1, 2. Ka nyi Aôndo a soo ér mbacivir un cii, vea lu agumaior shin mbaganden kpa ve erenee?

U NGU gumoro? Wea lu gumor yô, fa wer u gba nongo u Yehova, u u lu tar sha won cii ne kwagh. Ken ityar kpishi, ka i er agumaior kpishi batisema. Saan se iyol tsung u nengen er agumaior kpishi a lu civir Yehova a ishima ve nahan!

² Wea lu gumor yô, ka i doo u u lun imôngo vea mbakov wou kpa? Alaghga a doo u. Ka sea lu imôngo vea mbakov wase nahan, i doo se kpishi. Nahan kpa, sea lu agumaior shin mbaganden, shin mlu wase una lu nan nan kpa, Aôndo soo ér se civir un ken mzough. Apostoli Paulu yange nger ér sar Aôndo u “ior cii ve̱ war ve̱ ar sha mfe u fan mimi la.” (1 Tim. 2:3, 4) I ôr kwagh u mbacivir Aôndo ken Mpase 7:9 ér, ve due ken “hanma ikyurior man hanma nongo man hanma nongoior man hanma zwa.”

3, 4. (a) Ka jijingi u nyi agumaior kpishi a lu a mi nyiana? (b) Ka ieren i nyi i zough sha kwagh u i er ken Mbaefese 4:25 laa?

³ Sha mimi yô, agumaior a a civir Yehova la kaha kposo a agumaior a a civir un ga la! Agumaior kpishi a a civir Yehova ga la soo ayol a ve tseegh, shi kwagh hemba gban ve u zuan a kwagh u ve soo la tseegh. Sha nahan yô, mbatimenshaakaa mbagenev  ka ve yila ve ér “Kov u Soon Iyol i U Tseegh.” Iyolwuhan man iliam i agumaior ne cii ka i tese ér mba a icivir sha mbaganden cuku ga, gadia ka ve nenge ve ér mba “utsembaiorov.”

⁴ Ieren la ngi hanma ijiir cii. Nahan agumaior a a civir Yehova yô kav ér ka i gba u aa nôngo kwagh tsung ve aa palegh i̱, aa gema a lumun a mnenge u Aôndo la ye. Sha ayange a mbaapostoli la je kpa, Paulu nenge ér gba kpee u una taver mba nan jighjigh a na imôngo asema ér ve palegh “jijingi u a lu eren tom hegen ken ônov mba ihyembeato” la, ka jijingi u ve “vande zenden sha mi” je la. (Ôr Mbaefese 2:1-3.) Doo u se wuese agumaior a a palegh jijingi u taregh, a gem a lu eren tom ken mzough vea Mbakristu mbagenev la. Ieren ne i zua sha kwagh u Paulu kaa ér “se mba alegh ayol a ase” la. (Ef. 4:25) Er se zurum a mkur u tar u tse ne, hemba kan hange hange u se lu imôngo vea anmgbianev asev cii. De se nenge akav a i ter ken Bibilo, a a wase se u lun imôngo, nahan eren kwagh ken mzough la.

5, 6. Kwagh u Loti vea ônov nav mba kasev mbara tese se nyi?

⁵ Sha ayange a tsuaa la, ior mba Yehova vea lu ken mzough shi vea wasen ayol a ve sha ashighe a ican yô, i doo un kpishi u kuran ve. Mbacivir Yehova nyian kpa vea fatyô u henen kwagh ken akav a i ter ken Bibilo la, vea lu agumaior shin mbaganden kpaa. Kwagh u er Loti la ka ikyav i môm ken akav ne.

