U Er Nan Ve Yehova Una De U Kwaghbo?
U Er Nan Ve Yehova Una De U Kwaghbo?
“[Yehova ka] Aôndo u mgboughon a mhôônom ma zungwen kua mlumun u sha mhôôn, u wan ishima . . . , u den ifer man tindi u peren man isholibo.”—EKS. 34:6, 7.
KER MBAMLUMUN SHA MBAMPIN MBAN:
Yehova yange er nena sha isholibo i Davidi man Manase laa, man lu sha ci nyi?
Er nan ve Yehova de ikyurior i Iserael kwaghbo ve ga?
Se er nan ve Yehova una de se kwaghbo?
1, 2. (a) Yehova ngise tese ikyurior i Iserael ér un ngu a Aôndo u nyi? (b) Ka mpin u han se lu timen sha mi ken ngeren nee?
SHA ayange a Nehemia la, Mbalevi mbagenev er msen kaa ér uter vev mbatsev yange ve “venda u ungwan” atindiakaa a Yehova acin imôngo. Nahan kpa, Yehova tese ve kwa kimbir kimbir ér un “ngu Aôndo u den asorabo, U mgbough a mlumun u sha mhôôn man mhôônom ma zungwen man ishima i wan kua erdoo wuee.” Yehova yange za hemen u tesen Mbayuda mba sha ayange a Nehemia, mba i pase ve ken uikyangen i tuhwa ne mlumun u sha mhôôn na.—Neh. 9:16, 17.
2 Doo u hanmô wase nana pine iyol i nan ér, ‘Me er nan ve Yehova una dem kwaghbo?’ De se time sha kwaghbo u Yehova de Tor Davidi man Tor Manase la, tsô se zua a mlumun sha mpin ne.
ASORABO A VESEN A DAVIDI ER LA
3-5. Ka isholibo i vesen i nyi Davidi yange ere?
3 Er Davidi lu or u cian Aôndo nahan kpa, er asorabo a vesen. Davidi yange er asorabo a vesen ahar sha kwagh u er a Uria man kwase na Batesheba la. Kwagh u Davidi er ne na yô, un iyol na, kua Uria man Batesheba cii ve nyôr ken zayol u vihin tsung. Nahan cii kpa, gbenda u Yehova kôôm Davidi la tese se kwagh u mhôônom nam ma zungwen. De se nenge kwagh u za hemen ne.
4 Davidi yange tindi akumautya a Mbaiserael ér a za tim gar u Mbaamon u tamen u i yilan ér Raba la. Gar ne lu Yerusalem vegher u sha ityoughkitaregh, ifi u Yordan yande la, shi gba ica a Yerusalem kuma ukilomita 80. Tsô er Davidi lu zenden ken tembeiyough u tor u sha yô, a ta ashe a nenge a Batesheba lu ôôn iyol. Hen shighe ne, nom na lu ken uitya vea akumautya a Iserael. Davidi maa tindi i za va un a Batesheba hen ya u tor, nahan a yav a na.—2 Sam. 11:1-4.
5 Yange Davidi va fe ér Batesheba ngu iyav yô, a tindi i za kua a Uria ken utya, i hide a na ken Yerusalem, sha u a va yav a kwase na, nahan a hen ér ka un un we kwase na iyav ye. Kpa Uria lumun u tan nguhar hen ya na tsô kpaa ga, shin er Davidi nôngo sha afatyô na cii ér a yem ken ya na nahan kpaa. Tor Davidi maa nger washika hen kurutya na, kaa ér a ver Uria “ken hemen henpe ityav mbi hembe taver yô,” nahan mbautyaav ve hide ijime, ve undu un. Tsô mbaihyomov mbara wua Uria fese er Davidi soo la vough. (2 Sam. 11:12-17) Er Davidi wua or u ishôô yô, a seer kwaghbo sha idya i er la.
DAVIDI GEMA ISHIMA
6. Aôndo yange er nyi sha kwaghbo u Davidi er la, man kwagh ne tese se nyi sha kwagh u Yehovaa?
6 Yehova yange nenge hanma kwagh u za hemen cii. Kwagh môm u una er ve Yehova a fa ga yô, ngu ga. (Anz. 15:3) Ken masejime yô, Davidi va vôso Batesheba. Nahan kpa, “kwagh u Davidi er la yô, vihi [Yehova] ishima.” (2 Sam. 11:27) Aôndo yange er nena sha kwaghbo u vesen u Davidi er laa? Yange tindi profeti na, Natan, hen Davidi. Er Yehova a lu Aôndo u den or a kwaghbo yô, yange soo ér una zungwe Davidi mhôônom. Kpa soo ér una fa, aluer Davidi gema ishima sha mimi yô. Er Yehova a kegh iyol u eren kwagh nahan yô, ka kwagh u nan se ishimataver kpishi. Yange kighir Davidi ér a pase isholibo na ga, kpa tindi Natan ér a za ôr Davidi kwagh u tesen er isholibo na la i vihi tsung yô. (Ôr 2 Samuel 12:1-4.) Kwagh u Yehova er ne lu gbenda u dedoo u una fa er ishima i Davidi i lu ker la jighilii yô.
