11-нҗи бап

Худай хорлуклара нәме үчин ёл берйәр?

Адамларың хорлук чекйәнине Худай гүнәкәрми?

Эрем багында нәхили җеделли меселе орта атылды?

Худай нәдип хорлукларың соңуна чыкар?

1, 2. Адамлар нәхили бетбагтчылыга учраярлар ве оларда нәхили сораглар йүзе чыкяр?

УРУШ гидип дуран бир юртда элхенч сөвешден соң, мүнлерче аялларың ве чагаларың җесетлери бир мазарчылыкда җайланды. Бу мазарчылыгың даш-төвереги «Нәме үчин?» диен язгыдан долуды. Шейле сораг көпленч адамларың гайгы-хасратыны гөркезйәр. Урушлар ве тебигы бетбагтчылыклар бигүнә адамлары өйсүз гойяр я-да җаныны аляр. Кеселчилик, җенаятчылык ве башга бетбагтчылыклар адамлара сөз билен айдып болмаҗак хорлук гетирйәр. Олар шейле бетбагтчылыга нәме үчин учраяндыкларыны билеси гелйәр.

² Худай хорлуклара нәме үчин ёл берйәр? Ехова гүйҗи хер зада етйән, акылдар, адалатлы ве сөйгүден долы Худай болса, онда нәме үчин дүнйә йигренчликден ве адалатсызлыкдан долы? Бу сораглар сени биынҗалык эдипмиди?

3, 4. а) Худай хорлуклара нәме үчин ёл берйәндиги хакда сораг бермегиң нәдогры дәлдигини ниреден билйәрис? б) Ехова эрбетлиге хем-де хорлуклара нәхили гараяр?

³ Худайың хорлуклара нәме үчин ёл берйәндиги хакда сораг бермек нәдогрумы? Шейле сораг берсең, кәбир  адамлар Худайы сылаңок я-да имансыз диййәрлер. Эмма Мукаддес Язгылары окасаң, шейле сораглары Худайың вепалы гуллукчыларыныңам берендигини билерсиң. Мысал үчин, Хабаккук пыгамбер Ехова шейле дога этди: «Адамлар талаңчылык эдип, бири-бирине азар берйәрлер. Олар бири-бирине душман ве агзала. Сен маңа бу элхенчликлери нәме үчин гөркезйәң?» (Хабаккук 1:3).

⁴ Ехова вепалы Хабаккук пыгамбери берен сорагы үчин язгардымыка? Ёк. Гайтам, онуң йүрекден сыздырып айдан сөзлерини Мукаддес Язгылара яздыртды. Шейле-де Худай оңа себәбини дүшүндирип, иманыны беркитди. Ехованың саңа-да көмек эдеси гелйәр. Мукаддес Язгыларда ол хер биримизиң «гамхорымыздыр» дийилйәр (1 Петрус 5:7). Худай эрбетлиги ве онуң гетирйән хорлукларыны ислендик адамдан-да бетер йигренйәр (Ишая 55:8, 9). Онда нәме үчин дүнйә хорлукдан долы?

НӘМЕ ҮЧИН ХОРЛУК КӨП?

5. Хорлукларың себәбини нәхили дүшүндирйәрлер, эмма Мукаддес Язгылар нәме диййәр?

⁵ Диндар адамларың көпүси шейле сораглары дини  ёлбашчылара берйәр. Көпленч олар бу Худайың ырадасы я-да язгытдыр диййәрлер. «Аллатагаланың этҗек иши билинмез» я-да бири өленде болса, «Худая-да говы адамлар герек» диен сөзлери эшидйәрис. Эмма билшимиз ялы, эрбетлик Ехова Худайдан дәл. Мукаддес Язгыларда: «Эйсем, Худай — канунсызлык, Гудраты гүйчли — адалатсызлык эдерми?!» дийилйәр (Эйюп 34:10).

6. Адамларың көпүси бетбагтчылыклары нәме үчин Худайдан гөрйәр?

⁶ Адамларың бетбагтчылыклары нәме үчин Худайдан гөрйәнини билйәңми? Себәби оларың көпүси дүнйәниң хөкүмдары Гудраты гүйчли Худайдыр өйдйәр. Олар Мукаддес Язгылардакы йөнекей ве ваҗып хакыкаты билмейәр. 3-нҗи бапда айдылышы ялы, бу дүнйәниң хөкүмдары Шейтан Иблис.

7, 8. а) Нәме үчин бу дүнйәде Шейтаның хәсиети гөрүнйәр? б) Адамларың бикәмиллиги хем-де «вагт ве төтәнлик» хорлуклара нәдип себәп боляр?

