Kav Jighjigh Ve U nan

Yange Er Kwagh sha Kwaghfan

ABIGAIL yange nenge gumor ugen nyian ashe ikyôr. Lu kunden ikyarikyase iyol man lu ikyaa je. Kwaghbo yange nangem ashe, gadia mbautyaav 400 lu van sha gbenda, man awashima ve yô lu u va wuan nomsombaiorov mba hen ya u Nabal, nom u Abigail la kpee je. Sha ci u nyi?

Lu Nabal hii iyongo ye. Yange er kwagh a ior mbagenev sha tswam man sha ilyahan, man lu inja na je. Kpa kwa ne yô, Nabal kpera imange, gadia a laha lu kurutya u mbautyaav nav fa ityav, soo un kpishi shi ungwan un yô. Lu hen shighe ne, wanakiriki u Nabal ugen, u̱ alaghga kuran un ilev yô, va hen Abigail ye. Man yange na jighjigh ér Abigail una er mhen u waren ve cii. Kpa kwase môm di nahan nana yange ikyumutya nyi?

De se vande tôvon nen sha kwagh u kwase u yange fa kwagh yum ne. Ka an yange nan lu Abigail? Iyongo ne yange i hii nena? Man jighjigh na u nan la tese se nyi?

‘Fa Kwagh Mimi, Shi Doo Ashe Kpaa’

Nabal yange kuma sha Abigail ga cii. Kwase u Nabal ne lu kwase jim jim, kpa nom u Abigail ne gema lan kwagh je hundu sen. Inyaregh yô, Nabal lu a mi. Nahan nengen ér un ngu or u injaa kpen kpen, kpa mbagenev gema nengen ér ngu nyi oro? Taver kpishi u zuan a orgen u Bibilo i puu nan er Nabal nahan yô. Man inja iti na i Nabal la ér, “ibumegh.” Kpa lu iti-mar na laa, shin lu di iti-iyongo i ior ii un sha ci u inja na laa? Yange a̱ lu iti-mar na shin iti-iyongo kpa, kwagh u se fe yô, iti ne kôr un. Nabal yange “wa tswam kpishi, aeren a na doo ga.” Lu or u nzughul a ior shi hunden msôrom, nahan ior cian un shi ve soo kwagh na ga.​—⁠1 Samuel 25:​2, 3, 17, 21, 25.

Abigail gema lu inja kposo. Inja i iti na ér, “Terem Er Kwagh u Nan Un Msaanyol.” Uter kpishi ka vea mar wan u kwase nana doo ashe yô, i saan ve iyol, kpa uter mba fan kwagh yô, ka inja i dedoo i wan ve la i hembe nan ve msaanyol ye. Ashighe kpishi kasev mba kuman ashe, shin nomso mba doon ior mba fe lun a aeren a dedoo er, mkav man kwaghfan man ishimataver shin jighjigh nahan ga. Kpa Abigail lu nahan ga. Bibilo kaa ér lu kwase u “fan kwagh mimi, doo ashe kpaa.”​—⁠1 Samuel 25:⁠3.

Alaghga a taver mbagenev nyian u fan er i hii ve gumkwase u lun a mkav ngula nahan yange hingir u vôson imba gbilinor ngula nahan la. Umbur wer, sha ashighe a tsuaa la, lu mbamaren naan wan ve u kwase nom ye. A lu mbamaren mba Abigail yange ve tese un nom la ga kpa, ve fa kwagh sha mi. Mbamaren mba Abigail yange ve lumun ivaa ne shin ve na wan ve nom ne sha ci u Nabal lu a kwagh ave shi lu shagbaor yumuu? Lu ibanave i na ve, ve er kwagh nahan ye shinii? A lu nyi je kpa, inyaregh ki Nabal kira wase un u lun nom u injaa ga.

Mbamaren mba fan kwagh ka ve tese ônov vev kure kure sha u ve fa er ivaa i lu kwagh u icivirigh yô. Mba kighir ônov vev mba ne ornyar ga, shi mba kighir ve ér ve hii ishiôr iyev, shighe u ve lu a kuma u eren akaa a mbaganden ve eren ga la ga. (1 Mbakorinte 7:36) Nahan kpa, shighe kar u Abigail una hen sha akaa ne. A lu nyi je yange i na ve vôso Nabal kpa, gema kange ishima ér una er kwagh u dedoo ken mlu na u ican la.