⁶ Loti vea tsombor na yange ve nyôr ken mlu u taver kpishi, sha ci u gba u a tim gar u Sodom, ape ve lu la. Mbatyomov mba Aôndo torough a Loti ér a due a yevese a yem a za yer sha uwo. Ve kaa a na ér: “Yevese war.” (Gen. 19:12-22) Loti vea ônov nav mba kasev er sha imo ve la, nahan ve undu gar la. Kwagh ka a er i vihi yô, ior vev mbagenev ungwa imo i mbatyomov mbara ga. Agumaior a a lu sôôr ônov mba Loti mba kasev la yô, lu ve er tamenor la lu ‘eren a er asenge’ nahan. Sha nahan yô, i tim ve a gar la imôngo. (Gen. 19:14) Lu Loti vea ônov nav mba kasev, mba ve var a na la tseegh ve war ye.

7. Shighe u Mbaiserael due ken Igipiti kera la, Yehova wase mba ve er kwagh ken mzough la nena?

⁷ Nenge ase ikyav igen kpaa. Shighe u Mbaiserael due ken tar u Igipiti kera la, yange ve pav ikwe ker, hanma kwe lu yemen gbenda u u̱ ga. Shighe u Mose “naregh uwegh nagh sha zegemnger” ve, Yehova pav mngerem mara la kpa, Mose per zegemnger la tswen, shin per vea Mbaiserael kpuaa tseegh ga. Ikyurior la cii per zegemnger la shi Yehova kura i̱ kpaa. (Eks. 14:21, 22, 29, 30) Ikyurior la cii lu ken mzough, shi ior mbagen kpa lu a ve imôngo, ve lu “ikpelaior igen i i lu nungwa nungwa” yô, ka mba ve lu Mbaiserael ga, kpa ve lu a ve imôngo la je la. (Eks. 12:38) Luun er ior mbagenev, er agumaior nahan, yange vea pav nongo ve ker, vea kaa ér vea za sha gbenda u ve nenge ér ka u vough la yô, ma lu kwagh u kunya kpen kpen. Yange vea er nahan yô, ma ve tese ér ve bume shi Yehova ma kera kura ve ga.—1 Kor. 10:1.

8. Lu nyi Mbaiserael mba sha ayange tor Yehoshafati mbara er sha u tesen ér mba ken mzougho?

⁸ Sha ayange a Tor Yehoshafati la kpa, ior mba Aôndo tagher a mbaihyomov mba ageev, mba ve lu “ikpelaior kpishi” mba ve wanndor a ve, shi ve lu anger ve la. (2 Kron. 20:1, 2) Ior mba Aôndo yange ve er kwagh kuma iwuese, sha ci u ve suur sha tahav vev ve, ve hemba mbaihyomov vev ga. Kpa ve suur sha Yehova. (Ôr 2 Kroniku 20:3, 4.) Shi ve er kwagh ne ken mzough, lu sha tseeneke u hanma or ga. Bibilo kaa a vese ér: “Mbayuda cii tile sha ishigh ki TER, mbayev vev mba kiriki man kasev vev kua ônov vev kpaa.” (2 Kron. 20:13) Mbaganden kua agumaior cii nôngo  sha afatyô ve cii er kwagh u Yehova kaa la, nahan a kura ve sha ikyev i mbaihyomov vev. (2 Kron. 20:20-27) Er se lu ior mba Aôndo yô, doo u se dondo ikyav ve ne zum u se tagher a ameen la ga he?

9. Se hen nyi hen Mbakristu mba sha ayange a tsuaa laa?

⁹ Mbakristu mba tsuaa mbara kpa ior fa ve ér ve eren kwagh ken mzough. Ikyav i tesen yô, Mbayuda kpishi man mba ve nyôr a nyôr Mbayuda la yange mba hingir Mbakristu yô, ve kange asema “sha ityesen i mbaapostoli man ken mzoughshima, man ken mcoon u bredi, man ken msen u eren kpaa.” (Aer. 2:42) Yange ve za hemen u eren kwagh ken mzough, hemban je yô shighe u i lu tôvon ve a ican la. (Aer. 4:23, 24) U nenge wer doo u se eren kwagh ken mzough shighe u i lu tôvon se a ican la ga he?

