1, 2. Бизе ынсабы ким берди ве биз оңа нәме үчин миннетдар болмалы?

ЕХОВА ХУДАЙ ынсаны эркин эдип яратды. Шол себәпли хер бир адамың өзи карара гелйәр. Аллатагала Адам ата билен Хов энә ве оларың неслине ягшы-яманы сайгармага көмек эдйән хем гөркезме берйән ынсабы берди. Эгер биз ынсабымызы диңлесек, ол ягшы ишлери этмәге ве эрбетликден гача дурмага көмек эдер. Худай бизе ынсап бермек билен сөйгүсини гөркезйәр ве догры ишлери этмәге хөвеслендирйәр.

² Шу гүнлер кәбир адамлар Мукаддес Язгыларың када-канунларыны билмеселер-де, эрбетлиги йигренип, ягшы ишлери эдйәрлер (Римлилер 2:14, 15-нҗи аятлары окаң). Нәме үчин? Себәби оларың ынсабы бар. Ынсап адамлара хетденаша залым болмага ёл бермейәр. Эгер ынсап болмадык болса, бүтин дүнйә эрбетликден ве залымлыкдан доларды. Биз Ехованың берен бу совгадына миннетдар болмалы дәлми нәме?!

3. Ынсап йыгнакдакы доган-уялара нәхили тәсир эдйәр?

³ Ехованың халкы бу дүнйәниң адамларындан тапавутлылыкда,  ынсабыны тербиелемәге җан эдйәр. Олар ынсабыны Худайың Сөзи эсасында тербиеләп, ягшы-яманы сайгарярлар ве йыгнакда агзыбирлиги саклаярлар. Ынсабы тербиелемек үчин диңе билим алмак етерликли дәл. Себәби Мукаддес Язгыларда тербиеленен ынсабың, иманың ве сөйгиниң бири-бири билен багланышыклыдыгы айдыляр. Павлус ресул: «Бу буйругың максады сап йүрекден, догры ынсапдан, хилесиз имандан угур алан сөйгүдир» диййәр (1 Тим. 1:5). Биз тербиеленен ынсабымыза гөрә яшасак, Ехова болан сөйгимиз артып, иманымыз беркәр. Ынсап рухы саглыгымызы, йүрегимизи ве Ехованы разы этмек үчин нәхили тагалла эдйәндигимизи аян эдйәр. Ол айна кимин адамың ички дүнйәсини гөркезйәр.

4. Ынсабы тербиелемәге нәме көмек эдйәр?

⁴ Ынсабы тербиелемәге нәме көмек эдйәр? Мунуң үчин биз дога эдип, Мукаддес Язгылары ызыгидерли окамалы ве окан затларымыз барада ойланып, олары дурмушымызда уланмалы. Эмма биз Мукаддес Язгылары ве онуң када-канунларыны өвренмек билен чәкленмән, Ехованың хәсиетлерини, халаян хем-де йигренйән затларыны билмәге чалышмалы. Биз ынсабымызы нәче көп тербиелесек, шонча-да Ехованың ёлундан йөремек исләрис.

5. Шу макалада нәме барада гүррүң эдерис?

⁵ Белки-де, биз өзүмизе шейле сораглары берйәндирис: «Мукаддес Язгылара гөрә тербиеленен ынсап пайхаслы карара гелмәге нәдип көмек эдйәр? Биз доган-уяларың ынсабына гөрә гелен карарына хормат гойярысмы? Ынсап ягшы ишлери этмәге нәдип ярдам берйәр?» Гелиң, бу сорагларың җогабыны билмек үчин ынсабың: 1) саглык, 2) дынч алмак ве 3) вагыз этмек бабатда догры карара гелмәге нәдип көмек эдйәндигини билелиң.

6. Биз нәхили меселе бабатда карара гелмели болярыс?