⁷ Инҗил: «Бүтин дүнйә Иблисиң голы астында» дийип айдың айдяр (1 Яхя 5:19). Бу аядың үстүнде ойлансак, хорлукларың себәбине дүшүнерис. Бу дүнйәде Шейтаның хәсиети гөрүнйәр. Ол «бүтин дүнйәни аздыряр» (Ылхам 12:9). Шейтан газаплы, яланчы хем-де залым. Шонуң үчин онуң гол астындакы дүнйә-де газапдан, яландан хем-де залымлыкдан долы. Булар ер йүзүндәки хорлукларың бир себәбидир.

⁸ Икинҗи себәби болса, Эрем багындакы питнеден бәри, әхли адамлар гүнәли ве бикәмил. Бу барада-да 3-нҗи бапда айдылыпды. Гүнәли адамлар везипепараз болуп, хәкимиет угрунда гөрешйәрлер. Шонуң үчин дүнйәде уруш, зулум ве хорлук кән (Вагызчы 4:1; 8:9). Үчүнҗи себәби хем «вагт ве төтәнлик» (Вагызчы 9:11). Худайсыз дүнйәде яшаян адамлар оңайсыз вагты,  оңайсыз ерде боланлары үчин бетбагтчылыга учрап билер.

9. Ехованың хорлуклара ёл бермегиниң себәбиниң бардыгына нәме үчин ынанярыс?

⁹ Хорлукларың Худайдан дәлдиги гөр, нәхили теселли берйәр! Урушлара, җенаятлара, сүтемлере хем-де тебигы бетбагтчылыклара Худай гүнәкәр дәл. Шонда-да, Худайың хорлуклара нәме үчин ёл берйәндигини билмели. Чүнки Худай Гудраты гүйчли боланы үчин, эрбетлигиң соңуна чыкар. Онда, ол нәме үчин соңуна чыкмаярка? Сөйгүден долы Худайың хорлуклара ёл бермегиниң себәби болмалы (1 Яхя 4:8).

ВАҖЫП ҖЕДЕЛЛИ МЕСЕЛЕ

10. Шейтан нәмәни шүбхә гойды ве нәдип?

¹⁰ Худайың хорлуклара нәме үчин ёл берйәндигини билер ялы, эрбетлигиң нәдип пейда боланыны яда салмалы. Шейтан Адам ата билен Хов энәни Ехова гаршы гүнә этдирип, ваҗып җеделли меселәни орта атды. Иблис Ехованың гүйҗүне шүбхеленмеди, себәби онуң гүйҗүниң чәксиз улудыгыны билйәрди. Шейтан Ехованың хөкүмдарлык этмәге хаклыдыгыны шүбхә гойды. Ол раятларындан бир говы зады гизлейәр дийип, Худая төхмет атды. Аслында, Шейтан Ехова эрбет хөкүмдар дийди (Барлык 3:2—5). Шейтан адамлар Худайсызам багтлы яшар диймекчи болды. Шейдип, ол Ехованың ёкары хәкимиетини я-да хөкүмдарлык этмәге хаклыдыгыны шүбхә гойды.

11. Ехова питнечилери нәме үчин ёк этмеди?

¹¹ Адам ата билен Хов эне Ехова гаршы питне туруздылар. Оларың бу херекети: «Ехованың хөкүм сүрмегини исләмизок. Нәмәниң догрудыгыны, нәмәниң нәдогрудыгыны өзүмизем чөзүп билерис» дийдигиди. Ехова бу җеделли меселәни нәдип чөзер? Перишделере хем-де адамлара питнечилериң ялңышяндыгыны ве  диңе Худайың ёлуның багтлы эдйәндигини нәдип гөркезип болар? Кимдир бири: «Питнечилери ёк эдип, хемме зады тәзеден башламалы» диер. Эмма Ехова ер йүзүни Адам ата билен Хов энәниң неслинден долдурып, оларың Җеннетде яшамагыны ислейәрди (Барлык 1:28). Ехова ислегини хемише амала ашыряр (Ишая 55:10, 11). Онсоңам, Худай Эрем багында питне турзанларың әхлисини ёк эден болса, онда онуң хөкүмдарлыгы барадакы җеделли меселе чөзүлмезди.

12, 13. Мысал аркалы Ехованың нәме үчин Шейтана дүнйәниң хөкүмдары болмага хем-де адамлара дүрли хөкүмети дөретмәге ёл берендигини дүшүндир.

