ANMGBIAN Nikolai Dubovinsky u a lu anmgbian u ngôm u nomso la yange nger kwagh u uma na ne anyom kar kpishi ga maa kpe. A ôr akaa a yange na un msaanyol man ishimanyian er tsegha iyol na sha ci u Yehova, sha u eren un tom, hemban je yô, shighe u i wa atabam sha tom wase ken ityar i ngise i yilan ér Soviet Union la. Er tagher a atsan man mbamtaver kpishi nahan kpa, a za hemen u civir Aôndo sha mimi her, shi mayange uma due un ishima ga. Er anngôm Nikolai yange a shi kaan ér un soo ér agumaior a ungwa kwagh u uma na yô, m soo mer me tsever ne akaa a vesen agen a yange er un yô. Yange i mar un ken inyom i 1926 la, hen tsombor ugen u u lu a kwagh a ve ga yô, hen angar ugen u lu ken kpentar ugen ken tar u Ukraine yô.

Anngôm Nikolai kaa ér: “Iyange sev hungwa av ken inyom i 1941 yô, anngôm u vesen Ivan za va a takerada u The Harp of God man u The Divine Plan of the Ages la, kua umagazin mba Iyoukura man antyakeradav mbagenev kpishi. M ôr i cica cii m bee. Yange kpiligh mo iyol u fan er i lu Diabolo a ve a mbamzeyol mba ken tar ne cii, i lu Aôndo ga yô. Yange m ôr ityakerada la kua ityakerada i Bibilo i Mateu man Marku man Luka kua Yohane la, m been yô, m mase kaven mer m zua a mimi. Maa m hii u pasen mbagenev kwagh u ishimaverenkeghen yam i m lu a mi sha kwagh u Tartor la sha gbashima. Yange m hen ityakerada la, m seer zuan a mfe u mimi, nahan sarem tsung u hingir Orshiada u Yehova.

“Yange m fa er a gba u me ya ican tsung sha ci u jighjigh wam u nan yô. I lu nôngon ityav hen shighe ne, man m lu a awashima u wuan or môm ga. Nahan m hii u kôron avur a Bibilo ken ityou, er Mateu 10:28 man 26:52 nahan, sha er me wa agoyol sha atsan a me lu tagher a mi la yô. M kange ishima mer a lu nyi je ia er kpa me civir Yehova sha mimi her, aluer ka ku je kpaa!

“M nyôron anyom 18 ken inyom i 1944 la yô, i kighir mo ér m nyôr shoja. Lu hiin yam u nengen a mbashiada mbagenev je la, lu agumaior agen a ve kpa i kighir ve ér ve nyôr shoja yô. Se cii se venda a mbavesen mba ken shoja inyigh i môm ér se za ityav ga. Er ishima vihi ve a vese yô, ve kaa ér, se mba yan kwagh ga, shi se time ahungwa gayô vea ta se a wua. Nahan kpa se cia ga, se kaa ser: ‘Se mba sha ikyev yen. Kpa nea er se nyi kpa, se per tindi u Aôndo a we ér, “De woo or ga” la ga.’—Eks. 20:13.

“Ken masejime yô, i yem a mo kua anmgbianev mbagenev uhar ken tar u Belarus, ér se za er tom ken ishule shi se sôron ayou a a vihi yô. Ka m umbur er yange m nenge a akaa a cier iyol a a er ken uitya, ken akôngo a gartamen u Belarus yô. Yange i ta ubom, ikyon hia gba sha gbenda. Ior mba i wua i ii ve ga, kua anyinya a a kpe mor kung yô, lu shin ahungwa man ken ikyô. Yange m nenge a uindyer mba gbuuka mba i undu her, kua avegher a igirgi i purugh i  i hia lu hen inya yô. Yange m nenge a kwagh u ior per atindi a Aôndo ve gema due ker la sha ashe a am.