⁶ Мукаддес Язгылар бизи хоранлык, серхошлук ялы эрбет затлардан ве эндиклерден гача дурмага хөвеслендирйәр (Сүл. тым. 23:20; 2 Кор. 7:1). Биз Мукаддес Язгыларың принциплерине эерсек, пайхаслы карара гелерис ве җан-саглыгымызы горарыс. Муңа гарамаздан, бизиң әхлимиз гаррылыкдан я-да кеселден эҗир чекйәрис. Кәбир юртларда дәри-дерманлар я-да башга усуллар билен беҗерги алып боляр. Кәте доган-уялар догры беҗергини сайламак бабатда филиаллара хат язярлар. Олар: «Ехованың гуллукчысы шейле беҗергини алса болярмы?» диен сорагы берйәрлер.

7. Биз беҗерги алмак бабатда нәхили карара гелмели?

⁷ Доган-уялар филиалдан я-да йыгнак яшулулардан беҗерги бабатда маслахат соранларында, олар имандашларына дерек өзлери карара гелмейәрлер (Гал. 6:5). Эмма олар бу бабатда Ехованың гарайшыны дүшүндирип, доган-уялара пайхаслы карара гелмәге көмек эдйәрлер. Меселем, Мукаддес Язгыларда «гандан... гача дурмалыдыгы» айдыляр (Рес. иш. 15:29). Месихчи бу табшырыгы окап, ган я-да онуң эсасы дөрт бөлеги билен багланышыклы беҗергилери алып билмейәндигине дүшүнйәр. Шулары гөз өңүне тутуп, ганың фракцияларыны (ганың хас кичи бөлеҗиклерини) уланмак бабатда месихчилер ынсабына гөрә карара  гелйәр *. Мукаддес Язгыларда беҗерги бабатда ене-де нәхили маслахат берилйәр?

8. Филипилилер 4:5-де беҗерги бабатда нәхили маслахат берилйәр?

⁸ Сүлейманың тымсаллары 14:15-де: «Мөн адам хер сөзе ынаняндыр; пайхаслы адам болса өз әдимлерине дыкгат эдйәндир» дийилйәр. Кәбир кеселлери хич хили беҗерип болмаяр. Адамлар беҗергиниң кәбир гөрнүшлерини өвселер-де, оларың пейдасына долы гөз етирмән уланмакдан сересап болмалы. Павлус ресул: «Сизиң юмшаклыгыңыз (пайхаслылыгыңыз, ТД) бүтин ынсанлара белли болсун» дийип язды (Флп. 4:5). Пайхаслы адам рухы ишлери биринҗи орунда гойяр ве саглыгы барада ченденаша алада этмейәр. Биз беҗерги билен гүмра болсак, диңе өзүмиз хакда ойланмагы эндик эдинерис (Флп. 2:4). Эмма рухы ишлери биринҗи орунда гойсак, беҗерги бабатда пайхаслы карара гелип билерис (Филипилилер 1:10, 11-нҗи аятлары окаң).

9. Римлилер 14:13, 19-нҗы аятлар беҗерги бабатда догры карара гелмәге нәдип көмек эдйәр ве доган-уяларың арасында агзалалык нәдип дөрәп билер?

⁹ Пайхаслы месихчи өзүниң догры хасаплаян затларыны адамлара этдирҗек болмаяр. Европа юртларының биринде яшаян әр-аял адамлара дерманлык отлары ичмеги ве берхиз тутмагы маслахат берйәрди. Кәбир доган-уялар оларың маслахатына эердилер, кәбирлери эермедилер. Вагтың гечмеги билен, бу беҗергиниң хич хили пейдасының ёкдугы мәлим болды ве доган-уяларың арасында агзалалык дөреди. Әр-аялың берхиз тутмак я-да дерманлык отлары ичмек бабатда өзлери карара гелип билердилер, йөне башгалара маслахат бермели дәлдилер. Доган-уяларың арасында беҗерги бабатда агзалалык дөремегине себәп болмак пайхассызлык дәлми нәме?! Гадымы Римде яшаян месихчилер кәбир иймитлере я-да белли бир байрамчылыклара дүрли-дүрли гараярдылар. Павлус ресул олара нәхили маслахат берди? Ол: «Бири бир гүне бейлекиден парх гойяндыр; башга бири болса, әхли гүнлери дең гөрйәндир. Йөне хер кесиң өз гарайшына ынамы болсун» дийди. Гелиң, адамларың бүдремегине себәп болмакдан сересап болалың (Римлилер 14:5, 13, 15, 19, 20-нҗи аятлары окаң).