¹² Айдалы, мугаллым окувчылара математикадан бир кын меселәниң чөзүлишини дүшүндирйәр. Шол вагт бир укыплы, йөне өздиенли окувчы мугаллымың ялңышяндыгыны ве меселәни башгача чөзмелидигини айдяр. Мугаллымың сапакдан башы чыканок дийип, меселәни өзүниң говы чөзүп билҗекдигини айдяр. Кәбир окувчылар онуң айдяныны догры хасаплап, өздиенли окувча гошулдылар. Мугаллым  нәме эдеркә? Эгер гаршы чыкан окувчылары класдан ковса, башгалара нәхили тәсир эдер? Бу меселеде кимиңки догрудыгыны олар нәдип билер? Мугаллым ялңышының субут эдилмегинден горкяндыр өйдүп, окувчылар оны сыламазлыгы мүмкин. Мугаллым өздиенли окувча меселәни өзүче чөзмәге ругсат берсе, нәхили болар?

¹³ Ехова-да шейле этди. Ядыңда болса, Эрем багында болан вака диңе бир питнечилере тәсир этмеди. Оңа миллионларча перишделер сын эдйәрди (Эйюп 38:7; Даниел 7:10). Шонуң үчин җеделли меселәниң чөзгүди әхли перишделере, нетиҗеде болса, адамлара-да тәсир этмелиди. Ехова нәме этдикә? Ол Шейтана адамларың үстүнден хөкүм сүрмегине ёл берди. Шейле-де Шейтаның ёлбашчылыгында адамларың дүрли хөкүмети дөретмегине ёл берди.

14. Ехованың адамлара өз хөкүметлерини дөретмәге ёл берендиги нәме үчин пейда гетирер?

¹⁴ Мугаллым өздиенли окувчының ве онуң ёлдашларының айдянының нәдогрудыгыны билйәр. Шейле-де оларың гарайышларыны субут этмәге мүмкинчилик берсе, тутуш класа пейда гетирҗегинем билйәр. Чүнки бейлеки окувчылар гаршы чыкан окувчыларың хич зат эдип билмейәндиклерини биленде, мугаллымың догры айдянына ве сапагы диңе онуң гечирип билйәндигине гөз етирер. Гелеҗекде кимдир бири мугаллымың хукугыны ене-де шүбхә гойҗак болса, онда онуң нәме үчин ёл бермейәндигине хеммелер дүшүнер. Ехова меселәниң шейле чөзүлишиниң вепалы адамлара ве перишделере пейда гетирҗекдигини билйәр, ягны Шейтандыр питнечилериң яланчыдыгына хем-де адамларың хөкүметиниң шовсуз болҗакдыгына ынанарлар. Олар: «Өз ёдаларына угур гөркезмек адамың ыгтыярында дәлдир» диен Еремия пыгамбериң  сөзлериниң хакыкатдыгына дүшүнерлер (Еремия 10:23).

НӘМЕ ҮЧИН УЗАГА ЧЕКДИ?

15, 16. а) Ехова хорлуклара нәме үчин узак вагтлап ёл берди? б) Ехова нәме үчин эрбетлигиң ве җенаятлыгың өңүни алмаяр?

¹⁵ Йөне Ехова нәме үчин хорлукларың узага чекмегине ёл берди? Нәме үчин ол адамлары бетбагтчылыкдан гутармаяр? Ёкардакы мысалы ятлалың. Гөршүмиз ялы, мугаллым өздиенли окувчыны сакламан, өз диенини субут этмәге ругсат берди. Меселәни чөзмәге хем көмек этмеди. Ехова хем шейле этди. Ол Шейтаны ве онуң ызына эерйәнлери сакламады хем-де олара өз диенини субут этмәге пәсгел бермеди. Гайтам, Ехова олара вагт берди. Мүңлерче йылың довамында адамлар дүрли хөкүметлери дөретди. Олар ылымда ве бейлеки угурларда кәбир үстүнлиге етселер-де, адалатсызлык, гарыплык, җенаятлык хем-де урушлар гөрлүп-эшидилмедик мөчберде мөвч аляр. Ынсан хөкүметлериниң шовсузлыга учрандыгы айдың болды.

¹⁶ Ехова Шейтана хөкүмдарлык этмәге ярдам этмеди. Эгер Худай эрбетлигиң ве җенаятлыгың өңүни алса, питнечилере ярдам эдени болмазмыды? Чүнки шейле ягдайда адамлар ер йүзүнде өзбашдак говы хөкүм сүрүп билйәндирлер өйдерди ве хөкүметиң эрбет нетиҗесини гөрүп билмездилер. Эгер Ехова шейле эден болса, онда яланы голдарды. «Худайың [болса] ялан сөзлемеги мүмкин» дәлдир (Еврейлер 6:18).

