Aôndo Tese Se Dooshima na

“Mlumun u sha mhôôn . . . [una] tema tor sha perapera u zan ken uma u tsôron.”—ROM. 5:21.

1, 2. Ka uiyua uhar mba nyi se lu timen sha mini, man ka hanmô ker i̱ lu iyua i hembana?

 PROFESÔR ugen ken yunivasiti i Melbourne ken tar u Australia kaa ér: “Atindi a Tartor u Mbaroma la ka iyua i tsôron, sha ci u mzehemen u tar ne. Nahan kpa, Bibilo tese ér Aôndo na se iyua i injaa hemba ingira ica je. Iyua ne ka gbenda u Aôndo a dugh a mi sha u se lu mbaperapera sha ishigh nagh, shi se ya ikyar a na, shi se lu a ishimaverenkeghen i zuan a myom man uma u tsôron yô.

² A fatyô u kaan ér mne u Aôndo na iyua ne la wa ijirôron na kpa ker. Apostoli Paulu nger kwagh sha kwagh u ijirigh ne ken Mbaromanu ityough 5, sha u ôron kwagh u atindigh kpete kpete ga. Kpa a hii sha u nan se ibumun i sagher iyol ér: “Er i ne se ishô sha jighjigh u nan yô, se [“lu nen,” NW] bem bem a Aôndo sha Ter wase Yesu Kristu.” Mba ve ngohol iyua i Aôndo yô, ishima ka i mgbegha ve u tesen ér Aôndo doo ve ishima. Paulu lu môm ken amba la. A nger ér: “I haa dooshima u Aôndo ken asema ase sha Icighan Jijingi.”—Rom. 5:1, 5.

3. Ka mbampin mba nyi ve dughu?

³ Nahan kpa, er nan ve yange gba u a na iyua i sha dooshima ne keng keng-ne? Lu u Aôndo una er nan ve una na hanma or iyua ne vough-lo? Man kanyi i soo ér hanma or nana er ve nana kuma u zuan a iyua nee? De se ker mbamlumun mba vough, nahan se nenge er  mbamlumun mba shon ve tese dooshima u Aôndo tseer tseer yô.

Dooshima u Aôndo man Isholibo

4, 5. (a) Yehova tese dooshima na sha gbenda u hemban u nyi? (b) Kanyi se fa ve a wase se u kaven Mbaromanu 5:12?

⁴ Yehova yange tese uumace dooshima u hemban, a tindi Wan na u ishima ishima la ér a va wase ve. Paulu ôr kwagh ne sha gbenda ne nahan, wener: “Aôndo tese se dooshima Na sha ku u Kristu A kpe sha ci wase er se lu mbaasorabo her la” je. (Rom. 5:8) Hen ase sha kwagh môm u Paulu ter ér: “Se lu mbaasorabo her” la. Gba u uumace cii vea fa er yange se hingir u lun mbaasorabo la.

⁵ Paulu pase kwagh ne, a hii ôron ér: “Er isholibo nyôr shin tar sha or môm, man ku gema va sha ci u isholibo yô, nahan ku va sha ior cii sha ci u ve cii ve er isholibo yô.” (Rom. 5:12) Se fatyô u kaven kwagh ne sha ci u Aôndo na i nger yiase i tesen er uumace yange ve hii yô. Yehova yange gba uumace uhar, Adam man Ifa. Un u a gba ve la ngu vough, nahan uumace mba hiihii, mba se lu tsombor ve la kpa ve lu vough. Aôndo tswer ve kwagh môm tseegh shi pase ve ér aluer ve per tindi la yô, vea ya mtsaha u kuugh. (Gen. 2:17) Nahan kpa, ve er kwagh dang, ve per tindi u yuhwan ga, u Aôndo wa ve la, nahan ve venda un ér a de lun Orwan ve atindi shi lun Tor ve ga.—Dut. 32:4, 5.

6. (a) Er nan ve ônov mba Adam kpe shighe u Aôndo lu a na ve Tindi u Mose ga la, kua shighe u na ve Tindi la kpaa? (b) A fatyô u tôôn angev mbu mbamaren, mbu wanye nan dugh a mi ken uya la tesen ikyav sha nyi?