10. Ka hanma shighe a hemba lun hange hange u ior mba Aôndo vea lu ken mzougho?

¹⁰ Shi côhiin tso, se tagher a shighe u hemban vihin cii. Profeti Yoel yila shighe la ér, “iyange i ime i wan mgbigh mgbigh.” (Yoel 2:1, 2; Sef. 1:14) Kpa ior mba Aôndo yô, a lu shighe u vea lu ken mzough yô. Umbur mkaanem ma Yesu man, ér: “Hanma tartor u u pav sha ihyom yô, á tim u kera.”—Mat. 12:25.

11. Kwagh u i nger ken Pasalmi 122:3, 4 la una wase ior mba Aôndo vea hen u lun ken mzough nena? (Nenge foto u a lu sha mhii u ngeren ne la.)

¹¹ Sha shighe u zegecan una tser tar ne la kpa, a gba u se hemba lun ken mzough cii. A fatyô u karen mzough u a gba u se lu ker la sha ayou a yange i maa, a lu ikyua ikyua a agen, ken Yerusalem u tsuaa la. Yange i maa ayou ne a lu ikyua ikyua je yô, Orpasalmi kaa ér Yerusalem ka “gar u i zough un kpoghuloo yô.” Kwagh la a na mbayaav ve fatyô u wasen shi kuran ayol a ve. Heela tseegh ga, mlu u ayou ne lu ikyua ikyua la tile sha ityough ki mzough u ken jijingi u ikyurior la cii lu ker, shighe u “ikwe i TER” ia kohol imôngo sha u civir Un la. (Ôr Pasalmi 122:3, 4.) Hii hegen zan zan ar sha ashighe a ican a a va la, gba u se kpa se za hemen u lun er ka “gar u i zough un kpoghuloo” la nahan.

12. Ka nyi ia wase se ve se war ityav mbi a va ta sha ior mba Aôndo laa?

¹² Sha ashighe a ican la, a hemba lun hange hange u se lu ken ‘mzough’ cii sha ci u nyi? Esekiel ityough 38 ôr kwaghôron u profeti, kaa ér “Gogi, u ken tar u Magogi” una va ta num sha ior mba Aôndo. Se lumun hen shighe la ser kwagh môm a pav se ga. Shi se soo ser tar ne u na se iwasen ga. Kpa se soo ser se lu kôôsôô a anmgbianev asev. Nahan cii kpa, se war sha ci u se mba ken mzough tseegh tsô ga. Kpa a lu Yehova man Yesu vea yima mba ve yer sha iti i Yehova la, sha ayange a ican la ye. (Yoel 2:32; Mat. 28:20) Nahan kpa, doo u se hen ser mba ve vende u lun ken mzough a ikyumuile i Aôndo, shi ve yem kwagh ve la, vea war kpa?—Mik. 2:12.

13. Ka akaa a nyi agumaior a cian Aôndo la aa fatyô u henen ken kwagh u se tim sha mi nee?

¹³ Sha nahan yô, aluer or ngu dondon igbenda i agumaior, a a undu ior mba Aôndo, a yem ken tar la nahan, shi nan ngu eren kwagh sha kwaghfan kpa? Se mba zurum a shighe u kwagh a va hemba gban se a anmgbianev asev cii yô. Inja na yô, a gba u agumaior man mbaganden cii vea er kwagh ne! Sha kpôô yô, hegen ka shighe u i doo u se hen u eren kwagh imôngo shi lun ken mzough, u una lu hange hange sha ayange a ken hemen la yô.

14, 15. (a) Yehova ngu tsaase agumaior man mbaganden nyian a awashima u nyi? (b) Yehova ngu wan se kwagh sha u una taver se ishima se lu ken mzough nena?

