1, 2. (a) Ka se soo azende a eren kwagh a vese sha mimi shi den se kwaghbo sha ci u nyi? (b) Ka mbampin mba nyi se lu timen sha mini?

KA AN nan lu ijende i mimi? Anmgbian u kwase ugen, iti na ér Ashley, a kaa ér: “Mo yô, me kaa mer, ijende i mimi ka or u nan kenden we ga, shi ka nan de u kwaghbo shighe u u er nan kwaghbo yô.” Se cii azende a ase ka a a eren kwagh a vese sha mimi shi a a deen se kwaghbo yô, i doo se. Nga a na i pever se iyol shi se fa ser se doo ior ishima.—Anz. 17:17.

² Yehova ka Ijende yase i i hembe eren kwagh a vese sha mimi shi den se kwaghbo yô. Ka nahan ve Orpasalmi yange ôr kwagh na ér: “We, Tere, U doo, U kegh iyol u den kwaghbo, erdoo Wou ngee a mba ve yer sha iti You cii” ye. (Ps. 86:5) Inja i u eren kwagh sha mimi shi den kwaghbo la ér nyi? Yehova tesen aeren a dedoo ne nena? Man se dondo ikyav na la nena? Mbamlumun mba se zua a mi sha mbampin mban vea na Yehova, u a lu Ijende yase i hemban cii la una seer doon se ishima. Shi vea wase se se hemba soon ayol a ase kpaa.—1 Yoh. 4:7, 8.

3. Inja i u eren kwagh sha mimi ér nyi?

³ Or u eren kwagh sha mimi nan gbihin or u doon nan ishima ga. Ka nan wasen nan shi nan suen nan. Nan eren kwagh ne shighe u i lu nan heghema tseegh ga, ka a taver kpa nan er nahan. Bibilo kaa ér Yehova “ngu wang” [shin “eren kwagh sha mimi,” NW]. Or môm hembe eren kwagh sha mimi a na ga.—Mpa. 16:5.

4, 5. (a) Yehova eren kwagh sha mimi nena? (b) Aluer se mba gbidyen kwar sha igbenda i Yehova a eren kwagh sha mimi la yô, se zua a ishimataver nena?

⁴ Yehova eren kwagh sha mimi nena? Mayange te mba ve civir un sha mimi la kera ga. Tor Davidi u lu môm ken  mba ve civir Yehova sha mimi la yange pase er Yehova a eren kwagh sha mimi yô. (Ôr 2 Samuel 22:26.) Yehova yange lu a Davidi, kura un shi yima un ken atsan a na cii. (2 Sam. 22:1) Davidi yange fa er mimi u Yehova la lu di sha mkaan tseegh tsô ga yô. Yehova yange er kwagh a Davidi sha mimi sha ci u nyi? Sha ci u Davidi iyol na kpa lu or u mimi. Mbacivir Yehova, mba ve eren kwagh sha mimi la, ve gba un kwagh, nahan un kpa eren kwagh a ve sha mimi.—Anz. 2:6-8.

⁵ Aluer se mba gbidyen kwar sha igbenda i Yehova a eren kwagh sha mimi la yô, se zua a ishimataver. Anmgbian ugen u i yer un ér Reed yô, kaa ér: “Ka mea ôr er Yehova yange wase Davidi shighe u lu ken ican la nahan, í wasem kpen kpen. Shighe u Davidi lu yevese yeren ken ubar la kpa, Yehova lu kuran un. Kwagh ne ka a taver mo ishima kpishi! Ka a umbur mo ér aluer hagher nan nan, shin mea nyôr ken nyityô mlu kpa, Yehova una kendem ga, aluer mo kpa m ngu civir un sha mimi yô.” We u nenge nahan ga he?—Rom. 8:38, 39.

6. Ka igbenda igen i nyi Yehova ka a tese ér un eren kwagh sha mimi, man kwagh ne ngu a wase mbacivir un nena?

⁶ Ka igbenda igen i nyi Yehova ka a tese ér un eren kwagh sha mimi? Gem atindi a na ga. Yehova taver se ishima ér: “Zan zan iyol i been kpaa Me lu [a ven] her nahan vough.” (Yes. 46:4) Hanma kwagh u a eren cii ka a har sha atindi a na a vough la, man atindi a na ne nga gem ga. (Mal. 3:6) Heela tseegh ga, Yehova shi eren kwagh sha mimi sha u kuren hanma kwagh u a tende zwa ér una er cii. (Yes. 55:11) Sha nahan yô, er Yehova a eren kwagh sha mimi yô, kwagh ne ngu a va mbacivir un sha mimi cii a mbamtsera. Sha nyi gbenda? Aluer se nôngo sha afatyô wase cii ser se dondo atindi a Yehova yô, se fatyô u lun a vangertiôr ser una kure ityendezwa na i a er ér una ver se doo doo la.—Yes. 48:17, 18.

