U Ngu Lamen “Zwa U Wang” Ne Tsembelee Kpa?

KUHWA

U Ngu Lamen “Zwa U Wang” Ne Tsembelee Kpa?

“Me gema zwa u ior ua hingir zwa u wang, sha u ve cii ve̱ yila sha iti i TER” yô.—SEF. 3:9.

1. Yehova na se mfe u kpilighyol u nyi?

KA YEHOVA Aôndo, un u a gbe se la a ne se mfe u lamen ye, ka orumace ga. (Eks. 4:11, 12) Yange na Adam, or u hiihii la tahav mbu lamen tseegh ga, kpa shi na un mfe u dughun asember a he sha er una lu a asember kpishi a ôron kwagh a mi yô. (Gen. 2:19, 20, 23) Mfe ne kpilighyol kpen kpen! Mfe ne wase uumace u lamen vea Ter ve u sha la shi wuese icighanti na kpaa.

2. Uumace mba kera lamen zwa môm ga sha ci u nyi?

² Shighe u yange i gba uumace la ve ‘lamen zwa môm’ zan zan anyom 1,700. (Gen. 11:1) Kpa uumace mba va hembe ato sha ayange a Nimrodi la yô, zwa kera lu môm ga. Er Aôndo soo ér ve samber nahan kpa, uumace mba hembanato mban kohol lu hen ijiir i yange i va hingir u yilan i ér Babel la, ve soo u samber sha tar ga. Tsô ve hii u maan gôgôyou u taven, lu sha u nan Yehova icivir ga, kpa lu sha u ‘iti ve i za gwa’ sha won cii. Sha ityôkyaa ne yô, Yehova nzughul a zwa u hiihii u mbahembanato mban lamen la nahan ve hingir u lamen ijô kposo kposo. Nahan i sambe ve sha tar wue wue.—Ôr Genese 11:4-8.

3. Kanyi yange i er shighe u Yehova nzughul a zwa u uumace mbahembanato mba ken Babel laa?

³ Ior mba lamen ijô udubu udubu sha tar nyian, mbagenev kaa ér ijô ne hemba 6,800 nahan. Ijô ne cii gbenda u i lamen i la ngu kwagh môm ga. Ikyav tese ér, shighe u Yehova Aôndo nzughul a zwa u mbahembanato la, yange nzughul a mhen ve u umbur zwa u hiihii u ve lamen la kpaa. Ka nahan ve yange i hingir u yilan ijiir i i maa gôgôyou shon her la ér Babel ye. (Gen. 11:9) Kwagh u doon yô, ka Bibilo tseegh i ne mbamlumun mba kuman sha ityôkyaa i i hii ve ior ve lamen ijô kposo kposo nyian ye.

Zwa u He u Wang

4. Kanyi Yehova a tsengeôron ér ia er sha shighe wase nee?

⁴ Er kwagh u Bibilo i er sha kwagh u yange Aôndo er ken Babel la a kpilighyol nahan kpa, Aôndo er kwagh ugen sha ayange ase ne u a hembe kpilighyol yô. Yehova pase sha ikyev i Sefania u lu profeti na la ér: “Hen shighe la Me gema zwa u ior ua hingir zwa u wang, sha u ve cii ve̱ yila sha iti i TER, man ve̱ er Un tom sha ishima i môm yô.” (Sef. 3:9) “Zwa u wang” ne kanyi man se er nan ve se fa u lamen u tsembelee?

5. Kanyi i lu zwa u wang laa, man kanyi i dugh ken zwa u he nee?

⁵ Zwa u wang la ka mimi sha kwagh u Yehova Aôndo man mbaawashima nav mba ve lu ken Bibilo i i lu Mkaanem nam la. “Zwa” la wa mfe u vough sha kwagh u Tartor u Aôndo kpa ker man er Tartor la ua tsegha iti i Yehova shi ua paa hementor na iyol shi ua va uumace mbajighjigh a averen a tsôron yô. Kanyi i dugh ken zwa u he nee? I kaa a vese ér ior vea “yila sha iti i TER” man vea “er Un tom sha ishima i môm” kpaa. Kwagh u a lu eren sha shighe wase ne ngu kposo a kwagh u yange er shighe u Aôndo nzughul a zwa ken Babel la, zwa u he u wang ne va a iwuese sha iti i Yehova shi u na ior nav hingir u lun ken mzough.

Hen Zwa u Wang Ne

6, 7. (a) U henen zwa u he la wa nyi man nyi kere, man kwagh ne zua sha u henen zwa u wang ne nena? (b) Kanyi se hen hegene?