 “A Nyoon Ishima A Ôr Kwagh a Ve Caver Caver”

Nabal yange er kwagh u seer Abigail ican. Or u yange laha la, lu ityagheror Davidi. Davidi lu wanakiriki u Yehova u jighjigh, u profeti Samuel shighe un mkurem sha u tesen ér Aôndo tsua un ér a̱ va tema tor sha ityough ki Saulu yô. (1 Samuel 16:​1, 2, 11-13) Davidi lu ken taaikyôngo vea mbautyaav nav iorov 600, mba yange ve ungwan un yô, gadia lu yevese Tor Saulu u lu gban un iyuhe shi soo u wuan un kpaa la.

Nabal yange lu ken gar u Maon, kpa gema eren tom ken gar u Karmel, ikyua a Maon, man a shi nan kpa lu a inya i sule ken Karmel. * Agar ne lu a agungu a lun shough shough, aa iyôngo yaan toho her yô, man Nabal gema lu a iyôngo 3,000. Inya lu kpishi hen ningir la i i kaha i ga yô. Zege taaikyôngo u Paran gema lu vegher u ken imbusutariyan. Vegher u sha ityoughkitaregh di gbenda lu u zan shin Zegemnger u Bar la. Gbenda ne kar ken taaikyôngo u lun a apev man ubar kpaa. Lu hen ningir-tar ne Davidi man ior nav lu nôngon a uma, keren kwagh u vea ya shi wan ishima a atsan atô kposo kposo ye. Er ve lu hen ijiir ne yô, ve zuan a agumaior a yange shiren ornyar Nabal la hanma shighe.

Mbautyaav mba Davidi mba ve lu ken ican kpishi ne yange ve er a mbakuranilev mbara nena? Yange vea soo yô, ma ve lu iin iyôngo la kure kure, kpa ve er nahan ga. Ve gema ve lu wasen u kuran a kura Nabal iyôngo kua mbashiren un mbara. (1 Samuel 25:​15, 16) Iyôngo man mbakuranilev yange ve tagher a akaabo kpishi. Sha ayange la inyamkyume de ishar. Shi ijiir la lu ikyua a ikighirtar i Iserael i ken imbusutariyan la, nahan lu ijiir i mbanumungbenda mba ken akuraior agen ngohol ior akaa sha igyosugh hanma shighe yô. *

A shi nan kpa, lu kwagh u ican kpishi u koson nomsombaiorov mba Davidi mba ve lu ken deserti ne. Nahan iyange igen yô, Davidi tindi mbayev pue hen Nabal sha u ve za pine un iwasen. Davidi tindi ve sha shighe u dedoo. Lu sha iyange i ember, sha shighe u tôndon iyôngo aive, man shighe ne lu shighe u ior naan mbagenev akaa shi eren uiniongo yô. Davidi shi yange pine iwasen ne sha icivir je, shi tindi ishughun kpaa. Yange kaa ér un ngu “wan” u Nabal, alaghga ôr nahan sha u nan Nabal icivir, gadia lu tamen a na ica je. Nahan Nabal er nena?​—⁠1 Samuel 25:​5-8.

Yange ishima vihi un kpishi! Gumor u se er kwagh na sha mhii u ngeren ne la, yange ôr Abigail kwagh u za hemen yô, ér, Nabal “nyoon ishima a ôr kwagh a ve caver caver.” Nabal, or u wan bo kpishi ne, gba ôron kwagh genger genger ér una fatyô u tôôn bredi na man mngerem nam kua inyam na i un senge la nan ve ga. Yange naha Davidi tar ér ngu ma kwagh ga, shi ngu er kpan u nan yevese ter u nan nahan. Alaghga mnenge u Nabal la lu kwagh môm a mnenge u Saulu, u yange kôr Davidi ihyom la. Un man Saulu cii ve lu a mnenge u Yehova ga. Davidi doo Aôndo ishima, nahan sha ishigh ki Aôndo yô, Davidi lu kpan u hembanato ga, kpa lu tor u Iserael u ken hemen.​—⁠1 Samuel 25:​10, 11, 14.

 Zum u mbayev mba Davidi tindi ve ityom ne va ôr un imo i Nabal yô, ishima gba un awambe. Tsô a na wada ér, “Hanma or nana̱ kange sanker u nan iwenge.” Davidi kpaa kange sanker na iwenge maa mough vea mbautyaav iorov 400 sha u za tan num sha ya u Nabal. Yange bum ér una tim nomsombaiorov mba hen ya u Nabal cica cii. (1 Samuel 25:​12, 13, 21, 22) Davidi vihi ishima lu sha ityôkyaa, nahan kpa gbenda u yange gema lu tesen ishimavihin na ne lu shami ga. Bibilo kaa ér: “Iyugh i or yô, ngi ve a perapera sha ishigh ki Aôndo ga.” (Yakobu 1:20) Kpa, Abigail una gema a yima ya na nena?