7. Ter gbenda môm u se fatyô u eren kwagh sha mimi er Yehova nahan yô.

 ⁷ Se er nan ve se eren kwagh sha mimi er Yehova nahana? Gbenda môm u se er kwagh ne yô, ka sha u eren kwagh u una wase mba ve lu ken mbamlu mba taver la. (Anz. 3:27) U tesen ikyav yô, u fa ma anmgbian u alaghga iyol i kpe nan sha ci u nan nyôr ken mnyoon shin tsombor u nan ngu hendan a nan, shin nan er kwagh ugen sha mi ga yôô? Yô, lam a imba or la “sha akaaôron a dedoo man a surun ishima kpaa.” (Sek. 1:13) * U er nahan yô, u tese wer u ngu ijende i mimi, i i ‘hembe varen a anmgbian yô.’—Anz. 18:24.

8. Se fatyô u eren kwagh sha mimi a er Yehova nahan ken ivese nena?

⁸ Shi se fatyô u eren kwagh sha mimi er Yehova nahan sha u eren kwagh a mba ve doo se ishima la sha mimi. U tesen ikyav yô, aluer or vôso kwase shin nom yô, a gba u nana eren kwagh a ikyar u nan la sha mimi. (Anz. 5:15-18) Sha nahan yô, se mba eren ma kwagh u una na se hingir u za eren idya la ga. (Mat. 5:28) Kwagh ugen yô, se mba eren kwagh sha mimi a mbacivir Yehova mbagenev sha u palegh angereke shin vihin ve iti shin lamen sha ave geseghee la, shi se mba keghen ato a imba iliam la tsô kpaa ga.—Anz. 12:18.

9, 10. (a) Ka an se hemba soon ser se eren kwagh a nan sha mimi ciilii? (b) Er nan ve ashighe agen a taver se u kuran atindi a Yehovaa?

⁹ Kwagh u hemban cii yô, se soo ser se eren a Yehova sha mimi. Se er kwagh ne nena? Se er kwagh ne sha u lun a mnenge na sha akaa, soon kwagh u a soo la shin kôron kwagh u a ker un ihyom la ihyom. (Ôr Pasalmi 97:10.) Aluer se mba henen kwagh er Yehova nahan  seer a seer yô, a hemba lun se zange u kuran atindi a na.—Ps. 119:104.

¹⁰ Nahan kpa, ashighe agen a taver se u kuran atindi a Yehova. Alaghga a gba u se nôngo kwagh kpoghuloo ve se eren kwagh sha mimi ye. U tesen ikyav yô, adooga Orkristu u lun kwav nana soo u eren kwase shin eren nom, kpa nana lu a̱ zua a or u civir Yehova u nana vôso ga. (1 Kor. 7:39) Alaghga mba ve eren tom vea anmgbian wase u kwase mba ve fe Yehova ga yô vea shi tesen nan ior kposo kposo, sha er nana̱ lumun u vôson mô ker yô. Man adooga anmgbian u kwase ne nana lu nôngon a mtswenem. Nahan cii kpa, nan kange ishima shi nan ngu nôngon ér nana za hemen u civir Yehova sha mimi her. Mbakristu mba ve eren kwagh sha mimi er anmgbian u kwase ne nahan yô, mba veren ikyav i dedoo! Sha kpôô yô, Yehova una na mba ve tagher a mbamtaver kpa ve ze hemen u civir un sha mimi la injar.—Heb. 11:6.

11. Inja i u den kwaghbo ér nyi?

¹¹ Môm ken aeren a Yehova a a hembe doon cii yô, ka ieren na i keghen a kegh iyol u den kwaghbo la. Inja i u den kwaghbo yô ér nyi? U den or a kwaghbo la ka u ishima kera vihin se a kwaghvihin u nan er se la ga, sha ci u nan gema ishima mimi yô. Nahan kpa, mba kaan ér or u nan de orgen a kwaghbo yô, nan lumun a kwaghbo la, shin nan tôô ér i er nan kwaghbo ga ze. Kpa nan tsua ér nana vihi ga. Môm ken aeren a Yehova a hemban doon cii yô ka ieren na i den kwaghbo la. Ruamabera tese se ér Yehova “kegh iyol u den kwaghbo” u mba ve gem ishima sha mimi la.—Ps. 86:5.

12. (a) Yehova ka a de or isholibo nena? (b) Ka i “ese asorabo” a or “kera” nena?