7. Davidi yange nenge kwagh u Natan ôr un la nena?
7 Tor Davidi nenge ér kwagh u Natan ôr un la, lu kwagh u i er sha mi ga yô. Ishima vihi Davidi a ornyar u Natan ter ken kwaghôron na la kpishi, nahan a kaa a Natan ér: “M bum er [Yehova] A lu u uma ne, or u nan er nahan la, nan kuma ku.” Heela tseegh ga, Davidi shi kaa ér i hide or u i nzughul a nan nahan la a kwagh u nan kpee je. Natan gema kaa a Davidi ér “Ka we je, u lu or shon ye!” A kaa a Davidi ér kwagh u a er ne, “sanker” una kar hen ya na kera ga, shi ikyaatseren ia mough a na hen ya na. Akaa ne cii aa er un ken igbar je, sha ci u kwaghbo na la. Hen shighe la Davidi kav er kwagh u er la lu kwaghbo yô, tsô a kaa ér: “M er [Yehova] kwaghbo.”—2 Sam. 12:5-14.
DAVIDI ZAMBER AÔNDO DE UN KWAGHBO
8, 9. Pasalmi u sha 51 la tese ér yange lu Davidi ken ishima nena sha isholibo i er laa, man kwagh ne tese se nyi sha kwagh u Yehova?
8 Icam igen i Davidi va dugh ken yô tese ér yange gema ishima sha mimi. Pasalmi u sha 51 la ngu a atsam a Davidi dugh sha u zamber Yehova la, shi kwagh ne tese ér yange er kwagh hemba di u tesen ér un er kwaghbo la. A gema ishima sha isholibo na la. Yange kwagh hemba gban Davidi sha mlu na vea Aôndo. A kaa ér: “Ka We tseegh, m er U isholibo ye.” A zamber a Yehova ér: “Gba ishima i wang ken a mo, Aôndo, shi ver jijingi u he u taver ken a mo. . . . Hidem a iember i myom Wou her, suwem, m̱ lu a jijingi u vangertiôr.” (Ps. 51:1-4, 7-12) Ka wea pasen Yehova akaa a u er shami ga nahan, u ôr un sha mimi er Davidi nahan kpa?
9 Yehova yange bunde akaa a vihin a aa va tser Davidi sha ci u isholibo na la ga. Lu u akaa ne aa za a na zan zan una kar kpen. Nahan kpa, Yehova kav er Davidi gema ishima yô, gadia a lu a “ishima i zamber, i uren tsung,” nahan Yehova de un kwaghbo la. (Ôr Pasalmi 32:5; Ps. 51:17) Aôndo Uhembanagee la fa akaa a nga a na ve or er isholibo la jighilii, man er ka i lu or ken ishima ve nan er isholibo la kpaa. Yange kaa ér mbaajiriv ve na zwa i wua Davidi man Batesheba sha ci u ve er idya yum, er tindi u Mose tese la ga, kpa Yehova er kwagh a ve sha mhôôn. (Lev. 20:10) Shighe kar yô, wan ve Solomon hingir tor u Iserael sha ityough ki Davidi.—1 Kron. 22:9, 10.
10. (a) Ka nyi alaghga yange i na ve Yehova de Davidi kwaghbo u er la? (b) Gba u or a er nyi keng ve Yehova una de nan kwaghbo?
10 Alaghga tsô kwagh ugen u na ve Yehova de Davidi kwaghbo na yô, lu sha ci u Davidi kpa yange zungwe Saulu mhôônom. (1 Sam. 24:4-7) Er Yesu pase nahan, ka er se eren a mbagenev la, Yehova kpa a eren a vese ye. A kaa ér: “De gbe nan nen or ibo gagh ga, er ne kpaa á na ne ibo gagh ga yô. Gadia imbajir i ne er ne, ka i á ôr ne ye; man ikaren i ne karen a mi ne kpaa, shi ka sha i je á kar ne mi ye.” (Mat. 7:1, 2) Er se fe ser aluer se er ma isholibo i vesen er idya nahan, shin se wua or je kpaa yô, Yehova una fatyô u den se kwaghbo u se er la yô, kwagh la na se ishimasurun. Kpa saa se deen mbagenev kpa asorabo a ve, shi zum u se er isholibo yô, se pase isholibo yase la shi se gema ishima sha mimi, se undu igbenda yase i bo la ve, Yehova una de se a asorabo ase ye. Yehova ne mba ve er asorabo kpa ve gem ishima sha mimi la “ashighe a myôhôryol,” shin a wase ve ve lu a imo i wang ken shima.—Ôr Aerenakaa 3:19.