“I̱ Wuese Kwaghfan Wou”

Se vande nengen er Abigail hii u keren gbenda u sôron mzeyol u lu inya ne yô. Yange kegh ato, kpa nom na Nabal yô er nahan ga. Wanakiriki ve la yange ôr ér Nabal “ka gbilinor je, gande u á ôr kwagh a na.” * (1 Samuel 25:17) Kwagh er vihi yô, Nabal nengen ér un ngu shagbaor ngee gande, nahan soon u keghen ato ga. Nyian kpa, mbamoron iyol de ishar. Nahan kpa, gumor la yange fa ér Abigail ngu inja kposo, alaghga lu nahan ve va kohol un a mzeyol ne ye.

Abigail hen sha kwagh ne shi er kwagh sha mi ave ave la je. Bibilo kaa ér, “tsô Abigail tôô ikpenbredi deri uhar fefa.” Avur a Bibilo a a er se kwagh u ya u Nabal ne pase kwa inyiin ér Abigail er kwagh “fefa.” Yange tôô kwaghyan kpishi sha ci u Davidi man ior nav. Kwaghyan ne lu ikpenbredi man wain man iyôngo man alakema u kaan man atam a wain a ombor kua azen a atam a tur kpaa. Sha mimi yô, Abigail yange fa akaa aa á lu a mi hen ya na yô, shi lu kwaseya jim jim, vough er kwase u injaa u yange i va pase kwagh na ken takerada u Anzaakaa la nahan. (Anzaakaa 31:​10-31) Yange na mbayev nav mbagenev akaayan ne ér ve hemen, un gema lu van ve ijime. “Kpa” Bibilo kaa ér, “a kaa nom na Nabal kwagh môm ga.”​—⁠1 Samuel 25:​18, 19.

Kwagh ne tese ér Abigail yange taver orya na ityough shinii? Mayange ga. Nabal nzughul a wanakiriki u Yehova u i shighe un mkurem la, man lu u alaghga kwagh ne una va a ku sha ior mba ishôôgh mba hen ya u Nabal kpishi. Abigail yange una tem a tema nahan, ma ya ibo er nom na nahan shinii? A lu nan je kpa, yange gba u una hemba wan Aôndo ikyo a nom na.

Abigail za ica ga tsô maa asegh sha Davidi kua ior nav mbara. Tsô shi a er kwagh fefa; a hungwa sha jaki fefa, maa a gure sha ishigh ki Davidi. (1 Samuel 25:​20, 23) A gba mi ôron kwagh a Davidi a ishima na cii, zamber un kpoghuloo ér a̱ zungwe nom na man ya na cii mhôônom. Lu nyi i na ve kwaghôron na kôr Davidi ken ishima yumu?

Yange ngohol ibo sha kwagh u nom na er la shi zamber a Davidi ér a̱ de un kwaghbo. Shi pase sha mimi ér nom na ka ibumeor, er iti na nahan, man alaghga ôr nahan sha u tesen ér imba or ngula nahan, ka or u orcivirigh Davidi una tsaha keng la ga. Shi a pase wang ér Davidi ngu angahar a Yehova, ngu nôngon “ityav mbi TER.” Shi yange ôr kwagh u tesen ér a fa ityendezwa i Yehova er a Davidi ér una na un tor la. A kaa ér: “Yehova . . . Una ver u tor sha Iserael” kpee je. Heela tseegh ga, yange kaa a Davidi ér a̱ de eren kwagh u una lu a ibo i awambe ga, shin kwagh u una ‘vaa afanyô sha mi’ ken hemen kpaa ga. Alaghga lu kwagh u imoshima i bo i Davidi una lu a mi la je lu  ôron nahan ye. (1 Samuel 25:​24-31) Kwaghôron na ne lu u kundunyol shi kôron ken ishima kpaa!

Tsô Davidi er nena? A ngohol kwagh u Abigail va un a mi la shi kaa ér: “I̱ wuese TER Aôndo u Iserael, u A tindi u nyian er ú va keghem gbenda ne! I̱ wuese kwaghfan wou shi i̱ wuese we iyol you kpaa; we u u yangem ike i awambe nyian” ne. Davidi wuese un sha er a mough fefa, a va ngohol un sha ishimataver yô, shi pase er a yange un ike i awambe kpaa yô. Tsô Davidi kaa a na ér, “hire hen ya wou doo doo,” shi a seer mkaanem man a iyol hiden ijime ér: “M ungwa imo you.”​—⁠1 Samuel 25:​32-35.

