1, 2. (a) Anong mga problema ang hinaharap ng marami ngayon, at ano ang idinudulot nito? (b) Ano ang tinitiyak sa atin ng Isaias 41:10, 13?

ISANG sister na regular pioneer at asawa ng elder ang nagsabi: “May magandang espirituwal na rutin naman ako, pero sa loob ng maraming taon, lagi pa rin akong nakakadama ng kabalisahan. Hindi tuloy ako makatulog, apektado ang kalusugan ko at pakikitungo sa iba. Minsan gusto ko nang sumuko at magtago na lang sa isang sulok.”

² Nauunawaan mo ba ang nadarama ng sister? Ang buhay sa masamang sanlibutan ni Satanas ay punô ng mabibigat na pasanin na nagdudulot ng kabalisahan sa tao. Para itong angkla na pumipigil sa isang bangka na maglayag. (Kaw. 12:25) Ano ang posibleng dahilan ng kabalisahan mo? Baka sinisikap mong harapin ang pagkamatay ng isang mahal sa buhay, tiisin ang malubhang sakit, paglaanan ang iyong pamilya kahit napakahirap ng buhay, o baka sinasalansang ka. Dahil sa dulot nitong stress, baka masaid ang lakas mo at mawala pa nga ang kagalakan mo. Pero makatitiyak kang handa ang Diyos na tulungan ka.—Basahin ang Isaias 41:10, 13.

3, 4. (a) Paano ginagamit sa Bibliya ang salitang “kamay”? (b) Ano ang maaaring maging dahilan ng paglaylay ng ating mga kamay?

³ Sa Bibliya, madalas gamitin ang mga bahagi ng katawan ng tao para ilarawan ang iba’t ibang katangian o pagkilos. Halimbawa, daan-daang ulit na binabanggit ang kamay. Kapag sinasabing  pinalalakas ang mga kamay ng isa, maaari itong mangahulugang pinatitibay, pinatatatag, at pinalalakas ang taong iyon para kumilos. (1 Sam. 23:16; Ezra 1:6) Nagpapahiwatig ito ng pagkakaroon ng positibong pananaw at pag-asa sa hinaharap.

⁴ Kapag sinasabi naman na lumaylay ang mga kamay ng isa, inilalarawan nito na nasiraan siya ng loob o nawalan ng pag-asa. (2 Cro. 15:7; Heb. 12:12) Karaniwan sa mga taong nasa gayong sitwasyon ang sumuko. Kapag nai-stress ka o kaya’y pagód na sa pisikal, emosyonal, o espirituwal pa nga, saan ka huhugot ng lakas? Paano ka mapasisigla at mapatitibay na magbata at magkaroon ng kagalakan?

5. (a) Kapag may problema, ano ang puwede nating madama, pero ano ang dapat nating tandaan? (b) Ano ang tatalakayin natin?

⁵ Basahin ang Zefanias 3:16, 17. Sa halip na magpadala sa takot at pagkasira ng loob, na para bang hinahayaang lumaylay ang ating mga kamay, inaanyayahan tayo ng ating mapagmalasakit na Ama, si Jehova, na ‘ihagis sa kaniya ang lahat ng ating kabalisahan.’ (1 Ped. 5:7) Tandaan ang sinabi ng Diyos sa mga Israelita, na ang kaniyang makapangyarihang ‘kamay ay hindi napakaikli para hindi makapagligtas’ sa kaniyang tapat na mga lingkod. (Isa. 59:1) Tatalakayin natin ang tatlong magagandang halimbawa sa Bibliya na nagpapakita na gusto at kayang palakasin ni Jehova ang kaniyang bayan para magawa nila ang kalooban niya sa kabila ng mahihirap na kalagayan. Tingnan kung paano ka mapatitibay ng mga halimbawang ito.

6, 7. Anong mahahalagang aral ang matututuhan natin sa tagumpay ng Israel laban sa mga Amalekita?

⁶ Di-nagtagal matapos makahimalang palayain ang mga Israelita mula sa pagkaalipin sa Ehipto, sinalakay sila ng mga Amalekita. Bilang pagsunod sa tagubilin ni Moises, buong-tapang na pinangunahan ni Josue ang mga Israelita sa labanan. Isinama naman ni Moises sina Aaron at Hur sa isang burol, kung saan kitang-kita nila ang labanan. Tumatakas ba sila dahil sa takot? Hindi!

