Ayon kay Lucas 22:1-71

22  Malapit na ang Kapistahan ng Tinapay na Walang Pampaalsa, ang tinatawag na Paskuwa.+ 2  Pinag-iisipang mabuti ng mga punong saserdote at mga eskriba kung paano siya maipapapatay,+ dahil natatakot sila sa mga tao.+ 3  Pagkatapos, pumasok si Satanas kay Hudas, ang tinatawag na Iscariote, isa sa 12 apostol,+ 4  at pinuntahan niya ang mga punong saserdote at mga kapitan ng mga bantay sa templo para sabihin kung paano niya ibibigay sa kanila si Jesus.+ 5  Nagustuhan nila ito, at nagkasundo silang bigyan siya ng perang pilak.+ 6  Kaya pumayag siya at naghanap ng magandang pagkakataon para maibigay siya sa kaaway nang hindi nakikita ng mga tao. 7  At dumating ang araw ng Tinapay na Walang Pampaalsa, kung kailan ihahandog ang haing pampaskuwa;+ 8  kaya isinugo ni Jesus sina Pedro at Juan at sinabi: “Ihanda na ninyo ang hapunan para sa Paskuwa.”+ 9  Sinabi nila: “Saan mo kami gustong maghanda nito?” 10  Sinabi niya: “Kapag pumasok kayo sa lunsod, sasalubungin kayo ng isang taong may dalang banga ng tubig. Sundan ninyo siya sa bahay na papasukan niya.+ 11  Sabihin ninyo sa may-ari ng bahay, ‘Ipinapasabi ng Guro: “Nasaan ang silid para sa bisita kung saan puwede akong kumain ng hapunan para sa Paskuwa kasama ang mga alagad ko?”’ 12  At ipapakita niya sa inyo ang isang malaking silid sa itaas na nakaayos na. Doon ninyo iyon ihanda.” 13  Kaya umalis sila, at nangyari ang lahat ng sinabi niya sa kanila, at naghanda sila para sa Paskuwa. 14  Kaya nang dumating na ang oras, umupo* siya sa mesa kasama ang mga apostol.+ 15  Sinabi niya: “Inaasam-asam ko ang sandaling ito na makasalo kayo sa hapunan para sa Paskuwa bago ako magdusa; 16  dahil sinasabi ko sa inyo, hindi ko ito kakaining muli hanggang sa matupad ang lahat ng bagay sa Kaharian ng Diyos.” 17  At pagkaabot sa kopa, nagpasalamat siya sa Diyos at nagsabi: “Kunin ninyo ito at ipasa sa lahat, 18  dahil sinasabi ko sa inyo, mula ngayon, hindi na ako muling iinom ng alak hanggang sa dumating ang Kaharian ng Diyos.”+ 19  Kumuha rin siya ng tinapay,+ nagpasalamat sa Diyos, pinagpira-piraso ito, ibinigay sa kanila, at sinabi: “Sumasagisag ito sa aking katawan+ na ibibigay ko alang-alang sa inyo.+ Patuloy ninyong gawin ito bilang pag-alaala sa akin.”+ 20  Gayon din ang ginawa niya sa kopa pagkatapos nilang maghapunan. Sinabi niya: “Ang kopang ito ay sumasagisag sa bagong tipan+ na magkakabisa sa pamamagitan ng aking dugo,+ na ibubuhos alang-alang sa inyo.+ 21  “Pero kasama ko sa mesa ang magtatraidor sa akin.+ 22  Totoo, kailangang mamatay ang Anak ng tao ayon sa inihula;+ gayunman, kaawa-awa ang taong iyon na magtatraidor sa kaniya!”+ 23  Kaya tinanong nila ang isa’t isa kung sino sa kanila ang makagagawa nito.+ 24  Gayunman, nagkaroon ng matinding pagtatalo-talo sa gitna nila kung sino sa kanila ang pinakadakila.