KWAGH u m lu ôron ne yange er shighe u iceenyolough ken inyom i 1970 la. Yange i kôrom gambe ken iyouci, hen gar ugen ken kpentar u Pennsylvania, tar u Amerika. Hanma shighe u miniti 30 ve kar cii yô, nôôsu u nomso ugen a karem BP sha u una fa er ishima yam i lu eren tom yô. M lu orshoja u kuman anyom 20, u yange m gba bouange ugen yô. Kwagh ne na ishima nyian nôôsu u lu nengen sha a mo, u lu tamen a mo anyom kpuaa la. Er BP wam lu vihin seer a seer yô, m kaa a na mer, “I lu nahan u nenge or kpe sha ashe a ou vee?” Mluashe na gema, maa a na mlumun ér, “Ei, m ngu a vande nengen ga.”

Hii shighe la je, lu inja er me war ga nahan. Kpa hii nan ve yange i va kôron gambe ken iyoucii? Yô, de ase m pase u kwagh u uma wam.

Yange m tôô angev shighe u m lu nan iwasen ken iyou i paven ior zum u i lu nôngon ityav ken tar u Vietnam la. Yange i doom u wasen mbauangev man mbavihin iyol, shi awashima wam lu u va hingir ortwer u paven ior. Ken uwer u Julai 1969 la, m za nyôr ken tar u Vietnam. Yange i tôô kasua môm i tesem akaa a ken tar la, sha u m fa shighe u her, shi m hoghol a iceenyolough i i lu her kpishi la yô, vough er i eren a mbahev mba ve za sember van la nahan.

M hoghol a akaa a ken tar la cii yô, m za hii tom ken iyouci i paven ior igen hen afo a uitya, ape agirgi a purugh kpishi wa ushoja mbavihin iyol poo va nyôr a mi la. Er m soo tar wam kpishi shi tom doom yô, fese je m gba a mi nan ior iwasen. Yange a ôôn ve avav a been yô, i yem a ve fese ken ayou a cuku a paven ior ker, a i er sha myô, i wa eekôndishen ker la. Ortwer u paven ior man u humen ior man unôôsu mbagenev uhar ve lu ken ayou a cuku ne, ve lu nôngon sha afatyô ve cii u waren uma. M gem ashe m kenger agirgi a purugh agen yô, m nenge i kange ikyav mbigen ken aba a il poo, mbi i lu a dugh ga yô. Yange i kaam ér aba la lu a aci a ushoja mba gbuuka pav ve ker avegher avegher ken uitya yô. Lu shighe u m kav mer m nyôr ityav mbi nôngon je la.

Shighe u m lu gumor la m war kaven kwagh u mimi u Mbashiada mba Yehova lu tesen la. Ngôm u doom mo ishima la lu henen Bibilo vea Mbashiada, kpa a vese zan zan kuma u a er un batisema ga. Yange i doom kpishi u teman keghen ato shighe u a  henen kwagh a ngôm la. Iyange igen mo vea nom u ngôm se za kar ikyua a Iyou i Tartor igen. Maa m pine un mer, “Ka nyi iyou la?” A kaa ér, “De ze ikyua a ior mbara mayange ga!” Er nom u ngôm ne doom ishima shi m na un jighjigh yô, m ungwa kwaghwan na ne. Sha nahan yô, m de kwagh u Mbashiada mba Yehova.

M undun tar u Vietnam m hidi ken tar u Amerika yô, sarem pe fan kwagh u Aôndo. Akaa a vihin tsung a m umbur la na yô, m ure kpishi. Lu inja er or môm kpa nan fa kwagh u yange lu zan hemen ken Vietnam la ga nahan. M umbur inyum i ior yange ve gba, ve due sha ugodobi, ve lu yilan mbautyaav mba Amerika ér ka shoja i wuan mbayev sha ci u ibaver nyôr a ve ér i sôngo mbayev ken ityav mbira.

Er m lu keren mer me bee a ijen i ken jijingi yô, m hii u zan mbaadua kposo kposo. Aôndo doom ishima, kpa akaa a m tagher a mi ken mbaadua la doom ga cii. Ken masejime yô, m za hen Iyou i Tartor i Mbashiada mba Yehova, hen gar ugen ken kpentar u Florida la. Lu sha iyange i Lahadi, uwer u Febewari 1971 la, m za hen Iyou i Tartor ne ye.

