Alako wendana la Losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso w’Okristo
Ɛtɛ w’awui
1. Alako wele lo dɔkima nɛ wayokimanyiya opandjudi tshɛ wayonga l’ɔkɛndɛ ɔmɔtshi lo Losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso w’Okristo. Apandjudi asɔ wayovusola alako wendana l’ɛkɛndɛ awɔ oko wadiɛnya Dikatshi dia Losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso w’Okristo ndo kɛnɛ kata dɔkima nɛ la ntondo ka nɔngɔsɔla ɛkɛndɛ awɔ. Apandjudi tshɛ keketshamaka dia mfundja nkombo vamɛ dia mbisha asawo w’ambeki. Anto akina wɔtɔ mbala la mbala lo nsanganya ya l’etshumanelo mbeyaka nongola asawo naka vɔ mbetawɔka wetshelo wa lo Bible ndo mbɔtɔnganyiyaka nsɛnɔ yawɔ l’atɔndɔ w’Akristo. Omendji wa losanganya la lɔsɛnɔ ndo olimu aso ayosawola kɛnɛ kalɔmbama le onto tshɛ laha opandjudi koko nde lalanga mfundja lokombo ko nde mbeewoya kana nde kotshaka kɛnɛ kalɔmbama. Dui sɔ pombaka salema lale onto leka lande Bible (kana lale ombutshi ande w’Okristo). Awui akɔ waamɛ walɔmbawɔ onto lalanga mfundja lokombo dia nsala asawo w’ambeki mbalɔmbawɔ onto lalanga nkoma opandjudi wahatabatizama.—od chap. 8 par. 8.
ƐTƐKƐTA WA MBƆTWƐLƆ
2. Minitɛ 1. Lomingu tshɛ, l’ɔkɔngɔ w’osambo ndo dɔmbɛlɔ dia mbɔtwɛlɔ, ɔnɔmbɔdi wa losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso ayolomialomia nsaki k’ampokami lo ekongelo kayela. Ɔnɔmbɔdi pombaka mbidja yimba efula lo awui w’ohomba wayoleka ase etshumanelo tshɛ nkondja wahɔ.
AKAMBO W’OHOMBA W’OMA L’ƆTƐKƐTA WA NZAMBI
3. Sawo: Minitɛ dikumi. Ɔtɛ a dui ndo ekongelo k’awui ahende kana asato wa weke kekɔ lo Dikatshi dia losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso. Sawo nɛ diayoshamaka oma le ekumanyi kana okambi wakimanyiya wele l’akoka. Naka dibuku di’oyoyo mbele l’ekongelo ka wadielo wa Bible wa lo lomingu, kete vidɛo yayɛnyama dia mbɔtshiya dibuku diakɔ. Ɔtɛkɛtshi koka mɛnya diɔtɔnganelo dia lam’asa vidɛo la ɔtɛ a dui. Koko, nde la dia ndjashikikɛ dia nshidiya awui wa lo dikatshi dia losanganya. Ndo nto, naka wonya wekekɔ, ko nde nkamba dimɛna l’esato, nɛ dia vɔ wekɔ l’oyango wa nkotsha awui akina lo awui wɔmbwama. Nde kokaka nkamba la referasɛ ekina na vɔ nkimanyiyaka dia nembetshiya tokanyi tasukɛ awui a weke wa lo sawo diande.
4. Diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma: Minitɛ dikumi. Ɔnɛ ekɔ etenyi ka ambola la ekadimwelo kele bu l’ɛtɛkɛta wa mbɔtwɛlɔ kana wa ndjihelo. Tɔ kayoshamaka oma le ekumanyi kana okambi wakimanyiya wele l’akoka. Ɔtɛkɛtshi pombaka mboka ampokami ambola akɔ ahende. Ndo nto, nde mbeyaka nshikikɛ kana avɛsa tshɛ woshilami pombaka mbadiema kana bu. Wanɛ washa kɔmatɛrɛ pombaka ndjishaka l’edja ka sekɔndɛ 30 kana l’ɛse.