*+ 25  Pero sinabi niya: “Ang mga hari ng mga bansa ay nag-aastang panginoon sa mga nasasakupan nila, at ang mga may awtoridad sa mga tao ay tinatawag na mga Pilantropo.+ 26  Pero hindi kayo dapat maging gayon,+ kundi ang pinakadakila sa inyo ay dapat na maging gaya ng pinakabata,+ at ang nangunguna ay dapat na maging gaya ng naglilingkod.+ 27  Dahil sino ang mas dakila, ang kumakain* o ang nagsisilbi? Hindi ba ang kumakain?* Pero ako ay nagsisilbi sa inyo.+ 28  “Gayunman, kayo ang mga nanatiling kasama ko+ sa aking mga pagsubok;+ 29  at nakikipagtipan ako sa inyo para sa isang kaharian, kung paanong nakipagtipan sa akin ang aking Ama,+ 30  para makakain kayo at makainom sa aking mesa sa Kaharian ko+ at makaupo sa mga trono+ para humatol sa 12 tribo ng Israel.+ 31  “Simon, Simon, hinihingi kayo ni Satanas para masala niya kayong lahat na gaya ng trigo.+ 32  Pero nagsumamo na ako para sa iyo na huwag sanang manghina ang pananampalataya mo;+ at kapag nakabalik ka na, palakasin mo ang iyong mga kapatid.”+ 33  Sinabi ni Pedro: “Panginoon, handa akong sumama sa iyo sa bilangguan at sa kamatayan.”+ 34  Pero sinabi niya: “Sinasabi ko sa iyo, Pedro, hindi titilaok ang isang tandang sa araw na ito hanggang sa tatlong ulit mong maikaila na kilala mo ako.”+ 35  Sinabi rin niya sa kanila: “Nang isugo ko kayo na walang dalang pera,* lalagyan ng pagkain, at sandalyas,+ hindi kayo kinapos ng anuman, hindi ba?” Sumagot sila: “Hindi!” 36  Pagkatapos, sinabi niya: “Pero ngayon, kung kayo ay may pera* o lalagyan ng pagkain, dalhin ninyo iyon, at kung wala kayong espada, ipagbili ninyo ang inyong damit at bumili ng espada. 37  Dahil sinasabi ko sa inyo, kailangang matupad sa akin kung ano ang nakasulat, ‘Itinuring siyang kriminal.’+ Ang nasusulat tungkol sa akin ay natutupad na.”+ 38  Pagkatapos, sinabi nila: “Panginoon, may dalawang espada rito.” Sinabi niya: “Sapat na iyan.” 39  Umalis si Jesus at pumunta sa Bundok ng mga Olibo gaya ng nakaugalian niya, at sumunod din ang mga alagad sa kaniya.+ 40  Pagdating doon, sinabi niya: “Patuloy kayong manalangin para hindi kayo mahulog sa tukso.”+ 41  At lumayo siya sa kanila,* at lumuhod siya at nanalangin: 42  “Ama, kung gusto mo, alisin mo sa akin ang kopang ito. Pero mangyari nawa, hindi ang kalooban ko, kundi ang sa iyo.”+ 43  Pagkatapos, nagpakita sa kaniya ang isang anghel mula sa langit at pinalakas siya.+ 44  Pero dahil sa sobrang paghihirap ng kalooban, nanalangin pa siya nang mas marubdob;+ at ang pawis niya ay naging parang dugo na pumapatak sa lupa. 45  Pagkatapos manalangin, pinuntahan niya ang mga alagad at nakita silang natutulog, pagod dahil sa pamimighati. 46  Sinabi niya: “Bakit kayo natutulog? Bumangon kayo at patuloy na manalangin para hindi kayo mahulog sa tukso.”+ 47  Habang nagsasalita pa siya, maraming tao ang dumating at pinangungunahan sila ng lalaking tinatawag na Hudas, na isa sa 12 apostol, at nilapitan nito si Jesus para halikan.