1, 2. (a) Ano ang nagpapakitang hiráp ang mga tao na makamit ang kalayaan? (b) Ano ang mga resulta ng pagsisikap ng tao?

GUSTONG-GUSTO ng mga tao na magkaroon ng pagkakapantay-pantay at kalayaan. Sa iba’t ibang bahagi ng mundo, maraming tao ang dumaranas ng paniniil, diskriminasyon, at kahirapan. Ang iba naman ay humihingi ng kalayaan sa pagsasalita at pagpili, at ayaw nilang pinakikialaman sila. Parang lahat ay nangangarap na magawa ang anumang gusto nila at mamuhay sa paraang gusto nila.

² Pero napakahirap maabot ang pangarap na iyan. Para magkaroon ng kalayaan, marami ang nagsasagawa ng kilos-protesta, demonstrasyon, pag-aaklas, at rebolusyon. Pero epektibo ba ang ganitong pamamaraan? Hindi. Kadalasan, nauuwi pa nga ang mga ito sa trahedya at kamatayan. Pinatutunayan lang nito na totoo ang obserbasyon ni Haring Solomon: “Ang tao ay nanunupil sa tao sa kaniyang ikapipinsala.”—Ecles. 8:9.

3. Ano ang magagawa natin para makamit ang tunay na kaligayahan?

³ Sinabi ng alagad na si Santiago kung paano makakamit ang tunay na kaligayahan. Isinulat niya: “Siya na nagmamasid sa  sakdal na kautusan na nauukol sa kalayaan at nananatili rito . . . ay magiging maligaya sa paggawa niya nito.” (Sant. 1:25) Alam ni Jehova, na nagbigay ng sakdal na kautusang iyon, kung ano ang kailangan ng tao para maging lubos na maligaya. Ibinigay niya sa unang mag-asawa ang lahat ng kailangan nila para maging masaya—kasama na ang tunay na kalayaan.

4. Anong kalayaan ang tinaglay nina Adan at Eva? (Tingnan ang larawan sa simula ng artikulo.)

⁴ Sa unang dalawang kabanata ng Genesis, makikita natin na taglay nina Adan at Eva ang kalayaang pinapangarap lang ng mga tao ngayon—kalayaan sa kahirapan, takot, at paniniil. Hindi sila namomroblema tungkol sa pagkain, trabaho, pagkakasakit, at kamatayan. (Gen. 1:27-29; 2:8, 9, 15) Pero ibig bang sabihin, may ganap na kalayaan sina Adan at Eva? Tingnan natin.

5. Salungat sa iniisip ng marami, ano ang kailangan ng tao para magkaroon ng kalayaan?

⁵ Inaakala ng marami na para maging tunay na malaya, dapat ay nagagawa nila ang lahat ng gusto nila, anuman ang kahihinatnan nito. Ayon sa The World Book Encyclopedia, ang kalayaan ay “ang kakayahan na magpasiya at isagawa iyon.” Pero sinabi rin nito: “Mula sa pangmalas ng batas, ang mga tao ay malaya kung ang lipunan ay hindi nagpapataw ng di-makatarungan, di-kailangan, o di-makatuwirang limitasyon sa kanila.” Ipinahihiwatig nito na kailangan ang mga limitasyon para ang bawat tao sa lipunan ay makinabang sa kalayaang taglay nila. Kaya ang tanong ay: Sino ang may karapatang magtakda ng makatarungan, kinakailangan, at makatuwirang limitasyon?

6. (a) Bakit si Jehova lang ang may ganap na kalayaan? (b) Anong uri ng kalayaan ang puwedeng makamit ng mga tao, at bakit?

