Aver yem sha atineakaa

Aver yem sha mver u atineakaa

Eren Tom a Tahav mbu Nombor Wou U Lu a Mi la sha Inja

Eren Tom a Tahav mbu Nombor Wou U Lu a Mi la sha Inja

“Akaaôron a ken zwa wam . . . [a] lu kwagh u kuman We ishima, TERE.”—PS. 19:14.

ATSAM A A GBER YÔ, KA: 82, 77

1, 2. I kar tahav mbu nombor mbu lu a mi la sha usu nahan, ka sha inja sha ci u nyi?

KEN mhii u uwer u Oktoba, inyom i 1871 la, zegeusu u hemban vihin cii gba ken ikyô igen ken kpentar u Wisconsin, tar u Amerika. Usu la samber wua ior hemba 1,200, shi hia ikyon nôngo u kuman er biliôn uhar nahan. Alaghga lu igirgirdogo lu karen ve akaver a i kua kera, maa usu la hii ye. Kwagh ne zua sha mkaanem ma ken Yakobu 3:5 la vough, ér: “Nenge anusu kpeghee kpaa ka a nande ingbaikon yô.” Er nan ve orngeren Bibilo ne ôr mkaanem mara?

2 Yakobu pase er i hii ve a er injakwagh ne la ken ivur i sha 6 la wang. A kaa ér: “Nombor kpaa ka usu je.” Nombor tile sha ityough ki tahav mbu se lu a mi u ôron kwagh la. Kwaghôron wase una fatyô u vihin kwagh er usu nahan. Bibilo je kpa kaa ér, “ku kua uma mba ken tahav mbu nombor.” (Anz. 18:21) Nahan kpa, u ngu wer gba u se de u lamen sha ci u se mba cian ser alaghga se va ôr kwagh u vihin ga, di vough er usu kpa se de u keer ser adooga ua va hia kwagh yum ga nahan. Kwagh u a lu kwagh u vesen yô, ka u kôron iyol tsaha. Aluer se er tom a usu sha inja yô, se fatyô u jiidi kwaghyan a mi shin ôson gayô tsaren sha u nengen iwanger. Aluer se kôr nombor wase tsaha yô, se fatyô u eren tom a tahav mbu nombor u lu a mi la u wuese Aôndo shi wasen mbagenev.—Ps. 19:14.

3. Ka akaa atar a nyi se lu timen sha mi sha kwagh u iliam yase?

3 Aluer ka sha zwa se lamen shin ka sha ave kpa, tahav mbu Aôndo a ne se u pasen er ishima i lu se ker la kua mbamhen asev la ka iyua i kpilighyol. Se fatyô u eren tom a iyua ne sha u taver mbagenev ishima nena? (Ôr Yakobu 3:9, 10.) Se lu timen sha akaa a vesen atar ken kwaghôron wase, a yô ka: shighe u i doo u se ôr kwagh la, man kwagh u se ôr la, kua er se ôr kwagh yô.

SHIGHE U LAMEN

4. Tese ikyav i ‘ashighe a i doo u huan ving’ yô.

4 Se mba lamen ayange ayange, nahan kpa, ka hanma shighe cii i gbe u se lamen ga. Jighilii yô, Bibilo kaa ér, “shighe u huan ving” ngu. (Orpa. 3:7) Aluer se huan ving shighe u mbagenev ve lu lamen yô, tese icivir. (Yobu 6:24) Aluer se mba kôron nombor wase tsaha, palegh u samber a kwaghmyer yô, se lu eren kwagh sha inja man sha mkav. (Anz. 20:19) Shi aluer se kôr nombor wase tsaha shighe u or hii se yô, tese ér se mba eren kwagh sha kwaghfan.—Ps. 4:4.