+ 48  Pero sinabi ni Jesus: “Hudas, tinatraidor mo ba ang Anak ng tao sa pamamagitan ng isang halik?” 49  Nang maisip ng mga nasa paligid niya kung ano ang mangyayari, sinabi nila: “Panginoon, gagamitin na ba namin ang espada?” 50  Tinaga pa nga ng isa sa kanila ang alipin ng mataas na saserdote, at natagpas ang kanang tainga nito.+ 51  Pero sinabi ni Jesus: “Tumigil kayo!” Hinipo niya ang tainga nito at pinagaling. 52  Pagkatapos, sinabi ni Jesus sa mga punong saserdote, sa mga kapitan ng mga bantay sa templo, at sa matatandang lalaki na pumunta roon para hulihin siya: “Magnanakaw ba ako at may dala pa kayong mga espada at pamalo?+ 53  Nakikita ninyo ako sa templo araw-araw,+ at hindi ninyo ako hinuhuli.+ Pero ito na ang pagkakataon ninyo at oras na para manaig ang kadiliman.”+ 54  Kaya inaresto nila siya at dinala+ sa bahay ng mataas na saserdote; pero sinusundan sila ni Pedro sa malayo.+ 55  Nagpaningas sila ng apoy sa gitna ng looban at umupong magkakasama; si Pedro ay nakaupo ring kasama nila.+ 56  Pero nang makita ng isang alilang babae si Pedro na nakaupo sa tabi ng apoy, tiningnan niya itong mabuti at sinabi: “Kasama rin niya ang taong ito.” 57  Pero nagkaila si Pedro: “Hindi ko siya kilala.”+ 58  Mayamaya lang, may isa pang nakakita sa kaniya at nagsabi: “Kasama ka rin nila.” Pero sinabi ni Pedro: “Hindi!”+ 59  Pagkalipas ng mga isang oras, ipinilit ng isa pang lalaki: “Siguradong kasama rin niya ang lalaking ito dahil taga-Galilea siya!” 60  Pero sinabi ni Pedro: “Hindi ko alam ang sinasabi mo.” At agad na tumilaok ang tandang habang nagsasalita pa siya. 61  Nang pagkakataong iyon, lumingon ang Panginoon at tumitig kay Pedro, at naalaala ni Pedro ang sinabi sa kaniya ng Panginoon: “Bago tumilaok ang tandang sa araw na ito, ikakaila mo ako nang tatlong ulit.”+ 62  At lumabas siya at humagulgol. 63  At si Jesus ay ginawang katatawanan+ at pinaghahampas+ ng mga lalaking nagbabantay sa kaniya; 64  at pagkatapos takpan ang mukha niya, sinasabi nila: “Hulaan mo kung sino ang nanakit sa iyo!” 65  At marami pa silang sinasabing mapamusong* na mga bagay tungkol sa kaniya. 66  Nang mag-umaga na, nagtipon ang matatandang lalaki ng bayan—ang mga punong saserdote at mga eskriba+—at dinala nila siya sa bulwagan ng Sanedrin at sinabi: 67  “Kung ikaw ang Kristo, sabihin mo sa amin.”+ Pero sinabi niya: “Kahit sabihin ko sa inyo, hindi kayo maniniwala. 68  At kung tatanungin ko kayo, hindi rin naman kayo sasagot. 69  Pero mula ngayon, ang Anak ng tao+ ay uupo sa kanan ng makapangyarihang Diyos.”+ 70  Kaya sinabi nilang lahat: “Kung gayon, ikaw ba ang Anak ng Diyos?” Sinabi niya: “Kayo mismo ang nagsasabi niyan.” 71  Sinabi nila: “Bakit kakailanganin pa natin ng mga testigo? Narinig na natin mismo mula sa bibig niya!”+