⁷ Isang plano ang ginawa ni Moises na naging dahilan ng kanilang tagumpay sa labanan. Pinanatiling nakataas ni Moises ang kaniyang mga kamay at ang tungkod ng tunay na Diyos. Habang ginagawa iyon ni Moises, pinalalakas ni Jehova ang mga kamay ng mga Israelita at nananalo sila laban sa mga Amalekita. Pero nang bumigat na ang mga kamay ni Moises at nagsimulang bumaba, ang mga Amalekita naman ang nananalo. Agad na kumilos sina Aaron at Hur, “kumuha sila ng bato at inilagay iyon sa ilalim [ni Moises], at umupo siya roon; at inalalayan ni Aaron at ni Hur ang kaniyang mga kamay, ang isa ay sa panig na ito at ang isa ay sa panig na iyon, anupat ang kaniyang mga kamay ay nanatiling nakapirmi hanggang sa paglubog ng araw.” Oo, dahil sa makapangyarihang kamay ng Diyos, nanalo ang mga Israelita.—Ex. 17:8-13.

8. (a) Ano ang ginawa ni Asa nang pagbantaan ng mga Etiope ang Juda? (b) Paano natin matutularan si Asa?

⁸ Pinatunayan din ni Jehova na hindi napakaikli ng kaniyang kamay noong panahon ni Haring Asa. Maraming labanan ang iniulat sa Bibliya. Pero ang pinakamalaking hukbo ay ang kay Zera na Etiope. Mayroon siyang 1,000,000 makaranasang kawal. Halos doble ang dami ng mga Etiope kumpara sa hukbo ni Asa. Nabalisa ba at natakot si Asa? Hinayaan ba niyang lumaylay ang kaniyang mga kamay? Hindi! Agad na humingi ng tulong si Asa kay Jehova. Sa pananaw ng tao, parang imposibleng matalo ang mga Etiope, pero “sa Diyos ay posible ang lahat ng mga bagay.” (Mat. 19:26) Ipinakita ng Diyos ang kaniyang dakilang kapangyarihan at “tinalo ni Jehova ang mga Etiope sa harap ni Asa,” na  “ang puso . . . ay naging sakdal kay Jehova sa lahat ng kaniyang mga araw.”—2 Cro. 14:8-13; 1 Hari 15:14.

9. (a) Ano ang hindi nakahadlang kay Nehemias sa muling pagtatayo ng mga pader ng Jerusalem? (b) Paano sinagot ng Diyos ang panalangin ni Nehemias?

⁹ Ano naman kaya ang nadama ni Nehemias nang pumunta siya sa Jerusalem at makitang halos walang kadepe-depensa ang lunsod, at ang kaniyang mga kapuwa Judio ay nasisiraan ng loob? Dahil sa pananakot ng mga banyagang kaaway, lumaylay ang mga kamay ng mga Judio at huminto sila sa muling pagtatayo ng mga pader ng Jerusalem. Hinayaan ba ni Nehemias na lumaylay rin ang kaniyang mga kamay at masiraan siya ng loob? Hindi! Gaya nina Moises, Asa, at iba pang tapat na mga lingkod ni Jehova, laging umaasa at nananalangin si Nehemias kay Jehova. Gayon din ang ginawa niya sa pagkakataong ito. Sa harap ng napakalaking hadlang sa paningin ng mga Judio, sinagot ni Jehova ang taimtim na paghingi ng tulong ni Nehemias. Ginamit ng Diyos ang kaniyang “dakilang kapangyarihan” at “malakas na kamay” para palakasin ang lumalaylay na mga kamay ng mga Judio. (Basahin ang Nehemias 1:10; 2:17-20; 6:9.) Naniniwala ka bang ginagamit ni Jehova ang kaniyang “dakilang kapangyarihan” at “malakas na kamay” para palakasin ang mga lingkod niya ngayon?

10, 11. (a) Ano ang ginagamit ni Satanas para lumaylay ang ating mga kamay? (b) Ano ang ginagamit ni Jehova para palakasin tayo? (c) Paano ka nakikinabang mula sa teokratikong edukasyon at pagsasanay?