M za nyer ken Iyou i Tartor yô, i na kwaghôron u ken gbar lu nôngon u been, nahan m tema m ungwa kwagh u i lu henen ken Iyoukura la. M umbur itinekwagh i yange i lu henen la ga, kpa m gema m umbur kwagh u mbayev mba kiriki mbagenev mba ve lu bughun Bibilo sha u vea zua a avur a i lu teren a la yô. Kwagh ne doom je zua ga! M kegh ato zulee shi m lu nengen kwagh u lu zan hemen la. Mkombo been, m ngur duen ken Iyou i Tartor, mer me yem yô, anmgbian ugen u nôngo u kuman er anyom 80 nahan va hen a mo. I yilan anmgbian ne ér Jim Gardner. A tesem takerada ugen u u lu a itinekwagh ér The Truth That Leads to Eternal Life (Mimi u A Ne Uma u Tsôron la) maa a kaa ér, “Wea lumun yô, ngohol takerada ne.” Maa se lumun ser se hii Bibilo i henen Tomanyiin pepe.

Yange gba u me er tom sha iyange i Laha la aikighe. I tôôm tom hen iyouci igen hen gar u Boca Raton, kpentar u Florida, ape kwagh a er or aburabur ve i hii van a nan la. M hiin tom sha ahwa 11 utu, m za kuren sha ahwa 7 pepe. Er yange i huan tugh yô, m fatyô u ôron takerada u The Truth That Leads to Eternal Life la. Iyange igen yô, kwasenôôsu u tamen ugen va tsuwem takerada la sha uwe, kenger igbenda na, maa ngor ér, “U soo u hingir Orjohova zee?” Mo kpa m hide m tsuwe takerada wam hen a na kera, maa m kaa mer, “M ôr takerada ne gba atô tseegh kpa, kam er me hingir Orshiada u Yehova keng yô!” Kwasenôôsu la maa kar yem kwagh na. Hen tugh mbura, m mase ôron takerada la been.

Kwa u hiihii u Anmgbian Gardner va u henen Bibilo a mo la, m pine un mer, “Nahan, ka nyi se lu henene?” A na mlumun ér, “Ka takerada u yange m na u la.” Tsô m kaa mer, “M ôr u m bee.” Nahan Anmgbian Gardner kaa ér, “Kpa de se gba henen ityough ki hiihii ne tsô.” Se mba henen ki yô, kpiligh mo iyol er yange m kav akaa kpishi ker ga yô. Yange wasem m ôr avur a ruamabera kpishi ken mgber u Bibilo yam i King James Version la. Lu shighe u m hii u henen kwagh u Yehova, Aôndo u mimi je la.  Anmgbian Gardner, u i doom yilan un mer Jim la, hen mtom mtar ken takerada u Truth la vea mo pepe la. Hii shighe la je, hanma Tomanyiin pepe yô, se hen mtom mtar ken takerada la. Kwaghhenen la yange a doom je i zua ga. Anmgbian Gardner lu Orshiada u i shighe un mkurem, nahan lum kwagh u civirigh kpishi u henen kwagh sha ikyev i anmgbian u fa anmgbian Charles T. Russell ne!

Ukasua mba kar kpuaa yô, i lumun ér mo m hingir orpasen loho u dedoo. Jim yange wasem u nôngon a mbamtaver av kpishi, kua mtaver u m lu a mi sha kwagh u pasen loho u dedoo sha uya uya la. (Aer. 20:20) Er m pasen kwagh vea na imôngo yô, tom la va hingir u doon mo. Zan zan hegen kpa m nenge tom u pasen kwagh la mer ka tom u civirigh u hemban cii. Ka kwagh u saan mo iyol kpishi er m lu orshirentom a Aôndo imôngo yô!—1 Kor. 3:9.

De m pase u kwagh u dooshima u yange m hii lun a mi sha Yehova la. (Mpa. 2:4) Dooshima la wasem u nôngon a akaa a vihin tsung a ka m umbur sha kwagh u uitya man atsan agen kpishi a m tagher a mi la.—Yes. 65:17.

M umbur kwagh u vesen ugen u yange erem sha iyange i igen ken inyom i 1971 la. Mbamaren av sember zendan mo hen ya ve u ve lumun m tsaan her la. Lu kwagh u nom u ngôm a lumun Orshiada u Yehova nana lu hen ya na ga! M lu a inyaregh kpishi hen shighe ne ga. Iyouci i m eren tom her la, kimbin mo hanma kasua uhar, man m vande vihin inyaregh ki i kimbim la sha u yamen akondo a me huan me duen kwaghpasen yô, sha er me va a ilyahan sha iti i Yehova ga yô. Yange m koso inyaregh ki gen mape, kpa lu ken banke ugen ken kpentar u Michigan, ape m vese la. Nahan gba u me tsa shin mato wam ayange a kar kpuaa. Yange m hondon gbem shi m ôôn iyol ken ahungwa akôngo a a lu sha utashan mba teen mkurem la.

