1, 2. Lu nyi Yesu er hen tugh mbu Nisan 14, inyom i 33 la? (Nenge foto u a lu sha mhii u ngeren ne la.)

TUGH ile, kpa uwer gema ta sha gar u Yerusalem wanger wang. Lu tugh mbu Nisan 14, inyom i 33 la. Yesu man mbaapostoli nav er iniongo i Paseka sha u umbur mdugh u i due a Mbaiserael ken tar u Igipiti, anyom 1,500 ken ijime la. Mba been yô, Yesu maa ya kwaghyan u injaa ugen vea mbahenen nav mba jighjigh mba 11 mbara. Lu u vea eren kwagh ne hanma inyom sha u umbur ku na u una kpe cii man iyange shon ia bee la ye. *—Mat. 26:1, 2.

² Yesu sen iveren yô, a tôô bredi u i we kwa sha mi ga la a na mbahenen nav a kaa ér: “Ngohol nen, ya nen.” Been yô, a tôô iyongo [shin wain], shi a sugh Aôndo, maa a kaa ér: “Ne cii ma nen shimi.” (Mat. 26:26, 27) Yesu yange kera na mbahenen nav kwaghyan ugen ga, kpa gema lu a akaa kpishi a una ôr mbahenen nav mba jighjigh mban hen tugh mbu vea hungur a mi mayange ga ne yô.

3. Se na mlumun sha mbampin mba nyi ken ngeren nee?

³ Nahan lu gbenda u Yesu ver mkombo u umbur ku na, u̱ i yer ér “Kwaghyan u Umbur Ter” la je la. (1 Kor. 11:20) Kpa alaghga  mbagenev vea pine ér: Gba u se umbur ku u Yesu sha ci u nyi? Bredi man wain la tile sha ityough ki nyi? Se wa agoyol sha M-umbur nena? Ka unô i gbe u vea ya bredi la, shi vea ma wain laa? Shi Mbakristu mba nengen kwagh u Ruamabera a er sha kwagh u ishimaverenkeghen ve la nena?

4. Ku u Yesu bugh se gbenda u zuan a nyi?

⁴ Se ya dyako u isholibo man ku sha ci u se due ken Adam. (Rom. 5:12) Orumace môm kpa nana fatyô u nan Aôndo nagh sha u paan iyol i nan shin mbagenev ga. (Ps. 49:6-9) Nahan kpa, Yesu yange na nagh ku Aôndo lumun ku yô, sha awambe a na man iyol na i i lu vough la. Er Yesu za na Aôndo nagh sha awambe a na a a kuma u paan se a mi la yô, kwagh la bugh gbenda u yiman se sha ikyev i isholibo man ku, shi nan se uma u tsôron kpaa.—Rom. 6:23; 1 Kor. 15:21, 22.

5. (a) Se fa ser uumace doo Aôndo man Kristu ishima nena? (b) Gba u se za mkombo u umbur ku u Yesu la sha ci u nyi?

⁵ Nagh ku ipaan kura tese ér uumace doo Aôndo ishima. (Yoh. 3:16) Shi nagh ku Yesu kura tese ér un kpa se doo un ishima. Cii man Yesu va shin tar yô, lu vea Aôndo er “or u fan tom” nahan, ‘doo un a ônov mba iorov tsung’! (Anz. 8:30, 31) Gba u iwuese i se lu a mi sha Aôndo man wan na la ia mgbegha se u zan mkombo u umbur ku u Yesu la, sha er se dondo kwaghwan u Yesu u a kaa ér: “Eren nen kwagh ne sha u umbur Mo” la yô.—1 Kor. 11:23-25.

6. Gba u se nenge bredi man wain u i umbur ku u Yesu a mi la nena?

⁶ Shighe u Yesu lu yan kwaghyan u masetyô vea mbaapostoli nav la, a gema bredi man wain la sha ivande hingir iyol na man awambe a na kpôô kpôô ga. Kpa a pase kwagh u bredi la, a kaa ér: ‘Ngun ka iyol Yam je ne.’ Wain la di, a pase kwagh na a kaa ér: ‘Ka awambe Am a ikyuryan i he je ne, a i hee a sha ci u ior kpishi’ yô. (Mar. 14:22-24) Kwagh ne tese wang ér gba u a nenge bredi man wain la ér ka di ikyav tsô.