⁶ Or ka nana soo u henen zwa u he yô, nan ker asember a he ken ityou tseegh ga, ka nan er kwagh i hemba nahan. Cii man or nana fa zwa u he yô, saa nana hen gbenda u he u henen kwagh. Gbenda u ior ve henen kwagh shi ve eren akaa a hômon la ngu kwagh môm ken hanma zwa ga. A gba u or u nan lu henen zwa u he la nana hen u yaren tom a alegh a iyolough a a wase nan u lamen la, er nombor nahan, sha u yilan asemberatii a nan vande fan ga la. Kape yange i lu se shighe u se hii u henen zwa u wang u mimi u ken Bibilo la je la. Zwa u wang ne ka di u henen atesen a Bibilo cuku tsô maa den ga. Aluer se soo u fan zwa ne tsembelee yô, gba u se gema mhen wase man asema a ase kpaa.—Ôr Mbaromanu 12:2; Mbaefese 4:23.

⁷ Se er nan ve se fa zwa u wang ne tseegh ga, kpa shi se fa u lamen u tsembelee? Or ka nana soo u henen zwa ugen yô, akaa a hange hange nga a ka nan er yô, nahan zwa u wang u mimi u ken Bibilo la kpaa akaa a hange hange nga a i gbe u se er ve se fa ú tsembelee yô. De se hen akaa a ka a wase or u henen shi fan zwa ugen yô nahan se nenge er kwagh ne una wase se u henen zwa u sha injakwagh ne yô.

Lam Zwa u Wang la Tsembelee

8, 9. Aluer se soo u henen zwa u wang ne yô, kanyi i gbe u se eree, man ka a inja u se eren nahan sha ci u nyi?

⁸ Ver ishima zulee. Alaghga sha hiihii la, zwa u he ua cimin we ken ato kpen kpen. (Yes. 33:19) Kpa or ka nana hii u veren ishima sha asember a nan lu ungwan la yô, nan hii u kaven asember shon man gbenda u i lu lamen la. Se kpa i wa se kwagh ér: “Ka u sé hemba veren ishima sha akaa a se vanden ungwan la keng sha u se̱ de kuwan karen ihyongo ga yô.” (Heb. 2:1) Yesu wa mbadondon un kwagh kwa kimbir kimbir ér: “U nan lu a ato a ungwan yô, nana̱ ungwa.” (Mat. 11:15; 13:43; Mar. 4:23; Luka 14:35) Gba u se ‘ver ato shi se kav’ kwagh u se ongo la ve se seer fan zwa u wang ne ye.—Mat. 15:10; Mar. 7:14.

⁹ Gba u se ver ishima zulee ve se kegh ato sha kwagh ye, man iniôngon ne ka i saa ishe ga. (Luka 8:18) Shighe u ka sea za mbamkombo mba Mbakristu nahan se mba keghen ato zulee sha kwagh u i lu ôron la kpa, shin ka se de ser akaa agen a dan se? Gba u se nôngo tsung se veren nen ishima sha kwagh u i lu ôron la, gayô se hingir u ungwan tumbuluu.—Heb. 5:11.

10, 11. (a) Kanyi igen shi i gbe u se eree? (b) U lamen zwa u wang la wa nyi man nyi kere?

¹⁰ Dondo ikyav i mba ve fe kwaghôron tsema tsema la. Ka i gba u mba ve lu henen zwa u he yô vea kegh ato zulee tseegh ga kpa shi vea dondo gbenda u mba ve fe kwaghôron la ve lu lamen shi yilan asemberatii la. Kwagh ne ka a na yô ve kera lam sha gbenda u a taver mbagenev u fan kwagh u ve lu ôron la ga. Sha nahan yô, se kpa gba u se dondo ikyav i mba ve fe u ‘tesen’ zwa u he ne tsema tsema la. (2 Tim. 4:2) Ker iwasen hen mbagenev. Shighe u u er kwagh sha mi ga yô, lumun kwaghwan.—Ôr Mbaheberu 12:5, 6, 11.

¹¹ U lamen zwa u wang la wa lumun mimi shi tesen mbagenev mimi ne tseegh tsô ga, kpa kwagh ne wa u kuran atindi a Aôndo shi dondon akaawan a na kpaa. Kwagh u una wase se u eren nahan yô, ka u dondon ikyav i mbagenev la. Kwagh ne wa u dondon ikyav i jighjigh u nan man gbashima ve la. Shi gba u se dondo ikyav i uma u Yesu la kpaa. (1 Kor. 11:1; Heb. 12:2; 13:7) Aluer se za hemen u eren kwagh ne yô, bem una lu hen atô u ior mba Aôndo, man kwagh ne una na ve cii vea hingir u lamen zwa môm.—1 Kor. 4:16, 17.