5. Wadielo wa Bible: Minitɛ nyɛi. Sawo di’ombeki nɛ diayoshamaka oma le ɔnangɛso. Ombeki pombaka tsho mbadia awui wakawawosha aha la monga la ɛtɛkɛta wa mbɔtwɛlɔ kana wa ndjihelo. Ɔnɔmbɔdi wa losanganya ayoleka ndjakiyanya dia nkimanyiya ambeki dia nsala wadielo w’oshika, wokɛma hwe, w’ɔsɛlɔ, watɔtɔmiya ɛtɛkɛta w’ohomba, wele la wengwelo wa dui, wele la diomuyelo diakoka ndo dia onto mbadia la dui diokongaka la nde. Lam’ele ɛkɛndɛ wendana la wadielo wa Bible mongaka tomondo efula ndo ekina mongaka etale efula, ɔnɔmbɔdi wa losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso pombaka mbidja yimba lo akoka wele l’ambeki etena kawashande ɛkɛndɛ ɛsɔ.
YASHA L’OLIMU W’ESAMBISHELO
6. Minitɛ dikumi la tshanu. Etenyi ka losanganya kɛnɛ kekɔ l’oyango wa mbisha anto tshɛ diaaso dia vɔ ndjalɔngɔsɔla dikambo di’olimu w’esambishelo ndo dia vɔ ndowanya akoka awɔ wa mbeya sawola l’anto, wa nsambisha ndo wa mbetsha. Naka ekɔ ohomba, kete dikumanyi kokaka nongola asawo w’ambeki. Ombeki tshɛ pombaka nkamba la wetshelo wele l’atei w’ekumbi w’oma lo biukubuku Wetshelo kana Toke anto ngandji, wele suke la ɔkɛndɛ ande lo Dikatshi dia Losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso. Mbala la mbala, sawo di’ɔkɛtshanyelo l’ampokami diayokongɛmaka. Ekumanyi kana okambi wakimanyiya wele l’akoka mbayodishaka—Enda odingɔ 15 wɛnya woho washama asawo w’ɔkɛtshanyelo.
7. Woho wa ntatɛ sawola l’anto: Sawo nɛ di’ombeki koka mbishama oma le ɔnangɛso kana kadiyɛso. Ɔtɛkɛtshi pombaka monga pami kana womoto oko kanga sawo kana ose nkumbo kande. Ombeki la ɔtɛkɛtshi ande mbeyaka mbidjasɛ kana memala.—Dia mbeya awui efula wendana l’ɔkɛndɛ ɔnɛ, lokongɛ ndo kɛnɛ kalɔmbama, enda odingɔ 12 la 13.
8. Wesa nsaki kɛnyisha onto: Sawo nɛ di’ombeki koka mbishama oma le ɔnangɛso kana kadiyɛso. Ɔtɛkɛtshi pombaka monga pami kana womoto oko kanga sawo. (km 5/97 lk. 2) Ombeki la ɔtɛkɛtshi ande mbeyaka mbidjasɛ kana memala. Ombeki pombaka mɛnya nganɛ wahombande ntɛkɛta lo wendelo w’oyoyo.—Dia mbeya awui efula wendana l’ɔkɛndɛ ɔnɛ, lokongɛ ndo kɛnɛ kalɔmbama, enda odingɔ 12 la 13.
9. Mbetɛ anto ambeki: Sawo nɛ di’ombeki koka mbishama oma le ɔnangɛso kana kadiyɛso. Ɔtɛkɛtshi pombaka monga pami kana womoto oko kanga sawo. (km 5/97 lk. 2) Ombeki la ɔtɛkɛtshi ande mbeyaka mbidjasɛ kana memala. Sawo diande diayɛnya lo minitɛ ngana tsho woho wasalema wekelo wa Bible watahame. Ombeki bu l’ohomba wa nsala mbɔtwɛlɔ kana ndjihelo, onyake paka kana wakɔlɔmbi dia nsala ngasɔ. Bu ohomba mbadia edingɔ tshɛ wakawawosha, kaanga mbele dui sɔ kokaka salema.
