Pumunta sa nilalaman

Pumunta sa talaan ng mga nilalaman

Mga Gawa ni Jehova—Dakila at Kamangha-mangha

Mga Gawa ni Jehova—Dakila at Kamangha-mangha

Kabanata 31

Mga Gawa ni Jehova​—Dakila at Kamangha-mangha

Pangitain 10​—Apocalipsis 15:1–16:21

Paksa: Si Jehova sa kaniyang santuwaryo; ibinubuhos sa lupa ang pitong mangkok ng kaniyang poot

Panahon ng katuparan: 1919 hanggang sa Armagedon

1, 2. (a) Ano ang ikatlong tanda na iniuulat ni Juan? (b) Anong papel ng mga anghel ang matagal nang alam ng mga lingkod ni Jehova?

 ISANG babae na nagsisilang ng batang lalaki! Isang malaking dragon na naghahangad na lamunin ang batang iyon! Idiniin sa atin ng dalawang makalangit na tandang iyon, na matingkad na inilalarawan sa Apocalipsis kabanata 12, na ang napakatagal nang alitan ng Binhi ng babae ng Diyos at ni Satanas at ng kaniyang makademonyong binhi ay sumasapit na sa kasukdulan nito. Bilang pagtatampok sa mga sagisag na ito, sinasabi ni Juan: “At isang dakilang tanda ang nakita sa langit . . . At isa pang tanda ang nakita.” (Apocalipsis 12:1, 3, 7-12) Iniuulat naman ngayon ni Juan ang ikatlong tanda: “At nakita ko sa langit ang isa pang tanda, dakila at kamangha-mangha, pitong anghel na may pitong salot. Ito na ang mga huli, sapagkat sa pamamagitan nila ay sumasapit na sa katapusan ang galit ng Diyos.” (Apocalipsis 15:1) Napakahalaga rin ng kahulugan ng ikatlong tandang ito para sa mga lingkod ni Jehova.

2 Pansinin ang mahahalagang papel na muling ginagampanan ng mga anghel sa pagsasakatuparan ng kalooban ng Diyos. Matagal nang alam ng mga lingkod ni Jehova ang katotohanang ito. Sa katunayan, sa ilalim ng pagkasi ay hinimok pa nga ng sinaunang salmista ang mga anghel na ito: “Pagpalain ninyo si Jehova, O ninyong mga anghel niya, makapangyarihan sa kalakasan, na tumutupad ng kaniyang salita, sa pakikinig sa tinig ng kaniyang salita”! (Awit 103:20) Ngayon naman, sa bagong eksenang ito, inaatasan ang mga anghel na ibuhos ang huling pitong salot.

3. Ano ang pitong salot, at ano ang ipinahihiwatig ng pagbubuhos ng mga ito?

3 Anu-ano ang mga salot na ito? Gaya ng pitong tunog ng trumpeta, ang mga ito’y matatalim na kapahayagan ng paghatol na naghahayag sa pangmalas ni Jehova sa iba’t ibang bahagi ng sanlibutang ito at nagbababala hinggil sa pangwakas na resulta ng kaniyang mga hudisyal na pasiya. (Apocalipsis 8:1–9:21) Ang pagbubuhos sa mga ito ay tumutukoy sa paglalapat ng mga hatol na iyon, kapag ang mga tudlaan ng poot ni Jehova ay napuksa na sa araw ng kaniyang nag-aapoy na galit. (Isaias 13:9-13; Apocalipsis 6:16, 17) Kaya sa pamamagitan ng mga ito, “sumasapit na sa katapusan ang galit ng Diyos.” Subalit bago ilarawan ang pagbubuhos ng mga salot, sinasabi sa atin ni Juan na may mga taong hindi mapapahamak sa mga salot na ito. Yamang tinanggihan ng mga matapat na ito ang marka ng mabangis na hayop, nag-aawitan sila ng papuri kay Jehova habang inihahayag nila ang araw ng kaniyang paghihiganti.​—Apocalipsis 13:15-17.

Ang Awit ni Moises at ng Kordero

4. Ano ngayon ang nakikita ni Juan?

4 Isang kamangha-manghang tanawin ang nakikita ngayon ni Juan: “At nakita ko ang tila isang malasalaming dagat na may halong apoy, at yaong mga nagtatagumpay sa mabangis na hayop at sa larawan nito at sa bilang ng pangalan nito na nakatayo sa tabi ng malasalaming dagat, na may mga alpa ng Diyos.”​—Apocalipsis 15:2.

5. Ano ang inilalarawan ng “malasalaming dagat na may halong apoy”?

5 Ang “malasalaming dagat” ay iyon ding unang nakita ni Juan, na naroroon sa harap ng trono ng Diyos. (Apocalipsis 4:6) Katulad ito ng “binubong dagat” (sisidlan ng tubig) sa templo ni Solomon, na pinagkukunan ng mga saserdote ng tubig upang linisin ang kanilang sarili. (1 Hari 7:23) Kaya napakainam na sagisag ito ng “paghuhugas ng tubig,” samakatuwid nga, ang Salita ng Diyos, na ginagamit ni Jesus sa paglilinis ng makasaserdoteng kongregasyon ng mga pinahirang Kristiyano. (Efeso 5:25, 26; Hebreo 10:22) Ang malasalaming dagat na ito ay “may halong apoy,” na nagpapahiwatig na ang mga pinahiran ay sinusubok at nililinis samantalang sinusunod nila ang mataas na pamantayang itinakda para sa kanila. Bukod dito, pinaaalalahanan tayo nito na ang Salita ng Diyos ay may mga kapahayagan din ng maaapoy na paghatol laban sa kaniyang mga kaaway. (Deuteronomio 9:3; Zefanias 3:8) Ang ilan sa maaapoy na paghatol na ito ay makikita sa huling pitong salot na malapit nang ibuhos.

6. (a) Sino ang mga mang-aawit na nakatayo sa harap ng malasalaming dagat sa langit, at paano natin nalaman? (b) Sa anong paraan sila “nagtatagumpay”?

6 Yamang ang binubong dagat sa templo ni Solomon ay ukol sa gamit ng mga saserdote, ipinahihiwatig nito na uring saserdote ang mga mang-aawit na nakatayo sa harap ng malasalaming dagat sa langit. Mayroon silang “mga alpa ng Diyos,” kaya maiuugnay natin sila sa 24 na matatanda at sa 144,000, yamang umaawit din ang mga grupong ito sa saliw ng alpa. (Apocalipsis 5:8; 14:2) Ang mga mang-aawit na nakikita ni Juan ay “nagtatagumpay sa mabangis na hayop at sa larawan nito at sa bilang ng pangalan nito.” Kaya tiyak na sila yaong mga kabilang sa 144,000 na nabubuhay pa sa lupa sa mga huling araw. Bilang isang grupo, tunay ngang nagtatagumpay sila. Sa loob ng halos 90 taon mula noong 1919, tumanggi silang magkaroon ng marka ng mabangis na hayop at hindi sila umasa sa larawan nito bilang tanging pag-asa ng tao ukol sa kapayapaan. Marami sa kanila ang nanatiling tapat hanggang kamatayan, at sila, na nasa langit na ngayon, ay tiyak na umaalinsabay nang may pantanging kasiyahan sa pag-awit ng kanilang mga kapatid na naririto pa sa lupa.​—Apocalipsis 14:11-13.

7. Paano ginagamit ang alpa sa sinaunang Israel, at paano dapat makaapekto sa atin ang pagkakaroon ng mga alpa ng Diyos sa pangitain ni Juan?

7 Ang matapat na mga mananagumpay na ito ay may mga alpa ng Diyos. Sa bagay na ito, nakakatulad sila ng sinaunang mga Levita sa templo, na sumamba kay Jehova sa pamamagitan ng awit na sinasaliwan ng mga alpa. Ang iba ay humula rin sa saliw ng alpa. (1 Cronica 15:16; 25:1-3) Ang malalambing na himig ng alpa ay nagpaganda sa mga awit ng kagalakan at panalangin ng pasasalamat at papuri ng Israel para kay Jehova. (1 Cronica 13:8; Awit 33:2; 43:4; 57:7, 8) Walang naririnig na tunog ng alpa sa mga panahon ng pagdadalamhati o pagkabihag. (Awit 137:2) Ang pagkakaroon ng mga alpa ng Diyos sa pangitaing ito ay dapat pumukaw sa ating pananabik sa isang nakagagalak at matagumpay na awit ng papuri at pasasalamat sa ating Diyos. a

8. Anong awit ang inaawit, at ano ang liriko nito?

8 Iyan ang iniuulat ni Juan: “At inaawit nila ang awit ni Moises na alipin ng Diyos at ang awit ng Kordero, na sinasabi: ‘Dakila at kamangha-mangha ang iyong mga gawa, Diyos na Jehova, ang Makapangyarihan-sa-lahat. Matuwid at totoo ang iyong mga daan, Haring walang hanggan. Sino nga talaga ang hindi matatakot sa iyo, Jehova, at luluwalhati sa iyong pangalan, sapagkat ikaw lamang ang matapat? Sapagkat ang lahat ng mga bansa ay lalapit at sasamba sa harap mo, sapagkat ang iyong mga matuwid na batas ay nahayag na.’”​—Apocalipsis 15:3, 4.

9. Bakit tinatawag na “awit ni Moises” ang isang bahagi ng awit?

9 Inaawit ng mga nagtagumpay na ito “ang awit ni Moises,” samakatuwid nga, isang awit na katulad niyaong inawit ni Moises sa ilalim ng gayunding mga kalagayan. Pagkatapos masaksihan ng mga Israelita ang sampung salot sa Ehipto at ang pagkapuksa ng mga hukbo ng Ehipto sa Dagat na Pula, pinangunahan sila ni Moises sa gayong awit ng matagumpay na papuri kay Jehova, na nagpapahayag ng ganito: “Si Jehova ay mamamahala bilang hari hanggang sa panahong walang takda, magpakailan-kailanman.” (Exodo 15:1-19) Yamang ang mga mang-aawit sa pangitain ni Juan ay nagtagumpay laban sa mabangis na hayop at kasama ngayon sa paghahayag ng huling pitong salot, angkop lamang na umawit din sila “sa Haring walang hanggan”!​—1 Timoteo 1:17.

10. Ano pang ibang awit ang kinatha ni Moises, at paano kumakapit ang huling talata nito sa malaking pulutong sa ngayon?

10 Sa isa pang awit, na kinatha noong naghahanda ang Israel na sakupin ang Canaan, sinabi ng may-edad nang si Moises sa bansang iyon: “Ipahahayag ko ang pangalan ni Jehova. Iukol ninyo ang kadakilaan sa ating Diyos!” Pinatibay-loob din ng huling talata ng awit na ito ang mga di-Israelita, at kapit maging sa malaking pulutong sa ngayon ang kinasihang mga salita ni Moises: “Matuwa kayo, kayong mga bansa, kasama ng kaniyang bayan.” At bakit naman sila dapat matuwa? Sapagkat ngayon ay ‘ipaghihiganti ni Jehova ang dugo ng kaniyang mga lingkod, at siya ay magsasagawa ng paghihiganti sa kaniyang mga kalaban.’ Ang paglalapat na ito ng matuwid na hatol ay magdudulot ng kagalakan sa lahat ng umaasa kay Jehova.​—Deuteronomio 32:3, 43; Roma 15:10-13; Apocalipsis 7:9.

11. Paano patuloy na natutupad ang awit na narinig ni Juan?

11 Tiyak na kaysaya ni Moises kung nasa araw siya ng Panginoon ngayon at nakikiawit sa makalangit na koro: “Lahat ng mga bansa ay lalapit at sasamba sa harap mo”! Ang walang-katulad na awit na ito ay patuloy na natutupad sa kamangha-manghang paraan sa ngayon sapagkat nakikita natin, hindi lamang sa pamamagitan ng pangitain kundi bilang isang buháy na katunayan, ang milyun-milyon mula sa “mga bansa” na masayang dumaragsa ngayon sa makalupang organisasyon ni Jehova.

12. Bakit ang awit ng mga nagtagumpay ay tinatawag ding “awit ng Kordero”?

12 Pero hindi lamang ito awit ni Moises kundi awit din “ng Kordero.” Paano nagkagayon? Si Moises ay propeta ni Jehova sa Israel, subalit humula mismo si Moises na magbabangon si Jehova ng isang propetang gaya niya. Ang Isang ito ay napatunayang ang Kordero, si Jesu-Kristo. Kung si Moises ay “alipin ng Diyos,” si Jesus naman ay Anak ng Diyos, at sa gayon, siya ang Lalong-Dakilang Moises. (Deuteronomio 18:15-19; Gawa 3:22, 23; Hebreo 3:5, 6) Kaya inaawit din ng mga mang-aawit ang “awit ng Kordero.”

13. (a) Sa anong paraan nakakatulad ni Jesus si Moises, bagaman mas dakila siya kaysa rito? (b) Paano tayo maaaring makiisa sa mga mang-aawit?

13 Gaya ni Moises, hayagang umawit si Jesus ng mga papuri sa Diyos at humula tungkol sa tagumpay Niya laban sa lahat ng kaniyang mga kaaway. (Mateo 24:21, 22; 26:30; Lucas 19:41-44) Inasam din ni Jesus ang panahon kapag ang mga bansa ay nagsilapit na upang purihin si Jehova, at bilang mapagsakripisyong “Kordero ng Diyos,” inihain niya ang kaniyang buhay bilang tao upang maging posible ito. (Juan 1:29; Apocalipsis 7:9; ihambing ang Isaias 2:2-4; Zacarias 8:23.) At kung paanong pinahalagahan ni Moises ang pangalan ng Diyos, si Jehova, at dinakila ang pangalang iyon, inihayag naman ni Jesus ang pangalan ng Diyos. (Exodo 6:2, 3; Awit 90:1, 17; Juan 17:6) Yamang matapat si Jehova, tiyak na matutupad ang kaniyang maluwalhating mga pangako. Kung gayon, tiyak na kaisa tayo ng tapat na mga mang-aawit na ito, ng Kordero, at ni Moises, sa pagsang-ayon sa mga pananalita ng awit: “Sino nga talaga ang hindi matatakot sa iyo, Jehova, at luluwalhati sa iyong pangalan?”

Ang mga Anghel na May mga Mangkok

14. Sino ang nakikita ni Juan na lumalabas mula sa santuwaryo, at ano ang ibinigay sa kanila?

14 Angkop lamang na pakinggan natin ang awit ng pinahirang mga mananaig na ito. Bakit? Sapagkat ipinahahayag nila sa lupa ang mga kahatulan na nilalaman ng mga mangkok na punô ng galit ng Diyos. Subalit hindi lamang basta tao ang nasasangkot sa pagbubuhos ng mga mangkok na ito, gaya ng patuloy na ipinakikita ni Juan: “At pagkatapos ng mga bagay na ito ay nakita ko, at ang santuwaryo ng tolda ng patotoo ay nabuksan sa langit, at ang pitong anghel na may pitong salot ay lumabas mula sa santuwaryo, nadaramtan ng malinis at maningning na lino at may bigkis na mga ginintuang pamigkis sa kanilang mga dibdib. At ang isa sa apat na nilalang na buháy ay nagbigay sa pitong anghel ng pitong ginintuang mangkok na punô ng galit ng Diyos, na nabubuhay magpakailan-kailanman.”​—Apocalipsis 15:5-7.

15. Bakit hindi kataka-takang mula sa santuwaryo lumalabas ang pitong anghel?

15 Kung tungkol sa templo sa Israel, na kinaroroonan ng mga sagisag ng makalangit na mga bagay, ang mataas na saserdote lamang ang maaaring makapasok sa Kabanal-banalan, na siyang tinatawag ditong “santuwaryo.” (Hebreo 9:3, 7) Kumakatawan ito sa dakong kinaroroonan ni Jehova sa langit. Gayunman, sa langit mismo, hindi lamang ang Mataas na Saserdoteng si Jesu-Kristo ang may pribilehiyong makapasok sa harap ni Jehova kundi maging ang mga anghel din naman. (Mateo 18:10; Hebreo 9:24-26) Kaya hindi kataka-takang makita na lumalabas ang pitong anghel mula sa santuwaryo sa langit. May atas sila mula sa Diyos na Jehova mismo: Ibuhos ang mga mangkok na punô ng galit ng Diyos.​—Apocalipsis 16:1.

16. (a) Ano ang nagpapakitang kuwalipikado para sa kanilang gawain ang pitong anghel? (b) Ano ang nagpapahiwatig na may iba pang nasasangkot sa malaking atas ng pagbubuhos ng makasagisag na mga mangkok?

16 Lubhang kuwalipikado sa gawaing ito ang mga anghel na ito. Nadaramtan sila ng malinis at maningning na lino, na nagpapakitang malinis at banal sila sa espirituwal, matuwid sa paningin ni Jehova. Isa pa, may suot silang mga ginintuang pamigkis. Karaniwan nang gumagamit ng mga pamigkis ang isa kapag naghahanda para sa isang atas na dapat gampanan. (Levitico 8:7, 13; 1 Samuel 2:18; Lucas 12:37; Juan 13:4, 5) Kaya ang mga anghel ay nabibigkisan upang gampanan ang isang atas. Bukod dito, ginintuan ang kanilang mga pamigkis. Sa sinaunang tabernakulo, ginagamit ang ginto bilang sagisag ng banal at makalangit na mga bagay. (Hebreo 9:4, 11, 12) Nangangahulugan ito na may gagampanang mahalaga at banal na atas ng paglilingkod ang mga anghel. May iba pang nasasangkot sa malaking atas na ito. Isa sa apat na nilalang na buháy ang nag-abot sa kanila ng mismong mga mangkok. Walang pagsalang ito ang unang nilalang na buháy, na nakakatulad ng isang leon, at sumasagisag sa katapangan at di-natitinag na lakas ng loob na kinakailangan sa paghahayag ng mga kahatulan ni Jehova.​—Apocalipsis 4:7.

Si Jehova sa Kaniyang Santuwaryo

17. Ano ngayon ang sinasabi sa atin ni Juan tungkol sa santuwaryo, at paano nito ipinaaalaala sa atin ang santuwaryo sa sinaunang Israel?

17 Sa wakas, bilang pagtatapos sa bahaging ito ng pangitain, sinasabi sa atin ni Juan: “At ang santuwaryo ay napuno ng usok dahil sa kaluwalhatian ng Diyos at dahil sa kaniyang kapangyarihan, at walang sinumang makapasok sa santuwaryo hanggang sa matapos ang pitong salot ng pitong anghel.” (Apocalipsis 15:8) May mga pagkakataon sa kasaysayan ng Israel na natakpan ng ulap ang literal na santuwaryo, at ang kapahayagang ito ng kaluwalhatian ni Jehova ay humadlang sa mga saserdote sa pagpasok doon. (1 Hari 8:10, 11; 2 Cronica 5:13, 14; ihambing ang Isaias 6:4, 5.) Mga panahon iyon kung kailan may aktibong partisipasyon si Jehova sa mga pangyayari dito sa lupa.

18. Kailan babalik ang pitong anghel upang mag-ulat kay Jehova?

18 Lubhang interesado rin si Jehova sa mga bagay-bagay na nangyayari sa lupa ngayon. Gusto niyang tapusin ng pitong anghel ang kanilang atas. Sukdulang panahon ito ng paghatol, gaya ng inilalarawan sa Awit 11:4-6: “Si Jehova ay nasa kaniyang banal na templo. Si Jehova​—nasa langit ang kaniyang trono. Ang kaniyang mga mata ay nagmamasid, ang kaniyang nagniningning na mga mata ay nagsusuri sa mga anak ng mga tao. Si Jehova ang sumusuri sa matuwid at gayundin sa balakyot, at ang sinumang umiibig sa karahasan ay kinapopootan nga ng Kaniyang kaluluwa. Magpapaulan siya sa mga balakyot ng mga bitag, apoy at asupre at nakapapasong hangin, bilang takdang bahagi ng kanilang kopa.” Hangga’t hindi naibubuhos ang pitong salot sa mga balakyot, hindi babalik ang pitong anghel sa matayog na presensiya ni Jehova.

19. (a) Anong utos ang ibinigay, at kanino nagmula ito? (b) Kailan malamang na nagsimula ang pagbubuhos ng makasagisag na mga mangkok?

19 Dumadagundong ang kasindak-sindak na utos: “At narinig ko ang isang malakas na tinig mula sa santuwaryo na nagsabi sa pitong anghel: ‘Humayo kayo at ibuhos ninyo sa lupa ang pitong mangkok ng galit ng Diyos.’” (Apocalipsis 16:1) Sino ang nagbibigay ng utos na ito? Tiyak na si Jehova mismo, yamang ang kaningningan ng kaniyang kaluwalhatian at kapangyarihan ay humadlang sa sinuman na makapasok sa santuwaryo. Pumasok si Jehova sa kaniyang espirituwal na templo upang humatol noong 1918. (Malakias 3:1-5) Kung gayon, malamang na hindi pa natatagalan pagkaraan ng petsang ito nang ibigay niya ang utos na ibuhos ang mga mangkok ng galit ng Diyos. Sa katunayan, ang mga paghatol na nilalaman ng makasagisag na mga mangkok ay sinimulang ipahayag nang buong tindi noong 1922. At ang paghahayag sa mga ito ay lalo pang lumalakas sa ngayon.

Ang mga Mangkok at ang mga Tunog ng Trumpeta

20. Ano ang inihahayag at ibinababala ng mga mangkok ng galit ni Jehova, at paano ibinubuhos ang mga ito?

20 Isinisiwalat ng mga mangkok ng galit ni Jehova ang mga pitak ng pandaigdig na eksena ayon sa pangmalas dito ni Jehova at nagbababala rin hinggil sa mga hatol na ilalapat ni Jehova. Ang mga mangkok ay ibinubuhos ng mga anghel sa pamamagitan ng kongregasyon ng mga pinahirang Kristiyano sa lupa na umaawit ng awit ni Moises at ng awit ng Kordero. Samantalang ipinahahayag ang Kaharian bilang mabuting balita, buong-tapang ding isiniwalat ng uring Juan kung ano ang nilalaman ng mga mangkok na ito ng galit. (Mateo 24:14; Apocalipsis 14:6, 7) Sa gayon, ang kanilang mensaheng may dalawang aspekto ay naging mapayapa sapagkat naghahayag ito ng kalayaan para sa sangkatauhan subalit nagbubunsod ng pakikidigma sapagkat nagbababala ito hinggil sa “araw ng paghihiganti ng ating Diyos.”​—Isaias 61:1, 2.

21. Paanong ang mga tudlaan ng unang apat na mangkok ng galit ng Diyos ay katumbas niyaong sa unang apat na tunog ng trumpeta, at ano naman ang pagkakaiba ng mga ito?

21 Ang mga tudlaan ng unang apat na mangkok ng galit ng Diyos ay katumbas niyaong sa unang apat na tunog ng trumpeta, samakatuwid nga, ang lupa, ang dagat, ang mga ilog at mga bukal ng mga tubig, at ang makalangit na pinagmumulan ng liwanag. (Apocalipsis 8:1-12) Subalit ang mga tunog ng trumpeta ay nagpahayag ng mga salot sa “isang katlo,” samantalang isang kabuuan ang napinsala sa pagbubuhos ng mga mangkok ng galit ng Diyos. Kaya bagaman ang Sangkakristiyanuhan, bilang “isang katlo,” ang unang pinagtuunan ng pansin sa araw ng Panginoon, walang isa mang bahagi ng sistema ni Satanas ang nakaligtas sa epekto ng salot mula sa nakaliligalig na mga mensahe ng paghatol ni Jehova at sa mga kapighatiang dulot nito.

22. Paano naiiba ang huling tatlong tunog ng trumpeta, at paano ito nauugnay sa huling tatlong mangkok ng galit ni Jehova?

22 Naiiba ang huling tatlong tunog ng trumpeta sapagkat tinatawag na kaabahan ang mga ito. (Apocalipsis 8:13; 9:12) Ang unang dalawa sa mga ito ay binubuo partikular na ng mga balang at ng mga hukbong mangangabayo, samantalang ang ikatlo ay nagpatalastas sa pagsilang ng Kaharian ni Jehova. (Apocalipsis 9:1-21; 11:15-19) Gaya ng makikita natin, ang huling tatlong mangkok ng kaniyang poot ay sasaklaw rin sa ilan sa mga pitak na ito, subalit may bahagyang pagkakaiba ang mga ito sa tatlong kaabahan. Matama tayong magbigay-pansin ngayon sa dramatikong mga pagsisiwalat na ibubunga ng pagbubuhos ng mga mangkok ng galit ni Jehova.

[Talababa]

a Kapansin-pansin, inilabas noong 1921 ng uring Juan ang pantulong sa pag-aaral ng Bibliya na The Harp of God, na may sirkulasyon na mahigit limang milyong kopya sa mahigit 20 wika. Tumulong ito upang matipon ang higit pang pinahirang mga mang-aawit.

[Mga Tanong sa Aralin]