Pagmamasid sa Daigdig

Masamang Pasimula sa 1991

Sunud-sunod na malalaking kapahamakan sa buong daigdig sa unang mga buwan ng taon ang nagpapahirap sa mga kakayahan ng mga organisasyong nagbibigay ng tulong. “Mula noong matapos ang Digmaang Pandaigdig II ay hindi pa nakaharap ng napakaraming tao sa napakaraming iba’t ibang kontinente ang gayong pagkawasak,” sabi ng U.S.News & World Report. Ang Georgia sa Sobyet ay hinampas ng tatlong lindol. Hinampas din ng isang lindol ang Costa Rica at Panama. Pinatag ng mga buhawi sa Estados Unidos ang mga bahagi ng Kansas at Oklahoma. Hinampas ng bagyong may malakas na hanging 230 kilomtero isang oras ang Bangladesh sa loob ng walong oras, na sumawi sa di-kukulanging 125,000 katao at nag-iwan sa angaw-angaw na walang tirahan. “Kung isasama pa ang mga kahilingan sa rehiyon ng Persian Gulf at sa Aprika, kung saan ang pagkagutom ay nagbabanta na sa 14 na milyong Etiope at Sudanes, ang bagong kalunus-lunos na mga pangyayaring ito ay nagpangyari sa mga organisasyon na magkumamot,” ulat ng magasin. Sabi ng isang opisyal ng Red Cross: “Hindi ko alam kung ano na naman ang susunod kong makagigisnan.”

Mga Namatay sa Lindol

Ang mga lindol ang dahilan ng halos kasindami ng mga kamatayan noong nakaraang taon sa mga kamatayan noong nakalipas na buong dekada. Sang-ayon sa U.S. Geological Survey, mahigit na 52,000 na nasawi sa mga lindol ang iniulat noong 1990, kung ihahambing sa 57,500 na nasawi sa mga lindol sa pagitan ng 1980 at 1989. Ito ang pinakamaraming namatay sa isang taon sapol noong 1976. Karamihan ng mga kamatayan ay nangyari sa isang lindol na ang lakas ay naitala sa 7.7 na puminsala sa Iran noong Hunyo, pinapatay ang tinatayang 50,000 at sinasaktan ang 60,000 pa. Inilista ng report ang 68 malalakas na lindol noong nakaraang taon, 8 ang kahigitan sa nakalipas na taon.

Mga Estudyante ng Parmasiya at ang Pag-abuso sa Droga

Ang mga estudyante ng parmasiya sa unang-taon na nag-aaral sa University of Texas sa Austin sa Estados Unidos ay sinabihan na sa buong bansa, ang mga estudyante ng parmasiya ang may pinakamaraming pag-abuso sa droga sa lahat ng propesyonal na mga paaralan. Bakit? “Hindi ko alam,” sabi ng Pangalawang Dekano sa Parmasiya na si Arlyn Kloesel. “Subalit ang mga propesyon na nangangalaga sa mga indibiduwal ay may hilig na akitin ang mga taong mahilig sa pag-abuso sa droga. At hindi ito mahihinang estudyante. Karaniwan nang ang magagaling na estudyante, ang lider ng mga estudyante . . . na nagwawakas na may problema.” Ang mga estudyante ay pinayuhan na bago matulungan nang wasto ang mga sugapa o mga alkoholiko, dapat muna nilang aminin na sila ay may problema at saka maging handang tumanggap ng tulong.