Talababa

^ O “humilig.”
^ O “pinakaimportante.”
^ O “nakahilig sa mesa.”
^ O “nakahilig sa mesa.”
^ O “lalagyan ng pera.”
^ O “lalagyan ng pera.”
^ O “lumayo siya sa kanila sa layong isang pukol ng bato.”
^ Tingnan sa Glosari, “Pamumusong.”

Study Notes

Kapistahan ng Tinapay na Walang Pampaalsa, ang tinatawag na Paskuwa: Ipinagdiriwang ang Paskuwa kapag Nisan 14, at iba ito sa Kapistahan ng Tinapay na Walang Pampaalsa, na ipinagdiriwang naman mula Nisan 15 hanggang 21. (Lev 23:5, 6; Bil 28:16, 17; tingnan ang Ap. B15.) Pero noong panahon ni Jesus, masyado nang napag-ugnay ang dalawang kapistahang ito kaya ang buong walong araw, kasama ang Nisan 14, ay itinuturing na lang na iisang kapistahan. May binanggit si Josephus na “walong-araw na kapistahan, na tinatawag na kapistahan ng tinapay na walang pampaalsa.” Ang mga pangyayaring nakaulat sa Luc 22:1-6 ay naganap noong Nisan 12, 33 C.E.​—Tingnan ang Ap. B12.

Iscariote: Tingnan ang study note sa Mat 10:4.

mga kapitan ng mga bantay sa templo: Sa literal na Griego, ang mababasa dito ay “mga kapitan,” samantalang idinagdag sa Luc 22:52 ang ekspresyong “sa templo” para ipakita kung anong uri ng kapitan ang tinutukoy. Sa tekstong ito, isinalin itong “mga kapitan ng mga bantay sa templo” para maging mas malinaw. Si Lucas lang ang bumanggit sa mga opisyal na ito. (Gaw 4:1; 5:24, 26) Malamang na kaya sila isinama ni Hudas sa mga kakausapin niya ay para pagmukhaing legal ang pagdakip kay Jesus.

perang pilak: Lit., “pilak,” ang pilak na ginagamit na pera noon. Ayon sa Mat 26:15, nagkakahalaga ito nang “30 pirasong pilak.” Si Mateo lang ang manunulat ng Ebanghelyo na nag-ulat kung magkano ang ibinayad kay Hudas para magtraidor siya kay Jesus. Posibleng ito ay 30 siklong pilak na gawa sa Tiro. Makikita sa halagang ito kung gaano kababa ang tingin ng mga punong saserdote kay Jesus, dahil sa Kautusan, halaga lang ito ng isang alipin. (Exo 21:32) Nang hingin ni propeta Zacarias ang kabayaran niya mula sa di-tapat na mga Israelita para sa pagganap niya ng kaniyang atas bilang propeta sa bayan ng Diyos, “30 pirasong pilak” din ang ibinigay nila sa kaniya, na nagpapakitang kasinghalaga lang siya ng alipin para sa kanila.​—Zac 11:12, 13.

dumating ang araw ng Tinapay na Walang Pampaalsa: Gaya ng makikita sa study note sa Luc 22:1, noong panahon ni Jesus, masyado nang napag-ugnay ang Paskuwa (Nisan 14) at ang Kapistahan ng Tinapay na Walang Pampaalsa (Nisan 15-21), kaya ang buong walong araw, kasama ang Nisan 14, ay tinutukoy kung minsan na “Kapistahan ng Tinapay na Walang Pampaalsa.” (Tingnan ang Ap. B15.) Ang araw na tinutukoy sa tekstong ito ay Nisan 14 dahil sinasabing ito ang araw kung kailan ihahandog ang haing pampaskuwa. (Exo 12:6, 15, 17, 18; Lev 23:5; Deu 16:1-7) Ang nakaulat sa talata 7-13 ay malamang na nangyari noong hapon ng Nisan 13 bilang paghahanda para sa hapunan ng Paskuwa sa paglubog ng araw, ang pasimula ng Nisan 14.​—Tingnan ang Ap. B12.

nang dumating na ang oras: Nang gumabi na, ang pasimula ng Nisan 14.​—Tingnan ang Ap. A7 at B12.