5. Se tese iwuese sha iyua i Aôndo a ne se i lamen la nena?

5 Nahan kpa, Bibilo shi kaa ér, “shighe u lamen” ngu. (Orpa. 3:7) Aluer ijende you na u iyua i doon tsung yô, alaghga tsô u za koso i ape or a nenge a mi ga ze. Kpa u tese wer iyua la gba u kwagh sha u eren a i sha inja. Ka se tese iwuese sha iyua i lamen i Yehova a ne se la sha u eren tom a nombor wase sha kwaghfan. Se fatyô u eren kwagh ne sha u pasen er ishima i lu se ker la, shi pasen mbagenev mbamgbe asev shi taver ayol a ase asema shi wuese Aôndo. (Ps. 51:15) Se er nan ve se fa “shighe u [i doo u] lamen”?

6. Bibilo tese er i lu a inja u tsuan shighe u vough u lamen la nena?

6 Mkaanem ma i nger ken Anzaakaa 25:11 la, tese er i doo u se tsuan shighe u vough u lamen yô. Ma kaa ér: “Kwaghôron u sha shighe vough yô, ngu er atam a ikyon a zenaria a i we a shin agbande a azurfa nahan.” Sha mlu u atamaikyon a zenaria je, nga doon ashe. Nahan kpa ka a wa a shin gbande u azurfa yô, iyol i gbande la i na a seer doon ashe. Kape aluer se tsua shighe u a hembe doon cii u lamen ve, kwaghôron wase una hemba doon shi wasen je la. Nena yô?

7, 8. Anmgbianev asev mba ken tar u Japan yange ve dondo ikyav i Yesu sha u tsuan shighe u vough u vea lam sha kwagh u mnder u shin ku nena?

7 Alaghga kwaghôron wase la una lu kwagh u wasen or u se lu lamen a nan la, nahan kpa saa se tsua shighe u a hembe doon u lamen yô, gayô a wase nan ga. (Ôr Anzaakaa 15:23.) U tesen ikyav yô, ken uwer u Maaci, inyom i 2011 la, tar tenger shi mngerem sar avenge vihi ugeri ken vegher ugen u tar u Japan cica cii. Ior kpe hemba 15,000. Er Mbashiada mba Yehova ya ican vea mbagenev imôngo nahan kpa, ve er tom a hanma ian i i ve zua a mi la cii u surun mba ve lu zungwen la asema ken mkaanem ma Bibilo. Nahan kpa, ior mba hen haregh la kpishi lu mba eren kwaghaôndo u Mbabuda, nahan ve fa atesen a Bibilo ga kuaa shin ve fa di kpuaa tseegh tsô. Nahan anmgbianev asev nenge ér shighe u aahe ne sember eren, ior lu zungwen tsung la, doo u ôron ve kwagh u ishimaverenkeghen i mnder u shin ku ga. Yange ve er tom a iyua i Aôndo a ne ve i lamen la, u surun mba ve lu zungwen la asema shi pasen ve er i hii ve akaavihin tsung a eren ior mba ishôô la ken Bibilo.

8 Yesu yange fa shighe u gba u una huan ving yô, shi fa shighe u i doo u una lam yô. (Yoh. 18:33-37; 19:8-11) Shighe ugen la a kaa a mbahenen nav ér: “Akaa shim kpishi a ma M er ne yô, kpa ne kôr a cio hegen ga.” (Yoh. 16:12) Mbashiada mba ken tar u Japan mbara dondo ikyav i Yesu la. Aahe la eren anyom nga kar ahar man tiôn yô, anmgbianev mban er kyampen, na ior kwatakerada u Abaver a Tartor Namba 38, u Mbashiada lu nan ior sha tar cii, u lu a itinekwagh ér “Mbakpenev Vea Fatyô u shi Hiden Lun Umaa?” la. Hen shighe ne, anmgbianev mban nenge ér hemba doon u vea sur ior asema a loho u mnder u shin ku la, shi yange mbayaav kpishi ngohol kôpi u trak la. Aeren a ior man akaa a ukwaghaôndo ve tesen la kaha kpishi, nahan yô, gba u se er kwagh sha kwaghfan sha u tsuan shighe u i hembe doon u se lam a ior yô.

