Kav Jighjigh Ve U Nan La

Eliya Lu Tsevaa shi Gba Uwer u Keghen Ga

ELIYA yange soo u lun tswen, eren msen hen Ter na u sha la. Kpa ikpelaior i í kase un la sember nengen er a er msen usu due sha yô, nahan ve kpishi ve lu a na ikyooso ikyooso sha u a lumun ve yô. Lu u Eliya una vande eren tom ugen u taver tsung, una been yô una kôndo sha ityough ki Uwo u Karmel una za er msen hen Yehova. Lu u una lam a Tor Ahaba.

Mlu u iorov mba uhar mban lu kposo kpishi je. Ahaba yange huwa ikyondo i civirigh i tor, lu or u wan hua, u yange venda Aôndo shi tsoghul ishima sha kwagh ga yô. Eliya di gema huwa ikyondo-tom i profeti; a shi nan kpa lu ikyondo i elemee i sha ikyôvough ki inyam shin i tume i sha ice rakumi shin ice ivo. Un lu or u taver ishima, u mimi man u jighjigh kpaa. Kwagh u iorov mba uhar mban er ken iyange i í zurum u been ne pase mlu ve ken igbar. *

Lu iyange i kwagh u vihin tsung er Ahaba man mbacivir Baal mbagenev yô. I tese ken igbar er kwaghaôndo u akuraior agen, u Ahaba vea Torkwase na Yesebel va a mi ken tartor u ikwe pue i Iserael la lu u aiegh yô. Yange i pon Baal ér ka gbilinkwagh u mimi ga. Uprofeti mba aôndo u lun a uma ga ne, genger amo yila aôndo ve, vine amar shi tôndo ayol a ve avav ér a̱ ungwa ve kpa kan shio u tindin a usu ér u nande nagh vev kura. Baal fatyô u waren uprofeti nav 450 mba ve kuma ku la sha zwa u sanker ga. Kwagh ugen kpa ngu u Baal yange kan shio u eren yô, man lu u ica a gba ga tsô á tese myen na ne hanma or nana nenge. Uprofeti mba Baal zamber un je hemba anyom atar ér a̱ nôô ura, icegh i í za ken tar u Iserael la i bee, kpa Baal kan shio u eren kwagh ne. Lu u ica a gba ga tsô Yehova una tese mhembe na sha u nôôn ura.—1 Utor 16:30–17:1; 18:1-40.

Kpa Yehova una er kwagh ne hanma shighe? Man Eliya una er nyi sha shighe u Yehova una lu a nôô ura ga laa? Kwagh u orjighjigh ne er la tese se nyi? Se time nen sha kwagh u i nger ken 1 Utor 18:41-46 la sha er se zua a mlumun sha mbampin mban yô.

Eliya Eren Msen Kpoghuloo

Eliya yange kohol Ahaba kaa a na ér: “Kôndo, za ya kwagh, ma kwagh, gadia ihuran i zegeura ngi.” (Ivur 41) Tor u bo ne hen kwagh ken akaa a yange er sha iyange la je he? Bibilo pase jighilii ga, nahan kpa kwagh u i er ken Bibilo heen ne tese ér yange gema ishima shin zamber a profeti ne ér a̱ er msen hen Yehova a de un isholibo na ga. Ahaba yange mough “kôndo sha u za yan kwagh shi man kwagh kpaa.” (Ivur 42) Eliya di er nena?

“Kpa Eliya kar za unde sha ityough ki Karmel; a gure inya, a kuma ishigh hen anu na.” Ahaba kôndo yem u za yan kwagh, Eliya di zua a ian i una za er msen hen Ter na yô. Nenge er ivur ne i pase iyolhiden a mi ijime i Eliya yô; yange tume a anu inya, maa suwa ityough inya je ishigh nagh bende sha anu na. Eliya lu eren nyi? Se ker a ker ahaba ga. Yakobu 5:18 kaa a vese ér Eliya er msen sha u ura u nôô icegh la i bee yô. Ka nahan ve er msen ne sha ityou ki uwo u Karmel ye.

 Yehova yange vande kaan ér: “Mo kpaa me nôô ura shin tar.” (1 Utor 18:1) Nahan Eliya er msen ér awashima u Ter na ne a̱ kure sha mi. Yesu kpa yange va tese mbadondon un anyom dubu môm ken hemen ér ve eren msen sha u awashima u Aôndo a kure yô.—Mateu 6:9, 10.