¹⁰ Natitiyak nating hindi ilalaylay ng Diyablo ang kaniyang mga kamay sa pagsisikap na pahintuin ang ating mga gawain bilang Kristiyano. Ginagamit niya ang mga kasinungalingan at pagbabanta ng mga gobyerno, lider ng relihiyon, at mga apostata. Ano ang tunguhin niya? Gusto niyang lumaylay ang ating mga kamay sa pangangaral ng mabuting balita ng Kaharian. Pero mapalalakas tayo ni Jehova sa pamamagitan ng kaniyang banal na espiritu at handa siyang gawin iyon. (1 Cro. 29:12) Mahalagang umasa tayo sa espiritung iyon para maharap natin ang mga hamong ibinabato sa atin ni Satanas at ng kaniyang masamang sistema. (Awit 18:39; 1 Cor. 10:13) Nagpapasalamat din tayo na taglay natin ang Salita ng Diyos, na produkto ng banal na espiritu. Isip-isipin din ang espirituwal na pagkaing natatanggap natin buwan-buwan. Ang mga pananalita sa Zacarias 8:9, 13 (basahin) ay binigkas noong muling itinatayo ang templo sa Jerusalem, at kapit ito sa atin ngayon.

¹¹ Napalalakas din tayo ng edukasyong mula sa Diyos sa ating mga Kristiyanong pagpupulong, asamblea, kombensiyon, at mga teokratikong paaralan. Makatutulong ang gayong pagsasanay para magkaroon tayo ng tamang motibo, espirituwal na mga tunguhin, at para magampanan natin ang ating mga pananagutan bilang Kristiyano. (Awit 119:32) Pinahahalagahan mo ba ang lakas na nakukuha mo sa gayong edukasyon?

12. Ano ang dapat nating gawin para manatiling malakas sa espirituwal?

¹² Tinulungan ni Jehova ang mga Israelita na talunin ang mga Amalekita at ang mga Etiope, at binigyan niya ng lakas si Nehemias at ang mga kasama nito para matapos ang muling pagtatayo ng mga pader ng Jerusalem. Bibigyan din tayo ng Diyos ng lakas para maging matatag sa mga pagsalansang, kawalang-interes, at kabalisahan nang sa gayon, makapagpatuloy tayo sa gawaing pangangaral. (1 Ped. 5:10) Hindi tayo umaasang gagawa ng himala si Jehova para sa atin. Sa halip, dapat nating gawin ang ating bahagi. Kasama rito ang pagbabasa ng Salita ng Diyos araw-araw, paghahanda at pagdalo sa mga pulong linggo-linggo, regular na personal na  pag-aaral at pampamilyang pagsamba, at palagiang pananalangin kay Jehova para sa tulong. Huwag nating hayaan ang anumang gawain na makasagabal sa mga paraang ginagamit ni Jehova para palakasin at patibayin tayo. Kung sa tingin mo ay lumaylay ang iyong mga kamay sa alinman sa mga bagay na ito, hilingin ang tulong ng Diyos. Makikita mo kung paano ka palalakasin ng espiritu niya para magkaroon ng pagnanais at kakayahang kumilos. (Fil. 2:13) Paano mo naman mapalalakas ang mga kamay ng iba?

13, 14. (a) Paano napalakas ang isang brother na namatayan ng asawa? (b) Paano natin mapalalakas ang iba?

¹³ Binigyan tayo ni Jehova ng pambuong-daigdig na kapatirang nagmamalasakit at makapagpapatibay sa atin. Alalahanin ang isinulat ni apostol Pablo: “Iunat ninyo ang mga kamay na nakalaylay at ang mga nanghihinang tuhod, at patuloy na gumawa ng tuwid na mga landas para sa inyong mga paa.” (Heb. 12:12, 13) Marami ang nakatanggap ng ganitong pampatibay noong unang siglo. Ganiyan din sa ngayon. Matapos mamatayan ng asawa at makaranas ng iba pang masasakit na pangyayari, sinabi ng isang brother: “Natutuhan ko na hindi natin maaaring piliin ang mga pagsubok sa atin, ni mapipili man natin kung kailan darating ang mga ito o kung gaano kadalas mangyayari ang mga ito. Ang panalangin at personal na pag-aaral ay naging parang salbabida na nagpanatili sa akin na nakalutang sa ibabaw ng tubig. At ang suporta ng aking espirituwal na mga kapatid ay nagbigay sa akin ng malaking kaaliwan. Natanto ko ang kahalagahan ng paglinang ng mabuting personal na kaugnayan kay Jehova bago bumangon ang mahihirap na sitwasyon.”