¹² Yehova den kwaghbo nena? Yehova ka una de kwaghbo yô, a de “wuee”; ka a de kpum kpum shin a de vindi vindi. (Yes. 55:7) Er nan ve se fe ser Yehova ka a de kwaghbo vindi vindii? Nenge ase ityendezwa i i er a vese ken Aerenakaa 3:19 la. (Ôr.) Apostoli Peteru yange kaa a mba lu pasen ve kwagh la ér: “Zamber nen man gema nen ishima.” Orisholibo ka nana gema ishima sha mimi yô, nan vaa afanyô sha isholibo i nan la. Shi ka nan kange ishima ér nana kera kimbir eren isholibo la ga. (2 Kor. 7:10, 11) Heela tseegh ga, orisholibo  ka nana zamber sha mimi ér i de nan kwaghbo yô, kwagh ne a mgbegha nan nan ‘gema ishima,’ nan undu uma u nan u tse la, nan hingir u eren kwagh u Aôndo a soo la. Lu u ior mba Peteru lu pasen ve kwagh mbara vea gema ishima sha mimi yô, nyi ia ere? Peteru kaa ér, a “ese asorabo” a ve “kera.” Nahan Yehova ka una de or a isholibo yô, i lu inja er a ese i kera nahan. Ka a de nan vindi vindi.—Heb. 10:22; 1 Yoh. 1:7.

13. Kwagh u Yehova a kaa ér “asorabo a ve kpaa Me kera seer u umbur a ga” la na se ibumun i nyi?

¹³ Er nan ve se fe ser Yehova den kwaghbo kpum kpumu? Nenge ase kwagh u ikyuryan i he i profeti Yeremia yange tsengaôron ér Yehova una ya vea Mbakristu mba i shigh ve mkurem la. A pase er Yehova una de mba ve ne nagh ku ipaan jighjigh la a asorabo a ve, sha ikyev i ikyuryan shon yô. (Ôr Yeremia 31:34.) Yehova kaa ér: “Me de ve ifer ve, asorabo a ve kpaa Me kera seer u umbur a ga.” Nahan Yehova na se ibumun ér aluer un de se asorabo ase yô, mayange una va kera umbur a ken hemen una tsaha se sha a ga. Yehova koson asorabo ase ken ishima sha er una zer umbur a tsahan se sha a kpii ga. Kpa ka una de ior a asorabo a ve yô, a ta a ken ijime ica je, a hungur a mi kpum kpum.—Rom. 4:7, 8.

14. Aluer se mba henen sha gbenda u Aôndo a den kwaghbo la yô, se zua a ishimasurun nena? Tese ikyav i môm.

¹⁴ Aluer se hen sha gbenda u Yehova a den kwaghbo la yô, se zua a msurshima. Nenge ase ikyav i anmgbian u kwase ugen u i yer ér Elaine yô. Yange i dugh un ken tiônnongo anyom kar kpishi cii ve i mase hiden a na ye. Elaine kaa ér: “Shin er yange m kaa a mbagenev mer m na jighjigh mer Yehova dem a kwaghbo wam nahan kpa, ashighe kpishi i lum er ngu ica a mo, shin mbagenev mba hemba mban ikyua a na, shi ve hemba fan un a mo nahan.” Nahan kpa, Elaine ôr akaa agen ken Bibilo a a tese er Yehova a den asorabo la, shi gbidye kwar sha mi kpaa, nahan zua a msurshima kpishi. A kaa ér: “Yange m nenge er m doo Yehova ishima shi a eren a mo kundu kundu, sha gbenda u mayange m vande fan ga yô.” Mkaanem ma yange ma hemba kôron un ken ishima cii yô, ka ma ma kaa ér: “Zum u Yehova a de se asorabo yô, ityôkyaa kera ngi i se zer henen sha asorabo la gbem sha won ga.” la * Elaine shi kaa ér: “Yange taver mo u nan jighjigh mer Yehova una dem a akaabo am vindi vindi, shi m nenge mer me tôô ikyav mbin ken ishima sha ayange a uma wam cii. M fa mer kwagh ne una tôôm shighe, kpa hegen m hii u henen mer mimi je me fatyô u seer kporom hen Yehova, shi kam er i shirim ikyav nahan.” Sha mimi yô, Aôndo u se civir la ka u dooshima man u zungwen mhôônom!—Ps. 103:9.

15. Se dondo ieren i Yehova i den kwaghbo la nena?

¹⁵ Se fatyô u dondon ieren i Yehova i den kwaghbo la sha u den ayol a ase kwaghbo hanma kwa u or u nan er se kwaghbo la nan gem ishima sha mimi yô. (Ôr Luka 17:3, 4.) Umbur wer Yehova ka una de se a kwaghbo yô, a hungur a mi, inja na yô kera tsahan se ken hemen sha kwaghbo shon ga. Se kpa zum u se de mbagenev kwaghbo yô, doo u se de u henen sha kwaghbo u yange ve er se la, shi se kera ôr kwagh se ter kwaghbo shon ken hemen kpaa ga.

