U Dondo Gbendatesen U Yehova U Sha Dooshima La Kpa?

“M ker hanma gbenda u aiegh ihyom.” —PS. 119:128.

1, 2. (a) Ka icintan i nyi a saan we iyol u ungwan shighe u ú pin ijende you gbenda, man ka sha ci u nyi? (b) Yehova ta se icin sha nyi, man ka sha ci u nyi?

 TÔÔ wer gba u ú za mape, kpa u fa gbenda kuma u ga, nahan gba u or a wase u. U gema u ngu a ijende igen, i i fe gbenda u zan her yô. Er u ne un jighjigh yô, u pine un iwasen. A tese u gbenda la vighe vighe shi a wa u kwagh u una wase u u̱ palegh akaabo sha gbenda yô. U tesen ikyav yô, a kaa ér we u wa ikyo sha ci u ikyav igen ngi ape i gbe u ú goom, i u ver ishima ga yô, ia tsume a we yô. A kaa ér ior kpishi dondo i nahan ve tsume ve saa toho. A saan we iyol a icintan ne shi u dondo i kpa? Se kpa se fatyô u kaan ser se mba zan zende. Zende wase ka u zan ken uma u tsôron. Yehova ka ijende yase, shi a pase se akaa a i gbe u se er ve se lu uma gbem sha won yô. Shi a ta se icin sha akaabo a aa na se hemba un ato la kpaa.—Dut. 5:32; Yes. 30:21.

² Ken ngeren ne kua u una dondo la cii, se time sha akaabo ne agenegh. Umbur wer ijende yase Yehova Aôndo ta se icin sha akaabo ne sha ci u se doo un ishima. A soo ér se lu uma gbem sha won. Ka sea er kwagh bagenaa, sea de u civir un nahan i kôr un iyol kpen kpen. (Esek. 33:11) Ken ngeren ne, se lu timen sha akaabo atar. Kwaghbo u hiihii la dugh hen ior mbagenev. U sha uhar la dugh ken a vese. U sha utar la dugh ken kwagh u a lu gbilinkwagh yô. A gba u se hen se fa kwagh u akaabo ne a lu yô, man er Yehova a wasen se u palegh a la kpaa. Orngeren Bibilo ugen yange fa akaabo ne, nahan a kaa ér: “M ker hanma gbenda u aiegh ihyom.” (Ps. 119:128) Hanma kwagh u una na ve una hemba Yehova ato cii, yange kôr un ihyom. We kpa kape i lu ú laa? De se nenge kwagh u se er ve se kange ishima u palegh “hanma gbenda u aiegh” yô.

De Dondon “Ikpelaior” Ga

3. (a) Er nan ve u gban dondon mbagenev ityô sha gbenda u ve lu zan, shighe u ú tsum gbenda la a fatyô u lun kwaghbo? (b)Ka kwaghwan u injaa u nyi a lu ken Ekesodu 23:2?

³ Tôô wer u ngu zan gôgô zende man ica i gbe ga yô, u za tsume gbenda. U gem yô, u nenge ior kpishi mba yemen sha gbenda ugen. A lu u toon toon u dondon ve kpen kpen. Kpa u zan sha ma gbenda sha ci u ior kpishi mba zan sha u la ka kwaghbo. Alaghga mba zan ape u soo u zan la ga. Gayô, adooga ve kpa ve tsume gbenda er we nahan. Ikyav ne wase se u kaven kwaghwan u Yehova soo ér Mbaiserael ve fa sha kwagh u tindi ugen u na ve yô. Yehova ôr kwagh a mba ve lu mbaajiriv man mba eren shiada sha ijir yô. A ta ve icin sha kwaghbo u ve dondon ikpelaior ityô eren ifer sha u i doo mbagenev la. (Ôr Ekesodu 23:2.) Ka i lu u uumace mba ve yen ne ican ga kpishi u eren kwagh nahan. Kpa kwaghwan u a kaa ér ‘de dondon ikpelaior’ ga la ngu sha ci u mbaajiriv man mba eren shiada sha ijir tsô ga.