“Ityav mbira bee ken inyom i 1945, nahan kpa, i kaa ér se za purusu anyom pue sha ci u se venda u nôngon ityav yum. Ken anyom atar a se hii tsan ken purusu la cii, se za mkombo shin se zua a ma takerada wase môm ga. Se va zua a anmgbianev mba kasev mbagenev, se lamen a ve sha uwashika. Ve kpa i va kôr ve i za wuhe ken afo a mbakwarev ér ve tsa ker anyom 25.

“Nahan kpa, ken mhii u inyom i 1950 la, i pase se, se hide ken ya. Shighe u m lu ken purusu la, ngôm man anngôm u kwase u kiriki Maria, hingir Mbashiada mba Yehova! Anmgbianev av mba nomso mba vesen utar mba ve lu a hingir Mbashiada ga la kpa, lu henen Bibilo. Er m lu pasen kwagh her kpoghuloo yô, dasenda mba gomoti soo ér shi vea kôrom a za wuhe. Nahan anmgbianev mba ve lu nengen sha tom u pasen kwagh la kaa ér m za wase tom u gberen ityakerada ken iyou igen i i maa shin inya yô. Shighe ne m lu anyom 24.”

“Mbashiada yange ve shi kaan ér, ‘Aluer u i wa atabam sha tom u Tartor sha tar yô, ua za hemen shin inya.’ (Anz. 28:28) Hen shighe ne nahan, ityakerada yase kpishi i lu gberen i myer ken ayou a i maa shin inya la. Ijiir i m hii eren tom ne her yô, lu ken iyou igen shin inya, hen ya u anngôm u vesen, Dmitry. Ashighe agen yange m due ken iyou ne m za mape ga je i kuma kasua uhar. Yange imenger i kenanjir i se tsaren la ia pir sha ci u ahumbe a ôôn nga ga yô, m hide m yav inya zan zan saa ahumbe a dedoo a a hide a iv ken iyou la.

“Iyange igen yô, anmgbian u m eren tom vea na imôngo yô pinem ér, ‘Nikolai, u er batisema vee?’ Er m civir Yehova kuma anyom 11 nahan  kpa, m lu a er batisema ga. Nahan a lam a mo sha kwagh ne, maa hen tugh mbura je, i erem batisema shighe u m lu anyom 26 la shin ber ugen. Anyom nga kar atar yô, i nam tom u civirigh ugen, m hingir môm ken Kômatii u Nengen sha Tom u Kwaghpasen ken Tar la. Hen shighe la, i tsua anmgbianev mbagenev ve kar ve hemen sha ityough ki anmgbianev mba ve lu hemen, mba i kôr ve i za wuhe la, nahan ve za hemen a tom u Tartor.”

“Tom u gberen ityakerada shin inya la yange u lu ican hemba u zan purusu ica je! Yange m palegh dasenda kuma anyom ataankarahar sha u me gberen ityakerada shin inya yô. Hen shighe ne cii, m kera zaan mbamkombo ga, nahan gba u me taver iyol yam ken jijingi. M nengen a mba hen tsombor wam shighe u m ze ve inya la tseegh, shi i kar a kar ve m za ye. Nahan cii kpa, ve kav er hii ve kwagh lu nahan yô, nahan ve taver mo ishima. Yange yinam ga, sha ci u ishima i nyian mo shi i gba u me eren kwagh sha kwaghfan hanma shighe. Yange se kegh iyol ser a lu nyi je kpa i er. Ikyav i tesen yô, aikighe ugen la dasenda uhar va hen ya u m lu tsan la, maa m tsuwe sha windou ken ijime i iyou yam, m yevese m tume shin ikyô. M za nyer ken sule ugen yô, m ungwa akaa lu karen mo hen ato hyuang hyuang. M va ongo imo i ugbuuka yô, m mase kaven er akaa la lu agbo a gbuuka yô! Môm ken mba ve lu zendan mo la henda nyinya, kerem sha mi zan zan agbo kar been ken gbuuka. Igbo i môm tam sha uwe. Mba zendem ka kom er ukilomita utaan nahan yô, m mase ndiir za yeren shin ikyô. Mba va ngur ôron mo ijir yô, i pasem ér dasenda yange ve kerem agbo 32!