10. Lembetshiya dietawɔ diayɛ: Naka sawo, kete ombeki wa pami mbayodisha. Naka wɛnyɛlɔ, kete ombeki wa pami kana wa womoto kokaka nkotsha ɔkɛndɛ ɔnɛ. Ɔtɛkɛtshi pombaka monga pami kana womoto oko kanga sawo, kana ose nkumbo. Ombeki pombaka mbisha okadimwelo wokɛma hwe ndo la yewo lo dimbola diakenga ɔtɛ a dui wa sawo lo nkamba l’awui wele lo referasɛ woshami. Naka nde alanga, ombeki kokaka nkamba la okanda w’oma lɛnɛ akatombe referasɛ lo sawo diande.
11. Sawo: Ombeki wa pami mbahomba nkotsha ɔkɛndɛ ɔnɛ oko onto lasha sawo lo etshumanelo. Naka sawo diakɔ mendanaka la dui dimɔtshi dia lo apandisɛ A wa biukubuku Toke anto ngandji, kete ombeki pombaka mbika epole ɔsɛkɛ lo woho wahombaso nkamba l’avɛsa woshami l’olimu w’esambishelo. Ɛnyɛlɔ, nde kokaka nembetshiya etena kahombaso nkamba la divɛsa dimɔtshi, kɛnɛ kalembetshiyadiɔ, ndo woho wa nkana l’onto yimba lo divɛsa diakɔ. Naka sawo diakɔ ntomba oma lo wekelo ɔmɔtshi wa biukubuku Toke anto ngandji, kete ombeki pombaka ntɛtɛ lo woho wahombaso nkamba la kanyi yakɔ l’olimu w’esambishelo. Nde kokaka mbika epole ɔsɛkɛ lo ɛnyɛlɔ koshami lo yikɔ 1 ya lo wekelo kana lo divɛsa dimɔtshi l’atei w’avɛsa wa laadiko wa lo wekelo naka ekɔ ohomba.
12. Awui wele lɔkɔ: Awui wa l’odingɔ ɔnɛ ndo wayela mendanaka la ɛkɛndɛ ɛnɛ: “Woho wa ntatɛ sawola l’onto” ndo “Wesa nsaki kɛnyisha onto.” Naka diewoyelo keema, kete oyango w’ombeki ekɔ wa nkahana l’ɔtɛkɛtshi ande awui wa mɛtɛ wa lo Bible wɔtɔnganɛ lande ndo mbika edio dia ndjotetemala mbala kekina. Ombeki pombaka nsɔna sawo diendana la awui weta ndo wɔtɔnganɛ la kɛnɛ katshama lo ngelo. Naka nde alanga, kete nde kokaka nkotola yambalo y’onto lo okanda aso ɔmɔtshi, kana lo vidɛo y’oma lo Dihomɔ diaso dia mbetsha. Lo dihole dia nsala sawo dialokimɛ l’ɔtɛ, ombeki pombaka nkamba la ewo ka sawola l’anto, ɛnyɛlɔ, ndjasha l’otema ɔtɔi le nde ndo sawola la nde aha la tatɛkɛtaka ɛtɛkɛta walokimɛ l’ɔtɛ.
13. Lokongɛ: Ombeki pombaka nkamba la lokongɛ l’ɔtɔnganɛ l’awui weta lo ngelo kawɔ. Ɛnyɛlɔ:
1) Lo luudu la luudu: Lokongɛ lɔnɛ mendanaka ndo la esambishelo ka lo soko la soko, oyadi okoko l’okoko, lo telefɔnɛ, lo mikanda kana mbesa nsaki kakɛnya onto mbala ka ntondo kakanyasawola la nde l’esambishelo ka lo luudu la luudu.