7. Ka nyi i til sha ityough ki Bredi u ka i umbur ku u Yesu a mi laa?

⁷ Hen tugh mbu injaa mbu ken inyom i 33 la, Yesu ya bredi u wan kwa sha mi ga, u i ya Paseka a mi nee her la vea mbaapostoli nav. (Eks. 12:8) Ashighe agen Ruamabera ka una ter ishember i kwa la yô, a ôron kwagh u hôngor shin isholibo. (Mat. 16:6, 11, 12; Luka 12:1) Sha nahan yô, bredi u i we kwa sha mi ga, u Yesu ya vea mbaapostoli la, tile sha ityough ki iyol na i i lu a isholibo ga la vough. (Heb. 7:26) Nahan ka imba bredi u ka i umbur ku u Yesu a mi je la.

8. Ka nyi i til sha ityough ki wain u shin iyongo i i umbur ku u Yesu a mi laa?

⁸ Wain u Yesu ma vea mbaapostoli nav sha iyange i Nisan 14, inyom i 33 la, tile sha ityough ki awambe a na, vough er wain u shin iyongo u se umbur ku u Yesu a mi nyian la nahan. Lu ken won u Yerusalem, hen ijiir i i yilan ér Golgota la, i haa awambe a na inya “sha u den asorabo” ye. (Mat. 26:28; 27:33) Er bredi man wain mba i umbur ku u Yesu a mi la ve til sha ityough ki nagh ku doon tsung ku Yesu na sha ci u uumace mba ungwan imo i Aôndo la, shi se lu a iwuese kpishi sha erdoo ne yô, doo u hanma inyom se asange asange se wa agoyol se za nyôr mkombo u Kwaghyan u Ter u Aikighe ne.

9. (a) Gba kpee u se ôron avur a Bibilo a i tese ér se ôr sha shighe u umbur ku u Yesu la sha ci u nyi? (b) U nenge nagh ku ipaa kura nena?

⁹ Aluer se mba ôron avur a Bibilo a i tese ken takerada wase u U Timen ken Ruamabera Ayange Ayange ér se ôr sha shighe u umbur ku u Yesu la yô, kwagh ne una wase se u gbidyen kwar sha akaa a yange er Yesu cii man  ku na la. Shi kwagh ne una wase se u sôron ishima yase sha ci u Kwaghyan u Ter u Aikighe la. * Anmgbian u kwase ugen kaa ér: “Ka se veren ashe a iyange i umbur ku u Yesu la. Hanma inyom yô, iyange ne ka i seer lun se a inja. M umbur shighe u i lu eren ku u terem . . . la. Ka er yange m kenger ikyom i terem u doon mo ishima la nahan ve m hii u lun a iwuese jim jim sha nagh ku ipaan kura ye. . . . M fa avur a ruamabera la cii shi m fa u pasen á kpaa! Kpa ka er yange ku va erem nahan ve m mase kaven kwagh u nagh ku ipaa ku injaa kura ku er sha ci wase ye. Nahan saan mo iyol tsung.” Sha nahan yô, zum u se lu wan agoyol u za umbur ku u Yesu yô, doo u se gbidye kwar sha gbenda u nagh ku Yesu kura ku dugh a vese ken ikyangenev mbi isholibo man ku kera la.

10. Ka nyi igen kpa se fatyô u eren sha u wan agoyol sha ci u umbur ku u Yesu?

¹⁰ Gbenda ugen u se fatyô u wan agoyol sha ci u umbur ku u Yesu yô, ka u seer eren tom u pasen kwagh la, er u tôôn ishuen pania sha shighe u M-umbur la nahan. Er se lu lôhôn mba se henen Bibilo a ve man mbagenev ser ve va mkombo u Kwaghyan u Ter u Aikighe la yô, a doo se kpishi u ôron ve kwagh u Aôndo man Wan na kua averen a a lu keghen mba ve eren ishima i Yehova shi ve wuese un la.—Ps. 148:12, 13.