⁶ Mahalagang tandaan na ang Diyos na Jehova lang ang may ganap at walang-limitasyong kalayaan. Bakit? Dahil siya ang Maylikha ng lahat ng bagay, ang Makapangyarihan-sa-lahat, at Soberano ng uniberso. (1 Tim. 1:17; Apoc. 4:11) Alalahanin ang magagandang salita ni Haring David nang ilarawan niya ang mataas na posisyon ni Jehova. (Basahin ang 1 Cronica 29:11, 12.) Kaya naman, ang kalayaang taglay ng lahat ng nilalang sa langit at sa lupa ay relatibo lang, o may hangganan. Dapat nilang kilalanin na tanging ang Diyos na Jehova ang may pinakadakilang awtoridad para magtakda ng makatarungan, kinakailangan, at makatuwirang limitasyon. At iyan nga ang ginawa ng Diyos na Jehova mula pa nang likhain niya ang tao.

7. Ano ang ilang gawain na nagpapasaya sa atin?

⁷ Kahit may kalayaan sina Adan at Eva na gumawa ng maraming bagay, may limitasyon ito. Ang ilang limitasyon ay likas sa tao. Halimbawa, alam nina Adan at Eva na para mabuhay, kailangan nilang huminga, kumain, at matulog. Nababawasan ba ang kanilang kalayaan kung gagawin nila ang mga ito? Hindi, dahil tiniyak ni Jehova na masisiyahan sila sa paggawa ng rutin na mga gawaing ito. (Awit 104:14, 15; Ecles. 3:12, 13) Sino ang hindi nasisiyahang lumanghap ng sariwang hangin, kumain ng paboritong pagkain, at gumising mula sa mahimbing na tulog? Tiyak na hindi itinuring nina Adan at Eva na pabigat o hadlang ang mga bagay na ito, at gayundin naman tayo.

8. Anong espesipikong utos ang ibinigay ng Diyos sa unang mag-asawa, at ano ang layunin nito?

⁸ Inutusan ni Jehova sina Adan at Eva na punuin ang lupa ng mga supling nila at pangalagaan  ito. (Gen. 1:28) Hadlang ba sa kalayaan nila ang utos na ito? Siyempre hindi! Ibinigay ito para magkaroon ng bahagi ang mga tao sa layunin ng Maylikha—ang gawing paraiso ang buong lupa para maging tahanan ng sakdal na mga tao magpakailanman. (Isa. 45:18) Sa ngayon, hindi naman labag sa layunin ni Jehova kung pipiliin ng mga tao na hindi mag-asawa, o mag-asawa pero walang planong magkaanak. Pero marami pa rin ang nag-aasawa at nag-aanak kahit may mga hamon ito. (1 Cor. 7:36-38) Bakit? Dahil inaasahan nila na magiging maligaya sila. (Awit 127:3) Kung sumunod lang sina Adan at Eva kay Jehova, naging maligaya sana ang pagsasama nilang mag-asawa at ang kanilang pamilya magpakailanman.

9. Bakit hindi puwedeng sabihin na ang utos ng Diyos sa Genesis 2:17 ay di-makatarungan, di-kinakailangan, o di-makatuwiran?

⁹ May isa pang utos si Jehova kina Adan at Eva at binanggit niya ang parusa kapag nilabag ito: “Kung tungkol sa punungkahoy ng pagkakilala ng mabuti at masama ay huwag kang kakain mula roon, sapagkat sa araw na kumain ka mula roon ay tiyak na mamamatay ka.” (Gen. 2:17) Ang utos bang ito ay di-makatarungan, di-kinakailangan, o di-makatuwiran? Inalisan ba nito ng kalayaan sina Adan at Eva? Hinding-hindi! Sa katunayan, maraming iskolar sa Bibliya ang nagsasabi na lohikal at makatuwiran ang utos na ito. Halimbawa, sinabi ng isang iskolar: “Ipinakikita ng mga utos ng Diyos sa [Genesis 2:16, 17] na Diyos lang ang nakaaalam kung ano ang mabuti . . . para sa sangkatauhan, at Diyos lang ang nakaaalam kung ano ang hindi mabuti . . . para sa kanila. Para matamo ang ‘mabuti,’ ang sangkatauhan ay dapat magtiwala at sumunod sa Diyos. Kung susuway sila, sila mismo ang magpapasiya kung ano ang mabuti . . . at hindi mabuti.” Tiyak na mabigat na responsibilidad ito para sa mga tao, na hinding-hindi nila kakayanin.

