1, 2. а) Худай Адам ата нәхили совгатлары берди? б) Худай Адам ата нәме үчин аял яратды? (Макаланың башындакы сурата середиң).

ЕХОВА Ери белли бир ниет билен, ягны адамларың яшамагы үчин яратды (Иш. 45:18). Худайың илкинҗи ярадан адамы кәмилди. Ехова оңа аҗайып өйи, ягны Эрем багыны совгат берди. Адам ата Эрем багындакы улы агачлара, сиңңин акян дерялара ве ойнап йөрен хайванлара сын эдип, гөр, нәхили леззет аландыр! Эмма оңа өрән бир ваҗып зат етенокды. Ехова: «Адама екелик ягшы дәл, оңа өзүне лайык көмекчи ярадайын» дийди. Соңра Худай адамы агыр ука гидерип, онуң бир гапыргасыны алды ве ондан «аял яратды». Адам ата укудан оянанда, өрән бегенендир! Адам ата: «Ине, сүеги өз сүегимден, тени өз тенимдендир» дийди (Гел. чык. 2:18—23).

² Аял — Худайың Адам ата берен аҗайып совгадыды. Ол Адам атаның кәмил көмекчиси болды. Шейле-де аяла чага догурмак мүмкинчилиги берилди. «Адам аялына Хов дийип ат дакды. Чүнки Хов әхли яшаянларың энеси болды» (Гел. чык. 3:20). Олара кәмил адамлары дүнйә индирмек мүмкинчилиги берилди. Худай илкинҗи әр-аяла, гөр, нәхили үйтгешик совгат берди! Нетиҗеде, бүтин ер йүзи Җеннете өврүлип, кәмил адамлардан долмалыды.  Олар ер йүзүндәки әхли җанлы-җандарларың аладасыны этмелидилер (Гел. чык. 1:27, 28).

3. а) Адам ата билен Хов эне Худайың берекетлерини алмак үчин нәме этмелидилер, эмма нәме болды? б) Биз хайсы сораглара середерис?

³ Адам-ата билен Хов эне Худайың берекетлерини алмак үчин Ехова гулак асмалыды ве онуң хөкүмдарлыгына табын болмалыды (Гел. чык. 2:15—17). Шейле этмек билен, олар Худайың ер бабатдакы ниетини амала ашырып билердилер. Гынансак-да, олар «көне йылан» дийлип атландырылан Шейтаның тәсирине дүшүп, Худая гаршы гүнә этдилер (Ылх. 12:9; Гел. чык. 3:1—6). Бу питнечилик аяллара нәхили тәсир этди? Гадымы дөвүрде Худая гуллук эден аяллар нәмелери этдилер? Хәзирки месихчи уялара нәме үчин «әгирт бир гошун» дийилйәр? (Зеб. 68:12).

4. Илкинҗи әр-аялың эден гүнәсине ким җогапкәрди?

⁴ Адам ата питнеде өзүни аклаҗак болуп: «Мивәни Сениң маңа берен аялың алып берди. Мен хем ийдим» дийди (Гел. чык. 3:12). Адам ата диңе бир гүнәсини боюн алмазлык билен чәкленмән, эйсем, гүнәни Ехованың берен аялының ве сөйгүден долы Худайың үстүне атҗак болды! Адам ата-да, Хов эне-де гүнә этди. Эмма оларың эден гүнәсине Адам ата җогапкәрди. Шол себәпли Павлус ресул: «Бир адам (Адам ата) аркалы гүнә ве гүнә аркалы өлүм дүнйә гирди» дийди (Рим. 5:12).

5. Адамларың Худайдан өзбашдак яшамагы нәмәни субут этди?

⁵ Шейтан илкинҗи әр-аялы Ехованың хөкүмдарлыгына табын болмак герек дәл дийип ынандырды. Шейлеликде, хөкүмдарлык бабатда шу ваҗып сораг орта атылды: «Ким хөкүмдарлык этмәге хаклы?» Бу сорага эбедилик җогап бермек үчин, Худай адамлара өзбашдак яшамага вагт берди. Ехова мунуң говулыга элтмеҗекдигини билйәрди. Асырлар бойы адамларың өзбашдак яшамагы диңе ызлы-ызына бетбагтчылык гетирди. Гечен асырда болан урушларда 100 миллиона голай адам өлди. Оларың миллионларчасы бигүнә эркек адамлар, аяллар ве чагаларды. Нетиҗеде, «Ынсаның... догры әдим басмагы ыгтыярында дәлдиги» субут эдилди (Ер. 10:23). Гөршүмиз ялы, биз Ехованың хөкүмдарлыгына табын болмалы (Сүлейманың тымсаллары 3:5, 6-нҗы аятлары окаң).