Dumarami ang Marahas na Krimen sa Estados Unidos

“Ang mararahas na krimen, karamihan dito ay nauugnay-sa-droga, ay dumarami sa halos bawat lungsod sa Amerika,” sabi ng magasing Newsweek. “Ang mga baril, pati na ang mga sandatang militar na pansalakay, ay waring nasa lahat ng dako​—kahit na sa kamay ng mga bata.” Nagkaroon ng bagong rekord tungkol sa pagpatay noong nakaraang taon. Tinatayang 23,200 katao ang nasawi, 60 porsiyento sa kanila ay sa pamamagitan ng mga sandatang pumuputok. “Sa bawat 100 oras tatlong ulit na mas marami kaysa mga nasawi sa 100 oras sa digmaan sa lupa sa Persian Gulf ang nawawala sa atin sa ating mga kalye,” panangis ni Kalihim Louis Sullivan ng Health and Human Services. Gayon ito sa kabila ng bagay na ang Estados Unidos ang may pinakamaraming bilanggo sa katumbasan na 426 sa bawat 100,000 mamamayan. Ang pagpatay ang nangungunang dahilan ng kamatayan sa mga lalaking itim sa pagitan ng mga edad na 15 at 24. Bakit lubhang dumami ang krimen? Sang-ayon sa mga dalubhasa, “ang krimen ay dumarami kapag ang mga sumusupil sa lipunan​—ang pamilya, ang simbahan, ang magkakapitbahay, at lahat ng nakikitang buklod ng nagkakaisang pamayanan​—ay gumuho,” sabi ng Newsweek.

Pangangalaga sa Kalusugan ng mga Hayop

Ang daigdig ng medisina ng mga hayop ay kinabibilangan ng lahat ng bagay mula sa “masalimuot na operasyon hanggang sa pinangangasiwaang mga programa sa pagsupil sa timbang, pangangalaga sa ngipin at pagpapayo sa paggawi,” ulat ng The Toronto Star. “Ang pagkakaroon ng isang hayop ngayon ay masyadong magastos,” sabi ng isang nars. Ang paggamot sa nabaling paa ng isang malaking aso ay maaaring magkahalaga ng mahigit na $700 (sa Canada). Maghanda kang magbayad ng $800 at higit pa para sa pagpapagamot ng isang namamagang atay. Ang isang kidney transplant ay maaaring higit pa sa $5,000. Ang pagpapayo sa paggawi ay umaabot ng $100 isang oras. Kabilang din sa mga paglilingkod sa kalusugan ng hayop ang mga maternity ward, mga pasilidad sa intensive care, paggamit ng acupuncture, electrocardiogram, pag-aalis ng  katarata, root-canal work, at seguro pa nga para sa alagang hayop.

Mas Mabilis na Naglalaho ang mga Kagubatan

“Ang tropikal na kagubatan ng lupa ay 50% mas mabilis na naglalaho kaysa dating tantiya,” ulat ng Perspectives, ang babasahin ng International Institute for Environment and Development. Sa halip ng tinatayang 11 milyong ektarya isang taon, ang impormasyong natipon ng World Resources Institute ngayon ay nagpapakita na “16 hanggang 20 milyong ektarya ng tropikal na kagubatan ang maaaring naglalaho sa bawat taon.”

Wakas ng Numerong 666

“Inalis na ng Britaniya ang Satanikong numerong 666 mula sa mga numero ng kotse,” ulat ng publikasyong Leaders. Ayon kay Annette Welsh, tagapagsalita para sa Kagawaran ng Transportasyon ng Britaniya, ang mga tsuper ay nagreklamo na ang numerong iyon ang may pananagutan sa kanilang mga aksidente. Isang Welsh ang nagsabing isang linggo pagkaraang ibigay sa kaniya ang numerong iyon, ang panustos niya ng tubig ay nalason, ang kaniyang bahay ay pinagnakawan, at ang kaniyang kotse ay winasak ng isang trak. Sa katunayan, ikinakapit ng Apocalipsis 13:18 ang numerong 666 sa isang simbolikong mabangis na hayop na kumakatawan sa pulitikal na sistema ng daigdig at hindi ito iniuugnay sa mga aksidente o katulad na personal na mga insidente.

Dumarami ang AIDS

Ang nakapangingilabot na hula tungkol sa AIDS ay inilabas kamakailan ng WHO (World Health Organization). Sa taóng 2000, ipinakikita ng mga tantiya, 10 milyong mga bata at 30 milyong mga adulto ay magkakaroon ng virus ng AIDS sa buong daigdig. Tinatayang sa panahong iyon sampung milyon katao ang magiging malalang mga kaso ng AIDS at gagawing ulila ng kamatayan mula sa sakit ang mga sampung milyong bata. Noon lamang nakalipas na taon, inilagay ng WHO ang bilang ng mga kaso ng AIDS sa 5 milyong bata at 25 milyong adulto. Ang mga hula ay binago nang ipakita ng mga pag-aaral na ang virus ay mabilis kumalat sa mga bahagi ng sub-Saharan Aprika at sa Asia.