⁶ Lu shighe u Adam hingir orsholibo la a hii u maren ônov ye, maa ônov nav cii ya dyako u isholibo na la kua injar i isholibo shon kpaa. Kpa ônov mba Adam per tindi u Aôndo, er un nahan ga, nahan í ôr ve ijir sha isholibo shon ga; shi i lu a wa ve tindi sha ma kwagh kpaa ga. (Gen. 2:17) Nahan cii kpa, tsombor u Adam ya dyako u isholibo. Sha nahan yô, isholibo man ku ya tor sha a ve zan zan ar sha shighe u Aôndo na Mbaiserael atindi, a yange tese ér ve mba mbaasorabo la. (Ôr Mbaromanu 5:13, 14.) A fatyô u tôôn iwan shin iangev mbigenev mbi ngô shin ter, mbi wanye ka nan due a mi ken uya la, tesen ikyav sha injar i isholibo i ve a mi la. Shin er mbayev mbagenev hen tsombor vea fatyô u duen a angev mbu mbamaren ve tsar ve ken uya nahan kpa, a lu mbayev mba hen tsombor la cii vea due a angev mbura ga. Kpa kwagh u isholibo ngu nahan ga. Lu u or a fatyô u waren iwan i isholibo i Adam la ga, ior cii due a mi. Lu u or a fatyô u duen ken mlu u vihin tsung la kera sha won kpa?

Kwagh u Aôndo Na sha Yesu Kristu La

7, 8. Hanma or ken iorov mba uhar mba lun vough mbara yô, ieren i nan due a kwagh ker kposo nena?

⁷ Kwagh er doo yô, Aôndo ker gbenda sha ci u uumace ve wanger mlu u isholibo, u Adam tsar ve la. Apostoli Paulu pase ér lu u a fatyô u eren kwagh ne sha ikyev i orgen u lun vough, u hingir Adam u masetyô la. (1 Kor. 15:45) Kpa, hanma or ken iorov mba uhar mba lun vough mban yô, ieren i nan due a kwagh ker kposo. Er nan ve kwagh lu nahana?—Ôr Mbaromanu 5:15, 16.

⁸ Paulu nger ér: “Iyua i sha mlumun u sha mhôôn la ngi inja i môm a mper u i per tindi la ga.” Adam yange ya ibo sha mper u a per tindi la, nahan a ya mtsaha u vihin kuman sha isholibo na la vough, a kpe. Nahan kpa, lu un tseegh lu u una kpe ga. Bibilo kaa ér: “Sha tindi u peren u or môm la ior kpishi gema kpe.” (Rom. 5:15, 16) Mtsaha u Adam ya sha isholibo na vough la na yô, gba u ônov nav mba ve lu vough ga la kua se cii, se nyôr ken mtsaha u kuugh. Nahan kpa, aluer se fa ser Yesu, or u vough la, una fatyô u geman mlu ne yô, se zua a ishimasurun. Una gema un nena? Se zua a mlumun ken kwagh u Paulu ter ér ‘i za a ior cii ken ishô i nan [“sha ci u,” NW] uma’ la.—Rom. 5:18.

9. Er i pase ken Mbaromanu 5:16, 18 nahan, kanyi a Aôndo lu eren sha u nan ior ishô?

⁹ Ishember i ken zwa Grika i í gem ér “ishô i nan” la kua i ‘za a ior cii ken ishô i nan’ la cii ngi  ôron kwagh u nyi? Or u geman Bibilo ugen nger kwagh sha kwagh u ishember ne i til sha mi yô ér: “Ka ishember i ijirigh i sha injakwagh, i̱ i̱ nôngo u ôron kwagh u ijirigh yô. Ngi ôron kwagh u mgem u kwagh u or ngu a gema sha ishigh ki Aôndo la, ka mgem u or shon u ken ishima ga . . . Ishember ne ngi tesen ér Aôndo ka orjir, u i yer or ijir hen atejir na ér nan er kwaghbo, kpa a paa nan ityough yô.”