 Shighe u m tsaan shin mato wam la, iyange igen m za nyôr ken Iyou i Tartor ica i gba cii ve annongo u duen kwaghpasen ugen va mase kohol imôngo, eren mkombo u duen kwaghpasen ye. M sember yaren tom ken iyouci la kurun. Shighe u m tema ken Iyou i Tartor, ape or môm nana fatyô u nengen a mo ga la, m umbur akaa yange erem ken tar u Vietnam la. M umbur kwagh u ior mba yange i nande ve ve, ihyuma kpurum la man azen a awambe a yange m nenge a mi la nahan, huram kondo. M lu ungwan shi nengen a agumaior a a lu zamber a mo, pinen ér, “Me war je kpa? Me war je kpa?” la ken ishima yam vindi vindi. Yange m fa er vea war ga yô, kpa m nôngo sha fatyô wam cii m sur ve ishima sha u tesen sha ishigh yagh mer a wua ve ga. Er m tema m lu henen sha kwagh ne la, ishima zam iyol tsung.

Yange m er msen je mliam ndôôr mo ashe. (Ps. 56:8) M hii u henen sha kwagh u ishimaverenkeghen i mnder u shin ku la. Maa m kav mer, Yehova Aôndo una va bee a akaa a vihin tsung a m nenge a mi la, kua ican i ken ishima i mo man mbagenev se ye la cii shighe u una nder ior shin ku la. Aôndo una va nder agumaior a yange i wua ve la cii, nahan vea zua a ian i henen kwagh u mimi sha kwagh na. (Aer. 24:15) Kwagh ne na yô, Yehova doom ishima je ikighir kera lu ga. Iyange la ia hungur mo mayange ga. Hii shighe la je, m nôngo sha afatyô wam cii sha er me ta dooshima u yange m hii lun a mi sha Yehova la kera ga yô, hemban je yô sha ashighe a m lu tagher a atsan man mbamtaver la.

Ior ka ve er aferakaa a kpiligh iyol ken uitya. Mo kpa yange m lu nahan. Kpa m zua a iwasen sha u gbidyen kwar sha avur a Bibilo ahar a a doom tsung ne. Ivur Bibilo i hiihii la ka Mpase 12:10, 11. I kaa ér se hemba Diabolo ityav sha kwaghôron u shiada wase man sha awambe a Waniyôngo la kpaa. Ivur i sha uhar la di ka Mbagalatia 2:20. Ivur la wasem u fan mer Yesu Kristu kpe ‘sha ci wam.’ Awambe a Yesu la na yô, Yehova zungwem mhôônom shi dem a asorabo a m er la. Er m fe nahan yô, kwagh la wasem m ngu a imoshima i wang shi mgbegham u eren kwagh u m fetyô la cii sha u wasen ior ve fa mimi u sha kwagh u Yehova Aôndo wase u a zungu mhôônom la!—Heb. 9:14.

Ka mea hide mea hen sha uma wam yô, m wuese kpishi er Yehova a ze hemen u wan mo ikyo nahan. Ikyav i tesen yô, yange Jim fe ér m ngu tsan shin mato je maa a kaa a mo ér m za kohol anmgbian u kwase ugen u lu a ya u naan haya yô. M na jighjigh sha mimi mer, lu Yehova je mgbegha Jim man anmgbian u kwase la u keren mo ijiir i tsan ye. Yehova ngee a erdoo! We mbacivir un sha mimi ikyo.

Ken uwer u Mei, inyom 1971 la, hingir hange hange u me yem ken Michigan me za er kpenga. Kpa cii man m undu Tiônnongo u Delray Beach, ken kpentar u Florida la yô, m wa ityakerada shin ityô i mato wam poo, maa m gba nahan mato yemen sha zege gbenda ugen, vegher u ken imbusutarimese la. Cii man m undu kpentar u Georgia u u lu ikyua a Florida la nahan, ityakerada i yange m wa shin ityô matoo la cii bee. Yange m pase loho u dedoo u Tartor sha gbashima sha ajiir atô kposo kposo. M pase kwagh sha upurusu, shi ken ahungwa akôngo a a lu sha ajiir a memen je kpa m na ior utrak. Zan zan nyian kpa m fatyô u fan aluer ivor igen i yange m lôô la mende shin mende ga ze.—1 Kor. 3:6, 7.