¹⁴ Yehova ngu wasen se ér se “er Un tom sha ishima i môm.” (Sef. 3:8, 9) Ngu tesen  se er se kuma u una nyôr a vese ken awashima na u tsôron la yô. Awashima la wa nyi man nyi kere? Á wa ishima u “kohol akaa a a lu Sha man a a lu shin tar kpaa cica cii sha ikyev i Kristu.” (Ôr Mbaefese 1:9, 10.) Sha kpôô yô, Yehova soo u kohol akaa a a lu Sha man a a lu shin tar cica cii imôngo, man una er kwagh ne kpaa. Aluer u ngu gumor yô, kwagh ne wase u u eren kwagh ken mzough vea nongo u Yehova kpa?

¹⁵ Yehova ngu tesen se hegen ér se eren kwagh ken mzough, sha er se va lu bem bem vea mbagenev ken tar u he yô. Ruamabera kaa a vese ciligh ciligh ér se “waan ayol a [ase] ikyo” shi se ‘doo ayol a ase tsung’ shi se ‘surun ayol a ase asema’ shi se ‘wasen ayol a ase.’ (1 Kor. 12:25; Rom. 12:10; 1 Tes. 4:18; 5:11) Yehova fa er Mbakristu ve yen yô, man kwagh ne na yô, ka i taver se u lun ken mzough, nahan a gba u se nôngo se ‘deen ayol a ase kwaghbo.’—Ef. 4:32.

16, 17. (a) Ka nyi i lu môm ken akaa a mbamkombo mban ka ve er sha ci wase? (b) Agumaior aa fatyô u henen nyi ken ikyav i Yesu ver shighe u lu gumor laa?

¹⁶ Yehova shi ver mbamkombo mba Mbakristu sha u ve wase se se lu kôôsôô yô. Se ôr mkaanem ma taver se ishima, ma i nger ken Mbaheberu 10:24, 25 la acin imôngo. Môm ken akaa a mbamkombo mban ka ve er sha ci u wase yô, ka u “taver . . . ayol a ase asema u lun a dooshima man aeren a dedoo.” Nahan kpa, gba hange hange u a ver mbamkombo mban sha er se fatyô u ‘taver asema ayol a ase, shi seer eren nahan er se nenge iyange la i lu mgbôghom yô.’

¹⁷ Shighe u Yesu lu gumor la, yange ver ikyav i dedoo i zan mbamkombo mban. Yange za mkombo u vesen ugen vea mbamaren nav shighe u lu anyom 12 la. Sha shighe ugen la, a ndiir, kpa lu sha ci u za lu vea agumaior agen imôngo, lu eren kwagh na yum ga. Kpa Yosev man Maria za nenge a na ken tempel, lu lamen vea mbatesen sha akaa a ken jijingi.—Luka 2:45-47.

18. Mbamsen asev vea fatyô u wasen se u seer lun ken mzough nena?

¹⁸ Dugh u tesen ayol a ase dooshima shi zan mbamkombo mba Mbakristu sha er se seer lun ken mzough la kera yô, se fatyô u eren msen sha ci u hanmô wase cii. Ka sea er msen, sea ôr kwagh jighilii u se soo ser Yehova a er sha ci u anmgbianev asev yô, kwagh ne a umbur se ér kwagh ve gba se ishima. Ka Mbakristu mba ve lu mbaganden la tseegh vea fatyô u eren akaa ne,  shin i gbe u vea er a ga. Aluer u ngu gumor yô, u ngu eren akaa ne sha er u seer lun kôôsôô vea tsombor wou u ken jijingi ne kpa? U er nahan yô, kwagh ne una fatyô u wasen we, u palegh u yan ikyar a tar u tse, u ica a gba ga tsô ua kar kera ne.

19-21. (a) Ka sha gbenda u vesen u nyi nahan se tese ser “se mba alegh ayol a ase”? Tese akav. (b) Ka nyi se hen sha gbenda u anmgbianev mbagenev er kwagh shighe u uaahe er laa?