2) Lo tshakitudi: Lokongɛ lɔnɛ nembetshiyaka nkamba la diaaso diamboyokondja dia nkadimola sawo ko sawo otsha l’esambishelo. Yoho nyɛ mendanaka la nkahana kanyi mɔtshi ya l’Afundelo la anto wahomana la yɛ l’olimu, la kalasa, lo kartiye kodjashiyɛ, lo bis, kana lo dihole dikina etena katayeteta l’elimu ayɛ wa lushi la lushi.
3) Esambishelo ka lo sɛkɛ: Yoho nyɛ kokaka mendana l’esambishelo ka la prezatwarɛ, ka mbelɛka anto lo telefɔnɛ lo kartiye y’amundji w’okanda, ka lo toshinga, lo wa parkɛ, ahole wemala mituka wanda kɛndɔ y’etale, kana l’ahole wakoka tanema anto.
14. Okambelo wa la tovidɛo ndo l’ekanda: Lo ndjela diaaso diatanema, ombeki mbeyaka mbɔsa yɛdikɔ ya mɛnya onto vidɛo kana mbosha okanda. Naka ɔkɛndɛ ande nɔmbaka dia mɛnya vidɛo kana naka nde ambɔsɔna dia mɛnya onto vidɛo, kete nde pombaka mbɔtshiya vidɛo yakɔ ndo nkɛtshanya awui wa lɔkɔ koko aha ndjiyela.
LƆSƐNƆ L’OKRISTO
15. L’ɔkɔngɔ w’osambo, etenyi kayela ka minitɛ 15 kɛnɛ kayonga la etenyi ɔtɔi kana tenyi pende diele l’oyango wa nkimanyiya ampokami dia vɔ nkamba l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Naka diewoyelo keema, kete tenyi diakɔ koka mbishama oma le dikumanyi kana ekambi wakimanyiya wele l’akoka, koko etenyi kendana l’ehomba wa l’etshumanelo kayohombaka mbishama oma le ekumanyi kɛmɔtshi. Naka etenyi k’ɔkɛtshanyelo mbetɔ, kete kanga sawo kokaka mboka ambola lo edja ka sawo diande di’otondo laadiko dia ambola wa lo sawo. Nde pombaka nsala mbɔtwɛlɔ ka mondo dia monga la wenya efula wa mɔmbɔla tokanyi t’ohomba ta lo sawo diakɔ. Naka ɔkɔnya, kete ayoleka dimɛna onto lakɔnyawɔ mbisha ekadimwelo oma lo lɔyɛnga lo dihole dia kadimola oma l’okala naka kokaka.
16. Wekelo wa Bible wa l’etshumanelo: Minitɛ akumi asato. Etenyi kɛnɛ kayɔlɔmbɔmaka oma le ekumanyi kɛmɔtshi kele l’akoka. (Lɛnɛ ele dikumanyi bu efula, vɔ koka nkamba l’ekambi wakimanyiya wele l’akoka, naka ekɔ ohomba.) Olui wa dikumanyi pombaka nshikikɛ wanɛ wakotsha kɛnɛ kalɔmbama dia nɔmbɔla Wekelo wa Bible wa l’etshumanelo. Anangɛso wayɔsɔnama pombaka monga l’akoka wa nɔmbɔla wekelo ɔsɔ dimɛna, nshidiya wekelo akɔ la wonya, ntɔtɔmiya avɛsa woleki ohomba ndo nkimanyiya onto tshɛ dia nshihodia ohomba w’awui wakɛtshanyema. Wanɛ wakasɔnama dia nɔmbɔla wayokondja wahɔ oma lo vusola alako wakatondja ɔhɔmbɔ wendana la woho wa nɔmbɔla asawo wa ambola la ekadimwelo. (w23.04 lk. 24, kiombo) Naka nyamboshila nsɛdingola dimɛna dimɛna awui wakakongɛma lo lomingu lakɔ, kete bu ohomba ntaloya wekelo. Lɛnɛ akokadiɔ salema, ɛnɔmbɔdi ndo ambadi wotshikitanyi wayɔsɔnamaka lomingu tshɛ. Naka ɔnɔmbɔdi wa Losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso ambɔlɔmba dia nkitshakitsha wonya wa Wekelo wa Bible wa l’etshumanelo, kete ɔnɔmbɔdi wa wekelo ayenda kɛnɛ kakokande nsala dia nsusa wenya ande. Nde mbeyaka nsɔna dia mboka ambola wa l’edingɔ ɛmɔtshi aha la mbadia edingɔ akɔ.