pagkaabot sa kopa: Ang kopang binanggit dito ay ginagamit sa pagdiriwang ng Paskuwa noong panahon ni Jesus. (Luc 22:15) Hindi sinasabi ng Bibliya na uminom ng alak ang mga Israelita noong magdiwang sila ng Paskuwa sa Ehipto; hindi rin iniutos ni Jehova na gamitin ito sa kapistahang iyon. Kaya lumilitaw na sinimulan lang ang kaugalian ng pagpapasa ng kopa ng alak kapag Paskuwa pagkalipas ng ilang panahon. Hindi ipinagbawal ni Jesus ang paggamit ng alak sa hapunang iyon. Ininom pa nga niya ang alak na pampaskuwa kasama ng mga alagad niya pagkatapos magpasalamat sa Diyos. Inalok niya rin sila na uminom sa kopa nang pasimulan niya ang Hapunan ng Panginoon.​—Luc 22:20.

Kumuha rin siya ng tinapay . . . pinagpira-piraso ito: Tingnan ang study note sa Mat 26:26.

Sumasagisag: Tingnan ang study note sa Mat 26:26.

maghapunan: Lumilitaw na tumutukoy sa pagkain ni Jesus at ng mga alagad niya ng hapunang pampaskuwa bago pasimulan ang Hapunan ng Panginoon. Kaya ipinagdiwang ni Jesus ang Paskuwa ayon sa kaugalian noon. Wala siyang binago sa pagdiriwang na ito. Kaya nasunod niya ang Kautusang Mosaiko bilang isang Judio. Pero pagkatapos nito, pinasimulan ni Jesus ang isang bagong hapunan para alalahanin ang nalalapit niyang kamatayan sa araw ding iyon ng Paskuwa.

bagong tipan na magkakabisa sa pamamagitan ng aking dugo: Sa mga Ebanghelyo, si Lucas lang ang nag-ulat na may binanggit si Jesus sa okasyong iyon na isang “bagong tipan,” kagaya ng makikita sa Jer 31:31. Ang bagong tipan, sa pagitan ni Jehova at ng pinahirang mga Kristiyano, ay nagkabisa dahil sa hain ni Jesus. (Heb 8:10) Ang pagkakagamit dito ni Jesus ng mga terminong “tipan” at “dugo” ay katulad ng pagkakagamit ni Moises sa mga ito nang tumayo siya bilang tagapamagitan at nang pasinayaan niya ang tipang Kautusan para sa Israel sa Bundok Sinai. (Exo 24:8; Heb 9:19-21) Kung paanong nagkabisa ang tipang Kautusan sa pagitan ng Diyos at ng bansang Israel sa pamamagitan ng dugo ng mga toro at kambing, nagkabisa rin ang bagong tipan sa pagitan ni Jehova at ng espirituwal na Israel sa pamamagitan ng dugo ni Jesus. Nagkabisa ang tipang ito noong Pentecostes 33 C.E.​—Heb 9:14, 15.

. . . ibubuhos alang-alang sa inyo: Ang mga pananalita mula sa kalagitnaan ng talata 19 (“na ibibigay ko . . .”) hanggang sa katapusan ng talata 20 ay hindi makikita sa ilang manuskrito, pero mababasa ito sa luma at maaasahang mga manuskrito.​—Para malaman kung paano ginagamit ang mga sinaunang manuskrito para mabuo ang tekstong Griego, tingnan ang Ap. A3.

Pero kasama ko sa mesa ang magtatraidor sa akin: Maliwanag na hindi sunod-sunod ang mga pangyayaring nakaulat sa talata 21-23. Kapag inihambing ang Mat 26:20-29 at Mar 14:17-25 sa Ju 13:21-30, makikita na umalis na si Hudas nang pasimulan ni Jesus ang Hapunan ng Panginoon. Siguradong wala na si Hudas nang komendahan ni Kristo ang mga apostol niya sa ‘pananatiling kasama niya sa kaniyang mga pagsubok’ kasi hindi naman iyon ginawa ni Hudas; siguradong hindi niya rin isasama si Hudas sa ‘tipan para sa isang kaharian.’​—Luc 22:28-30.

mamatay: Lit., “umalis.” Ayon sa ilang iskolar, ang literal na ekspresyong Griego na ginamit dito ay ibang paraan ng pagsasabi na mamamatay ang isa.