11. Mbakorinte mbagenev yange ve ya bredi shi ve ma wain la sha dang nena?

¹¹ U nguren wan iyol sha ci u mkombo u Kwaghyan u Ter u Aikighe la yô, time sha kwagh u apostoli Paulu yange nger hen tiônnongo u Kristu u ken gar u Korinte la. (Ôr 1 Mbakorinte 11:27-34.) Paulu pase wang ér hanma or u nana ya bredi shi nana ma wain u Ter sha dang yô, nana lu a “ibo sha iyol i Ter [Yesu Kristu] man sha awambe a Na kpaa.” Nahan or u i shigh nan mkurem yô nana “kar iyol i nan” cii ve nana mase yan bredi shin man wain la ye. Aluer nan er nahan ga yô, nan “ngu yan man nan ngu man haan mtsaha sha iyol i nan.” Er Mbakristu mba ken Korinte kpishi lu vanden karen ayol a ve cii man yan bredi shi man wain la ga yô, ve hingir “aseeraior, ve lu dedoo ga kpaa, mbagenev kpe [ken Jijingi] kera je” kpaa. Alaghga mbagenev yange vea ya kwagh shi vea ma kwagh kpishi cii man shighe u mkombo shin shighe u i lu eren mkombo la ye, nahan ve kera fatyô u lun tsevaa ken mhen shin ken jijingi kpaa ga. Er ve lu yan bredi shi man wain la sha dang yô, Aôndo kera lumun ve ga.

12. (a) Paulu yange tôô M-umbur la kar sha nyi, man lu icin i nyi ta mbayan mbaraa? (b) Aluer or u nan ye bredi shi nan me wain la nan er isholibo i vesen yô, doo u nana er nyi?

 ¹² Paulu tôô M-umbur la kar sha kwaghyan u ior ve lu yan imôngo yô, maa a ta mbayan bredi shi man wain la icin ér: “Ne fatyô u man iyongo i Ter kua i ujijingi mba bov la imôngo ga. Ne fatyô u yan sha tebur u Ter kua sha tebur u ujijingi mba bov la kpaa ga.” (1 Kor. 10:16-21) Aluer or u ka nan ya bredi shi nan ma wain ken mkombo u Kwaghyan u Ter u Aikighe la nan er isholibo i vesen yô, gba u nana ker iwasen ken jijingi. (Ôr Yakobu 5:14-16.) Aluer or u i shigh nan mkurem la nan ume “atam a a kom mgemshima yô,” tese ér nan ngu lahan nagh ku Yesu kura shighe u nan ye bredi shi nan ma wain u i umbur ku u Yesu a mi la ga.—Luka 3:8.

13. Doo u se er msen sha kwagh u ishimaverenkeghen i Aôndo a ne se la sha ci u nyi?

¹³ Shi se fatyô u wan agoyol sha M-umbur sha u eren msen shi gbidyen kwar sha ishimaverenkeghen i Aôndo a ne hanmô wase la, a lu u yemen sha, shin lun shin tar ne kpaa. Or u civir Yehova u nan tsegh iyol i nan sha ci na, shi nan lu dondon Wan na sha mimi môm u nana soo u lahan nagh ku Yesu kura je kpa nan ngu ga. Sha nahan yô, aluer nan ngu a ikyav i tesen wang ér i tsegha nan sha jijingi ga yô, nana ya bredi shi nana ma wain u i umbur ku u Yesu a mi la ga. Tsô or a er nan ve nana fa ér nan kuma u yan bredi shi man wain laa?