ƐTƐKƐTA WA NDJIHELO
17. Minitɛ 3. Ɔnɔmbɔdi wa losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso ayovusola lo yoho ya laande awui w’ohomba wekami lo losanganya. Nde pombaka mbuta awui amɔtshi wayɔtɛkɛtama lomingu layaye, lo mbuta ondo dimbola dimɔtshi diayokadimɔma lomingu layaye. Nde kokaka mbewoya nkombo y’ambeki wayosha asawo lomingu layela naka etena kekekɔ. Diewoyelo tshɛ di’ohomba ndo mukanda tshɛ w’ohomba pombaka mbadiema oma le ɔnɔmbɔdi lo ɛtɛkɛta ande wa ndjihelo, naka hawowɛnyisha dia nsala woho okina. Awui akina wele oko, nsanganya y’otsha l’esambishelo kana dikongelo dia wɔmbɛlɔ la osolelo wa mbalasa hawohombe mbewoyama oma lo lɔyɛnga, koko vɔ pombaka panema lo dibaya dia waewoyelo. Naka nde bu l’akoka wa mbisha waewoyelo tshɛ kana mbadia mikanda tshɛ lo minitɛ yande shato ya ndjihelo, kete ɔnɔmbɔdi ayɔlɔmba wanɛ wele l’asawo lo etenyi kendana la Lɔsɛnɔ l’Okristo dia nsusa asawo awɔ lo yɛdikɔ yahombama. ( odingɔ 16 ndo 19.) Losanganya layokomɛka l’osambo ndo la dɔmbɛlɔ.
WOHO WA MANDOLA NDO MBISHA DAKO
18. L’ɔkɔngɔ wa sawo tshɛ di’ombeki, ɔnɔmbɔdi wa losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso ayongaka la minitɛ oko ɔtɔi dia mandola ndo mbisha ombeki dako lo ndjela wetshelo wakawɔlɔmbɛ dia nkamba (point à travailler). Etena kewoya ɔnɔmbɔdi sawo diayanga mbisha ombeki, nde hatota wetshelo wakawɔlɔmbɛ dia nkamba. Koko, lam’ashidiya ombeki mbisha sawo ndo l’ɔkɔngɔ w’ɔnɔmbɔdi mbaandola lo yoho yakoka, ɔnɔmbɔdi koka mbuta wetshelo wakawɔlɔmbɛ ndo lande na kɛnande di’ombeki akakutshisha wetshelo akɔ dimɛna kana l’ɔkɔmi tshɛ ndo nde kokaka nembetshiya lande na kele ombeki pombaka nyomoleka mbidja yimba lo wetshelo wakawɔlɔmbɛ lo nshi y’otsha la ntondo. Ɔnɔmbɔdi mbeyaka nto mbisha kɔmatɛrɛ lo awui akina wa lo wɛnyɛlɔ wɛnande dia wayonga la wahɔ le ombeki kana le ampokami. Alako akina wakeketsha wotumbi oma lo biukubuku Toke anto ngandji, Wetshelo kana oma lo dibuku Kalasa k’olimu koka ndjoshama lo shɔpɔ, l’ɔkɔngɔ wa losanganya kana lo wonya okina, oyadi lo dikambo dia wakandalongola dia nkamba kana lo dionga dikina di’ɔtɛkɛtshi.—Dia mbeya awui akina wendana la ɔkɛndɛ w’omendji wa losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso ndo w’ondaki wa hende, enda odingɔ 19, 24, ndo 25.