Pilantropo: Ang salitang Griego na eu·er·geʹtes (lit., “isa na gumagawa ng mabuti sa [iba]”) ay madalas na ginagamit na titulo para sa mga opisyal o prominenteng tao, lalo na sa mga nagkakawanggawa. Hindi dapat isipin ng mga “nangunguna” sa mga tagasunod ni Kristo na mga “Pilantropo” sila, na para bang may utang na loob sa kanila ang mga kapananampalataya nila, dahil hindi sila dapat maging gaya ng mga tagapamahala ng mundong ito.​—Luc 22:26.

ang nangunguna: Ang salitang Griego na ginamit dito, he·geʹo·mai, ay lumitaw din sa Heb 13:7, 17, 24 para ilarawan ang gawain ng mga tagapangasiwa sa kongregasyong Kristiyano.

naglilingkod: Ang pandiwang Griego na ginamit dito, di·a·ko·neʹo, ay kaugnay ng pangngalang di·aʹko·nos (ministro; lingkod), na tumutukoy sa mga patuloy na naglilingkod sa iba nang mapagpakumbaba. Ginagamit ang termino para tumukoy kay Kristo (Ro 15:8); sa mga lingkod ni Kristo, babae man o lalaki (Ro 16:1; 1Co 3:5-7; Col 1:23); mga ministeryal na lingkod (Fil 1:1; 1Ti 3:8); mga alipin sa sambahayan (Ju 2:5, 9) at mga opisyal ng pamahalaan.​—Ro 13:4.

nagsisilbi: O “naglilingkod.” Ang pandiwang Griego na di·a·ko·neʹo ay dalawang beses na lumitaw sa tekstong ito.​—Tingnan ang study note sa Luc 22:26.

nakikipagtipan ako sa inyo para sa isang kaharian: Ang pandiwang Griego na di·a·tiʹthe·mai, isinalin ditong “nakikipagtipan,” ay kaugnay ng pangngalang di·a·theʹke, “tipan.” Sa Gaw 3:25, Heb 8:10, at 10:16, ang pandiwa at pangngalang iyan ay parehong ginamit sa ekspresyong “pakikipagtipan.” Dalawang tipan ang tinutukoy dito ni Jesus—ang isa ay sa pagitan niya at ng kaniyang Ama, at ang isa naman ay sa pagitan niya at ng mga pinahirang tagasunod niya, na makakasama niya bilang mga hari sa Kaharian.

makakain kayo at makainom sa aking mesa: Ang pagkain na kasama ng isa ay nagpapakita ng pagkakaibigan at mapayapang kaugnayan. Kaya ang isa na regular na kumakain sa mesa ng hari ay kinalulugdan niya at may napakalapít na kaugnayan sa kaniya. (1Ha 2:7) Ganiyang kaugnayan ang ipinangako ni Jesus sa tapat na mga alagad niya.​—Luc 22:28-30; tingnan din ang Luc 13:29; Apo 19:9.

para masala . . . na gaya ng trigo: Noong panahon ng Bibliya, ang trigo ay sinasala, o niyuyugyog sa isang salaan, matapos itong giikin at tahipin. Sa pagsasala, nahihiwalay sa butil ang dayami at ipa. (Tingnan ang study note sa Mat 3:12.) Dahil daranas si Jesus ng mga pagsubok, masusubok din ang mga alagad niya. Inihalintulad ni Jesus ang pagsubok na ito sa pagsasala ng trigo.

nakabalik: Lumilitaw na ang tinutukoy ni Jesus ay ang pagbabalik o pagbangon ni Pedro mula sa kaniyang pagkakadapa, pangunahin nang dahil sa sobrang tiwala sa sarili na nadagdagan pa ng takot sa tao.​—Ihambing ang Kaw 29:25.

tandang: Mababasa sa apat na Ebanghelyo na titilaok ang isang tandang, pero si Marcos lang ang nagsabi na dalawang beses itong titilaok. (Mat 26:34, 74, 75; Mar 14:30, 72; Luc 22:60, 61; Ju 13:38; 18:27) Ang ulat na iyan ay sinusuportahan ng Mishnah, dahil ayon dito, nag-aalaga ng mga tandang sa Jerusalem noong panahon ni Jesus. Malamang na madaling-araw noon nang tumilaok ang tandang.​—Tingnan ang study note sa Mar 13:35.