MANASE ER ISHOLIBO I VESEN KPA VA GEMA ISHIMA
11. Tor Manase yange er ifer kpishi sha ishigh ki Yehova nena?
11 Bibilo shi ôr se kwagh ugen u a tese ér Yehova ngu a kegh a kegh iyol u den mba ve er asorabo a vesen la isholibo ve yô. Zum u Davidi kpe anyom kar er 360 nahan la, Manase tema tor sha Yuda, a hemen anyom 55. Yehova yange venda un sha ci u akaabo a ndôhôrshima a a er la. U tesen ikyav yô, Manase yange ta atse a nanden nagh sha ci u Baal, shi guren “civir akum a Sha cii,” shi er ônov nav ve kar ken atô u usu. Heela tseegh ga, lu eren ahir shi veren ishima sha ishor i kpehen. Manase yange “er ifer kpishi sha ishigh ki [Yehova].”—2 Kron. 33:1-6.
12. Manase yange hide hen Yehova nena?
12 Ken masejime yô, i va yem a Manase uikyangen ken Babilon, i za wa un ken gaadi. Hen shighe la alaghga Manase umbur kwagh u Mose yange ôr a Mbaiserael ne, ér: “Zum u ú lu ken ican, man akaa ne cii á tser u yô, sha ayange a masetyô, ú gema hen [Yehova], Aôndo wou, ú ver ato sha imo Na.” (Dut. 4:30) Manase hide hen Yehova. A hide nena? Yange “zamber” shi “hire a iyol na ijime tsung je” (er foto u sha peeji 21 la a tese nahan). (2 Kron. 33:12, 13) Bibilo ter mkaanem ma Manase ôr ken mbamsen nav mbara jighilii ga, kpa se tôô ser alaghga yange ma nôngo u lun kwaghmôm a mkaanem ma Tor Davidi ma i nger ken Pasalmi u sha 51 mara. Ma a zua shin ma a zua ga kpa, Manase yange gema ishima sha mimi.
13. Yehova yange de Manase kwaghbo na sha ci u nyi?
13 Yehova yange er nyi sha mbamsen mba Manase er laa? “A ver ato sha zamber [u Manase], A lumun msen na.” Manase kav er kwagh u er la lu kwaghbo u vesen yô, shi gema ishima sha mimi, er Davidi vande eren nahan. Ka nahan ve Aôndo de Manase kwaghbo na shi hide a na sha tor ken Yerusalem ye. Kwagh ne na yô, ‘Manase fa er [Yehova] A lu Aôndo u mimi” yô. (2 Kron. 33:13) Doo se kpishi u fan er ikyav i Manase ne kpa i tese se ér Yehova zungu mhôônom shi den mba ve gem sha mimi la asorabo a ve yô.
YEHOVA DEN KWAGHBO HANMA SHIGHE CIILI?
14. Ka nyi ia na ve Yehova una de or kwaghbo u nana?
14 Nyian ne alaghga mbacivir Yehova mbagenev vea sôn un er a de ve a isholibo i vesen, er i Davidi shin Manase la nahan ga. Nahan kpa, kwagh u se hen sha kwagh ve ne wase se u fan ser, aluer se er isholibo i vesen kpa se gema ishima sha mimi yô, Aôndo wase kegh a kegh iyol u den se kwaghbo.
15. Er nan ve se fe ser ka hanma shighe cii Yehova a den isholibo ga?
15 Doo u se kure ikyaa ser uumace cii ka vea er isholibo yô, Yehova a de ve ga. Ieren i Davidi man Manase la kaha kposo a ieren i Mbaiserael man Mbayuda mbahemban ato mbara lu a mi la. Zum u Davidi er isholibo la, Yehova tindi Natan er a za pase Davidi isholibo na, nahan Davidi a gema ishima. Davidi wuese kwagh la kpishi shi gema ishima kpaa. Manase kpa yange kwagh tser un kpishi nahan a nenge ér gba u una gema ishima sha asorabo a na. Kpa Mbaiserael man Mbayuda yô, ve venda u geman ishima, shin er Yehova tindi uprofeti nav acin imôngo sha u ve pase ve mnenge na sha ihyembeato ve la nahan kpaa. Sha nahan yô, Yehova de ve asorabo a ve ga. (Ôr Nehemia 9:30.) Shighe u Mbaiserael mba ve lu uikyangen ken Babilon la hide ken tar ve la kpa, Yehova za hemen u tindin mbajighjigh mba pasen loho na, er Esera u lu pristi la man profeti Malaki nahan. Yange Mbaiserael vea eren kwagh sha ishima i Yehova yô, i saan ve iyol kpishi.—Neh. 12:43-47.