YƐDIKƆ YA WONYA
19. Ndooko sawo diahomba ndɛ wenya, ndo ɔnɔmbɔdi wa Losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso hahombe ndɛ wenya la kɔmatɛrɛ yande. Kaanga mbele Dikatshi dia Losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso nshikikɛka wenya wa tenyi tshɛ, naka awui wa lo sawo wambokɛma hwe, kete bu ohomba nkotsha akina l’oyango wa nshidiya minitɛ tshɛ y’etenyi kakɔ. Naka onto ambɔlɛ wenya, kete ɔnɔmbɔdi wa Losanganya la lɔsɛnɔ ndo olimu kana ondaki wa hende pombaka mbosha alako lo shɔpɔ. (Enda odingɔ 24 ndo 25.) Losanganya l’otondo tshɛ, mbidja esambo la alɔmbɛlɔ, hahombe ndekanya wonya wa tango la minitɛ 45.
WEMBWELO W’OMENDJI W’OTSHIMBEDI
20. Naka omendji w’otshimbedi ekɔ lo membola etshumanelo, kete ekongelo pombaka salema lo yoho yɛnyami lo Dikatshi dia losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso onyake akambo wayela anɛ mbahatosalema: Wekelo wa Bible wa l’etshumanelo wele l’etenyi ka Lɔsɛnɔ l’Okristo wayɔhɛnyama la sawo di’olimu diayosha omendji w’otshimbedi lo minitɛ 30. La ntondo ka sawo di’olimu, ɔnɔmbɔdi wa losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso ayota lo tshena pe, kɛnɛ kamboteka lo losanganya, kɛnɛ kayekama lomingu layela, nde ayosha diewoyelo tshɛ diele ohomba ndo ayadia mukanda tshɛ wele ohomba, oma laasɔ nde ayɔtshiya omendji w’otshimbedi. L’ɔkɔngɔ wa sawo di’olimu, omendji w’otshimbedi ayokomiya losanganya la osambo wayondɔsɔna. Nde mbeyaka mbelɛ ɔnangɛso okina dia ndjokomiya la dɔmbɛlɔ. Lomingu lɔsɔ, ndooko kalasa nkina yayosalema laadiko wa kɛnɛ kasalema lo mbalasa ka woke. Naka nyekɔ la olui ɔmɔtshi wasala nsanganya l’ɔtɛkɛta okina, kete olui akɔ kokaka nsala nsanganya yawɔ hita, koko vɔ pombaka ndjosangana la etshumanelo lo sawo di’olimu diaki omendji w’otshimbedi.
LOMINGU LASALEMA LOSANGANYA L’OTSHIMBEDI KANA LA RƐJƆ
21. Lo lomingu lɔsɔ, ndooko nsanganya ya l’etshumanelo yahomba salema. Paka mbohola ase etshumanelo dia mbeka awui wele l’ekongelo ka nsanganya ya lo lomingu lakɔ lo wekelo w’onto ndaamɛ kana wa lo nkumbo.
LOMINGU LASALEMA EOHWELO
22. Naka Eohwelo kayosalema lo lushi lɔmɔtshi la l’atei wa lomingu, kete ndooko losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso layosalema.