¹⁹ Kera kpa ior mba Yehova mba vanden dondon kwaghwan u a lu ken Mbaromanu 12:5, u a kaa ér: “Se mba alegh ayol a ase” la. Se fatyô u nengen a ikyav i kwagh ne shighe u aahe a er la. Ken uwer u Disemba 2011 la, zegeuraahumbe ugen va ta sha icile i i yer ér Mindanao, ken tar u Philippines la, kua a i. Hen tugh môm tseegh, uya mba hemban 40,000 iv a mngerem poo, kua uya kpishi mba anmgbianev asev kpaa. Nahan kpa, afishi a branci kaa ér, “cii man ukômatii mba nan iwasen ve va wase yô, anmgbianev asev mba ken Kristu mba sha ajiir agen lu nan iwasen kera kpaa.”

²⁰ Heela tseegh ga, shighe u tar tenger kpoghuloo, maa mngerem sar avenge, za ta sha tar u Japan, vegher u sha ityoughkitaregh la, akaa kpishi sar anmgbianev mba nomso man mba kasev ishe. Mbagenev je yô, akaa a ve cii nôngo u saan ishe. Ya u anmgbian u kwase ugen u i yer un ér Yoshiko la kpa yange kua. Un lu ica a Iyou i Tartor kuma ukilomita 40. A kaa ér: “Shighe kar yô, se kav ser shighe u tar tenger iyange kar i môm la, ortamen u sôron atôônanongo vea anmgbian ugen lu va keren se. Kwagh ne kpiligh se iyol.” A se teghelee, maa a kaa ér: “Se wuese kpishi er tiônnongo a nenge sha mbamgbe asev mba ken jijingi mbara tsembelee yô. Heela tseegh ga, yange i na se ukoti man akôv a wan man akpa, kua akondo a huan yaven.” Anmgbian ugen u lu môm ken kômatii u nan iwasen yô, kaa ér: “Anmgbianev mba ken tar u Japan cii, lu eren kwagh ken mzough, ve lu nôngon, nan ayol a ve iwasen. Anmgbianev mough ken tar u Amerika ica je va sha u va nan iwasen kpaa. Yange mba pin ve er hii ve ve mough ica je ve ve yô, ve kaa ér, ‘Se mba ken mzough vea anmgbianev asev mba ken Japan, man gba u a na ve iwasen.’” Ka u kwagh u tan ihyagh a mi, er u lu ken nongo u u nengen sha mkpeyol u mba ve lu ker la kpa? U fatyô u nan jighjigh wer, Yehova ka una nenge er se lu ken mzough nahan i doo un kpishi.

²¹ Se eren kwagh a anmgbianev asev ken mzough hegen yô, kwagh ne una wase se u va tagher a atsan imôngo, aluer i va pav se a anmgbianev asev mba ken ityar igen la je kpaa. Jighilii yô, ieren i lun ken mzough vea anmgbianev asev la ngi wan se agoyol u va tagher a mbamtaver mba alaghga tsô se tagher a mi ken tar u tse, u u lu yemen u za kuusu ne. Anmgbian u kwase ugen u yange war ijeverahumbe yô, mba yer un ér Fumiko, a kaa ér: “Mkur nangem hegen. Gba u se za hemen u wasen anmgbianev asev mba se civir Aôndo a ve imôngo la, er se lu veren ashe a shighe u uaahe vea kera lu ga la.”

22. Mzough u se lu ker la una wase se ken hemen nena?

²² Agumaior man mbaganden, mba ve lu henen u eren kwagh ken mzough hegen la, mba wan agoyol u va waren mkur u botar, u a lu ken mzough ga ne. Aôndo wase una war ior nav, er sha ayange a tsuaa la nahan. (Yes. 52:9, 10) Hanma shighe yô, umbur wer aluer u ngu eren kwagh ken mzough a ior mba Aôndo, mba ve lu ken mzough la yô, we kpa u fatyô u lun môm ken mba a va yima ve la. Kwagh ugen u una wase se yô, ka u seer lun a iwuese sha kwagh u i vande nan se la. Ngeren u dondon ne una time sha kwagh ne.