9. Ka aan a nyi nahan aluer se mba tsuan shighe u vough u lamen ve a wase kpishi?

9 Aan nga kpishi a i gbe u se fa shighe u i doo u se ôr kwagh yô. U tesen ikyav yô, alaghga or a ôr kwagh u doon se ga, shin er i lu awashima u nan la ga nahan kpaa. Zum u kwagh a er nahan yô, doo u se gbidye kwar se nenge aluer ka zegekwagh je, ka u se ungwa ato ga yô. Aluer gba hange hange u se ôr kwagh sha mi kpa, doo u se za lam a nan shighe u ishima i vihi se, shin adooga se za ôr kwagh dang la ga. (Ôr Anzaakaa 15:28.) Se kpa doo u se er kwagh sha kwaghfan shighe u se lu pasen ior asev mba ve fe mimi ga la kwagh yô. Se soo ser ve va fa Yehova, kpa gba u se wa ishima shi se tese kwaghfan. Aluer se mba tsuan asember a vough shi lamen sha shighe vough yô, vea kegh ato.

KWAGH U U ÔR YÔ

10. (a) Er nan ve i doo u se wa ikyô sha er se tsua asember a kwaghôron sha injaa? (b) Tese ikyav i kwaghôron u bo.

10 Mkaanem asem ma a tahav mbu nan or ishimavihin gayô surun nan ishima. (Ôr Anzaakaa 12:18.) Ior kpishi ken tar u Satan ne shi sha u ôron akaa a nan mbagenev ishimavihin. Mbahômonakaa na ior “hor nombor ve er sanker” nahan, shi “ve hôn avaan a ve” a a lu “kwaghôron u bo” la. (Ps. 64:3) Gba u Orkristu nana palegh ieren i bo ne. Ikyav i môm i “kwaghôron u bo” yô, ka u lamen a mbagenev ér i nyoon ve iyol, ôron kwagh a ve dang shin tesen ve ér ve gba kwagh ga. Ashighe kpishi mbagenev ka ve er nahan sha ci u ve soo u hômon kwagh, kpa fese nahan kwagh la a hingir ilyahan. Ieren i lamen a mbagenev ér i nyoon ve la, ka ityuhwanev mbi i gbe u Mbakristu vea “dugh” ken a ve kera yô. Ka sea hômon kwagh yô, kwaghôron wase a seer doon, kpa gba u se palegh to u nôngon ser se er mbagenev ve se sha u ôron akaa geseghee a a vihi mbagenev shin a a na vea hee la. Bibilo wa se kwagh ér: “Ma kwaghôron u dang a̱ de dugh ken zwa wen ga, saa di u doon u una fatyô u maan a maa kwagh ape kwagh a gbe sha mi yô, nahan mba vea ungwa kpaa vea zua a mlumun u sha mhôôn.”—Ef. 4:29, 31.

11. Ka nyi ia wase se u tsuan mkaanem ma voughlo?

11 Yesu yange tese ér,“ka sha m-iv u ken ishima man zwa u er kwagh ye.” (Mat. 12:34) Sha nahan yô, ka ken ishima ka se tsua mkaanem ma vough ma se ôr ye. Ashighe kpishi, ka kwaghôron wase ngu a tese gbenda u se nengen mbagenev mimi mimi ye. Aluer dooshima man mhôônom ma zungwen ngee ken a vese yô, a shi nan kpa kwaghôron wase una lu u doon man u nan mbagenev ishimataver.

