NGEREN U PASEN KWAGH U UMA U OR
M Kungu Ican kpa M Gema M Ngu Yôughyôugh ken Jijingi
Terem vea ter na yange ve tsaan ken iyou igen i i maa i bee ga yô; hen angar ugen ken toho, ken tar u Moldova. I marem hen ijiir la ken uwer u Disemba, 1939. Ken mhii u kwavanyom u 1930 la, terem vea ter na ve hingir Mbashiada mba Yehova. Ngôm kpa va nengen ér terem u vesen hemba fan Bibilo a orhemen adua u hen gar la yô, a hingir Kwaseshiada.
Shighe u m lu anyom atar la, i va kôr terem man anmgbian u terem u nomso u kiriki, kua terem u vesen i yem a ve ken afo a mbakwarev ér ve venda u wan ave sha ityav mbi nôngon yum. Lu terem tseegh hide uma ye. Ken inyom i 1947, shighe u i nôngo Ityav mbi Tar Cii mbi sha Uhar i bee kera la, terem hide hen ya, kpa gema sombo igyôndo ijime. Shin er gba iwan nahan kpa, yange tile sha jighjigh u nan her dông.
AKAA GEMA KEN UMA WASE KPOO
Shighe u m lu anyom ataankaranyiin la, i ta tsombor wam ave ikyôr, kua Mbashiada mba ken Moldova uderi imôngo, i yem a vese ken tar u Siberia. Sha iyange i Julai 6, 1947 la, i wa se shin umato mba kuran ibua ikyoon, i yem a vese ica je, hemba ukilomita 6,400. Se tsa yemen sha gbenda zan zan ayange 12 nga kar yô, i za tile a vese hen tashan u girgidogo, hen gar u Lebyazhe. Udasenda mba hen ijiir ne lu her lu keghen se a kegh. Her ave ave je, i pav se ker kpuaa kpuaa, i samber a vese hen ijiir la cii. I gema anmakeranta ugen u lu gbilin yô hingir ya u kwe wase la. Yange se vôr shi asema yuhwa se kpishi. Ngôkwase ugen lu wan icam shin ikyer; lu icam i Mbashiada dugh shighe u i lu nôngon Ityav mbi Tar Cii mbi sha Uhar la yô. Fese je maa ior cii dondo un gba wan icam shon, ér:
“Yange i yem a anmgbianev kpishi ken ajiir a icaa je.
I yem a ve vegher u ken imbusutarimese man sha ityoughkitaregh.
I kure ve ijir ér i̱ er ve atsan sha ci u ve lu eren Aôndo tom yô, shi sha ajiir la, ve wa ishima a atsan a i ver u wuan ve sha mi la.”
Shighe kar yô, se gba zan mbamkombo mba timen ken Bibilo sha hanma iyange i Lahadi, hen ijiir igen i yange i gba ica je kuma er ukilomita 13 nahan yô. Yange se mough sha use, man ashighe kpishi i lu shighe u i ndôhôr je i ker ken akuhe yô, nahan i gba u se zende angahar sha senou. Se iorov 50 shin akunduahargber kar se nyôr mkombo ken anyou u hogholoo. Yange se hii mkombo sha icam i môm shin ahar gayô atar. A kuren ican yô, i er msen u kôron ken ishima, maa i gba mi pinen mbampin sha akaa a ken Bibilo shi nan mbamlumun. Yange se er kwagh ne i kuma er ihwa i môm nahan. Shi se seer wan atsam shi pinen mbampin sha akaa a ken Bibilo shi nan mbamlumun. Mkombo ne yange a seer taver jighjigh u nan wase kpen kpen!
SE TAGHER A MBAMTAVER MBAGEN
Ken inyom i 1960 la, i pase Mbashiada mba yange i yem a ve ken tar u Siberia la cii i tuhwa. Shin er se kungu ican nahan kpa, m kôrcio u hiden zan ken tar u Moldova, ape m za zua a gumkwase ugen, u i yilan un ér Nina la, mbamaren nav man mbamaren mba ngô na kpa lu Mbashiada mba Yehova. Ica i kera gba ga tsô se vôso ayol a ase, maa se hide se yem ken Siberia. Nahan ken inyom i 1964 la, se mar Dina, wan wase u kwase. Ken inyom i 1966 la di se mar Viktor, wan wase u
nomso. Anyom nga kar ahar yô, se mough se yem ken tar u Ukraine, se za nyôr anyou u cuku ugen hen gar u Dzhankoy, gar ne gba ica a gar u Yalta kuma er ukilomita 160 nahan, ken icile i Crimean la.Yange i cir tom u Mbashiada mba Yehova ken icile i Crimean la, di vough er i cir u ken tar u Soviet Union jimin cii nahan. Kpa yange i cir tom wase gbang gbang ga, shi i lu tôvon se a ican kpoghuloo ga. Nahan Mbashiada mbagenev de u civir Yehova sha gbashima. Ve nenge ér ve ya ican ken tar u Siberia kpishi, nahan doo u vea er tom hen shighe ne kpoghuloo vea lu a kwagh sha er a wa kundun ve iyol yô.