4, 5. Ka hanma shighe Yosua man Kalebu yange ma ve dondo ikpelaior ityô, kpa lu nyi i wase ve u lun a ishimatavera?

⁴ Aluer se wa ikyo ga yô, se gbaa dondon ikpelaior ityô sha hanma kwagh tsô. Alaghga se va nyôr ken mbamlu mbagenev gaegh, man a lu ican kpishi u palegh u dondon mbagen ityô la. U tesen ikyav yô, hen ase sha kwagh u yange er Yosua man Kalebu la. Mbaiserael mba uhar mban yange ve za u za nengen mker ken Tar u Ityendezwa vea nomso mbagenev pue. Mba za hir yô, nomso mba puev mbara ôr akaa sha kwagh u tar  la, a a na mciem gba Mbaiserael iyol yô. U tesen ikyav yô, ve kaa ér ior mba ken tar la lu akôraior. (Gen. 6:4) Kwagh ne lu aie purututu, gadia mngerem ma deemee ma sha shighe u Noa la wua akôraior la kera anyom uderi imôngo ken ijime, shi ônov kpa ve mar ga. Kpa Mbaiserael na jighjigh a kwagh u iorov mba puev mbara ôr la sha ci u jighjigh u nan ve taver ga. Jighjigh u or ka una taver ga yô, nan kera suur sha Aôndo ga, nan hingir u nan jighjigh a mbamhen mbaaiev mba uumace. Ica gba ga tsô, Mbaiserael kpishi hii u henen ér gba u vea dondo gbendatesen u Yehova sha u nyôron ken Tar u Ityendezwa la ga. Yosua man Kalebu yange ve er nyi ken mlu u taver nee?—Num. 13:25-33.

⁵ Yosua man Kalebu yange ve dondo ikpelaior ityô ga. Shin er Mbaiserael soo u ungwan kwagh u mimi ga nahan kpa, iorov mbauhar mban cia u ôron mimi ga. Ve er kwagh u vough, shin er Mbaiserael soo u wuan ve nahan kpaa! Kanyi yange i na ve ishimataver nee? Yange lu jighjigh u ve na Yehova la. Or ka nana lu a jighjigh u nan ken Yehova taveraa yô, nan na kwagh u Yehova Aôndo a kaa la jighjigh, i kera lu kwagh u uumace mba ve lu a mbamhen mbaaiev la ve kaa ga. Shighe kar yô, Yosua man Kalebu ôr kwagh u jighjigh ve u nan hen Yehova, ve pase hanma or ér kwagh u Yehova a tende zwa yô, ka a er un keng. (Ôr Yosua 14:6, 8; 23: 2, 14.) Aôndo yange doo Yosua man Kalebu ishima shi ve suur sha a na kpaa. Yange ve soo u eren kwagh u vihin Yehova sha ci u ve soo u doon ityough a mbagenev yum ga. Nahan ve dondo ikpelaior ityô ga, ve gema ve ver se ikyav i doon tsung nyian.—Num. 14:1-10.

6. Ka ken mbamlu mba nyi nahan se kôr ityough ga yô, se dondo ikpelaior ityôô?

⁶ Ashighe agen ka i lu u er u dondo ikpelaior ityô yôô? Ior mba ve lu paleghaa a Yehova shi ka ve lamen sha atindi a na a wang la caveraa la ve ngee nyian kpishi. Ikpelaior ne ka i samber a mbamhen mba gbilinigh sha kwagh u iemberyolough man ahumbe a man. U tesen ikyav yô, ka ve kaa ér kwaghbo ngu ken anumbe a sha televishen man ufiim man anumbe a vidio a a tesen ijimba man ipila man akombo a eren la ga. (2 Tim. 3:1-5) U tsough iemberyolough sha ci wou shin sha ci u tsombor wou nena? Ka kwagh u mbagenev ve kaa ér ka u vough shin ka u shami ga shi ve eren la we kpa ka u nenge wer ngu vough shin ngu shami ga yee? Aluer ka gbenda u ka u tsua kwagh u ú er la yô, u ngu dondon ikpelaior ityô.