Nahan cii kpa, u ôron kwagh sha mi yô, shighe u m hii fan mimi la, m eren kwagh sha kwaghfan ga, hemban je yô shighe u mea pasen mba hen tsombor wam kwagh la. Er Yehova doom ishima kpishi sha hiihii la yô, m pasen ior kwagh vangertiôr, kpa m gema m er kwagh ne sha kwaghfan ga. Yange anngôôv av John man Ron, doom ishima tsung, nahan m lu kighir ve mer ve fa mimi. Ken masejime yô, m va kaa a ve mer ve yam anyi sha ibume ieren yam ne. Nahan kpa, m za hemen u eren msen mer Yehova  a wase ve ve fa mimi. Hii shighe la je, Yehova za hemen u tesen mo, nahan m ngu hemban pasen ior kwagh shi tesen ve sha kwaghfan hegen.—Kol. 4:6.

Er Yehova a doom ishima tsung nahan kpa, mbagenev kpa doom ishima. Orgen u nan doom ishima kpishi yô, ka kwase wam Susan. Yange m soo u zuan a kwase u nana wasem u eren tom u Tartor la yô. Susan ka kwase u a lu kôôsôô a Yehova yô. M umbur wang er yange m za un inya iyange igen shighe u se lu sôôr ayol a ase la yô. Susan yange tema sha hunda hen ya u mbamaren nav. Lu ôron Iyoukura a Bibilo na. Kwagh u yange doom a na je yô, lu ôron ngeren mba i henen ken mkombo ga la, shi lu ôron avur a ruamabera aa lu ker la. Maa m kaa ken ishima yam mer, ‘Yehova doo kwase ne ishima!’ Nahan se er ivese ken inyom i 1971 la, shi doom kpishi er hii shighe la je, a lu a mo ikyooso ikyooso shi a lu suen mo nahan. Kwagh u a hembe doom mo a na jim je yô, ka er m doo un ishima, kpa Yehova a hembe doo un ishima la.

Susan vea mo se mar ônov uhar, ka Jesse man Paul je la. Yehova lu a ve shighe u ve lu vesen la. (1 Sam. 3:19) Er ve gema mimi hingir kwagh ve yô, ve va Susan man mo a icivir. Ve za hemen u civir Yehova sha ci u ve umbur dooshima u yange ve hii lun a mi sha a na la. Hanmô ve nan er tom u pasen kwagh hanma shighe la hemba anyom 20 hegen. Shi m te ave vanger a kasev mba ônov av, mba ve doonashe mba i  yer ve ér Stephanie man Racquel la. Ka m nenge mer ka ônov av kpôô kpôô. Ônov av cii vôso kasev mba Yehova Aôndo a doo ve ishima a uma ve cii man ishima ve cii yô.—Ef. 6:6.

Yange m eren batisema yô, m za er tom u sôron atôônanongo ken kpentar u Rhodef Island la kuma anyom 16, nahan m zua azende a injaa kpishi. M umbur akaa a doon tsung a yange m er vea mbatamen mbagenev, mba m er tom vea ve imôngo la. Heela tseegh ga, m wuese mbatamen mba ningir sha, mba ve ngee je me fatyô u teren ve sha ati ati been ga, mba yange ve wasem la. Kam kwagh u civirigh kpishi er m er tom vea ior mba dooshima u hiihii u ve lu a mi sha Yehova la a ndôhôr ga la! Ken inyom i 1987 la, se mough se yem ken kpentar u North Carolina, se za er tom ape kwagh a hemba gban sha mbapasenkwagh la. Heen kpa se zua a azende a injaa kpishi. *

Ken uwer u Agusutu inyom i 2002 la, mo vea Susan se lumun u za eren tom vea tsombor u Betel u ken Patterson, tar u Amerika la. M er tom vea Gbaatom u Nengen sha Tomshiren. Susan di er tom shin ijiir i kiren akondo. Yange i doo un u eren tom ne kpen kpen! Maa mba ker uwer u Agusutu inyom i 2005 la yô, i tsuam m hingir môm ken Mbahemenev mba Shin Itine. Kpiligh mo iyol er mo di nahan kpa i nem tom ne yô. Yange cier kwase wam iyol kpishi sha zegetom u i nam la, kua ijende i se lu zenden la. Susan soo kwagh u purugh sha girgi la ga, kpa ka se shi purugh sha mi! Susan kaa ér mkaanem ma kasev mba Mbahemenev mba Shin Itine mbagenev ve ôr a na sha dooshima la, wase un, nahan un kange ishima u suen mo er un fetyô la cii. Shi mimi je ka kwagh u a er je la, nahan kwagh na doom je gande.

M ngu a ufoto kpishi ken afishi am mba ve gbem kwagh yô! Ka ve umbur mo akaa a injaa a m er ken uma wam la. M zua a averen a doon tsung sha u nôngon sha afatyô wam cii sha er Yehova una za hemen u doon mo ishima er sha hiihii la yô!