AKAA A DEDOO ER SE
Sha iyange i Maaci 27, 1991 la, tindi lumun a tom wase ken tar u i yilan u hen shighe la ér Soviet Union la jimin cii. Fese je maa i wa iyol i eren mkohol u vesen u ayange ahar, sha ajiir ataankarahar ken tar la cii. Lu u se za u hen gar u Odessa ken tar u Ukraine, u lu u a hii sha iyange i Agusutu 24 la. Yange m za nyôr hen ijiir la shighe u shi uwer môm u a er mkohol ne yô, sha er me wase u sôron agirigi u bol u sha angahar, u lu u a er mkohol ne her la yô.
Hanma iyange se er tom pepe zan zan tugh, nahan ashighe kpishi se tsa sha ubenci mba ken agirigi la. Mbashiada mba Yehova mba kasev sôr ajiir a memen, a a kase agirigi la cii hingir wang. Ihyôghonough mbi yange se haa kera la yuhwa je kuma er ukilogram 7,000 nahan. Anmgbianev mbanengen sha kwagh u ajiir a tsan zende ken gar la cii ker ayou a tsan ver sha ci u iorov 15,000, mba yange i ver ishima ér vea za mkohol ne yô. Maa se va ungwa ibaver igen i doon ga kpoo!
Sha iyange i Agusutu 19, shighe u mase shin di ayange ataan tsô mkohol wase u vesen una hii la, i kôr pesiden u tar u Soviet Union (USSR), Mikhail Gorbachev, shighe u za memyol hen ya na yô. Maa i wuhe un hen ya na ikyua a gar u Yalta, ape yange se lu la ikyua ikyua. Maa i venda ér se de kera eren mkohol wase la ga. Mba yange ve lu wan iyol i van mkohol la maa gba yilan afishi a nengen sha kwagh u mkohol, pinen ér, “Se er nena sha kwagh u ubôôsu kua agirgi a dogo a se vande kimbin inyaregh sha mi laa?” I er mbamsen sha kwagh ne kpoghuloo, nahan mbanengen sha kwagh u mkohol ne kaa a ve ér, “Gba van nen tsô!”
Yange i za hemen u wan iyol sha mkohol shi eren mbamsen. Afishi a nengen sha kwagh u kwaghhendan maa gba keghen mbavan mkohol mba yange ve mough sha ajiir kposo kposo ken tar u Soviet Union la gbenda, tôôn ve yemen a ve sha ajiir atsan a yange i ver sha ci ve la vough vough. Hanma iyange pepe yô, mba ken Kômatii u Mkohol ve undu afishi a ve, ve za lam a mbautahav mba hen gar la zan zan ve hide tugh, kpa idyu i kor ga.
YEHOVA UNGWA MBAMSEN ASEV
Sha iyange i Agusutu 23, shighe u mase shin di iyange i môm tsô mkohol una hii la, mba ken Kômatii u Mkohol za hide a ibaver i dedoo ér: I lumun ér se er mkohol! Kper nan, se mba we icam i hiin mkohol shi mba eren msen u hiin kera yô, kwagh u yangen se iember kera lu ga. Mba kur mkohol sha iyange i Sati yô, se hide se lu her zan zan aikighe coo, se lu lamen a ior shi kôron azende a he. Lu Mbakristu mba jighjigh u nan ve taver je ve tagher a ameen a hemban taver cii kpa ve tile her dông yô.
Er i er mkohol la anyom a kar i hembe 22 hegen ne, nongo u Yehova seer zan hemen kpishi ken tar la. I maa Ayou a Tartor ken tar u Ukraine cii tser, shi ingyegh ki mbapasenkwagh ki yange lu iorov 25,000 ken inyom i 1991 la seer hemba iorov 150,000 hegen!
M NGU YÔUGHYÔUGH KEN JIJINGI HER
Se mba vea tsombor wase hen anyou u yange se tsaan her hen gar u Dzhankoy la. Ior mba hen ijiir ne kuma er 40,000 nahan hegen. Shin er shighe u se hide ken Siberia ken inyom i 1968 la, icombor i Mbashiada lu hen gar ne kpuaa tseegh nahan kpa, atôônanongo nga hen gar u Dzhankoy la hegen ataratar.
Tsombor wam kpa seer ngeen. Hegen se mba ikyov i inyiin, ka mo vea kwase wam, man ônov asev, man ônov vev, man ônov mba ônov vev. Se ikyov i inyiin ne cii se mba uma her, shi se mba civir Yehova.