¹⁴ Literal na inalalayan nina Aaron at Hur ang mga kamay ni Moises sa panahon ng labanan. Maaari din tayong humanap ng mga paraan para alalayan at tulungan ang iba. Sino? Ang mga nakikipagpunyagi sa epekto ng pagtanda, mahinang kalusugan, pagsalansang ng mga kapamilya, kalungkutan, o pagkamatay ng mahal sa buhay. Mapalalakas din natin ang mga kabataang ginigipit na gumawa ng mali o maging “matagumpay” sa sistemang ito ng mga bagay, sa paaralan man, pinansiyal, o propesyon. (1 Tes. 3:1-3; 5:11, 14) Humanap ng mga pagkakataon na makapagpakita ng personal na interes sa iba—sa Kingdom Hall, sa ministeryo, habang nagsasalusalo o nag-uusap sa telepono.

15. Ano ang maaaring maging epekto ng positibong mga salita sa ating mga kapuwa Kristiyano?

¹⁵ Pagkatapos ng malaking tagumpay ni Asa laban sa mga Etiope, nagbigay si propeta Azarias ng pampatibay sa kaniya at sa kaniyang bayan: “At kayo, magpakalakas-loob kayo at huwag ninyong ilaylay ang inyong mga kamay, sapagkat may gantimpala para sa inyong mga gawa.” (2 Cro. 15:7) Pinasigla nito si Asa na gumawa ng maraming pagbabago para maisauli ang dalisay na pagsamba. Sa katulad na paraan, ang iyong positibong mga salita ay maaaring makapagpatibay sa iba at makatulong sa kanila na patuloy na maglingkod kay Jehova. (Kaw. 15:23) Huwag na huwag ding bale-walain ang magandang epekto sa iba ng pagtataas mo ng kamay at pagbibigay ng nakapagpapatibay na komento sa mga pulong.

16. Gaya ni Nehemias, paano mapalalakas ng mga elder ang mga kamay ng mga kapatid? Magbigay ng halimbawa kung paano ka personal na natulungan ng mga kapananampalataya.

¹⁶ Sa tulong ni Jehova, pinalakas ni Nehemias at ng mga kasama niya ang kanilang mga kamay para sa gawain. Kaya naman natapos nila ang mga pader ng Jerusalem sa loob lang ng 52 araw! (Neh. 2:18; 6:15, 16) Hindi lang pinangasiwaan ni Nehemias ang gawain; aktuwal siyang tumulong sa pagtatayo. (Neh. 5:16) Sa ngayon, tinutularan ng  maibiging mga elder si Nehemias. Tumutulong sila sa teokratikong mga proyekto ng pagtatayo o sa paglilinis at pagmamantini ng Kingdom Hall. Kapag sinasamahan nila sa ministeryo ang kanilang mga kapatid o nagsasagawa sila ng shepherding visit, napalalakas din nila ang mahihinang kamay ng mga may pusong nababalisa.—Basahin ang Isaias 35:3, 4.

17, 18. Kapag may problema o nababalisa, sa ano tayo makatitiyak?

¹⁷ Ang paglilingkod nang balikatan kasama ng ating mga kapatid ay nagdudulot ng pagkakaisa. Nagkakaroon din tayo ng tunay na mga kaibigan at tumitibay ang ating pagtitiwala sa dumarating na mga pagpapala sa ilalim ng Kaharian ng Diyos. Habang pinalalakas natin ang mga kamay ng iba, natutulungan natin silang labanan ang pagkasira ng loob at panatilihin ang positibong pananaw at pag-asa sa hinaharap. Sa paggawa rin nito, napananatili natin ang ating espirituwal na pokus at nagiging totoong-totoo sa atin ang mga pangako ng Diyos. Oo, napalalakas din ang ating mga kamay!

¹⁸ Kapag naiisip natin kung paano tinulungan at pinrotektahan ni Jehova ang kaniyang tapat na mga lingkod noon, tumitibay ang ating pananampalataya at pagtitiwala sa kaniya ngayon. Kaya kapag napapaharap ka sa mga panggigipit at problema, “huwag nawang lumaylay ang iyong mga kamay”! Sa halip, humingi ng tulong kay Jehova sa panalangin, at hayaang palakasin ka ng kaniyang makapangyarihang kamay at akayin ka sa mga pagpapala ng Kaharian.—Awit 73:23, 24.