14. Ikyuryan i he la gba zua sha kwagh u yan bredi shi man wain u i umbur ku u Yesu a mi la nena?

¹⁴ Mba ve ye bredi shi ve me wain la fa wang ér mba ken ikuryan i he la. Yesu ôr kwagh u wain la nahan ér: ‘Iyongo shin wain ne yô, ka Ikyuryan i he i sha awambe Am.’ (1 Kor. 11:25) Aôndo yange tsengaôron sha zwa u profeti Yeremia ér Una ya ikyur i he i ia lu kposo a ikyuryan i Tindi, i ya a Mbaiserael la yô. (Ôr Yeremia 31:31-34.) Aôndo ya ikyur i he la a Mbaiserael mba ken jijingi. (Gal. 6:15, 16) Ka nagh ku Kristu kura ku ne ve i ye ikyur i he ne ye, shi ka sha awambe a a hee la kpa i̱ hii u eren tom ye. (Luka 22:20) Ka Yesu a lu Orhimen u ikyuryan i he ne ye. Mba i shigh ve mkurem, mba ve lu ken ikyuryan ne, ve ongo imo i Aôndo la di vea zua a dyako ve sha.—Heb. 8:6; 9:15.

15. Ka unô i ve a ve ken ikyuryan i Tartor la, man aluer ve tile sha mimi yô, vea zua a ian i civirigh i nyi?

¹⁵ Mba ve kom u yan bredi shi man wain u i umbur ku u Yesu a mi la fa ér i va a ve ken ikyuryan i Tartor la. (Ôr Luka 12:32.) Lu u mba ve hingir mbadondon Yesu, mba i shighe ve mkurem, ve lu a Yesu kôôsôô, ve lu ungwan imo na shi yan atsan er un nahan la, vea hemen vea na sha. (Fil. 3:10) Er mba i shigh ve mkurem, ve lu civir Aôndo sha mimi mbara ve lu ken ikyuryan i Tartor la yô, vea hemen vea Kristu sha Tartor gbem sha won. (Mpa. 22:5) Ka ambaaior ne ka a ya bredi shi a ma wain shighe u i lu eren mkombo u Kwaghyan u Ter u Aikighe la ye.

16. Pase inja i mkaanem ma i nger ken Mbaromanu 8:15-17 la tiônôô.

¹⁶ Ka mba jijingi a er shiada sha kwagh ve ér mba ônov mba Aôndo la tseegh ve kom u yan bredi shi man wain u i umbur ku u Yesu a mi la ye. (Ôr Mbaromanu 8:15-17.) Umbur wer Paulu yange ter ishember i ken zwa Shiria i “Aba” la, inja na yô ér “Tere.” Wanye nana fatyô u yilan ter u nan sha ishemberti ne, sha ci u i ka ishember i tesen dooshima er “baba” nahan, man i tesen icivir er “ter” nahan. Mba ve “ngohol jijingi u mlu u wan” la mba ônov mba Aôndo mba ken jijingi. Jijingi na er shiada a jijingi ve imôngo, a pase ve wang ve fa ér mba ônov mba Yehova a shigh ve mkurem yô. U ngu  wer tar ne due ve ishima ga. Ve fa wang ér, aluer ve tile sha mimi zan zan ku ve yô, vea lu mbayandyako a Yesu imôngo sha Tartor u sha. Nyian ne, ka asande a mbadondon Kristu, mba 144,000, mba ve shi her mbara tseegh ve lu “a mshigh u [Yehova] u A lu Icighan” la ye. (1 Yoh. 2:20; Mpa. 14:1) Ka sha jijingi na la je ve yer un ér “Aba, Tere” ye. Sha kpôô yô, ve ya ikyar kangenaa vea Aôndo!