OMENDJI WA LOSANGANYA LA LƆSƐNƆ NDO OLIMU ASO
23. Ekumanyi kakasɔnama oma le olui wa dikumanyi mbayokambaka oko omendji wa losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso. Nde mbele l’ɔkɛndɛ wa ndjashikikɛka ɔnɛ losanganya lɔsɔ lekɔ lo kongɛma dimɛna ndo lekɔ lo salema lo ndjela alako wele lanɛ. Nde la dia sawolaka l’ondaki wa hende dimɛna. Kam’alongolanyu Dikatshi dia losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso dia lo ngɔndɔ, omendji wa losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso ayokahanya ɛkɛndɛ tshɛ wa lo losanganya la l’atei a lomingu wa ngɔndɔ yakɔ hiende. (Enda odingɔ 3-16 ndo 24.) Etena kakahɛnde ambeki ɛkɛndɛ, nde pombaka mbidja yimba lo ɛnɔnyi wele l’ombeki, ewo kande, ndo akoka wele la nde wa ntɛkɛta awui wa lo sawo diande hoona hoona. Nde pombaka nkamba la ekanelo kakɔ kaamɛ ka yimba etena kakahanyande tenyi dikina dia lo losanganya. Paka nkahanya ɛkɛndɛ, naka tshitshɛ kete mingu shato la ntondo k’onto nsala ɔkɛndɛ ande. Paka nkamba la fɔrmilɛrɛ Sawo di’ombeki dia lo Losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso w’Okristo (S-89) dia nkahɛ ambeki ɛkɛndɛ awɔ. Omendji wa losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso pombaka ndjashikikɛ dia mpanɛ kɔpi kɛmɔtshi k’okahanyelo w’ɛkɛndɛ wa losanganya l’otondo lo dibaya dia waewoyelo. Olui wa dikumanyi kokaka nsɔna ekumanyi kekina kana okambi wakimanyiya dia mbokimanyiyaka. Koko paka nkamba la dikumanyi dia nkahanya ɛkɛndɛ ekina waha asawo w’ambeki.
ƆNƆMBƆDI WA LOSANGANYA LA LƆSƐNƆ NDO OLIMU ASO
24. Lomingu tshɛ, ekumanyi kɛmɔ ayokambaka oko ɔnɔmbɔdi wa losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso. (Lɛnɛ ele dikumanyi bu efula, nyu koka nkamba l’ekambi wakimanyiya wele l’akoka, naka ekɔ ohomba.) Nde mbele l’ɔkɛndɛ wa nɔngɔsɔla ɛtɛkɛta wa mbɔtwɛlɔ ndo wa ndjihelo. Ndo nto, nde mbɔɔtshiya asawo w’ambeki tshɛ, ndo lo ndjela lofulo la dikumanyi diele la nyu, nde koka mbisha ndo asawo akina wa lo losanganya, djekoleko asawo walɔmba dia mɛnya tsho vidɛo aha la nkɛtshanya awui wa lo vidɛo yakɔ. Nde pombaka mbisha kɔmatɛrɛ ya tomondo lam’asa sawo la sawo. Olui wa dikumanyi mbayɔsɔna dikumanyi diakoka mɛmba ɔkɛndɛ ɔsɔ. Dikumanyi diele l’akoka mbayokambaka oko ɛnɔmbɔdi mbala la mbala. Lo ndjela awui wa l’etshumanelo, omendji wa losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso ayokokaka nkamba mbala la mbala oko ɔnɔmbɔdi oleki dikumanyi dikina diele l’akoka. Naka ekumanyi kɛmɔ ekɔ l’akoka wa nɔmbɔla Wekelo wa Bible wa l’etshumanelo, kete nde koka monga l’akoka wa nkamba oko ɔnɔmbɔdi wa losanganya. Koko, tambonyɔsɛngasɛnga dia nyu mbohɔka ɔnɛ dikumanyi diakamba oko ɛnɔmbɔdi nɔmbamaka dia mandolaka ambeki la ngandji tshɛ ndo lo yoho ya dimɛna ndo, naka ekɔ ohomba, ko mbishaka ambeki alako wa la ngandji ndo wayowakimanyiya. Ɔnɔmbɔdi ekɔ nto l’ɔkɛndɛ wa ndjashikikɛ dia nsanganya yayoshila la wonya. (Enda odingɔ 17 ndo 19.) Naka ɔnɔmbɔdi kombolaka ndo naka dihole diekɔ lo lɔyɛnga, kete vɔ pombaka mbokitshɛ mikro dia nde mbɔtshiyaka etenyi tshɛ etena kayalɔngɔsɔla ɔnangɛso layosha sawo lo lɔyɛnga. Woho akɔ waamɛ mbele, ɔnɔmbɔdi koka mɛna ɔlɔlɔ mbidjasɛ lo kɔsa lo lɔyɛnga etena kasalema sawo diendana la wadielo wa Bible ndo l’etenyi ka Yasha l’olimu w’esambishelo. Dui sɔ diayokimanyiya diaha wenya ndɛma.