10. Биз имандашымызың гелйән карарына нәме үчин хормат гоймалы? (Макаланың башындакы сурата середиң).

¹⁰ Биз шахсы меселелерде бир имандашымызың гелйән карары билен ылалашмасак, оны деррев язгарып,  пикирини үйтгетмеги талап этмекден әгә болмалы. Мегерем, ол «эҗиз» ынсабыны тербиелемелидир я-да кәбир меселелерде ынсабы говшаклык эдйәндир (1 Кор. 8:11, 12). Белки-де, биз өз ынсабымызы Худайың принциплерине гөрә барламалыдырыс. Беҗерги бабатда гелйән карарына ве онуң нетиҗесине хер бир адамың өзи җогап берйәндир.

11, 12. Мукаддес Язгыларда дынч алмак бабатда нәхили маслахат берилйәр?

¹¹ Ехова адамларың дынч алмакдан леззет алмагыны ве онуң пейдалы болмагыны ислейәр. Сүлейман патыша «гүлмегиң» ве «танс этмегиң өз вагты» бар дийди (Ваг. 3:4). Эмма гөвүн ачмагың әхли гөрнүшлери пейдалы, рухландырыҗы ве якымлы болмаяр. Шейле-де дынч алмага көп вагт сарп этмеклик я-да йыгы-йыгыдан дынч алмаклык пайхаслы дәлдир. Ынсап дынч алмагың леззетли ве пейдалы болмагына нәдип көмек эдйәр?

¹² Мукаддес Язгылар «тен ишлеринден» гача дурмагы маслахат берйәр. Олара «зынахорлук, мурдарлык, ахлаксызлык, бутпаразлык, җадыгөйлик, душманлык, дава, гөрипчилик, гахар, җенҗел, бөлүнишик, пыргалар, ичигарачылык, адам өлдүрмеклик, серхошлук, айшы-эшрет ве шунуң ялы затлар» дегишлидир. Павлус «булары эдйәнлериң Худайың Патышалыгыны мирас алмаҗакдыгыны» айтды (Гал. 5:19—21). Биз өзүмизе шейле сораглары бермели: «Мениң ынсабым гахар-газаба, бәсдешлиге, миллетпаразлыга ве залымлыга итерйән спорт гөрнүшлеринден гача дурмага көмек эдйәрми? Мениң ынсабым порнографияны, ахлаксызлыгы, серхошлугы ве җадыгөйлиги васп эдйән кинолары гөрмезлиги ятладярмы?

13. 1 Тимотеос 4:8-де ве Сүлейманың тымсаллары 13:20-де нәхили маслахатлар берилйәр?

¹³ Мукаддес Язгылардакы принциплер дынч алмак бабатда ынсабымызы тербиелемәге көмек эдйәр. Меселем, Мукаддес Язгыларда: «Беден машкының пейдасы аздыр» дийилйәр (1 Тим. 4:8). Көп адамлар беден ве акыл тайдан сагдын болмак үчин ызыгидерли машк эдйәрлер. Биз бирнәче адам билен машк этмеги говы гөрйән болсак нәме? Шонда биз кимлер билен машк эдерис? Сүлейманың тымсаллары 13:20-де: «Акылдарлар билен гезйән адам акылдар болар; акылсызларың досты болса зелел чекер» дийилйәр. Биз бу маслахатлара эерсек, Мукаддес Язгыларың эсасында тербиеленен ынсабымыз пайхаслы дынч алмага көмек эдер.

14. Месихчи машгала Римлилер 14:2—4-нҗи аятлара нәдип эерди?