16. (a) Aluer se mba den ior a kwaghbo yô, tese ér se lumun a kwagh u ve er la, shin se na ve ian i nzughul a vesee? Ta iwanger. (b) Ka nyi i gbe u se er keng ve Aôndo una de se kwaghbo?

 ¹⁶ Aluer se mba den ior a kwaghbo ve yô, tese ér se lumun a kwagh u ve er la, shin se na ve ian i nzughul a vese ga. Ei, ka nahan ga, kpa se tsua tsô ser ishima i de vihin se a ve zan zan ga. Nahan cii kpa, er se keren ser Aôndo a de se a kwaghbo wase yô, gba kpee u se kpa se deen mbagenev a kwaghbo er Yehova a eren nahan. (Mat. 6:14, 15) Kera kpa, mhôônom  ma ker Yehova a vese, nahan ka a umbur er se lu “vuulevu je yô.” (Ps. 103:14) Nahan yô, doo u se kpa mhôônom ma a kôron se a mbagenev, se waan ishima a mbamyen vev, shi se deen ve a kwaghbo sha mimi ga he?—Ef. 4:32; Kol. 3:13.

17. Aluer or u civir Yehova a vese imôngo er se kwagh u vihin yô, ka nyi ia wase se u den nan a kwaghbo?

 ¹⁷ Sha kpôô yô, ashighe agen ka i taver u den or a kwaghbo. Sha shighe u mbaapostoli la je kpa, ikyav tese ér yange taver Mbakristu mbagenev ken mba i shighe ve mkurem la u himen iyongo i i lu hen atô ve la. (Fil. 4:2) Aluer or u civir Yehova a vese imôngo er se kwagh u vihin yô, ka nyi ia wase se u den nan kwaghbo? Nenge ase ikyav i Yobu la. Zum u Elifasa man Bildadi man Sofar, mba ve senge ér mba azende a Yobu la, wa un akaa iyol yô, ishima vihi Yobu a ve kpishi. (Yobu 10:1; 19:2) Ken masejime yô, Yehova na akar a Yobu ne ibo kpishi, shi kaa a ve ér ve̱ za hen Yobu a̱ za na nagh sha ci ve. (Yobu 42:7-9) Shi Yehova kaa ér Yobu kpa a er kwagh. Lu nyi kwagha? Yehova kaa a Yobu ér a̱ er msen sha ci u akar a na, a á lu wan un mbaaie iyol la. Yobu er kwagh u Yehova kaa la, nahan Yehova ver un doo doo sha ieren na i den mbagenev a kwaghbo la. (Ôr Yobu 42:10, 12, 16, 17.) Ka nyi se hen ken kwagh ne? Aluer se er msen sha ci u or u nan er se kwaghbo la sha mimi yô, alaghga kwagh ne una na se kera vihi ishima a nan zan zan ga.

18, 19. Se er nan ve se za hemen u henen kwagh u aeren a Yehova a doon tsung la seere?

¹⁸ Sha kpôô yô, doo se u timen sha aeren a Yehova kposo kposo a doon tsung ne. Se nenge er a lumun ér ior ve va ikyua a na, shi a sangen a sange ga, shi a ne nagh wuee, shi a sendegh sha kwagh ga, shi a eren kwagh sha mimi, shi a den kwaghbo yô. Nahan cii kpa se dugh a dugh gere sha zwa ibyaa tsô. Akaa nga kpishi a se fatyô u henen sha kwagh u Yehova yô. A doo se u va seer henen kwagh u Yehova gbem sha won. (Orpa. 3:11) Se lumun a kwagh u apostoli Paulu yange nger ne, ér: “Kpash! Mze u ikpelaakaa man mfe man kwaghfan u Aôndo ve za kweng ne!” Kape dooshima na ma aeren na a ataratar a se tim sha mi ne kpa a ze kweng je la.—Rom. 11:33.

¹⁹ Yô, se cii se za nen hemen u henen kwagh u aeren a Yehova a doon tsung la seer. Se fatyô u eren kwagh ne, sha u seer fan aeren a na, gbidyen kwar sha mi, shi dondon a ken uma wase. (Ef. 5:1) Aluer se mba eren nahan yô, se lu seer u lumun a mkaanem ma orpasalmi yange ôr ken icam na la. A kaa ér: “Mo yô, doom u mgbôghom a Aôndo.”—Ps. 73:28.