6. Көп ерлерде аяллара нәхили гараярлар?

⁶ Шейтаның голы астындакы дүнйәде эркек адамларам, аялларам эҗир чекйәр (Ваг. 8:9; 1 Яхя 5:19). Эмма көпленч аяллара залымлык эдип, ёвуз дарашярлар. Бүтин дүнйәдәки аялларың 30 гөтерими янёлдашы я-да ойнашы тарапындан урлуп ве зорланып эҗир чекйәр. Кәбир дөвлетлерде эркек адамлар улалансоң, несил довам этдирйәр ве гарташан ата-энесиниң хем-де баба-мамасының аладасыны эдйәр дийип, олара айратын үнс берйәрлер. Башга ерлерде болса, гыз догланда халамаярлар. Шол себәпли гыз чага огландан көп аборт эдилйәр.

7. Худай эркеклере-де, аяллара-да нәхили башлангыч берди?

⁷ Аяллара залымлык эдилмеги Худая ярамаяр. Ол аяллара адалатлы гараяр ве олара хормат гойяр. Муны Ехованың Хов энәни говы хәсиетлер билен, кәмил эдип ярадандыгындан билсе боляр. Ол Хов энәни Адам ата гул болмак үчин дәл-де, көмекчи эдип яратды. Шол себәпли Мукаддес Язгыларда ярадылышың алтынҗы гүнүниң ахырында: «Худай өз  ярадан затларының җуда говудыгыны гөрди» дийилйәр (Гел. чык. 1:31). Хава, Ехованың «ярадан затлары җуда говуды». Ол эркеклере-де, аяллара-да говы башлангыч берди!

8. а) Шу гүнлер адамларың хәсиетлери нәхили? б) Гечмишде Худай кимлери голдады?

⁸ Эрем багында туран питнеден бәри, эсасанам, гечен асырда эркек адамларың ве аялларың хәсиети өңкүден-де хас эрбетлешди. Мукаддес Язгыларда «соңкы гүнлерде» залымлыгың көпелҗекдиги өңүнден айдылыпды. Шу гүнлер адамларың эдйән яманлыкларының көпелендиги себәпли, «кын пурсатларда» яшаярыс (2 Тим. 3:1—5). Эмма бүтин тарыхың довамында «Реб Худай» оңа иман эдип, канунларына гулак асан ве онуң хөкүмдарлыгына табын болан эркекдир аяллары голдады (Зебур 71:5-и окаң).

9. Тупанда нәче адам халас болды ве нәме үчин?

⁹ Худай Нух пыгамбериң гүнлеринде залым дүнйәни Тупан билен ёк эденде, санлыҗа адам халас болды. Эгер Нух пыгамбериң доганлары ве җигилери шол вагт дири болан болса, оларам Тупанда гарк боландыр (Гел. чык. 5:30). Тупанда халас боланларың ярысы эркек адамды, ярысы аялларды. Олар: Нух ве онуң аялы, үч оглы хем-де үч гелниди. Олар Худайың ислегини ерине етирип, оны разы эдендиги үчин халас болдулар. Хәзирки миллиардларча адамлар шол халас болан секиз адамың несиллеридир (Гел. чык. 7:7; 1 Пет. 3:20).

10. Ехова вепалы гуллукчыларының аялларыны нәме үчин голдады?

¹⁰ Йүзлерче йыл геченсоң, Ехова вепалы гуллукчыларының аялларыны хем голдады (Яхуда 16). Олар хич хачан дурмушындан зейренмейәрди. Ыбрайым пыгамбериң аялы Сара Ур шәхериндәки аматлы яшайшыны ташлап, ят ерде гелмишек болуп, чадырда яшаяндыгы үчин хүңүрдемейәрди. Ол Ыбрайымы сылаярды ве оңа «Баяр» дийип йүзленйәрди (1 Пет. 3:6). Шейле-де Ребека барада ойланып гөрелиң. Ехова оны Ысхага совгат берди. Ол говы аял боланы үчин, Ысхак «оны сөйди... эҗесиниң өлүми үчин чекйән хасратындан көшешди» (Гел. чык. 24:67). Бизем шу гүнлер арамызда Сара ве Ребека ялы Худая вепалы аялларың бардыгына өрән бегенйәрис!

11. Ысрайыллы гөбек энелер нәдип батыргайлык гөркездилер?