Patuloy kayong manalangin: Ang payong ito, na lumilitaw na si Lucas lang ang nag-ulat, ay malamang na para sa 11 tapat na apostol. (Ihambing ang kaparehong ulat sa Mat 26:36, 37.) May ganito ring payo sa Luc 22:46, na kapareho ng makikita sa Mat 26:41 at Mar 14:38. Ang payo namang ito ay para lang sa tatlong alagad na kasama ni Jesus noong nananalangin siya sa hardin. (Mat 26:37-39; Mar 14:33-35) Ang pagbanggit ni Lucas sa dalawang payong ito (Luc 22:40, 46) ay nagpapakita na idiniriin sa Ebanghelyo niya ang kahalagahan ng pananalangin. Ang iba pang ulat tungkol sa panalangin o sa mga pagkakataong nanalangin si Jesus na si Lucas lang ang bumanggit ay makikita sa Luc 3:21; 5:16; 6:12; 9:18, 28; 11:1; 23:46.

alisin mo sa akin ang kopang ito: Tingnan ang study note sa Mar 14:36.

isang anghel: Sa apat na manunulat ng Ebanghelyo, si Lucas lang ang nag-ulat na isang anghel mula sa langit ang nagpakita kay Jesus para palakasin siya.

ang pawis niya ay naging parang dugo na pumapatak: Posibleng sinasabi ni Lucas na ang pawis ni Kristo ay naging parang dugo o ang pagpapawis niya ay naging parang pagtulo ng dugo mula sa sugat. Sinasabi naman ng ilan na ang dugo ni Jesus ay tumagos sa balat niya at humalo sa pawis, isang kondisyon na sinasabing nangyayari kapag napakatindi ng pag-aalala ng isang tao. Sa diapedesis, ang dugo o ang mga sangkap nito ay tumatagas sa mga ugat. Sa hematidrosis naman, ang lumalabas na pawis ay may kasamang dugo o sangkap na nagbibigay ng kulay sa dugo o ang lumalabas na likido sa katawan ng isang tao ay nahahaluan ng dugo, kaya masasabi na siya ay ‘nagpapawis ng dugo.’ Ang mga ito ay ilan lang sa mga posibleng paliwanag sa nangyari kay Jesus.

. . . pumapatak sa lupa: Ang talata 43, 44 ay hindi makikita sa ilang manuskrito, pero mababasa ito sa ibang sinaunang manuskrito at sa karamihan ng salin ng Bibliya.

Tinaga . . . ang alipin ng mataas na saserdote: Tingnan ang study note sa Ju 18:10.

isa sa kanila: Makikita sa kaparehong ulat sa Ju 18:10 na si Simon Pedro ang tumaga sa alipin ng mataas na saserdote at na ang pangalan ng aliping ito ay Malco.​—Tingnan ang study note sa Ju 18:10.

pinagaling: Sa apat na manunulat ng Ebanghelyo, si Lucas lang ang nag-ulat na pinagaling ni Jesus ang alipin ng mataas na saserdote.​—Mat 26:51; Mar 14:47; Ju 18:10.

oras: Ang salitang Griego na hoʹra ay ginamit dito sa makasagisag na paraan para tumukoy sa isang maikling yugto ng panahon.

para manaig ang kadiliman: O “para sa kapangyarihan ng kadiliman,” ibig sabihin, para sa mga nasa espirituwal na kadiliman. (Ihambing ang Col 1:13.) Sa Gaw 26:18, binanggit ang kadiliman kasama ng “awtoridad ni Satanas.” Ginamit ni Satanas ang awtoridad niya para impluwensiyahan ang mga tao na isagawa ang kaniyang maitim na balak na ipapatay si Jesus. Halimbawa, sinasabi sa Luc 22:3 na “pumasok si Satanas kay Hudas, ang tinatawag na Iscariote,” na nagtraidor kay Jesus.​—Gen 3:15; Ju 13:27-30.

tumilaok ang tandang: Tingnan ang study note sa Mar 14:72.