Kwagh u Eliya er ne tese se kwagh u msen kpishi je. Hemba gban Eliya ishima u awashima u Ter na a̱ kure sha mi vough. Zum u se lu eren msen yô, doo u se umbur ser: “Ka sea sôn nyityô kwagh u a lu sha ishima Na vough yô, A ungwa se.” (1 Yohane 5:14) Sha kpôô yô, gba u se fa kwagh u a lu ishima i Aôndo sha er se er msen hen a na una ungwa se yô—kwagh ne gema ka ityôkyaa i dedoo i se henen Bibilo ayange ayange yô. Sha mimi yô, Eliya kpa yange soo ér icegh la i bee sha ci u ican i ior nav lu yan la. Shi alaghga lu wuese Yehova kpishi sha ivande i a nenge Yehova er sha iyange la la. Se kpa gba u se eren msen sha ci u mkpeyol u mbagenev shi se eren msen u wuese Aôndo kpaa.—2 Mbakorinte 1:11; Mbafilipi 4:6.

Yange Lu a Vangertiôr shi Lu Tsevaa Kpaa

Eliya na jighjigh ér Yehova una kure icegh la, kpa gema fa shighe u Yehova una er kwagh ne ga. Tsô profeti ne er nyi shighe u Yehova lu a nôô ura ga laa? Nenge kwagh u i er ken ivur i sha 43 ne: “A kaa a wanakiriki na er: Kôndo za nenge vegher u shin zegemnger. Tsô a kôndo, a za jinge, a kaa er: Ma kwagh ngu ga. A kaa er: Za, zan zan [i] kuma kwa taankaruhar.” Kwagh u Eliya er ne tese se akaa ahar. Hiihii yô, profeti ne lu a vangertiôr ér Yehova una kure icegh la. Kwagh ugen yô, lu tsevaa.

Yange sar Eliya u nengen a ikyav i tesen ér Yehova ngu eren kwagh u kuren icegh la, nahan a tindi wanakiriki na ér a kôndo ape una fatyô u nengen ica yô, a za nenge aluer ma ikyav ngi sha kwavaôndo i tesen ér ura ngu sôôn nôôn yô. Wanakiriki na za hidi yô, a ôr un kwagh a taver iyol ga cii, a kaa a na ér “Ma kwagh ngu ga.” Kwavaôndo wanger sha mi wang, abeen lu ga. U nenge a kwagh u taver we sha kwagh nee? A lu u umbur yô, Eliya sember ôron a Tor a Ahaba ér: “Ihuran i zegeura ngi.” A er nan man profeti ne una ôr kwagh nahana? Gadia ibeenegh ki ura tsô lu sha kwavaôndo ga.

Eliya yange lan ityendezwa i Yehova er la ga. Er lu profeti u Yehova shi tile sha ityough nagh kpaa yô, a na jighjigh ér Aôndo na una kure mkaanem nam man kpee. Eliya lu a vangertiôr kpishi, je yô lu er ngu ungwan er ura u lu nôôn kera kpaa. Kwagh ne umbur se kwagh ugen u i ôr ken Bibilo ér Mose yange er yô. I kaa ér: “A taver ishima er ngu nengen a u i nengen a Na ga la nahan.” Kape we kpa u lu a Aôndo ikyooso ikyooso laa? Aôndo er akaa kpishi a se fatyô u nan un jighjigh imba ne shi nan uityendezwa nav kpa jighjigh yô.—Mbaheberu 11:1, 27.

Shi nenge ase er Eliya yange lu tsevaa yô. Yange tindi wanakiriki na, kwa môm shin kwa  har tseegh ga, kpa lu kwa taankaruhar! Alaghga tsô wanakiriki la vôr a ityom i Eliya lu tindin un sha kwagh môm môm gbem ne, kpa er sar Eliya u nengen a ikyav i tesen ér ura ua nôô yô, a gba uwer ga cii. Wanakiriki ne ze kwa u sha utaankaruhar la yô, a kaa ér: “Nenge, anibeen ngu duen shin zegemnger kpuaa er ikyevwe i or nahan.” (Ivur 44) Nenge ase ken ishima you er wanakiriki la a nalegh uwegh a lu tesen mlu u anibeen u a dugh sha kwavaôndo vegher u Zegemnger u Tamen la sha ikyevwe na yô. * Alaghga tsô anibeen u wanakiriki la nenge a mi la lu un ma kwagh u injaa ga. Kpa Eliya yô, ibeenegh kira lu un kwagh u injaa kpen kpen. Nahan a ôr wanakiriki na kwagh u una er fese yô, wener: “Mough, za kaa Ahaba wer, sôr ikyekye you, sen sha er ura ua yisa u ga yô.”