Pagtaba ng mga Humihinto sa Paninigarilyo

Ang lubhang ikinatatakot ng maraming maninigarilyo tungkol sa paghinto sa bisyo ng paninigarilyo ay na sila ay tataba. Nasumpungan ng mga mananaliksik sa Centers for Disease Control sa Estados Unidos na ang katamtamang maninigarilyo na humihinto sa paninigarilyo ay tumataba ng mula tatlo hanggang apat na kilo sa yugto ng limang taon. “Mula sa punto de vista ng kalusugan, ang pagtaba ay hindi naman malaki,” sabi ng direktor ng pag-aaral. Gayunman, ang mga pakinabang sa kalusugan mula sa paghinto ay nakahihigit sa anumang panganib mula sa ekstrang timbang.

Nakabubuti ang Kaunting Asin

Ang pagbabawas ng kinakaing asin ng tatlong gramo sa isang araw ay makapagpapababa sa paglitaw ng sakit sa puso ng 16 na porsiyento at ng atake serebral ng 22 porsiyento sa Kanluraning mga bansa, sabi ng mga mananaliksik sa London. Ang pagbabawas ng asin ay mas mabisa kaysa paggagamot. Inilalathala ang kanilang mga resulta sa British Medical Journal, ang mga mananaliksik sa St Bartholomew’s Hospital Medical School, London, ay nagpayo sa mga tagagawa ng prosesong mga pagkain na bawasan ang dami ng asin sa kanilang mga produkto. Sabi nila, kung babawasan ang asin sa prosesong mga pagkain, mababawasan ang mga atake sa puso ng 30 porsiyento at ang kamatayan dahil sa atake serebral ng 39 na porsiyento, hinahadlangan ang 65,000 kamatayan sa isang taon sa Britaniya lamang. Ang mga tao ay pinayuhan na bawasan ang kanilang kinakain na asin sa pamamagitan ng hindi pagdaragdag ng asin sa mesa at pag-iwas sa maaalat na pagkain.

Terorismo sa Eruplano​—Wala Pang Lunas

“Hindi pa magawa ng teknolohiya ang inaasam ng mga siyentipiko na bibigo sa mga pagsalakay ng mga terorista sa komersiyal na mga eruplano,” sabi ng magasing New Scientist. “Pagkatapos ng ilang taon ng pag-eeksperimento, walang detector system ang nakatutugon sa minimum na mga kahilingan ng US Federal Aviation Administration (FAA).” Nais ng ahensiya ang isang sistema na maaaring mag-scan ng sampung bag sa isang minuto, manmanan ang “ilang libra” ng eksplosibo 95 porsiyento ng panahon, gayunma’y “malapit” sa 1 hanggang 2 porsiyento lamang ang palsong alarma. Gayon pa man, hindi mahuli ng mga makinang X-ray at mga metal detector ang “kasalukuyang pinipiling sandata ng mga terorista”​—plastik na mga eksplosibo. Isang plastik na eksplosibo ang ginamit upang pasabugin ang isang Pan American jet sa Lockerbie, Scotland, noong 1988.

Isa Pang Dahilan Upang Huwag Manigarilyo

Nalalaman nang ang paghitit ng sigarilyo ay nakadaragdag sa panganib ng mga atake sa puso. Ipinakikita ngayon ng mga pag-aaral na maaaring “hadlangan din nito ang paghihirap na naghuhudyat ng sakit sa puso,” sabi ng magasing Health, at binabawasan ang pagkadama ng kirot. “Kung inaantala ng mga sigarilyo ang pagkadama ng kirot, maaaring malala na ang pinsala sa iyong puso bago ka makahingi ng medikal na tulong,” sabi ni Dr. Michael Crawford, tagapangulo ng American Heart Association’s Council on Clinical Cardiology.