“Er yange m tsa shin inya shighe gôgônan yô, iyol yam kungu hingir fuee. Or a nengen a mo tsô maa nan fa er yange m tsaan shin inya yô. Nahan ashighe kpishi m tsen iyol yam ken iyange. Shi yange m tôô angev shighe u m lu tsan shin inya la. Shighe ugen la, m fatyô u zan mkohol u hange hange ugen ga sha ci u awambe lu duen mo ken zwa man ken ahenga.”

“Sha iyange i Janawari 26, inyom i 1957 la, dasenda kôrom. Iwer ataratar ngi kar yô, atejir u vesen ken tar u Ukraine kurem ijir ér, i wuam sha zwa gbuuka, kpa er tar la kera lumun ér i wua or nahan ga yô, i kaa ér mo m yem purusu  anyom 25. Nahan anyom a kohol cii lu a wuhe se mba anigheni mba i kure se ijir la lu 130. Yange i yem a vese hen afo a mbakwarev agen, ape i wuhe Mbashiada mbagenev nôngo u kuman er 500 nahan la. Se cii se kohol iniongo kpuaa kpuaa myer se hen Iyoukura. Ordasenda ugen u kuran se la yange er umagazin asev mbagenev mba dasenda ngohol la cii yô, a kaa ér: ‘Aluer se de ne, ne mba ôron umagazin mban yô, or a fatyô a ven ga!’ Hanma iyange cii se er tom sha mimi, man ashighe kpishi se er u je i hemba kwagh u i kaa ér se er la. Nahan cii kpa, ordasenda u hemen afo la kaa ér: ‘Tom u ne lu eren la cii gba se kwagh ga. Kwagh u se soo yô, nyôr nen shoja.’”

Yange mba va pasen anngôm Nikolai ken afo a mbakwarev ken inyom i 1967 la yô, a za wase u nengen sha atôônanongo agen ken tar u Estonia kua gar ugen ken tar u Russia. Ken mhii u inyom i 1991 la, atejir hide nenge sha ijir i yange i ôr se ken inyom i 1957 la, nahan tume nguhar sha mi sha ci u kwagh lu u tesen ér yange se er iferkwagh ga. Hen shighe ne, i pase Mbashiada kpishi mba dasenda na ve ican kpoghuloo la i tuhwa. Ken inyom i 1996 la, Nikolai mough hen geri u lu la yem hen geri ugen u gba ica a ape vande lun la kuma ukilomita 500 yô, za yam ya u cuku ugen, nahan ken inyom i 2003 la, i maa Iyou i Tartor her. Nyian ne, atôônanongo ahar nga nyer mbamkombo ken Iyou i Tartor la.

Mo vea nomom se mba eren tom shin afishi a branci u Mbashiada mba Yehova u ken tar u Russia la. Ken uwer u Maaci inyom i 2011 la, Anngôm Nikolai va se inya sha kwa u masetyô, sha ci u iwer kar kpuaa maa saa ku. Mkaanem ma ôr se saan saan man yange ma kôr se ken ishima kpishi, a kaa ér: “Er m nenge hanma kwagh u a lu cii yô, me fatyô u kaan mer, iyange i sha utaankaruhar i ningir Yeriko la hii.” (Yos. 6:15) Nikolai yange saa ku sha anyom 85. Er yange ya ican kpoghuloo ken uma nahan kpa, a pase kwagh u uma na ken mkaanem man nahan, ér: “Saan mo kpishi er yange m tsua u civir Yehova shighe u m lu gumor la yô! Mayange m vaa afanyô sha kwagh la ga!”