Sha ingin kpa Eliya ver se ikyav i dedoo kpen kpen. Se kpa se mba hen shighe u Aôndo a sôôn eren kwagh u kuren awashima na yô. Eliya yange kegh shighe u icegh ia bee yô; mbacivir Aôndo nyian di mba keghen shighe u tar u ú hôngor ne ua kure yô. (1 Yohane 2:17) Gba u se za hemen u lun tsevaa sha shighe u Yehova Aôndo a lu a tim tar ne ga ne, vough er Eliya kpa er nahan. Wan u Aôndo, Yesu wa mbadondon un kwagh ér: “Yô, kuran nen, gadia ne fa iyange i Ter wen Una va la ga.” (Mateu 24:42) Kwaghôron u Yesu ne tese ér mbadondon un vea lu ken mlan sha kwagh u shighe u mkur una va yôô? Ei, gadia Yesu ôr  akaa kpishi a tesen er tar ua lu sha ayange a mkur una mgbôghom la. Hanma wase nana fatyô u henen kwagh u ikyav i ‘mkurtar’ ne.—Mateu 24:3-7. *

Hanma vegher u ikyav la yô, tese se wang ér mkurtar mgbôghom. Ikyav ne kuma i ia mgbegha se se er kwagh torough torough kpa? Eliya yange nenge a anibeen sha kwavaôndo tseegh kpa na jighjigh ér Yehova sôôn nôôn ura. Profeti u jighjigh ne yange va ahengee?

Yehova Ne Ior Nav Mkpeyol shi Veren Ve Doo Doo Kpaa

Avur a a er kwagh u Eliya la za hemen ér: “Tsô tem dôghôô yô, kwavaôndo ile dimii sha abeen kua ahumbe, zegeura gba. Tsô Ahaba henda ikyekye, yem ken Yesereel.” (Ivur 45) Ura maa hii u kohol fele fele. Er wanakiriki u profeti ne lu ôron Ahaba loho ne zan a mi ave la je ibeenegh kira samber, kwavaôndo ile dimii. Zege uraahumbe gba karen. Tsô ura hii u nôôn, icegh i i za ken tar u Iserael anyom atar man tiôn la maa kure. * Ikpoghonya i ken tar la ma mngerem ma uram mara cica cii. Er ura la nôô kpishi yô, ifi u Kishon va iv poo, a shi nan kpa mngerem kua a awambe a uprofeti mba Baal mba i wua la. Mbaiserael mba hembanato mbara kpa i na ve ian i been a akaabo a mcivir u Baal va a mi ken tar ve la kera.

Sha mimi yô, Eliya yange lu veren ishima ér kwagh a lu nahan! Ahaba una gema ishima a de u civir Baal kpa? Kwagh u er sha iyange ne la lu kwagh u vesen u yange ma wase Ahaba ma gema ishima yô. Se fa kwagh u Ahaba lu henen ken ishima hen shighe la ga. Bibilo kaa di tsô ér “Ahaba henda ikyekye, yem ken Yesereel.” Kwagh u er sha iyange ne la tese un kwaghfan je he? Yange kange ishima ér una gema inja kpa? Akaa agen a a mase eren sha iyange ne la tese ér Ahaba er kwagh nahan ga. Er tugh ile nahan kpa, Ahaba man Eliya lu a mem ga.

Profeti u Yehova ne mough gba yemen sha gbenda shon môm u Ahaba yem la. Lu gôgô gbenda, ime kpa wa hen shighe la shi ndôhôr inya kpaa. Kpa kwagh u kpilighyol gema er.