ONDAKI WA HENDE
25. Naka kokaka, kete ayoleka dimɛna nsɔna ekumanyi kɛmɔtshi kele ɔtɛkɛtshi wa manamana dia mɛmba ɔkɛndɛ ɔnɛ. Ɔkɛndɛ ande ekɔ wa mbishaka dikumanyi kana ekambi wakimanyiya alako lo shɔpɔ naka ekɔ ohomba, ɛnyɛlɔ l’etena kashawɔ asawo, oyadi lo losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso, etena kashawɔ asawo wa lo sɛkɛ, kalɔmbɔlawɔ wekelo wa Tshoto y’Etangelo kana Wekelo wa Bible wa l’etshumanelo kana kasalawɔ wadielo lo wekelo ɛsɔ. (Enda odingɔ 19.) Naka dikumanyi diele atɛkɛtshi ndo embetsha w’eshika diekɔ efula l’etshumanelo, kete vɔ wayengɔnyaka ɔkɛndɛ wa ondaki wa hende ɔnɔnyi tshɛ. Keema ohomba di’ondaki wa hende mbishaka anto alako l’ɔkɔngɔ w’oseka ɔkɛndɛ tshɛ.
KALASA NKINA
26. Lo ndjela lofulo l’ambeki, tshumanelo koka nɔmbɔla kalasa nkina lo dikambo di’asawo w’ambeki. Kalasa kekina tshɛ pombaka monga la ondaki wele l’akoka ndo ayoleka dimɛna ondaki monga ekumanyi kɛmɔtshi. Lɛnɛ ele ohomba, okambi wakimanyiya wa manamana koka mɛmba ɔkɛndɛ ɔsɔ. Olui wa dikumanyi pombaka nsɔna onto lakoka mɛmba ɔkɛndɛ akɔ ndo menda kana ayonga ohomba mengɔnyaka ɔkɛndɛ akɔ. Ondaki pombaka ndjela elembetshiyelo watanema lo odingɔ 18. Naka kalasa kekina kana nkina yekɔ, kete kam’ashila etenyi kata ɔnɛ Toyange diangɔ di’oshinga wolo dia lo nyuma katanema l’etenyi ka losanganya ka Akambo w’ohomba w’oma l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi, ko nde nɔmba ambeki dia ntshɔ lo kalasa yakɔ. Vɔ pombaka nkalola oma lɛkɔ dia ndjoonga kaamɛ l’ase etshumanelo akina l’ɔkɔngɔ w’ombeki w’ekomelo wa lo losanganya nsala ɔkɛndɛ ande.
TOVIDƐO
27. Lo losanganya lɔnɛ, tayokambaka la tovidɛo takasɔnama. Tovidɛo ta lo losanganya la l’atei wa lomingu tayotanemaka lo JW Library® app ndo tayokokaka nsangɔma lo aparɛi wa weho la weho.
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
S-38-OT 11/23