10. Lu nyi Yesu er ve hingir u a na uumace ishô?

¹⁰ Lu u “Orjirigh u tar cii,” u perapera la una fatyô u nan or u nan lu orperapera ga ishô sha nyi gbenda? (Gen. 18:25 ) Aôndo hii tom sha kwagh ne ken dooshima, a tindi Wan na u môm môm la shin tar. Shin er Yesu tagher a ameen shi i tuhwa un kpoghuloo shi i nzughul a na kpishi nahan kpa, yange kure awashima u Ter na vough. Yange tile sha mimi zan zan kar kpen sha kon u mtsaha. (Heb. 2:10) Er Yesu na nagh sha uma na u vough la yô, a na nagh ku ipaan ku kua fatyô u duen a tsombor u Adam ken isholibo man ku kera shin paan u yô.—Mat. 20:28; Rom. 5:6-8.

11. Kwagh u ipaan la har sha nyi i kuman sha mini?

¹¹ Hen ijiir igen la, Paulu kaa ér nagh ku Yesu na sha iyol na la hingir ‘ipaan.’ Ken zwa Grika yô, ka ipaan i í kom sha kwagh u saa la vough yô. (1 Tim. 2:6) I kuma vough nena? Adam na ior ubiliôn ubiliôn, mba ve lu tsombor na la, ve yina shi mba kpen. Ka mimi, er Yesu a lu or u vough yô, una fatyô u tseren tsombor u ior ubiliôn ubiliôn mba lun vough. * Sha nahan yô, yange i kav ér ka uma u Yesu kua u tsombor na u vough, u ma fatyô u tseren la jimin cii i zom i hingir ipaan i vough sha isholibo i Adam kua tsombor na u isholibo la jimin cii ye. Nahan kpa, Bibilo gema kaa ér ma or ken tsombor u Yesu yange ma fatyô u tseren la, hingir ipaan shon vea na imôngo ga. Mbaromanu 5:15-19 tese mimi u kwagh ne wang ér ku u “or môm” tseegh na i pase ior cii i tuhwa. Mimi je, uma u Yesu u vough la kuma sha uma u Adam u vough la. Ka Yesu Kristu i hembe veren ishima sha a na ye, shi gba u se hemba veren ishima sha a na tseegh. “Ieren i perapera” i Yesu la man ikyo i wan na man mtil u a tile sha mimi zan zan ar ken ku la na yô, hingir u akuraior cii aa fatyô u zuan a iyua la gbilin kua uma u tsôron. (2 Kor. 5:14, 15; 1 Pet. 3:18) Yange er nena ve kwagh va hingir u lun nahana?

Ishô i Nan sha ci u Ipaan La

12, 13. Er nan ve i gbe u a tese mba i lu nan ve ishô la dooshima u Aôndo kua mhôônom nam ma zungwene?

¹² Yehova yange lumun nagh ku ipaan ku Wan na na la. (Heb. 9:24; 10:10, 12) Nahan kpa, mbahenen mba Yesu mba shin tar, kua mbaapostoli nav mbajighjigh mbara yange ve lu mbaasorabo her. Shin er ve nôngon kpoghuloo ér vea palegh u eren isholibo nahan kpa, lu hanma shighe cii ve kôrcio u eren nahan ga. Sha ci u nyi? Sha ci i mar ve ken isholibo. (Rom. 7:18-20) Kpa Aôndo lu a tahav mbu eren kwagh  sha kwagh ne, shi yange er kwagh sha mi kpaa. Yange lumun ‘ipaan’ la shi kegh iyol u nan uumace mba shiren un mbara ishô sha ci u ipaan shon.

¹³ U ngu wer Aôndo lumun ipaan la sha u den mbaapostoli kua mbagenev isholibo ve sha ci u ve er ityom i dedoo yum ga. Kpa lu sha dooshima u vesen, u Aôndo a lu a mi la kua mhôônom nam ma zungwen yange na ve ishô sha ci u ipaan la ye. Yehova paa mbaapostoli ityough kua mbagenev sha mtsaha u lu u vea ya la, a nenge ve ér ka mba i paa ve ityough sha ibo ve i sha marami la yô. Paulu pase kwagh la wang ér: “Ka sha mlumun u sha mhôôn i yima ne ye, sha jighjigh u nan. Man kwagh ne yô, ka her a ven a dugh ga, ka iyua i Aôndo.”—Ef. 2:8.

14, 15. Lu iyua i nyi i ver sha ci u uumace mba Aôndo na ve ishô la, kpa lu nyi i mase shin u vea eree?

¹⁴ Nenge imba er aluer Uhembansha de or isholibo i í mar nan ker kua akaabo a nan er la ve a lu iyua i kiriki ga sha wono! Asorabo a yange ior kpishi er cii ve mase hingir Mbakristu la, u fatyô u fan a cii been ga. Nahan kpa, Aôndo ngu a de ve asorabo shon sha ci u ipaan la. Paulu nger ér: “Iyua i sha mlumun u sha mhôôn i i dondo sha mbamper (mba peren atindi) mba ngeen mbara gema hingir ishô i nan.” (Rom. 5:16) Lu u mbaapostoli man mbagenev mba ve lu ngohol iyua i sha dooshima ne (mne u i lu nan ve ishô la) vea za hemen u civir Aôndo u mimi la a jighjigh u nan. Ka injar i nyi i lu keghen ve ken hemene? “Mba ve ngohol mlumun u sha mhôôn u ngeen yum la man iyua i ishô i nan i ngeen yum la yô, vea hemba lun uma shi vea hemba yan tor sha Or môm, ka Yesu Kristu je la.” Sha nahan yô, iyua i i hingir ishô i nan la ngi a inja sha gbenda ugen kposo. Iyua la ia za a ior ken uma.—Rom. 5:17; ôr Luka 22:28-30.

¹⁵ Mba ve lu ngohol iyua i sha mlumun u sha mhôôn, mba i lu nan ve ishô la, mba hingir ônov mba Aôndo mba ken jijingi. Er ve lu mbayandyako a Kristu imôngo yô, mba a ishimaverenkeghen ér a nder ve shin ku vea yem sha, vea hingir ônov mba Aôndo mba ken jijingi kpôô kpôô, vea ‘ya tor’ a Yesu Kristu imôngo.—Ôr Mbaromanu 8:15-17, 23.

Mbagenev Kpa Aôndo Tese Ve Dooshima Na

16. Uumace mba ve lu a ishimaverenkeghen i va lun uma shin tar la vea fatyô u zuan a iyua hen Aôndo nena?

¹⁶ Ka Mbakristu mba nan Aôndo jighjigh shi civir un sha mimi cii ve lu a ishimaverenkeghen ér vea ‘ya tor’ a Kristu imôngo sha ga. Ishimaverenkeghen i mbakpishiv i i har sha Bibilo la ngi er i mba ve civir Aôndo shighe u Kristu lu a va shin tar ga la nahan. Mba a ishimaverenkeghen ér vea va lu uma ken paradiso shin tar gbem sha won. Aôndo una fatyô u nan ve ma iyua sha dooshima shi nengen ve ér ve mba mbaperapera mba vea va lu uma shin tar gbem sha won kpa? Kwagh u Paulu nger hen Mbaromanu la wase se u nan mlumun sha mpin ne vangertiôr ser, een!

17, 18. (a) Jighjigh u nan u Aberaham la yange na yô, Aôndo nenge Aberaham nena? (b) Yehova yange fatyô u nengen Aberaham ér ngu a ishô nena?

¹⁷ Paulu hii tesen ikyav sha Aberaham, orjighjigh u vande lun uma cii Aôndo va na Mbaiserael atindi shi ica i gba cii Kristu va bugh gbenda u yemen sha la. (Heb. 10:19, 20) A nger ér: “Ityendezwa i i tôndo a Aberaham man tsombor na er una lu oryandyako u tar la, lu sha gbenda u atindigh ga, kpa lu sha ishô i i zough a mi sha jighjigh u nan la.” (Rom. 4:13; Yak. 2:23, 24) Sha nahan yô, Aôndo nenge ér Aberaham lu a ishô.—Ôr Mbaromanu 4:20-22.

¹⁸ Kwagh la tese ér ken upuembaanyomov mba Aberaham lu civir Aôndo la, yange er isholibo ga ze. Ei, sha gbaa la yô, yange lu a ishô ga. (Rom. 3:10, 23) Nahan kpa, er Yehova a lu a kwaghfan a ikighir shio yô, a nenge a jighjigh u nan u Aberaham lu a mi kpishi la kua ityom na i sha jighjigh u nan la kpaa. U tesen ikyav yô, Aberaham na jighjigh a “vor” u ityendezwa u ua due ken tsombor na la. Vor la lu Mesiya, shin Kristu. (Gen. 15:6; 22:15-18) Kwagh ne tese ér Aôndo, u a lu orjir la una fatyô u den  asorabo a yange mbacivir un er sha ashighe a tsuaa la. Sha nahan yô, Aberaham kua mbajighjigh mbagenev mba ve lu shighe u Kristu lu a va shin tar ga la cii, a nder ve shin ku.—Ôr Mbaromanu 3:24, 25; Ps. 32:1, 2.

Zua a Ishô Hegen

19. Doo u mnenge u Aôndo nenge Aberaham la una lu kwagh u nan Mbakristu mba mimi ishimataver nyian sha ci u nyi?

¹⁹ Doo u mnenge u Aôndo u dooshima nenge Aberaham ér ngu a ishô la una lu kwagh u nan Mbakristu mba mimi ishimataver nyian. Yehova na un ishô er yange na uumace mba a tsegh ve sha jijingi sha u ve lu “mbayandyako a Kristu imôngo” mbara nahan ga. I lumun annongo u kpuaa, u mba i ‘yer ve ér ve̱ lu uicighanmbaiorov’ la u lun “ônov mba Aôndo.” (Rom. 1:7; 8:14, 17, 33) Kpa Aberaham va hingir “ikyar u Aôndo,” man kwagh ne er cii i va mase nan nagh ku ipaan ye. (Yak. 2:23; Yes. 41:8) Nahan Mbakristu mba ve lu a ishimaverenkeghen u va lun uma shin tar shighe u ua hingir paradiso la yô, kwagh ve ngu nena?

20. Kanyi Aôndo a soo ér mba un nenge ve nyian ér mba a ishô, er yange nenge Aberaham nahan la ve ere?

²⁰ Ve mban ve ngohol “iyua i ishô i nan” la sha u vea za lu uma sha, “sha mpaa u a lu ken Kristu Yesu la” ga. (Rom. 3:24; 5:15, 17) Nahan kpa, ve na Aôndo jighjigh taveraa, shi ve na jighjigh a akaa a Aôndo a er sha ci ve la shi mba tesen jighjigh ve u nan ken igbar sha u eren ityom i dedoo. Môm ken ityom shon yô, ka tom u “ôron kwagh u tartor u Aôndo, . . . tesen akaa a sha Ter Yesu Kristu.” (Aer. 28:31) Sha nahan yô, Yehova nengen ve ér mba a ishô vough er yange nenge Aberaham nahan. Iyua i ve mban ve ngohol la, inja na yô, ka ikyar i ve ye a Aôndo la, ngi kposo a “iyua” i mba i tsegh ve mbara ve ngohol la. Nahan kpa, ve ngohol iyua ne a iwuese tsung.

21. Ka mbamtsera mba nyi se fatyô u zuan a mi sha ci u dooshima u Aôndo kua ijirôron na i sha mimi laa?

²¹ Wea lu a ishimaverenkeghen i zuan a uma u tsôron shin tar yô, fa wer u zua a ian ne sha kwagh u gomoti u ma orumace nan er abu ga. Kpa ian u u zough a mi ne ngi tesen awashima u dedoo, u Tor u Hemban Shawon Cii la. Yehova ngu eren akaa kure kure sha u kuren awashima na ne. Akaa a a lu eren la cii har sha ijirôron i mimi. Heela tseegh ga, akaa shon tese dooshima u vesen, u Aôndo a lu a mi la. Sha nahan yô, Paulu kaa ér: “Aôndo tese se dooshima Na sha ku u Kristu A kpe sha ci wase er se lu mbaasorabo her la.”—Rom. 5:8.

[Ngeren u shin kpe]

Baver We Kpa?

• Tsombor u Adam yange u ngohol dyako u nyi, man lu nyi i due kere?

• Yange i na ‘ipaan’ nena, man kwagh u i na la kuma sha kwagh u saa la vough nena?

• Iyua i ishô i nan la na u ishimaverenkeghen i nyi?

[Mbampin mba ngeren u henen]

[Foto u sha peeji 13]

Adam, u lu or u vough la yange gba ken isholibo. Yesu Kristu, or u vough la na ‘ipaan’

[Foto u sha peeji 15]

Mne u i ne se ishô ken Yesu la ka loho u dedoo kpen kpen!