“Uwegh ku TER lu sha Eliya, a fiir ikyondo shin iwenge, a yevese a kar Ahaba sha hemen zan zan hen hunda u Yesereel.” (Ivur 46) Ikyav tese wang ér “uwegh ku TER” lu sha Eliya, lu wasen un sha gbenda u kpilighyol. Yesereel yange gba ica kuma er umai 20 nahan, man Eliya kpa gande iyol hen shighe la. * Tôô ken ishima wer u nenge a profeti ne kôr gôgô ikyondo na la fiir shin iwenge sha er una yevese sha ishima na yô; maa a hii ayem sha gbenda u amgbiôr ngee sha mi la, a yevese a za kohol ikyekye i tor henda la je a kar i!

Kwagh ne yange una doo Eliya kpen kpen! Tahav mbu lu a mi hen shighe la, mbu alaghga mbu hemba mbu lu a mi shighe u lu iyev la yange mbu a na a saan un iyol je a gande. Kwagh ne umbur se kwaghôron u profeti u a er kwagh u shighe u tar ua lu Paradiso ve mbajighjigh vea lu gbong gbong, a agee iyol la. (Yesaia 35:6; Luka 23:43) Er Eliya lu yevese yemen sha gbenda u amgbiôr ngee sha mi la, a fa ken ishima tsô ér Ter na, Yehova Aôndo u mimi tswen la lumun un!

Yehova wa iyol kegh kegh u veren ior nav doo doo. Nahan aluer se nôngo kpoghuloo ser se zua a averen shon yô, se vaa afanyô ga cii. Doo u se lu tsevaa er Eliya nahan, se ver nen ishima sha er se nenge akav a tesen er Yehova a sôôn eren kwagh ken ashighe a bo a se lu ker ne yô. Atôakaa nga kpishi a se fatyô u nan uityendezwa mba Yehova jighjigh er Eliya kpa er nahan, gadia ngu “Aôndo u mimi” je.—Pasalmi 31:5.

[Footnotes]

[Box/Picture on page 13]

Icegh i i za sha ayange a Eliya la kuma shighe nena?

Profeti u Yehova Eliya yange kaa a Tor Ahaba ér icegh i i za ken tar la ica gba la ia kure. Yange ôr kwagh ne ken “inyom i sha utar” la, a shi nan kpa anyom atar ne hii shighe u Eliya hii yôôn ér ura ua kera nôô ken tar u Iserael ga la. (1 Utor 18:1) Eliya ôr kwagh ne ica gba ga maa Yehova nôô ura. Alaghga mbagenev vea kaa ér anyom atar lu a bee ga tsô icegh la kure, sha nahan yô, i kuma anyom atar ga. Kpa Yesu man Yakobu kaa a vese ér icegh la za kuma “anyom atar man iwer ataratar.” (Luka 4:25; Yakobu 5:17) Kwagh ne tese ér Bibilo ôr kwagh zwa môm gaa?

Mayange ga. Yange a kuman inyom yô, ura u kera nôô ken Iserael ga je i kuma er iwer ataratar nahan. A shi nan kpa yange kuma shighe u fam ua hii kpa ura lu nôôn sha won ga, lu zum ne Eliya va mase ôron Ahaba ér icegh ia za ken tar la ye. Sha nahan yô, a fatyô u kaan ér ura de u nôôn iwer ataratar ken ijime cii ve Eliya mase yôôn icegh ken tar la ye. Nahan ken “inyom i sha utar” i Eliya va yôô ér ura ua hide a hii u nôôn la, icegh la za je kuma er anyom atar man tiôn nahan. Nahan shighe u ior cii kohol hen Uwo u Karmel sha u vea fa or u nan lu Aôndo u mimi la, “anyom atar man iwer ataratar” la bee hen shighe la cica cii.

Hide hen ase sha shighe u Eliya yange hii zan hen Ahaba za ôr un ér ura ua kera nôô ken Iserael ga la. Ior mba ken tar la yange ve na jighjigh ér Baal “ngu a tahav sha abeen” nahan ka aôndo u una nôô ura, fan ua gba je ne. Nahan er ura lu nôôn fele ga yô, alaghga ve gba henen ér: ‘Baal ne yô ngu je kpa? Una nôô ura hanma shighe?’ Nahan shighe u Eliya kaa ér ura ua kera nôô ga, avure kpaa aa kera gba ga saa sha imo na la, ishima yange ia vihi mbacivir Baal kpen kpen.—1 Utor 17:1.

[Credit Line]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est

[Picture on page 12]

Msen u Eliya la tese ér sar un tsung u nengen er Aôndo una er ishima na yô