Hulaan mo: Dito, sinasabi nila kay Jesus na kung siya ang Kristo, makakapanghula siya sa tulong ng Diyos. Makikita sa konteksto na tinakpan ng mga mang-uusig ni Jesus ang mukha niya. Ibig sabihin, hinahamon nila si Jesus na hulaan kung sino ang nanakit sa kaniya habang nakapiring siya.​—Tingnan ang study note sa Mat 26:68.

matatandang lalaki: O “sanggunian (lupon) ng matatanda.” Ang salitang Griego na ginamit dito, pre·sby·teʹri·on, ay kaugnay ng terminong pre·sbyʹte·ros (lit., “matandang lalaki”), na sa Bibliya ay pangunahing tumutukoy sa mga may malaking awtoridad at pananagutan sa isang komunidad o bansa. Minsan, tumutukoy ang termino sa edad ng isang tao (gaya sa Luc 15:25 at Gaw 2:17), pero hindi lang ito tumutukoy sa matatanda. Dito, lumilitaw na ang ekspresyong “matatandang lalaki” ay tumutukoy sa Sanedrin, ang mataas na hukuman ng mga Judio sa Jerusalem, na binubuo ng mga punong saserdote, eskriba, at matatandang lalaki. Madalas banggiting magkakasama ang tatlong grupong ito.​—Mat 16:21; 27:41; Mar 8:31; 11:27; 14:43, 53; 15:1; Luc 9:22; 20:1; tingnan sa Glosari, “Matanda; Matandang lalaki,” at ang study note sa bulwagan ng Sanedrin sa tekstong ito.

bulwagan ng Sanedrin: O “Sanedrin.” Ang Sanedrin ang mataas na hukuman ng mga Judio sa Jerusalem. Ang salitang Griego na isinasaling “bulwagan ng Sanedrin” o “Sanedrin” (sy·neʹdri·on) ay literal na nangangahulugang “pag-upong magkakasama.” Karaniwan itong tumutukoy sa isang pagtitipon o pagpupulong, pero sa Israel, puwede rin itong tumukoy sa relihiyosong korte o lupon ng mga hukom. Ang salitang Griego ay puwedeng tumukoy sa mga taong bumubuo sa hukuman o sa gusali o lokasyon ng hukuman.​—Tingnan ang study note sa Mat 5:22 at Glosari, “Sanedrin”; tingnan din ang Ap. B12 para sa posibleng lokasyon ng Bulwagan ng Sanedrin.

Anak ng tao: Tingnan ang study note sa Mat 8:20.

kanan ng makapangyarihang Diyos: Lit., “kanan ng kapangyarihan ng Diyos.” Ang pagpuwesto sa kanan ng isang tagapamahala ay nangangahulugang pumapangalawa siya rito sa kapangyarihan. (Aw 110:1; Gaw 7:55, 56) Ang ekspresyong Griego para sa ‘kanan ng makapangyarihan’ ay mababasa rin sa mga kaparehong ulat sa Mat 26:64 at Mar 14:62. Ang pag-upo ng Anak ng tao sa “kanan ng makapangyarihang Diyos” ay nagpapahiwatig na tatanggap si Jesus ng kapangyarihan, o awtoridad.​—Mar 14:62; tingnan ang study note sa Mat 26:64.

Media

BAGONG SANLIBUTANG SALIN NG BANAL NA KASULATAN (EDISYON SA PAG-AARAL)
Lucas 22
Tagalog
Basahin ang Bibliya Online.
https://cms-imgp.jw-cdn.org/img/p/1001070103/univ/art/1001070103_univ_sqr_xl.jpg
nwtsty