16. (a) Kanyi yange i er ikyuior i Iserael i i venda u geman ishima laa? (b) Yehova na mba ve dugh ken tsombor u Iserael u tsuaa mbara ian i nyi?
16 Nyian ne Yehova kera ngohol iniav mbi uzendenya mbi ior naan sha ayange a Mbaiserael la ga. A tindi Yesu Kristu shin tar sha u a va na nagh ku vough ku paan uumace cii kwa môm. (1 Yoh. 4:9, 10) Shighe u Yesu lu shin tar la, a ôr kwagh sha Yerusalem, u tese mnenge u Yehova sha gar la yô. A kaa ér: “Yerusalem, Yerusalem, we u u woo uprofeti man u te mba i tindi ve her a we, awen ne; ka acin a me je man i lum pe kohol ônov ou er ngôikyegh ka a kohol ônov nav shin akper a na nahan, kpa ne lumun ga! Nenge ase, i undu ya wou, hingir ice.” (Mat. 23:37, 38) Yehova yange ver Iserael u ken jijingi sha ityough ki ikyurior i Iserael, i i venda u geman ishima la. (Mat. 21:43; Gal. 6:16) Nahan kpa, Aôndo una fatyô u den mba ve dugh ken tsombor u ikyurior i Iserael i tsuaa la asorabo a vee? Een, aluer ve na Aôndo jighjigh, shi ve na nagh ku Yesu Kristu kura jighjigh yô, Yehova kegh iyol u den ve kwaghbo. Shighe u a lu nderen ior shin ku la, Yehova shi una kegh iyol u den mbara mba yange ve lu a geman ishima ga tsô ku wua ve la, kwaghbo ve.—Yoh. 5:28, 29; Aer. 24:15.
KWAGH U SE ER VE YEHOVA UNA DE SE KWAGHBO YÔ
17, 18. Se er nan ve Yehova una de se asorabo ase?
17 Er Yehova a kegh iyol u den se kwaghbo yô, gba u se er nyi? Gba u se gema ishima sha mimi, er Davidi man Manase nahan. Gba u se kav er se lu mbaasorabo yô, shi se gema ishima sha asorabo ase la, shi se zamber a Yehova ser a de se kwaghbo, shi se sôn un a wase se u lun a ishima i wang. (Ps. 51:10) Aluer se er isholibo i vesen yô, a gba u se ker iwasen i ken jijingi hen mbatamen. (Yak. 5:14, 15) Mbamlu asev vea lu nan nan je kpa, aluer se umbur kwagh u Yehova yange pase Mose ér un ngu “Aôndo u mgboughon a mhôônom ma zungwen kua mlumun u sha mhôôn, u wan ishima man u lun a erdoo man mimi wuee je, u eren a ior udubu imôngo dedoo, u deen ifer man tindi u peren man isholibo” la yô, se zua a ishimasurun. Yehova gema kposo ga.—Eks. 34:6, 7.
18 Yehova yange tôndo zwa a Mbaiserael mba ve gema ishima la ér una de ve kwaghbo ve vindi vindi. Yange kaa ér asorabo ve nyian er kpagh nahan, kpa una kile ve, vea kungu er “mou” nahan. (Ôr Yesaia 1:18.) Nahan se er nan ve Yehova una de se kwaghbo? Yehova una fatyô u den se asorabo ase cii, aluer se tese ser mde u a den se asorabo la gba se kwagh shi se gema ishima sha mimi yô.
19. Se hen nyi ken ngeren u a dondo laa?
19 Er Yehova a den se kwaghbo yô, se dondo ikyav na ne sha u den mbagenev kwaghbo nena? Se palegh u wan kwagh ishima a mbara mba ve er ma isholibo i vesen, kpa ve gem ishima sha mimi la nena? Ngeren u a dondo ne una wase se u gbidyen kwar sha mbamhen asev sha er se hemba been Ter wase Yehova, u a ‘doo, a kegh iyol u den kwaghbo’ la yô.—Ps. 86:5.
[Mbampin Mba Ngeren u Henen]
[Foto u sha peeji 24 la]
Yehova yange de Manase kwaghbo na, nahan hide tema tor ken Yerusalem