10. Bakit magkaiba ang kalayaang magpasiya at ang karapatang magtakda ng kung ano ang mabuti at masama?

¹⁰ Inaakala ng marami na dahil sa utos ni Jehova, pinagkaitan si Adan ng kalayaang gawin ang gusto niya. Para bang sinasabi nila na magkapareho lang ang kalayaang magpasiya at ang karapatang magtakda ng kung ano ang mabuti at masama. Sina Adan at Eva ay may kalayaang magpasiya kung susunod sila sa Diyos o hindi. Pero si Jehova lang ang may karapatang magtakda ng kung ano ang talagang mabuti at masama, na isinasagisag ng “punungkahoy ng pagkakilala ng mabuti at masama” sa hardin ng Eden. (Gen. 2:9) Aminin natin na hindi natin laging alam ang magiging resulta ng mga desisyon natin, o kung laging para sa kabutihan natin ang magiging resulta ng mga ito. Kaya madalas tayong makakita ng mga nagdedesisyon na may maganda namang intensiyon pero nauuwi sa pagdurusa, kapahamakan, o trahedya. (Kaw. 14:12) Oo, limitado ang kayang gawin ng tao. Sa utos ni Jehova kina Adan at Eva, maibigin niya silang tinuruan kung paano gagamitin nang tama ang tunay na kalayaan. Paano niya ginawa iyon, at paano tumugon ang unang mag-asawa?

11, 12. Bakit masaklap ang naging resulta ng pagpili nina Adan at Eva? Ilarawan.

¹¹ Sinuway nina Adan at Eva ang Diyos. Napaniwala si Eva sa nakaaakit na pangako ni Satanas—“madidilat nga ang inyong mga mata at kayo nga ay magiging tulad ng  Diyos, na nakakakilala ng mabuti at masama.” (Gen. 3:5) Naging mas malaya ba sina Adan at Eva dahil dito? Hindi. Hindi nangyari ang ipinangako sa kanila ni Satanas. Sa halip, napatunayan nila na masaklap ang resulta ng pagsasarili at paglabag sa kautusan ni Jehova. (Gen. 3:16-19) Bakit? Dahil hindi binigyan ni Jehova ang tao ng kalayaang magtakda ng kung ano ang mabuti at masama.—Basahin ang Kawikaan 20:24; Jeremias 10:23.

¹² Bilang paglalarawan, isipin ang isang piloto ng eroplano. Para ligtas na makarating sa kaniyang destinasyon, kailangan niyang sundin ang isang nakatakda at inaprobahang ruta sa tulong ng mga navigation tool at ng komunikasyon sa mga air traffic controller. Pero paano kung hindi ito susundin ng piloto at magbabago siya ng ruta? Mauuwi ito sa kapahamakan. Sa katulad na paraan, pinili nina Adan at Eva na magsarili at sumuway sa patnubay ng Diyos. Ang resulta? Para silang eroplanong nag-crash. Ang kanilang desisyon ay nagdulot ng kasalanan at kamatayan sa kanila at sa magiging mga supling nila. (Roma 5:12) Dahil sa kanilang pagsasarili, naiwala nina Adan at Eva ang tunay na kalayaang ibinigay sa kanila ni Jehova.

13, 14. Paano natin makakamit ang tunay na kalayaan?