¹¹ Ысрайыллылар Мүсүрде гулчулыкда боланда, оларың саны барха көпелйәрди. Шол себәпли фыровн ысрайыллыларың оглы догланда, оларың әхлисини өлдүрмеги табшырды. Эмма гөбек энелере гөзегчилик эдйән ысрайыллы аяллар Шипра ве Пуга чагалары өлдүрмедилер. Себәби олар Еховадан горкярдылар. Шол себәпли Худай оларың машгаласына берекет берди (Мүс. чык. 1:15—21).

12. Дебора ве Ягел нәме үчин өвгә мынасып?

¹² Ысрайыл сердарларының хөкүм сүрйән дөврүнде Дебора атлы пыгамбер аял барды. Худай оны голдаярды. Дебора Барагы ысрайыл халкыны душманларындан азат этмәге хөвеслендирди ве оңа көмек этди. Дебора кенганлыларың үстүнден газанылҗак еңшиң шөхратының Барага говушмаҗакдыгыны пыгамберлик этди. Гайтам, Худай кенган гошунының серкердеси Сисераны «бир аялың элине» бермелиди. Дебораның айдышы ялы, Сисераны өзге миллетден болан Ягел атлы аял өлдүрди (Сер. 4:4—9, 17—22).

13. Мукаддес Язгыларда Абыгайыл барада нәме айдыляр?

¹³ Б. э. өң ХI асырда Абыгайыл атлы Худая вепалы аял яшапды. Абыгайылың  янёлдашы Набал гөдек, ярамаз ве акылсыз болса-да, онуң өзи пайхаслы аялды (1 Шам. 25:2, 3, 25). Давут Набалың адамларыны гораярды. Бир гүн Давут адамларыны иберип, Набалдан иер-ичер ялы зат бермегини сораяр. Эмма Набал «олары кемсидип», хич зат бермейәр. Шонда Давут гахарланып, Набалы ве онуң адамларыны өлдүрмекчи боляр. Абыгайыл муны эшидип, Давуда ве онуң адамларына иер-ичер ялы зат берйәр. Шейдип, ол Давуды ган дөкмекден саклаяр (1 Шам. 25:8—18). Давут Абыгайыла: «Шу гүн мени саңа душуран Ысрайыл Худайы Реббе алкыш болсун!» диййәр (1 Шам. 25:32). Набал өленден соң, Давут Абыгайыла өйленйәр (1 Шам. 25:37—42).

14. Шаллумың гызлары нәхили ише гатнашдылар ве шу гүнлер уялар шонуң ялы нәхили ишлере гатнашярлар?

¹⁴ Б. э. өң 607-нҗи йылда Бабыл гошуны Иерусалими ве онуң ыбадатханасыны вейран эденде, энчеме эркекдир аяллар хем-де чагалар өлди. Б. э. өң 455-нҗи йылда Нехемяның ёлбашчылыгында Иерусалимиң диварлары дикелдилди. Дикелдиш ишине гатнашанларың арасында хәким Шаллумың гызлары хем барды (Нех. 3:12). Олар бу гара ише хөвес билен гатнашдылар. Биз шу гүнлерем Патышалыгың гурлушык ишлерине шатлык билен гатнашян энчеме уяларың гадырыны билйәрис!

15. Худай Меръеме нәдип хормат билдирди?

¹⁵ I асырда ве ондан бираз вагт өң яшан кәбир аяллара Ехова гуллук этмәге аҗайып мүмкинчилик берилди. Оларың бири Меръем атлы гызды. Ол Юсуп билен адагланан болса-да, энтек оңа дурмуша чыкманка, мукаддес рух аркалы гөврели болды. Худай нәме үчин Меръеми Исаның эҗеси эдип сайлады? Себәби Меръемиң Ехованың кәмил Оглуны чагалыкдан тербиеләп билер ялы, Худая ярамлы хәсиетлери барды. Эйсем, ер йүзүнде яшан иң бейик адамың эҗеси болмак улы хормат дәлми нәме?! (Мат. 1:18—25).

16. Исаның аяллара болан гарайшыны мысал аркалы дүшүндириң.

¹⁶ Иса аяллара өрән мәхирли гараярды. Гелиң, бир мысала середелиң. Он ики йыллап ган акмадан эҗир чекен бир аял мәрекәниң арасындан гечип, Исаның ызындан баряр ве онуң гейимине элини дегирйәр. Иса оны язгарман, мәхир билен: «Гызым, иманың саңа шыпа берди. Саг-аман гит-де, дердиңден ачыл» диййәр (Мар. 5:25—34).

17. Б. э. 33-нҗи йылының Пентикост гүнүнде нәхили гудрат болды?