12. Ka nyi igen kpa ia wase se u seer tsuan asember a voughlo?

12 Shi ka i gba u se nôngo kwagh ve se tsua mkaanem ma se ôr la sha inja ye. Tor Solomon u lu orfankwagh la je kpa, “a hen, a time,” sha er “una zua a akaaôron a dedoo, man kwagh u i nger jighilii yô, ka akaaôron a mimi je la.” (Orpa. 12:9, 10) Ashighe kpishi ka i taver we u zuan a “akaaôron a dedoo”? Aluer kwagh ngu nahan yô, a gba u u seer henen asember a kwaghôron. Gbenda môm u u er kwagh ne yô, ka u henen er i er tom a asember ken Bibilo man ken ityakerada yase la. Hen asember a u fe inja i a ga la. Kpa u hemban cii yô, hen u eren tom a asember sha gbenda u a wase mbagenev yô. Bibilo ôr kwagh u mlu u Yehova a Wan na Yesu ér: “Ter AÔNDO nam nombor u ior mba henen kwagh, sha u Me fa er Me suwe wen u a ver la, sha kwaghôron” u vough yô. (Yes. 50:4) Aluer se vande gbidyen kwar sha kwagh u se soo u ôron la yô, a wase se u zuan a akaaôron a dedoo. (Yak. 1:19) Se fatyô u pinen ayol ase ser, ‘asember ne a a pase kwagh u m soo u ôron la jighilii kpa? Or u m lu lamen a nan la nana ungwa asember a m tsough u ôron la nahan, a lu nan nena?’

13. Gba hange hange u kwaghôron wase una wanger sha ci u nyi?

13 Sha ayange a tsuaa la, Mbaiserael tôngon ikyor sha u kohol ior ijiir i môm, shin kaan a ve ér ve yem hen utenti vev gayô lôhôn shoja ityav. Bibilo maa tôô ikpamkor i kaan imo wang la kar sha kwaghôron wase u taver u kaven ga. Aluer i tôngo ikpamkor i lôhôn ushoja ityav, man i kaa imo wanger ga yô, ityav mbia bur ve. Nahan se kpa, aluer kwaghôron wase wanger ga, shin a taver u kaven yô, ior a fa inja na ga shi una tsume a ve. Kpa u ngu wer, u nôngon ser se ôr kwagh tiônôô shi i wanger la, ka u ôron kwagh sha ilyahan shin sha kwaghfan ga ze.—Ôr 1 Mbakorinte 14:8, 9.

14. Tese ikyav i kwaghôron u Yesu u taver ga la.

14 Yesu yange ver ikyav i hemban cii i tsuan mkaanem ma vough. Ikyav i tesen yô, nenge ase mkaanem nam ma ma lihi ga, kpa ma doo tsung, i nger ken Mateu ityough 5 zan zan 7 la. Kwaghôron u Yesu yange cimin u kaven ga, shi lamen a ior sha ishimavihin shin ôron kwagh u una nyoon ve iyol ga. Kpa a ôr kwagh wang, sha gbenda u taver ga, er a kôr mbaungwan a na ken ishima yô. U tesen ikyav yô, zum u lu kaan a ior ér ishima i de nyian ve sha kwagh u kwaghyan u ayange ayange ga la, a pase ve er Yehova a koson inyon i sha yô. Tôôn mba ve lu ungwan a na la karen sha inyon yô, a kaa ér: “Ne ne hemba i inja tsung je gaa?” (Mat. 6:26) Nenge imba mkaanem ma kundunyol, ma wanger shi koron ken ishima ne sha wono! De se time sha kwagh u vesen u sha utar ken kwaghôron wase.

ER U ÔR KWAGH YÔ

15. Gba u se lamen kundu kundu sha ci u nyi?

15 Gbenda u se er kwagh la ngu a inja vough er kwaghôron wase la nahan. Shighe u Yesu lam ken shinagoge u ken Nasareti u lu ijiir na la, “kpiligh [ior] iyol sha akaaôron a dedoo a a dugh ken zwa Na yô.” (Luka 4:22) Kwaghôron u kundu kundu ngu a doo ior u ungwan, shi tesen ér nombor wase ngu a tahav ga ze. Jighilii yô, kwaghôron wase u kundu kundu la ngu a hemba mgbeghan ior. (Anz. 25:15) Se fatyô u dondon ikyav i Yesu la sha u lamen kundu kundu man sha icivir shi wan ikyo sha mnenge u mbagenev. Shighe u Yesu nenge er ikpelaior nôngo tsung ér ia va ungwa akaaôron a na yô, mhôônom kôr un, nahan a “hii u tesen ve akaa kpishi.” (Mar. 6:34) Zum u i laha Yesu je kpa, mayange a ôr kwagh dang ga.—1 Pet. 2:23.