¹³ Baka iniisip ng iba na mas maganda kung malaya nilang magagawa ang lahat ng gusto nila. Pero totoo ba ito? Maraming kapakinabangan ang kalayaan; pero nakakatakot isipin ang mangyayari sa mundo kung walang limitasyon ang kalayaan ng mga tao. Kaya naman, sinasabi ng The World Book Encyclopedia: “Ang mga batas ng bawat organisadong lipunan ay isang komplikadong sistema kung saan kailangang balansehin ang mga kalayaan at mga restriksiyon.” Napakakomplikado nga! Isipin ang pagkarami-raming batas na gawa ng tao, at ang napakaraming abogado at hukom na kailangang magpaliwanag at magpatupad ng mga batas na iyon.

 ¹⁴ Pero may binanggit si Jesu-Kristo na simpleng paraan para makamit ang tunay na kalayaan. Sinabi niya: “Kung kayo ay nananatili sa aking salita, kayo ay tunay ngang mga alagad ko, at malalaman ninyo ang katotohanan, at ang katotohanan ay magpapalaya sa inyo.” (Juan 8:31, 32) Para makamit ang tunay na kalayaan, bumanggit si Jesus ng dalawang kahilingan: Una, tanggapin ang katotohanang itinuro niya, at ikalawa, maging alagad niya. Aakay ito sa tunay na kalayaan. Mula saan? Ipinaliwanag pa ni Jesus: “Bawat gumagawa ng kasalanan ay alipin ng kasalanan. . . . Kung palalayain kayo ng Anak, kayo ay talagang magiging malaya.”—Juan 8:34, 36.

15. Bakit masasabing “talagang magiging malaya” tayo sa kalayaang ipinangako ni Jesus?

¹⁵ Maliwanag, ang kalayaang ipinangako ni Jesus sa mga alagad niya ay di-hamak na nakahihigit kaysa sa pinapangarap ng maraming tao na kalayaan sa lipunan o politika. Nang sabihin ni Jesus na “kung palalayain kayo ng Anak, kayo ay talagang magiging malaya,” tinutukoy niya ang paglaya mula sa pinakamasamang uri ng pagkaalipin na naranasan ng tao—ang pagiging “alipin ng kasalanan.” Inaakay tayo ng kasalanan sa paggawa ng masama; at hinahadlangan din tayo nito na gawin ang tama at ang buong makakaya natin. Kaya masasabing mga alipin tayo ng kasalanan, at ang resulta nito ay kabiguan, paghihirap, pagdurusa, at sa huli, kamatayan. (Roma 6:23) Damang-dama ni apostol Pablo ang ganitong paghihirap ng kalooban. (Basahin ang Roma 7:21-25.) Talagang kailangang makalag ang gapos ng kasalanan para makamit natin ang tunay na kalayaang tinamasa noon nina Adan at Eva.

16. Paano tayo talagang magiging malaya?

¹⁶ Ipinahihiwatig ng sinabi ni Jesus—“kung kayo ay nananatili sa aking salita”—na may mga kondisyon para mapalaya niya tayo. Bilang nakaalay na mga Kristiyano, itinatwa na natin ang ating sarili at pinili nating mamuhay ayon sa mga hangganang itinakda ni Kristo para sa mga alagad niya. (Mat. 16:24) Gaya ng ipinangako ni Jesus, talagang magiging malaya tayo kapag lubusan na nating tinanggap ang mga pakinabang ng haing pantubos.

17. (a) Paano magiging tunay na masaya at makabuluhan ang buhay natin? (b) Ano ang tatalakayin natin sa susunod na artikulo?

¹⁷ Magiging tunay na masaya at makabuluhan ang buhay natin kung magpapasakop tayo sa mga turo ni Jesus bilang mga alagad niya. Dahil dito, may pag-asa tayong lubusang mapalaya mula sa pagkaalipin sa kasalanan at kamatayan. (Basahin ang Roma 8:1, 2, 20, 21.) Tatalakayin sa susunod na artikulo kung paano natin magagamit nang tama ang kalayaan natin para parangalan si Jehova, ang Diyos ng tunay na kalayaan, magpakailanman.