17. Ka ishimaverenkeghen i nyi mba i shigh ve mkurem la ve lu a mini, man ve nenge i nena?

¹⁷ Aluer u ngu Orkristu u i shigh u mkurem yô, ishimaverenkeghen i u lu a mi i yemen sha la, i lu u kwagh u hange hange u eren msen sha mi. Shighe u u er ape Bibilo i kaa ér, “m ver ne sha ci u nom” sha u ne vôso Kristu, Orkwasehe u a lu sha la yô, nenge wer ka we iyol you je i lu ôron kwagh ne a we ye, shi veren ashe u va lun môm ken mba ve lu “kwasehe” u i ver un sha ci u Kristu la. (2 Kor. 11:2; Yoh. 3:27-29; Mpa. 21:2, 9-14) Shighe u Bibilo i pase er ônov mba Aôndo mba ken jijingi ve doo un ishima yô, we kpa kaa wer, “Ka mo je la.” Shi shighe u Mkaanem ma Aôndo ma we ônov nav mba i shigh ve mkurem la kwagh yô, icighan jijingi a mgbegha u u ungwan kwaghwan la, nahan kaan ken ishima you wer, “Ka mo je i lu wan mo kwagh ye.” Nahan jijingi u Aôndo una er shiada a jijingi wou imôngo ér u ngu a ishimaverenkeghen i yemen sha.

18. Ka ishimaverenkeghen i nyi “iyôngo igen” la i lu a mini, man u nenge i nena?

¹⁸ Kpa wea lu ken “zegeikpelaior” i i lu “iyôngo igen” la yô, Aôndo na u ishimaverenkeghen i va lun uma gbem sha won shin tar. (Mpa. 7:9; Yoh. 10:16) We kpa u soo u va lun uma gbem sha won ken Paradiso, man ka wea gbidye kwar sha kwagh u Bibilo i kaa ér u va lu uma ken Paradiso shin tar la nahan, i saan we iyol je i zua ga. U ngu veren ashe u va teman bem bem shin tar vea tsombor wou man mbaperapera mbagenev. Torough we iyol u va lun hen shighe u ijen man ibanave man ican man angev kua ku cii vea kera lu ga la. (Ps. 37:10, 11, 29; 67:6; 72:7, 16; Yes. 33:24) Sar u tsung u va keghen mba a nder ve shin ku, vea hide a lu uma gbem sha won shin tar la gbenda. (Yoh. 5:28, 29) Doo u kpishi er Yehova a ne u ishimaverenkeghen i va lun uma gbem sha won shin tar yô! Ka u za mkombo u umbur ku u Yesu la sha u tesen iwuese i u lu a mi sha nagh ku ipaan ku Yesu Kristu a ne la, shin er u ye bredi shi u me wain la ga nahan kpaa.

19, 20. (a) Ishimaverenkeghen i Aôndo a ne u la ia kure sha mi nena? (b) Gba u u za mkombo u Kwaghyan u Ter u Aikighe la sha ci u nyi?

¹⁹ Wea lu a ishimaverenkeghen i yemen sha shin lun uma gbem sha won shin tar kpa, a gba u u na Yehova Aôndo man Yesu Kristu kua nagh ku ipaan kura jighjigh keng ve, ishimaverenkeghen you la ia kure sha mi ye. Aluer u za mkombo u umbur ku u Yesu la yô, u zua a ian i gbidyen kwar sha kwagh u ishimaverenkeghen you la, man er ku u Yesu la u lu a inja kpishi la kpaa. Sha nahan yô, nôngo kpoghuloo za mkombo u Kwaghyan u Ter u Aikighe la vea mbagenev umiliôn imôngo, sha iyange i Tomataan, Aipor 3, 2015, sha shighe u iyangemiren la, hen Iyou i Tartor shin ijiir igen i a lu eren mkombo ne sha tar cii la.

²⁰ Aluer u za mkombo u umbur ku u Yesu la yô, u seer lun a iwuese sha nagh ku ipaan ku Yesu la. U kegh ato sha kwaghôron u a na la zulee yô, kwagh ne una mgbegha u u tesen mbawanndor a we dooshima sha u pasen ve kwagh u u hen sha kwagh u mdoo u uumace ve doo Yehova ishima la, man awashima u a lu a mi sha ci ve la kpaa. (Mat. 22:34-40) Yô, nôngo sha afatyô wou cii, za mkombo u Kwaghyan u Ter u Aikighe la.