“Kpan Wou u Kwase Ngun”

Yange mba kur iliam, hanma ve yemen kwagh u nan yô, Abigail za hemen u henen sha kwaghôron ve la; shi nenge a mkposo u orjighjigh Davidi, u lu or u fan kwagh la a nom na u lu ipilaor la. Kpa yange zer henen sha inja i dang i nom na gbem ga. Bibilo kaa ér: “Abigail hide hen Nabal.” Yange hide hen nom na a ishima i taver ér, er un lu kwase na yô, una za hemen u eren ityom na sha afatyô na cii. Yange gba u una ôr nom na kwagh u iyua i un ne Davidi kua ior nav la. Nom na lu a ian i fan kwagh sha mi. Shi ityôkyaa igen i yange gba u una ôr un keng yô, lu sha ci u a̱ de za ongo kwagh u kwase na er sha u waren un kua ya na la sha zwa u orgen, nahan a̱ gema a̱ ya kunya kpishi ga. Nahan cii kpa, gema fatyô u ôron un ave ave la ga. Yange lu eren iniongo er ka iniongo i tor nahan, shi lu hunden msôrom tsung.​—⁠1 Samuel 25:⁠36.

Abigail shi er kwagh sha ishimataver man sha kwaghfan, gadia a ôr un ma kwagh ga zan zan kpernan pepe, shighe u kera lu hunden msôrom ga la. Hen shighe la una fatyô u kaven kwagh u kwase na una ôr un la, nahan kpa, er lu or u nyoon ishima kpishi yô, alaghga ishima ia vihi un a kwase na kpishi. Nahan cii kpa, Abigail za kohol un ôr un hanma kwagh cii. A shi nan kpa, hen ér nom na una vihi ishima a na kpishi, alaghga je yô, una gbidye un a gbidye kpaa. Kpa nom na gema tema ape lu la gigh gigh, tenger ga cii.​—⁠1 Samuel 25:⁠37.

Kanyi yange i er unu? “Ishima na . . . hume, a hingir er iwen nahan.” Alaghga yange kpe vegher môm. Nahan kpa, lu ayange pue ken ijime va mase kpen ye, man kpe lu angev kpee ga. Lu “TER tsaha Nabal maa . . . kpe” ye. (1 Samuel 25:38) Aôndo woo un yô, ivaa i Abigail i vihin tsung ne maa kure. Er Yehova a woo noov mba vihin kwagh nyian ga nahan kpa, kwagh ne tese ér noov mba ve nzughul shin ve gbidyen kasev vev cii Yehova ngu nengen kwagh u ve lu eren la cica cii. Shighe na una kuman yô, una tsaha ve kpee je.

Abigail shi yange zua a injar igen kpaa, lu mkur u ivaa i bo la tseegh ga. Davidi ongo ku u Nabal yô, a tindi ér i̱ za kaa Abigail yô, sar un pe vôson un. Nahan a Abigail kaa ér, “kpan wou u kwase ngun, ka kpankwase u una ôôn mbayev mba terem angahar tsô.” Sha kpôô yô, yange gema inja na i dedoo la sha ci u gba u una hingir kwase u Davidi ga. Yange kaa ér una lu kpan u mbayev mba Davidi! Bibilo shi kaa ér yange er kwagh fefa, kwa ne di lu u wan agoyol za kohol Davidi!​—⁠1 Samuel 25:​39-42.

Er vôso Davidi nahan cii kpa, za hemen u tagher a mbamzeyol her tsô; yange ve ban a mbamzeyol ga. Davidi vande lun a kwase ugen, iti na ér Ahinoam, man sha mimi yô ivaa i ikpela ukase la lu kasev mba jighjigh mba sha ayange la kwagh u ican kpishi. Bee kera yô, Davidi lu a hingir tor hen shighe la ga; lu u una tagher a mbamzeyol man atsan atô kposo kposo cii ve, una mase civir Yehova sha iaven i tor la ye. Kpa er Abigail lu vea Davidi man lu wasen un shi suen un sha akaa kposo kposo shi va hingir u maren un wan u nomso kpaa yô, Abigail kav er un er nom u wan un ikyo shi kuran un kpaa yô. Sha shighe ugen la, Davidi war un sha ikyev i mbanumungbenda mba yange ve kôr un ve yem a na uikyangen yô! (1 Samuel 30:​1-19) Nahan Davidi dondo ikyav i Yehova Aôndo, un u kasev mba jighjigh, mba taver asema shi fan kwagh er Abigail nahan ve doo un ishima shi a we ve ikyo kpaa la.

[Ngeren mba shin kpe]

[Foto u sha peeji 23]

Abigail lu kwase u keghen ato a mbagenev, lu er nom na nahan ga

[Foto u sha peeji 24]

Abigail yange lam a Davidi a iyol hiden ijime man sha ishimataver kua kwaghfan kpaa