12. Kwagh u kôron ken ityou ka a wase or u nan lu henen zwa u he la nena?

¹² Kôr kwagh u u hen la lu a mi ken ityou. Or ka nana henen zwa u he yô, i gba u nana kôr akaa kpishi nana lu a mi ken ityou. Kwagh ne kua asember a he kua akaaôron kpaa. U kôron kwagh saan a mi la una wase Mbakristu u fan zwa u wang ne tsembelee. A gba u se fa ityakerada i ken Bibilo sha adondo adondo. Mbagenev fa avur a Bibilo agen ken ityou shin ve fa ajiir a vea zua a avur a Bibilo a a pase atôakaa a injaa yô. Mbagenev di fa atsam a Tartor ken ityou man ikwe i Iserael man mbaapostoli mba 12 mbara man aeren a ityamegh ki jijingi. Sha ashighe a tsuaa la, Mbaiserael mbagenev fa u ôron pasalmi ken ityou. Sha shighe wase ne kpa, wanyenomso ugen u lun anyom ataratar nahan tseegh fa u kimbir avur a ken Bibilo vough vough je hemba avur 80. Doo u se yar tom a gbenda u injaa u henen zwa u wang ne ga he?

13. U zeren kimbir kwagh môm gbem la ngu a inja sha ci u nyi?

¹³ U zeren kimbir kwagh môm gbem la ngu a wase se u umbur kwagh shon, man vegher u vesen u ityesen yase i Mbakristu yô ka u zeren umbur se akaa a se vande henen la. Apostoli Peteru kaa ér: “Me ver ishima u umbur ne akaa ne gbem shin er ne fe a nahan kpaa man shi kera je kpaa, ne lu taver ken mimi u a lu ken a ven la.” (2 Pet. 1:12) Gba u a umbur se akaa sha ci u nyi? Ka sha ci u akaa ne nga a wase se se seer mkav wase shi se seer nyôôso mnenge wase shi se seer kangen ishima ser se er ishima i Yehova. (Ps. 119:129) Ka sea hiden sea timen sha akaawan man atindiakaa a Aôndo yô, kwagh ne a wase se u nengen ape se yen la shi se kera lu ior mba “kwagh hungur [ve] fefa ga.” (Yak. 1:22-25) Aluer se mba umbur ayol a ase ser ka mimi je ne ga yô, akaa agen aa kar a nyôr se ken ishima, nahan se kera fatyô u lamen zwa u wang ne tsembelee ga.

14. Kanyi ia wase se shighe u se lu henen zwa u wang laa?

¹⁴ Ôron takerada i duen sha. (Mpa. 1:3) Mbagenev ka ve nôngon ér vea hen zwa ugen sha u lamen u ving ving. Kpa ngun ka gbenda u dedoo u henen zwa ugen ga. Shighe u se lu henen zwa u wang la kpa doo u se ôron u ashighe agen a duen sha, sha er se ver ishima sha mi yô. Nahan yô, orpasalmi kaa ér: “Atindi a TER ka kwagh u gban nan ishima, shi ka atindi a Na nan zeren henen a ken ishima [“ôron a shin ikyer”, NW ] tugh kua tetan kpaa ye.” (Ps. 1:2.) Ka sea eren nahan yô, se kôr kwagh u se lu henen la se saa a mi. Ishember i ken zwa Heberu i í gem i̱ ér “ôron a shin ikyer” la zua kôôsôô vea u gbidyen kwar sha kwagh. Ka sea gbidyen kwar sha kwagh u se hen la yô, se zua a iwasen vough er ka i gba u kwaghyan u se ye la una sough ve una lu se a iwasen nahan. Se mba tee shighe se mba gbidi kwar sha kwagh u se hen la kpa? Shighe u se er Bibilo se bee yô, doo u se gbidye kwar sha kwagh u se er la.

15. Se fatyô u henen “shôn” i zwa u wang ne nena?

¹⁵ Time sha atindi a shôn la. Ka sea henen zwa shighe una karen yô, i gba u se hii u henen shôn i zwa shon shin gbenda u i ôron asemberakaa ker sha inja sha inja la. Kwagh ne ka a wase se u fan zwa shon shi se hemba lamen u tsembelee kpaa. Zwa u wang u mimi u ken Ruamabera la ngu a “kwaghôron u dedoo” u i ôron un sha inja sha inja yô, di vough er hanma zwa kpa u lu a gbenda u i lamen ú sha inja sha inja nahan. (2 Tim. 1:13) Gba u se dondo gbenda u “dedoo” u i lamen zwa u wang ne.