7, 8. (a) Se er tom sha ‘mkav wase u ken ishima’ nena, man u eren tom sha mkav ne hemba doon a u gban di dondon atindi kpo-kpo-kpo tsô la sha ci u nyi? (b) Doo u u̱ nengen ikyav i dedoo i Mbakristu kpishi mba ve lu agumaior ve ver la sha ci u nyi?

⁷ Yehova na se iyua i injaa i ia wase se u tsuan akaa a se er yô. Iyua shon ka tahav mbu se lu a mi mbu henen sha akaa zulee shi tsuan kwagh u shami man u shami ga la. Bibilo yila iyua ne ér “mkav u ken ishima,” shi i kaa ér gba u se ‘er tom sha mi a hoghor se.’ (Heb. 5:14) Aluer se mba  eren kwagh u mbagenev kpa ve eren la shin se mba veren ishima ser mbagenev ve ôron se kwagh u se er yô, se fatyô u eren tom sha mkav wase u ken ishima la ga. Gba u se eren tom a imoshima yase sha akaa kpishi, se tsuan kwagh u se soo u eren la ayol a ase. U tesen ikyav yô, ior mba Yehova mba veren ishima ér orgen nan pase ve akaa a vea eren shi nana naan ve ati a ufiim shin ityakerada shin ajiir a sha Intanet a vea palegh ga. Aluer i nger ati a akaa ne i na se a na yô, a gba u a naan se ati a he hanma shighe cii. (1 Kor. 7:31) Kpa ityôkyaa i vesen i i ne ve se veren ishima ser mbagenev ve pase se kwagh u se er ga yô, ka sha ci u se soo u eren tom a tahav mbu Yehova a ne se la sha u tsuan akaa a se soo u eren la. Yehova soo ér se hen sha kwagh u Bibilo i er la zulee shi se er msen se sôn gbendatesen na, maa se tsua kwagh u una doo un yô.—Ef. 5:10.

⁸ Aluer se tsua u eren kwagh u a zough sha kwagh u Bibilo i kaa yô, kwagh ne una doo mbagenev ga. U tesen ikyav yô, ka i taver agumaior ase a ken makeranta u eren kwagh u vough kpishi sha ci u hanma shighe yô, mbagenev ka ve nôngon ér vea kighir ve ve er kwagh u hanma or nan lu eren la. (1 Pet. 4:4) Kpa agumaior ase kpishi nga dondon ikpelaior ityô ga. Ka kwagh u doon tsung u nengen er Mbakristu mba kaven ishigh man mbayev cii ve lu tesen jighjigh u nan er Yosua man Kalebu nahan la.

“De Zenden Nen sha Ishima Yen man sha Ashe a En Ga”

9. (a) Shighe u ú lu zan zende yô, er nan ve i lu kwaghbo u we zan sha hanma gbenda tsô sha ci u ú doo u yumu? (b) Er nan ve tindi u i nger ken Numeri 15:37-39 la lu a inja hen ior mba Aôndo ken Iseraele?