¹⁴ Кристиан билен Даниеланың ики саны етгинҗек гызы барды.Кристиан шейле гүррүң берйәр: «Биз машгала окувында дынч алмак барада гүррүң этдик. Шонда биз месихчилериң гөвүн ачмагың кәбир гөрнүшлерини сайлап, кәбирлеринден гача дуряндыкларыны санап гечдик. Мен: „Сиз ким билен гатнашмалы?“ диен сорагы бердим. Шонда гызларымың бири мекдепде аракесме вагты кәбир месихчилериң өзлерини эдепсиз алып баряндыгыны, ве өзүни хем шейле ишлери этмәге меҗбур эдилйән ялы дуйяндыгыны айтды. Соңра бизиң хер биримизиң өз ынсабымызың бардыгыны ве ким билен гатнашмалыдыгыны өзүмизиң чөзмелидигимиз хакда сөхбет этдик» (Римлилер 14:2—4-нҗи аятлары окаң).

15. Матта 6:33-де дынч алмак бабатда нәхили маслахат берилйәр?

 ¹⁵ Сиз дынч алмаклыга нәче вагт сарп эдйәрсиңиз? Йыгнак душушыкларына бармагы, вагыз этмеги ве шахсы окувыны биринҗи орунда гойярсыңызмы я-да дынч алмагы? Сизиң үчин хайсы ваҗып? Иса: «Сиз өңүрти Худайың Патышалыгыны, Онуң догрулыгыны агтарың, шонда бу затлар хем сизе онуң үстүне гошулып берлер» дийди (Мат. 6:33). Сизиң ынсабыңыз дынч алмак бабатда Исаның маслахатына эермәге хөвеслендирйәрми?

16. Бизиң ынсабымыз вагыз этмәге нәдип хөвеслендирйәр?

¹⁶ Тербиеленен ынсап бизе диңе бир эрбет ишлерден гача дурмагы дуйдурман, эйсем, догры ишлери этмәге хөвеслендирйәр. Биз өйден-өе ве ресми дәл ягдайда вагыз эдип, адамлара ягшылык эдйәрис. Павлус ресул хем вагыз эдйәрди. Ол: «Бу маңа ваҗыпдыр; чүнки эгер Хош Хабары вагыз этмесем, вай мениң халыма!» дийди (1 Кор. 9:16). Биз хем Павлусдан гөрелде алып, ягшы ишлери этсек, арасса ынсаплы боларыс. Биз адамлара хош хабары вагыз эдип, өз гөрелдәмиз билен хакыкаты билмәге көмек эдйәрис. Павлус ресул: «Хакыкаты аян эдип, өзүмизи Худайың хузурында әхли адам ынсабына маслахат берйәрис» дийди (2 Кор. 4:2).

17. Бир уя ынсабына гөрә нәхили карара гелди?

¹⁷ Җаклин уя 16 яшындака биология мугаллымың эволюция таглыматыны җикме-җик дүшүндиришини ятлап, шейле гүррүң берйәр: «Мен мекдепде говы окаярдым. Эмма эволюция таглыматыны гүррүң бермәге ынсабым чатмаярды. Себәби мен оңа хич хили ынанмаярдым ве мугаллыма өз гарайшымы дүшүндирдим. Мугаллым маңа окувчылара ярадылыш барада гүррүң бермеги теклип этди». Җаклин Мукаддес Язгыларың эсасында тербиеленен ынсабына гөрә карара гелендигине бегенйәр. Сизиңем ынсабыңыз догры ишлери этмәге хөвеслендирйәрми?

18. Биз нәме үчин ынсабымызың говы гурал болмагыны ислейәрис?

¹⁸ Биз Ехованың када-канунларына гулак асып яшаяндыгымыза гуванярыс! Ынсап — гымматлы гурал. Биз Ехованың Сөзүни хер гүн окап, ойлансак ве дурмушымызда улансак, ынсабымызы тербиеләп билерис. Шонда бу аҗайып гурал хакыкат ёлунда йөремәге көмек эдер!