16, 17. (a) Se fatyô u dondon ikyav i Yesu la shighe u se lu lamen a mba hen tsombor shin mba se ye ijende a ve kôôsôô ken tiônnongo la nena? (Nenge foto u a lu sha mhii u ngeren ne la.) (b) Tese ikyav er kwaghôron u kundu kundu ngu a wase yô.

16 Shighe u se lu lamen a or u se fe nan tsembelee yô, ka i lu se ican kpishi u lamen a nan kundu kundu man sha kwaghfan. Alaghga se kera wa ikyo sha gbenda u se lamen a nan la ga. Kwagh a fatyô u lun nahan shighe u se lu lamen a or u hen tsombor wase shin or u se ye ijende a nan kôôsôô ken tiônnongo yô. Yesu yange nenge ér un ngu vea mbahenen nav kôôsôô yô, kwagh la na un ian i lamen a ve dang-na? Mayange ga cii! Zum u mbadondon un mba ve lu a na kôôsôô mban gba anyiman sha kwagh u or u nan hembe ken ve la kpa, Yesu kôôm ve kundu kundu shi a tese ve ikyav sha wanye u kiriki. (Mar. 9:33-37) Mbatamen vea fatyô u dondon ikyav i Yesu la sha u wan ior kwagh “sha ishima i legh legh.”—Gal. 6:1.

17 Aluer or ôr kwagh u vihin se je kpa, se gema se ôr kwagh a nan kundu kundu yô, kwagh u dedoo una due ker. (Anz. 15:1) Ikyav i tesen yô, imbakwagh ne yange i er kwase ugen u lu yesen wan u nomso tswen yô. Wan na u lu hian a hia ne lu civir Yehova sha mimi ga. Anmgbian u kwase ugen u mhôônom kôr un a na yô, va kaa a ngô u wan ne ér: “Vihi kpishi er i hembe u u tsahan wan ne nahan.” Ngô la hen sha mkaanem mara kpuaa, maa a kaa ér: “Ka mimi, wan ne ngu ngohol ityesen hegen ga, kpa me gba uwer ga. Se per Armagedon tsô se nenge; mea fatyô shin a hembam kpaa.” Gbenda u ngô u wannomso la lam kundu kundu ne na ve lu ken bem her, shi er wan la ta ato ungwa iliam la yô, ishima taver un. A kav er ngô na a yen ishima sha kwagh na ga yô. Kwagh ne mgbegha wan la undu azende na a bo la. Shighe kar yô, a er batisema shi va er tom shin Betel kpaa. Nahan yô, sea lu vea anmgbianev asev shin tsombor wase gayô mbavannya kpa, doo u hanma shighe yô, kwaghôron wase una ‘luun u doon, u i we bar sha mi’ yô.—Kol. 4:6.

18. Aluer se dondo ikyav i Yesu la shighe u se lu lamen yô, kwagh la una wase se u eren tom a tahav mbu nombor wase u lu a mi la sha inja nena?

18 Tahav mbu se lu a mi u lamen, pasen mbamhen asev man er i lu se ken ishima la ka kwagh u kpilighyol. Yô, se dondo nen ikyav i Yesu la sha u tsuan asember man shighe u vough u lamen, shi nôngon ôron kwagh kundu kundu. Se er nahan yô, tahav mbu nombor wase la mbua sur mba se lu lamen a ve la asema shi se er tom a mi u wuese Yehova, u a ne se iyua i doon tsung i lamen la.