⁹ Kwaghbo u sha uhar u se time sha mi la dugh ken a vese. Tôô wer u ngu zan zende hen ijiir igen, man i tese u gbenda u u kar ve u nyôr ape u ze la yô. Aluer u va kar ishima u kera za sha gbenda u i tese u la ga, ú hingir u zan sha hanma gbenda u ú nenge wer u kôngor doo u cii nahan a lu nena? Mayange u nyôr ape u soo u zan la ga. Ikyav ne wase se u kaven kwaghwan ugen u Yehova soo ér Mbaiserael ve fa yô. Ngu ken tindi ugen u na ve yô. Tindi ne ngu ken Numeri 15:37-39. (Ôr.) Ior kpishi nyian kav er yange hii ve i wa tindi sha kwagh u mou u kwer man u tan anzôr sha azongo a ikyondo la ga. U fa er i hii ve tindi ne lu a inja kpa? Ityôkyaa i môm yô, kwagh ne yange na ior mba Aôndo lu kposo a akuraior a a kase ve la. Man yange gba u vea lu kposo a akuraior agenegh cii, aluer ve soo u eren ishima i Yehova sha mimi yô. (Lev. 18:24, 25) Nahan kpa, ityôkyaa igen kpa lu, i yange i na ve i wa ve tindi ne yô. De se nenge sha ityôkyaa ne shi se seer henen kwagh u kwaghbo u sha uhar u alaghga una na se hemba Yehova ato la.

10. Yehova yange tese ér un fa uumace dedoo nena?

¹⁰ Shighe u Yehova na ior nav tindi ne la, a pase ve ityôkyaa kpaa, a kaa ér: “De zenden nen sha ishima yen man sha ashe a en ga.” Yehova yange ôr kwagh ne sha ci u a fa uumace dedoo. A fa er ka i lu ishima yase zange, shin or u se lu kimi la, u tômon akaa a se nengen a mi sha ashe la yô. Er Yehova a fe ér ishima yase vihi shi ia fatyô u nyôron a vese ken kwaghbo yô, a ta se icin ér: “Ishima i wa atseregh je hemba hanma kwagh cii, i vihi je gande; ka an nana fatyô u fan i?” (Yer. 17:9) Ka nahan ve Yehova yange kaa a Mbaiserael ér ve de zenden sha asema a ve man ashe ve ga ye. Yange fa je ér aluer Mbaiserael nenge kwagh u akuraior a a civir Yehova ga la eren la yô, alaghga vea soo u lun er a nahan. Alaghga vea soo u lun er akuraior la nahan, shi alaghga vea hii u henen kwagh shi eren kwagh er a nahan.—Anz. 13:20.

11. Ka hanma shighe se kôr ityough ga yô, se dondo ishima yase man ashe ase?

¹¹ Nyian ne hemba kan zange u ishima yase i bo ne tômon kwagh u se nengen a mi sha ashe ase la cii. Se mba ken tar u ka u na i lu ican ga u dondon asaren a bo yô. Nahan ka ken nyi mlu nahan, kwaghwan u ken Numeri 15:39 la una wase se? Aluer se kôr ityôugh ga yô, se va hingir u dondon ishima yase man ashe ase sha gbenda u se wuhu iyol la. Ior mba ve kase se la, mba wuhu iyol sha gbenda u ú tese ér ve soo ér mbagenev ve lu a mbamhen mba ijimbagh yô. Ka se nenge ior ve wuha iyol sha imba gbenda ne ken makeranta man hen ijiirtom kua hen anteregh u se lu her la. Er se nengen a kwagh ne hanma shighe yô, adooga isharen i lun er ve nahan la ia seer taver ken a  vese. Maa alaghga se hii u wuhan iyol er ve nahan, se kera faan wuhan iyol er Mbakristu nahan ga.—Rom. 12:1, 2.

12, 13. (a) Aluer ashighe agen ka i sar se u kenger kwagh u dang yô, se er nyi? (b) Er nan ve i gbe u se eren akaa a aa na mbagenev vea lu a asaren a bo ga?

¹² Ka hange hange u kighir asaren ase. Gba u se tôô ashe ase sha akaa a a doo ga la kera. Ikyav i orjighjigh Yobu la ia fatyô u wasen se. Yange kaa ér un ya ikyur a ashe na. Nahan a kange ishima ér una kenger ma kwase u nan lu kwase na ga sha gbenda u tômon nan ga. (Yobu 31:1) Tor Davidi kpa yange er imba kwagh la. A kaa ér: “Me kera ver kwagh u dang sha ashe am mayange ga.” (Ps. 101:3) Se kpa gba u se venda ser se kenger ma “kwagh u dang” sha ashe ase ga. “Kwagh u dang” ka nyityô kwagh i ia na se hingir ityough gondo a Yehova cii. Kwagh ne kua hanma kwagh u se kenger ve una na isharen i bo ken ishima yase shi una na se er kwaghbo la cii.