17, 18. Ехова адамларың хөкүметиниң хем-де Шейтаның етирен зыяныны нәдип айрар?

¹⁷ Питнәниң мүңлерче йыллап адамлара етирйән зыянына нәме боларка? Биз Ехованың Гудраты гүйчли Худайдыгыны ятда сакламалы. Ол адамзада етен әхли зыяны айрып билйәр ве оны хөкман эдер. Билшимиз ялы, ер инди даргамаз, ол тәзеден  Җеннете өврүлер. Иса Месихиң төлег гурбанына иман этсек, гүнәниң әхли зыяны айрылар, өлүми болса дирелиш еңер. Худай «Иблисиң ишлерини ёгалтмагы» Иса Месихе табшырды (1 Яхя 3:8). Ехова бу затлары өз беллән вагтында ерине етирер. Биз Худайың өң херекет эдип башламандыгына бегенйәрис, чүнки онуң сабырлылыгы аркалы хакыкаты билдик ве оңа гуллук этмәге мүмкинчилик дөреди (2 Петрус 3:9, 10). Ехова шу гүнлер оңа акйүрекден гуллук эдеси гелйән адамлары гөзлейәр. Ол аладалы дүнйәде кынчылыклара дөз гелмәге көмек эдйәр (Яхя 4:23; 1 Коринтослылар 10:13).

¹⁸ Эмма шейле сораг йүзе чыкяр: Ехова Адам ата билен Хов энәни нәме үчин хемише догры херекет эдер ялы яратмады? Бу сорагың җогабыны билмек үчин, Ехованың нәхили гыммат совгат берендигини яда салмалы.

СЕН НӘМЕ ЭДЕРСИҢ?

19. Ехова бизе нәхили совгат берди ве оны нәме үчин гыммат саймалы?

¹⁹ 5-нҗи бапдан билшимиз ялы, адамлар эркин ярадылды. Мунуң гымматлы совгатдыгыны билйәңми? Худай хайванлары аңлы-дүшүнҗели яратмады (Сүлейманың тымсаллары 30:24). Адамлар этмели иши кесгитленен роботлары дөредйәр. Эгер бизем шейле ярадылан болсак, багтлы болармыдык? Элбетде, ёк. Биз ислейшимиз ялы яшап, достумызы хем-де кесп-кәримизи өзүмиз  сайлап билйәнлигимизе бегенйәрис. Бизе бу эркинлик яраяр, Худай хем шуны ислейәр.

20, 21. Эркинлиги нәдип догры уланып билерис ве бу нәме үчин ваҗып?

²⁰ Ехова бизиң меҗбурлык билен гуллук этмегимизи ислемейәр (2 Коринтослылар 9:7). Чага: «Мен сени сөййәрин» дийип, бириниң сөзүни гайталаса ата-энә ярармы я-да йүрекден айтса? Эйсем, сен Ехованың берен эркинлигини нәдип уланарсың? Шейтан хем-де Адам ата билен Хов эне иң эрбет ёлы сайладылар. Олар Ехова Худайы инкәр этдилер. Эйсем, сен нәме эдерсиң?

²¹ Сен бу аҗайып совгады, ягны эркинлиги догры уланып билерсиң. Ехованың тарапыны тутян миллионларча адамлара гошулып билерсиң. Бу адамлар Ехованы бегендирйәрлер, чүнки Шейтаның яланчыдыгыны ве онуң эрбет хөкүмдардыгыны субут эдйәрлер (Сүлейманың тымсаллары 27:11). Сенем дурмушда догры ёл сайлап билерсиң. Бу хакда индики бапдан билерис.

МУКАДДЕС ЯЗГЫЛАР НӘМЕ ӨВРЕДЙӘР?

▪ Дүнйәдәки бетбагтчылыклара Худай гүнәкәр дәл (Эйюп 34:10).

▪ Раятларындан бир говы зады гизлейәр дийип, Шейтан Худая төхмет атып, онуң хөкүмдарлык этмәге хаклыдыгыны шүбхә гойды (Барлык 3:2—5).

▪ Ехова Оглуна, ягны Месихи Патышалыгың Патышасына хорлугың ве питнәниң етирен зыяныны ёк этмеги табшырды (1 Яхя 3:8).

[Макаланың сораглары]

[106, 107-нҗи сахыпадакы суратлар]

Ехова әхли хорлугың соңуна чыкар

[110 Сахыпадакы сурат]

Окувчы теҗрибелими я-да мугаллым?

[113 Сахыпадакы сурат]

Худай саңа әхли кынчылыклара дөз гелмәге көмек эдер