¹⁷ Кәбир аяллар Исаның шәгирди болуп, Иса ве онуң ресулларына хызмат этдилер (Лука 8:1—3). Б. э. 33-нҗи йылының Пентикост гүнүнде 120-ә голай шәгиртлере Худайың мукаддес рухы инди. Оларың арасында эркек адамларам, аялларам барды (Ресулларың ишлери 2:1—4-нҗи аятлары окаң). Мукаддес рухуң инҗекдиги өңүнден пыгамберлик эдилипди. Мукаддес Язгыларда: «Мен (Ехова) хер бир ынсаның үстүне Өз рухумы дөкерин. Пыгамберлик эдер огулдыр гызларыңыз... Шол гүнлерде Мен Рухумы... дөкерин хатда гуллардыр гырнакларың үстүне» дийилйәр (Ёвел 2:28, 29). Пентикост гүнүнде болан шол гудрат аркалы Худай питнечи ысрайыл халкындан йүз өврүп, рухы «Ысрайылы» голдаяндыгыны гөркезди. Рухы Ысрайыла эркек адамларам, аялларам дегишлиди (Гал. 3:28; 6:15, 16). I асырда Худая гуллук эден аялларың арасында хош хабарчы Филипусың дөрт гызы хем барды (Рес. иш. 21:8, 9).

18, 19. а) Худай эркек адамлара-да, аяллара-да хакыкы сежде билен баглы нәхили иши ынанды? б) Мезмурчы хош хабары вагыз эдйән уялары нәхили суратландырды?

¹⁸ 1800-нҗи йылларың ахырында бирнәче эркек адамлар ве аяллар хакыкы сежде билен гызыкланып башладылар. Олар Исаның айдан пыгамберлигини бизиң гүнлеримизде илкинҗилер болуп берҗай этдилер. Иса шейле дийипди: «Патышалык барадакы бу Хош Хабар хемме миллетлере гүвәлик хөкмүнде дүнйәниң әхли еринде вагыз эдилер, ахырзамана шонда гелер» (Мат. 24:14).

¹⁹ Мукаддес Язгылары өвренйәнлериң кичи топары көпелип, хәзир 7 900 000-ден говрак Ехованың Шаятлары бар. 11 300 000-ден говрак гызыкланан адамлар болса, Ятлама агшамына гелдилер. Көп юртларда Ятлама агшамына гатнашанларың аглабасы аялларды. Шейле-де бүтин дүнйәде долы вагт гуллук эдйән бир миллиондан говрак вагызчыларың көпүси уялардан ыбарат. Худай вепалы аяллара мезмурчының шу сөзлерини ерине етирмәге мүмкинчилик берди: «Таңры буйрук берйәр; оны (хош хабары) җар эдйән аяллар — әгирт бир гошун» (Зеб. 68:12).

20. Машгала ве шахсы окувында нәхили темалары өвренсек пейдалы болар?

²⁰ Элбетде, биз шу макалада Мукаддес Язгыларда агзалян Худая вепалы аялларың әхлиси барада гүррүң эдип билмейәрис. Эмма биз олар барада Мукаддес Язгылардан я-да эдебиятларымыздан окап билерис. Меселем, биз Рутуң вепадарлыгы барада ойланып билерис (Рут 1:16, 17). Шейле-де Мукаддес Язгыларың Эстер китабыны ве ол барада макалалары окасак, иманымызы беркидерис. Биз шейле темалар барада машгала окувымызда пикир алышсак пейдалы болар. Эгер биз еке өзүмиз яшаян болсак, онда олар барада шахсы окувымызда өвренип билерис.

21. Ехова гуллук эдйән аяллар сынагларда нәдип Худая вепалы галдылар?

²¹ Ехова уяларың вагыз ишине берекет берип, олары сынагларда-да голдаяр. Мысал үчин, фашистлериң ве коммунистлериң хөкүм сүрйән дөврүнде Худая гуллук эдйән аялларың көпүсини ызарласалар-да, хатда кәбирини өлдүрселер-де, олар Ехованың көмеги билен вепалы галдылар (Рес. иш. 5:29). Гечмишде Худая вепалы болан аяллар ялы, хәзирки уялар ве оларың имандашлары Худайың хөкүмдарлыгына табын болярлар. Ехова гадымы дөвүрдәки ысрайыллылары голдайшы ялы, оларың хем саг элинден тутуп: «Горкмаң, сизиң билендирин Мен... ярдам эдерин» диййәр (Иш. 41:10—13).

22. Биз нәхили гелеҗеге гарашярыс?

²² Якын гелеҗекде Худая гуллук эдйән эркекдир аяллар ер йүзүни Җеннете өврерлер ве миллионларча дирелен адамлара Ехованың ниети барада өвредерлер. Шоңа ченли болса, гелиң, доган-уялар «агзыбирлик билен» Худая гуллук эделиң! (Сеф. 3:9).