¹³ Aluer se mba eren akaa a aa na mbagenev vea hingir u lun a asaren a bo yô, se ayol a se je kpa se fatyô u hingir “kwagh u dang” hen a ve. Se fatyô u eren kwagh ne sha gbenda u se wuhan iyol la. Kape i lu ve i gbe se u saa se dondo kwagh u Bibilo i kaa la keng je la. I̱ kaa ér se wuhan iyol “daalaa” sha “kwaghfan.” (1 Tim. 2:9) Aluer se mba wuhan iyol “sha kwaghfan” yô, se lu henen sha kwagh u a doo se la tsô ga. Se wa ikyo sha mnenge u mbagenev kpaa. Se soo ser se hemban eren akaa a doon mbagenev, i de lu akaa a doon se ga. (Rom. 15:1, 2) Agumaior nga ken tiônnongo u Kristu udubu udubu, a a ver ikyav i dedoo sha gbenda u a wuhu iyol la yô. Ka sea nenge vea dondon asema a ve man ashe ve ga nahan i saan se iyol kpishi. Ka ve ker u eren ishima i Yehova ken akaa a ve eren cii.

De Dondon “Ugbilinmbaakaav” Ga

14. Ka icin i nyi Samuel yange ta Mbaiserael sha kwagh u ‘ugbilinmbaakaava’?

¹⁴ Tôô wer u ngu zan zende hegen, u ngu karen ken deserti u vesen. Va er u er u nenge a mngerem nahan, kpa ka mngerem kpôô kpôô ga. Kwagh môm ngu her ga! Aluer u undu gbenda u yem wer u za zua a kwagh u ú hen wer ka mngerem la nahan ka nyi ia ere? U fatyô u tsumen gbenda, saan shi kpen ken deserti la je kpaa. Er i lu nahan yô, Yehova fa kwaghbo u a lu ken ieren i nan jighjigh a kwagh u a lu kwagh kpôô kpôô ga la. Sha shighe ugen la, a ta Mbaiserael icin sha kwagh ne. Akuraior a a kase ve la cii lu a uumace mba ve lu ator yô, nahan ve kpa ve soo ér i na ve tor. Isharen la lu isholibo i vesen sha ci u i̱ tese ér ve soo ér Yehova a lu Tor ve ga. Ken masejime yô, Yehova de ér ve lu a tor u nan lu orumace yô, kpa a tindi profeti Samuel ér a za ta ve icin. Samuel ta Mbaiserael icin sha kwaghbo u zendan “ugbilinmbaakaav,” ka u suur sha kwagh u una fatyô u wasen we jim ga je la.—Ôr 1 Samuel 12:21.

15. Ka sha igbenda i nyi nahan Mbaiserael yange ve lu zendan ‘ugbilinmbaakaava’?

 ¹⁵ Alaghga Mbaiserael yange ve hen ér vea hemba nan tor u nan lu orumace la jighjigh a Yehova. Aluer ka kwagh u ve hen ne yô, ve lu zendan “ugbilinmbaakaav.” Er ve na gbilinkwagh môm jighjigh yô, kera lu ican u ve nan jighjigh a “ugbilinmbaakaav” mbagenev mba ve dugh hen Satan la ga. U tesen ikyav yô, utor mba ve lu orumace la yange ve nyôr a ve ken akombo a civir. Mbacivirakombo ka ve hen ér vea fatyô u nan mbaaôndo mba i gbe sha ikyon la jighjigh, sha ci u mba nengen a mbaaôndo mban shi vea fatyô u benden ve ave. Yehova Aôndo u a gbe akaa cii, i nengen a na ga la yô, ve na un jighjigh ga. Kpa apostoli Paulu kaa ér ieev mbi “a inja sha won ga.” (1 Kor. 8:4) Ieev mbi nengen ga, mbi ongo ga, mbi lamen ga, shi mbi eren ma kwagh ga. Sha nahan yô, u civir ieev sha ci u se mba nengen a mbi shi se fatyô u benden mbi ave la ka ibumekwagh. Ieev mbia fatyô u wasen ma or ga. Ka “ugbilinmbaakaav,” man mba ve suur sha mbi yô “vea hingir er mbi nahan.”—Ps. 115:4-8.

