Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

TSHAPITA YA TANU

Oshinga w’etshungwelo wekɔ woshasha waki Nzambi woleki woke

Oshinga w’etshungwelo wekɔ woshasha waki Nzambi woleki woke
  • Oshinga w’etshungwelo kɛdikɛdi na?

  • Ngande wakawafutama?

  • Ɛlