5 Nang makita niya ang napakaraming tao, umakyat siya sa bundok; at pagkaupo niya, lumapit sa kaniya ang mga alagad niya. 2 At nagsimula siyang magturo sa kanila. Sinabi niya:

3 “Maligaya ang mga nakauunawa na kailangan nila ang Diyos, dahil mapapasakanila ang Kaharian ng langit.

4 “Maligaya ang mga nagdadalamhati, dahil aaliwin sila.

5 “Maligaya ang mga mahinahon, a dahil mamanahin nila ang lupa.

6 “Maligaya ang mga nagugutom at nauuhaw sa katuwiran, dahil bubusugin sila.

7 “Maligaya ang mga maawain, dahil pagpapakitaan sila ng awa.

8 “Maligaya ang mga malinis ang puso, dahil makikita nila ang Diyos.

9 “Maligaya ang mga mapagpayapa, dahil tatawagin silang mga anak ng Diyos.

10 “Maligaya ang mga pinag-uusig sa paggawa ng tama, dahil mapapasakanila ang Kaharian ng langit.

11 “Maligaya kayo kapag nilalait kayo ng mga tao, inuusig, at pinaparatangan ng kung ano-anong masasamang bagay dahil sa akin. 12 Matuwa kayo at mag-umapaw sa saya, dahil malaki ang gantimpala ninyo sa langit; inusig din nila sa gayong paraan ang mga propeta noon.

13 “Kayo ang asin ng mundo; pero kung mawalan ng lasa ang asin, paano pa ito mapaaalat muli? Wala na itong silbi; itatapon na lang ito sa labas at tatapakan ng mga tao.

14 “Kayo ang liwanag ng sangkatauhan. Ang isang lunsod na nasa bundok ay kitang-kita. 15 Kapag ang mga tao ay nagsisindi ng lampara, hindi nila iyon tinatakpan ng basket, kundi inilalagay sa patungan ng lampara, at nagbibigay ito ng liwanag sa lahat ng nasa bahay. 16 Pasikatin din ninyo ang inyong liwanag sa mga tao, para makita nila ang mabubuting ginagawa ninyo at purihin ang inyong Ama na nasa langit.

17 “Huwag ninyong isipin na dumating ako para sabihing walang saysay ang Kautusan o ang mga Propeta. Dumating ako, hindi para sabihing wala itong saysay, kundi para tuparin ito. 18 Tinitiyak ko sa inyo, mawala man ang langit at lupa, hindi mawawala ang pinakamaliit na letra o kudlit mula sa Kautusan nang hindi natutupad ang lahat ng nakasulat dito. 19 Kaya ang sinumang lumalabag sa isa sa mga utos nito, na itinuturing ng mga tao na di-gaanong mahalaga, at nagtuturo sa iba na lumabag din ay tatawaging pinakamababa may kaugnayan sa b Kaharian ng langit. Pero ang sinumang sumusunod sa mga ito at nagtuturo nito ay tatawaging pinakadakila may kaugnayan sa c Kaharian ng langit. 20 Sinasabi ko sa inyo na kung ang matuwid na mga gawa ninyo ay katulad lang ng sa mga eskriba at mga Pariseo, hinding-hindi kayo makakapasok sa Kaharian ng langit.

  21 “Alam ninyo na sinabi sa inyong mga ninuno: ‘Huwag kang papatay; dahil ang sinumang pumatay ay mananagot sa hukuman.’ 22 Pero sinasabi ko sa inyo na sinumang patuloy na napopoot sa kapatid niya ay mananagot sa hukuman; at sinumang nagsasabi ng matinding pang-iinsulto sa kaniyang kapatid ay magsusulit sa Kataas-taasang Hukuman; samantalang ang sinumang nagsasabi, ‘Mangmang ka at  walang-kuwentang tao!’ ay nanganganib na mapunta sa maapoy na Gehenna. d

23 “Kaya kapag nagdadala ka ng iyong handog sa altar at naalaala mo roon na ang kapatid mo ay may reklamo sa iyo, 24 iwan mo sa harap ng altar ang handog mo, at puntahan mo ang iyong kapatid. Makipagkasundo ka muna sa kaniya, at saka ka bumalik para ialay ang handog mo.

25 “Makipag-ayos ka kaagad sa isa na may reklamo laban sa iyo habang papunta kayo sa hukuman. Kung hindi, baka ipaubaya ka niya sa hukom, at ipakulong ka nito sa guwardiya. 26 Sinasabi ko sa iyo, hindi ka makalalaya hanggang sa mabayaran mo ang kahuli-hulihang sentimo na dapat mong bayaran.

27 “Alam ninyo na sinabi noon: ‘Huwag kang mangangalunya.’ 28 Pero sinasabi ko sa inyo na ang sinumang patuloy na tumitingin sa isang babae nang may pagnanasa ay nagkakasala na ng pangangalunya sa puso niya. 29 Kaya kung nagkakasala ka dahil sa kanang mata mo, dukitin mo ito at itapon. Dahil mas mabuti pang mawala ang isang parte ng katawan mo kaysa ihagis ang buong katawan mo sa Gehenna. e 30 Gayundin, kung nagkakasala ka dahil sa kanang kamay mo, putulin mo ito at itapon. Dahil mas mabuti pang mawala ang isang parte ng katawan mo kaysa mapunta ang buong katawan mo sa Gehenna. f

31 “Sinabi rin noon: ‘Sinumang nakikipagdiborsiyo sa kaniyang asawang babae ay dapat magbigay rito ng kasulatan ng diborsiyo.’ 32 Pero sinasabi ko sa inyo na kapag diniborsiyo ng isa ang kaniyang asawang babae, malibang dahil sa seksuwal na imoralidad, g inilalagay niya ito sa panganib na mangalunya, at sinumang mag-asawa ng babaeng diniborsiyo ay nangangalunya.

33 “Alam din ninyo na sinabi sa inyong mga ninuno: ‘Huwag kang susumpa nang hindi mo gagawin, kundi tuparin mo ang iyong mga panata kay Jehova.’ 34 Pero sinasabi ko sa inyo: Huwag ka nang sumumpa, sa ngalan man ng langit, dahil iyon ang trono ng Diyos; 35 o ng lupa, dahil ito ang tuntungan ng kaniyang mga paa; o ng Jerusalem, dahil iyon ang lunsod ng dakilang Hari. 36 Huwag mong ipanumpa ang iyong ulo, h dahil kahit isang buhok sa iyong ulo ay hindi mo kayang paputiin o paitimin. 37 Pero tiyakin ninyo na ang inyong ‘Oo’ ay oo at ang inyong ‘Hindi’ ay hindi, dahil ang pagiging di-tapat sa sinasabi ay katangian ng masama.

38 “Alam ninyo na sinabi noon: ‘Mata para sa mata at ngipin para sa ngipin.’ 39 Pero sinasabi ko sa inyo: Huwag kang lumaban sa masamang tao, kundi sa sinumang sumampal sa kanang pisngi mo, iharap mo rin ang kabila. 40 At kung gusto ng isang tao na dalhin ka sa hukuman at kunin ang damit mo, hayaan mong kunin na rin niya ang balabal mo; 41 at kung utusan ka ng isang nasa awtoridad na sumama sa kaniya nang isang milya para paglingkuran siya, sumama ka sa kaniya nang dalawang milya. 42 Magbigay ka sa humihingi sa iyo, at huwag mong talikuran ang nanghihiram i sa iyo.

43 “Alam ninyo na sinabi noon: ‘Dapat mong mahalin ang iyong kapuwa at kapootan ang iyong kaaway.’ 44 Pero sinasabi ko  sa inyo: Patuloy na mahalin ang inyong mga kaaway at ipanalangin ang mga umuusig sa inyo, 45 para mapatunayan ninyong mga anak kayo ng inyong Ama na nasa langit, dahil pinasisikat niya ang kaniyang araw sa masasama at sa mabubuti at nagpapaulan siya sa mga taong matuwid at di-matuwid. 46 Dahil kung minamahal ninyo ang mga nagmamahal sa inyo, bakit kayo gagantimpalaan? Hindi ba ginagawa rin iyan ng mga maniningil ng buwis? 47 At kung ang mga kapatid lang ninyo ang binabati ninyo, ano ang kahanga-hanga roon? Hindi ba ginagawa rin iyon ng mga tao ng ibang mga bansa? 48 Kaya dapat kayong maging perpekto, j kung paanong ang Ama ninyo sa langit ay perpekto.

6 “Tiyakin ninyo na hindi pakitang-tao lang ang paggawa ninyo ng mabuti; kung hindi, wala kayong magiging gantimpala mula sa inyong Ama na nasa langit. 2 Kaya kung gagawa ka ng mabuti sa mahihirap, huwag kang hihihip ng trumpeta, gaya ng ginagawa ng mga mapagkunwari sa mga sinagoga at kalye para purihin sila ng mga tao. Sinasabi ko sa inyo, iyon na ang buong gantimpala nila. 3 Sa halip, kapag gumagawa ka ng mabuti sa mahihirap, huwag mong ipaalám sa kaliwang kamay mo ang ginagawa ng kanang kamay mo, 4 para ang paggawa mo ng mabuti sa mahihirap ay maging lihim. At ang iyong Ama na nakakakita ng lahat ng bagay ang gaganti sa iyo.

5 “Gayundin, kapag nananalangin kayo, huwag ninyong gayahin ang mga mapagkunwari, dahil gusto nilang manalangin nang nakatayo sa mga sinagoga at sa mga kanto ng malalapad na daan para makita sila ng mga tao. Sinasabi ko sa inyo, iyon na ang buong gantimpala nila. 6 Sa halip, kapag mananalangin ka, pumasok ka sa isang silid sa iyong bahay, isara mo ang pinto, at saka ka manalangin sa iyong Ama sa langit. At ang iyong Ama na nakakakita ng lahat ng bagay ang gaganti sa iyo. 7 Kapag nananalangin, huwag kayong maging paulit-ulit sa sinasabi ninyo gaya ng ginagawa ng mga tao ng ibang mga bansa, dahil inaakala nilang pakikinggan sila sa paggamit ng maraming salita. 8 Kaya huwag ninyo silang gayahin, dahil alam ng inyong Ama kung ano ang kailangan ninyo bago pa ninyo hingin iyon sa kaniya.

9 “Manalangin kayo sa ganitong paraan:

“‘Ama namin na nasa langit, pakabanalin nawa k ang pangalan mo. 10 Dumating nawa ang Kaharian mo. Mangyari nawa ang kalooban mo, kung paano sa langit, gayon din sa lupa. 11 Bigyan mo kami ng pagkain para sa araw na ito; 12 at patawarin mo kami sa mga kasalanan l namin, kung paanong pinatatawad namin ang mga nagkakasala sa amin. 13 At huwag mo kaming hayaang mahulog sa tukso, kundi iligtas mo kami mula sa isa na masama.’

14 “Dahil kung pinatatawad ninyo ang mga pagkakamali ng iba, patatawarin din kayo ng inyong Ama sa langit; 15 pero kung hindi ninyo pinatatawad ang mga pagkakamali ng iba, hindi rin patatawarin ng inyong Ama ang mga pagkakamali ninyo.

16 “Kapag nag-aayuno kayo, huwag na kayong maglungkot-lungkutan tulad ng mga mapagkunwari, dahil hindi sila nag-aayos ng sarili para mapansin ng mga tao na nag-aayuno sila. Sinasabi ko sa inyo, iyon na ang buong gantimpala nila. 17 Sa halip, kapag nag-aayuno ka, langisan mo ang ulo mo at maghilamos ka, 18 para hindi mahalata ng mga tao na nag-aayuno ka. Hayaan mong ang iyong Ama sa langit ang makakita nito. At ang iyong Ama na nakakakita ng lahat ng bagay ang gaganti sa iyo.

19 “Huwag na kayong mag-imbak para sa inyong sarili ng mga kayamanan sa lupa, kung saan may insekto at kalawang na naninira, at may masasamang tao na nagnanakaw. 20 Sa halip, mag-imbak kayo  para sa inyong sarili ng mga kayamanan sa langit, kung saan walang insekto o kalawang na naninira, at walang masasamang tao na nagnanakaw. 21 Dahil kung nasaan ang kayamanan mo, naroon din ang puso mo.

22 “Ang mata ang lampara ng katawan. Kaya kung nakapokus ang mata mo, magiging maliwanag a ang buong katawan mo. 23 Pero kung ang mata mo ay mainggitin, b magiging madilim ang buong katawan mo. Kung ang liwanag na nasa iyo ay hindi naman talaga liwanag kundi kadiliman, napakatindi nga ng kadilimang iyon!

24 “Walang alipin ang makapaglilingkod sa dalawang panginoon; dahil alinman sa kapopootan niya ang isa at iibigin ang ikalawa, o magiging tapat siya sa isa at hahamakin ang ikalawa. Hindi kayo puwedeng magpaalipin sa Diyos at sa Kayamanan.

25 “Kaya sinasabi ko sa inyo: Huwag na kayong mag-alala kung ano ang kakainin o iinumin ninyo, o kung ano ang isusuot ninyo. Hindi ba mas mahalaga ang buhay kaysa sa pagkain at ang katawan kaysa sa pananamit? 26 Tingnan ninyong mabuti ang mga ibon sa langit; hindi sila nagtatanim o umaani o nagtitipon sa kamalig, pero pinakakain sila ng inyong Ama sa langit. Hindi ba mas mahalaga kayo kaysa sa kanila? 27 Sino sa inyo ang makapagpapahaba nang kahit kaunti sa buhay niya dahil sa pag-aalala? 28 At bakit kayo nag-aalala tungkol sa pananamit? Matuto kayo mula sa mga liryo c na tumutubo sa parang; hindi sila nagtatrabaho o nananahi; 29 pero sinasabi ko sa inyo na kahit si Solomon, sa kabila ng karangyaan niya, ay hindi nakapagdamit na gaya ng isa sa mga ito. 30 Kung ganito dinaramtan ng Diyos ang pananim, na nasa parang ngayon at bukas ay ihahagis sa pugon, hindi ba mas gugustuhin niyang damtan kayo, kayo na may maliit na pananampalataya? 31 Kaya huwag kayong mag-alala at magsabing ‘Ano ang kakainin namin?’ o, ‘Ano ang iinumin namin?’ o, ‘Ano ang isusuot namin?’ 32 Ang lahat ng ito ang pinagkakaabalahan ng mga bansa. Alam ng inyong Ama sa langit na kailangan ninyo ang lahat ng ito.

33 “Kaya patuloy ninyong unahin ang Kaharian at ang katuwiran niya, at ibibigay d niya sa inyo ang lahat ng ito. 34 Huwag kayong mag-alala tungkol sa susunod na araw, dahil ang kasunod na araw ay magkakaroon ng sarili nitong mga álalahanín. Sapat na ang mga problema sa bawat araw.

7 “Huwag na kayong humatol para hindi kayo mahatulan; 2 dahil kung paano kayo humahatol, gayon kayo hahatulan, at kung paano ninyo tinatrato ang iba, ganoon din nila kayo tatratuhin. 3 Kaya bakit mo tinitingnan ang puwing sa mata ng kapatid mo, pero hindi mo nakikita ang troso sa sarili mong mata? 4 O paano mo masasabi sa kapatid mo, ‘Hayaan mong alisin ko ang puwing sa mata mo,’ samantalang troso ang nasa sarili mong mata? 5 Mapagpanggap! Alisin mo muna ang troso sa sarili mong mata para makita mo nang malinaw kung paano aalisin ang puwing sa mata ng kapatid mo.

6 “Huwag ninyong ibigay sa mga aso ang anumang banal, o ihagis sa mga baboy ang inyong mga perlas, para hindi nila iyon tapak-tapakan at balingan kayo at saktan.

7 “Patuloy kayong humingi at bibigyan kayo, patuloy kayong maghanap at makakakita kayo, patuloy kayong kumatok at pagbubuksan kayo; 8 dahil bawat isa na humihingi ay tumatanggap, at bawat isa na naghahanap ay nakakakita, at bawat isa na kumakatok ay pinagbubuksan. 9 Sino sa inyo ang magbibigay ng bato sa kaniyang anak kapag humingi ito ng tinapay? 10 O magbibigay ng ahas kapag humingi ito ng isda? 11 Kaya kung kayo na makasalanan ay marunong magbigay ng mabubuting bagay sa mga anak ninyo, lalo pa nga  ang inyong Ama sa langit! Magbibigay siya ng mabubuting bagay sa mga humihingi sa kaniya.

12 “Kaya lahat ng gusto ninyong gawin ng mga tao sa inyo, iyon din ang gawin ninyo sa kanila. Sa katunayan, ito ang pinakadiwa ng Kautusan at mga Propeta.

13 “Pumasok kayo sa makipot na pintuang-daan, dahil maluwang ang pintuang-daan at malapad ang daang papunta sa pagkapuksa, at marami ang pumapasok dito; 14 pero makipot ang pintuang-daan at makitid ang daang papunta sa buhay, at kakaunti ang mga nakakahanap dito.

15 “Mag-ingat kayo sa huwad na mga propeta na lumalapit sa inyo na nakadamit-tupa, pero sa loob ay hayok na mga lobo. 16 Makikilala ninyo sila sa mga bunga nila. Ang mga tao ay hindi makapipitas ng ubas o ng igos mula sa matitinik na halaman, hindi ba? 17 Maganda ang bunga ng mabuting puno, pero walang silbi ang bunga ng bulok na puno. 18 Ang mabuting puno ay hindi mamumunga ng walang-silbing bunga, at ang bulok na puno ay hindi mamumunga ng magandang bunga. 19 Bawat puno na hindi maganda ang bunga ay pinuputol at inihahagis sa apoy. 20 Kaya makikilala ninyo ang mga taong iyon sa kanilang mga bunga.

21 “Hindi lahat ng nagsasabi sa akin, ‘Panginoon, Panginoon,’ ay papasok sa Kaharian ng langit, kundi ang gumagawa lang ng kalooban ng aking Ama na nasa langit. 22 Marami ang magsasabi sa akin sa araw na iyon: ‘Panginoon, Panginoon, hindi ba nanghula kami sa pangalan mo, nagpalayas ng mga demonyo sa pangalan mo, at gumawa ng maraming himala sa pangalan mo?’ 23 At sasabihin ko sa kanila: ‘Hindi ko kayo kilala! Masama ang ginagawa ninyo. Lumayo kayo sa akin!’

24 “Kung gayon, ang lahat ng nakaririnig sa sinasabi ko at sumusunod dito ay gaya ng isang matalinong tao na nagtayo ng bahay niya sa ibabaw ng malaking bato. 25 At bumuhos ang ulan, bumaha, at humihip ang hangin at humampas sa bahay, pero hindi ito gumuho, dahil nakatayo ito sa ibabaw ng malaking bato. 26 Pero ang lahat ng nakaririnig sa sinasabi ko at hindi sumusunod dito ay gaya ng isang taong mangmang na nagtayo ng bahay niya sa buhanginan. 27 At bumuhos ang ulan, bumaha, at humihip ang hangin at humampas sa bahay, at gumuho ito at lubusang nawasak.”

28 Matapos magsalita si Jesus, namangha ang mga tao sa paraan niya ng pagtuturo, 29 dahil nagturo siya sa kanila bilang isang tao na may awtoridad, at hindi gaya ng kanilang mga eskriba.