16. (a) Satan ne ior mba dondon sha “ugbilinmbaakaav” nyian nena? (b) Er nan ve se fatyô u kaan ser Yehova ka Aôndo u mimi, kpa inyaregh man akaa agen ka ‘ugbilinmbaakaava’?

¹⁶ Satan wa atseregh, nahan ngu nan ior mba zendan “ugbilinmbaakaav” nyian kpaa. U tesen ikyav yô, ka a er ior ve na jighjigh ér aluer mba a inyaregh man tom u dedoo man akaa a injaa kpishi yô, a saan ve iyol shi vea lu ken mkor. Ka ve hen ér vea suur sha akaa ne yô, aa wase ve u been a uzayol vev cii. Kpa akaa ne aa wase ior shighe u ve gbe angev shin inyaregh ki taver kpoghuloo shin shighe u ma aahe a er la nena? Akaa ne aa wase ve shighe u i lu ve inja er uma ve ngu a inja ga la nena? Akaa ne aa fatyô u nan ve mbamlumun sha mbampin mba hange hange mba ve lu a mi sha kwagh u uma laa? Akaa ne nga wese ior shighe u ku u lu ikyua laa? Aluer se suur sha inyaregh man akaa yô, se va ahenge. Inyaregh man akaa aa fatyô u nan se kwagh u i gbe u se lu a mi ve a saan se iyol la ga, shin aa fatyô u kuran se sha ikyev i angev man ku ga. Akaa ne cii ka “ugbilinmbaakaav.” (Anz. 23:4, 5) Kpa Yehova ka gbilinkwagh ga! Un ka Aôndo u mimi. Nahan saa se ya ikyar a na dông ve a saan se iyol sha mimi shi se lu ken mkor ye. Ka Yehova tseegh una wase se ken uzayol asev cii ye. Saan se iyol kpishi er se lu azende a na yô. Mayange se soo u undun un za dondon sha “ugbilinmbaakaav.”

17. Ú er nena sha akaabo a i te se icin sha mi ken ngeren ne laa?

¹⁷ Saan se iyol er Yehova a lu ijende yase shi a lu tesen se gbenda ken zende wase u zan ken uma u tsôron la yô. Aluer se za hemen u ungwan acin a tan a na yô, se fatyô u lun uma gbem sha won. Ken ngeren ne se hila time sha akaabo atar a ka a na ior ve tsume yô, ka: ikpelaior man ishima yase man “ugbilinmbaakaav.” Ken ngeren u a dondo ne, se lu timen sha akaabo agen atar a Yehova a te se icin sha mi sha u wasen se u kôron hanma “gbenda u aiegh ihyom” yô.—Ps. 119:128.

Ú Nenge Nena?

Ú dondo akaawan a i pase ken avur a a dondo heen ne ken uma wou nena?

• Ekesodu 23:2

• Numeri 15:37-39

• 1 Samuel 12:21

• Pasalmi 119:128

[Mbampin mba ngeren u henen]

[Foto u sha peeji 11]

Ashighe agen ka i er u ken ishima er u̱ dondo ikpelaior ityô nahanaa?

[Foto u sha peeji 13]

Er nan ve i u kwaghbo u gban karen ishima tsô maa eren kwagh u a doo se?

[Foto u sha peeji 14]

U ngu zendan ma gbilinkwagh ityôô?