16. Kanyi i gbe u se paleghaa, man se er kwagh ne nena?

¹⁶ Seer fan zwa u u lu henen la. Alaghga or nana hen zwa ugen sha er nana fatyô u lamen a ior yô, kpa adooga nana kera soo u seer henen zwa shon ga. Mba lamen zwa u wang ne kpa vea fatyô u lun a zayol ne. (Ôr Mbaheberu 5:11-14.) Kanyi ia wase se u palegh zayol nee? Nôngo sha afatyô wou cii za hemen u henen zwa ne. “Se de nen kwaghôron u hiihii u sha kwagh u Kristu la, se za nen hemen sha mlu u vian la, sé kera kimbir u wan imagh ki mgemshima u sha aeren a a lu kpenegh la ga, shin u nan Aôndo jighjigh, shin ityesen sha kwagh u batisema, shin ave a pendan, shin mnder u mbakpenev, shin ijirôron i tsôron la kpaa ga.”—Heb. 6:1, 2.

17. Doo u se ver shighe jighilii u se henen kwagh hanma shighe sha ci u nyi? Tese ikyav.

¹⁷ Ver ashighe a ú henen kwagh yô. Hemba doon u henen kwagh tiônôô hanma shighe a u henen kwagh gôgônaan tsere tse tsere la. Hen kwagh shighe u u lu tsevaa man akaa a danen we a lu ga la. U henen zwa ugen ka inja er or ngu dughun gbenda ken ikyô nahan. Ka a karen sha gbenda la gbem yô, ú via. Aluer i dugh gbenda man ior mba karen sha ú ga yô, ua hide a wa toho. Sha nahan yô, ka hange hange u se lamen zwa u wang ne gbem. (Dan. 6:16, 20) Doo u se eren msen sha er se ‘luun per sha ishima i taver’ sha er se lamen zwa u wang u mimi u ken Bibilo la yô.—Ef. 6:18.

18. Doo u se lamen zwa u wang hanma shighe sha ci u nyi?

¹⁸ Lam! Lam! Lam! Alaghga mbagenev mba ve lu henen zwa u he yô vea cia u lamen ú, sha ci u mba cian ér vea lam sha mi ga. Kwagh la una yange ve u zan hemen. Aluer or nan ngu henen zwa u he yô, ka hange hange u nana lamen zwa shon sha er a var nan yô. Or u henen zwa u he ka nana lamen zwa shon yô, nombor u hemba peese nan u lamen. Kape se kpa i doo u se lamen zwa u wang hanma shighe je la. “Ka ken ishima ka i na jighjigh sha u zuan a ishô ye, shi ka sha zwa ka i pase sha u zuan a myom ye.” (Rom. 10:10) Ka shighe u yange i lu eren se batisema la tseegh se “pase” jighjigh u nan wase ga, kpa se mba pasen kwagh u Yehova sha hanma ian i i dugh cii, kua shighe u se dugh kwaghpasen la kpaa. (Mat. 28:19, 20; Heb. 13:15) Shi mbamkombo mba Mbakristu ka ve na se ian i pasen jighjigh wase u nan ken zwa u wang la gbar gbar.—Ôr Mbaheberu 10:23-25.

Wuese Yehova a Mbagenev Imôngo ken Zwa u Wang

19, 20. (a) Ka zege kwagh u nyi Mbashiada mba Yehova ve lu eren sha ayange ase nee? (b) U kange ishima wer u er nyi?

¹⁹ Luun er yange sea lu ken Yerusalem sha iyange i Lahadi pepe ken uwer u Sivan 6, inyom i 33 la nahan ma saan se iyol kpen kpen. Sha iyange la pepe, er ahwa ataankaranyiin nahan mba ve kohol ken iyou la cii “gba ôron kwagh ken ijô igen.” (Aer. 2:4) Mbacivir Aôndo mba kera lamen ken ijô igenegh nyian sha ivande ga. (1 Kor. 13:8) Nahan kpa, Mbashiada mba Yehova mba pasen loho u dedoo u Tartor ken ijô kposo kposo je hemba 430.

²⁰ Er se lamen ijô kposo kposo nahan kpa, se cii se mba lamen zwa u wang u mimi u ken Bibilo la. Kpa kwagh ne ngu kposo a kwagh u yange er ken Babel la. Ior mba Yehova mba nan iti na icivir ken zwa môm. (1 Kor. 1:10) Er se lu henen u hemban lamen zwa u wang ne nahan, se kange nen ishima u lamen ú vea anmgbianev asev “sha ishima i môm” sha er se na Yehova, Ter wase u sha la icivir yô.—Ôr Pasalmi 150:1-6.

Ú Na Mlumun Wer Nyi?

• Kanyi i lu zwa u wang na?

• Aluer se soo u lamen zwa u wang yô, gba u se er nyi man nyi?

• Kanyi ia wase se u lamen zwa u wang tsembelee?

[Study Questions]

[Box on page 23]

Seer Zan Ikyura sha Gbenda u U Lamen Zwa u Wang Ne, sha U

◆ keghen ato zulee.

Luka 8:18; Heb. 2:1

◆ dondon ikyav i mba ve fe u lamen wang la.

1 Kor. 11:1; Heb. 13:7

◆ umbur man u kimbir.