Hanma kwase u fan kwagh ka nan maa iyou i nan, kpa ibumekwase yô, ka nan yôhôr i sha ave a nan je.”
De Ne Diabolo Ian Ga
16. Mba ve vese ayol a ve vea dondo kwaghwan u ken Mbaefese 4:26, 27 la ken ivese ve nena?
16 “Nyoon nen ishima, kpa de eren nen isholibo ga, iyange i̱ de been ne a ishima i vihin her ga. De ne nen diabolo ian ga.” (Ef. 4:26, 27) Aluer se dondo kwaghwan ne yô, una wase se u sôron anyiman ken ivese. Anmgbian u kwase ugen kaa ér: “Hanma shighe u ayôôso ka a zuam vea nomom yô, se tema se lam sha kwagh shon, ka a tôô se shighe gôgônan u sôron ayôôso shon je kpaa.” Hii shighe u ve vôso ayol a ve ica lu a gba ga la je, anmgbian u kwase ne vea nom na kange ishima ér mayange vea de ér iyange i kar ve a u sôron anyiman shio ga. A kaa ér, “Yange se kange ishima ser mzeyol u a ve hen atô wase la una lu nan nan kpa se de ayol a ase kwaghbo shi se hungur kwagh shon kpaa, sha er se hiin hanma sev saan saan yô.” Sha nahan yô, ve venda u ‘nan Diabolo ian.’
17. Aluer inja i mba ve vese ayol a ve la zua ga je kpa, kanyi ia wase ve?
17 Aluer u vôso or u inja you i zough vea nan ga di ye? Alaghga u kera ember ivese you er mbagenev nahan ga. Nahan kpa, aluer u umbur mnenge u Orgbanakaa sha kwagh u ivesegh yô, kwagh ne una wase u. Paulu yange wa Mbakristu kwagh ér: “Ivaa i̱ lu kwagh u icivirigh hen ior cii, gambe u ivaagh kpaa a̱ de lu a acôghor ga, gadia Aôndo Una ôr mbaerenijimba man mbavihin ivaa sha idya la ijir.” (Heb. 13:4) Shi doo u se dondo kwaghwan ne kpaa, a kaa ér: “Kor u i zômon u igbar itiar yô, ngu fetyô u tôndon fese ga.” (Orpa. 4:12) Nom man kwase ka vea hemba veren ishima sha u tseghan iti i Yehova yô, mlu u kôôsôô a lu hen atô ve shi ve sôsom a Aôndo kpaa. Gba u vea fa ér aluer ivese ve doo yô, kwagh la una va Yehova u a lu or u hiin ivese la a icivir, nahan vea nôngo kpoghuloo sha er ivese ve ia doo yô.—1 Pet. 3:11.
18. Ka vangertiôr u nyi u fatyô u lun a mi sha kwagh u ivesegh?
18 Mbakristu vea fatyô u zuan a msaanyol ken ivese ve. Gba u vea nôngo kwagh kpoghuloo shi vea lu a aeren a Orkristu la, er u norom ikyaa sha kwagh ga nahan ve vea zua a msaanyol ken ivese ye. Nyian ne, noov man kasev kpishi mba ve lu ken atôônanongo a Mbashiada mba Yehova tar sha won cii la mba tesen ér mba ve vese ayol a ve yô vea fatyô u zuan a msaanyol ken ivese.
Ú Na Mlumun Wer Nyi?
• Mba ve vese ayol a ve la vea fatyô u zuan a msaanyol ken ivese ve nena?
• Kanyi ia na ve ivese ia doo?
• Ka aeren a nyi i gbe u mba ve vese ayol a ve la vea lu a mi?
[Study Questions]
[Picture on page 9]
Mba ve vese ayol a ve la ka ve vande lamen cii ve, ve lumun u zan ma iniongo shin eren ma kwagh ye
[Picture on page 10]
Sôron nen anyiman sha iyange i a gbe hen atô wen la je, “de ne nen diabolo ian ga”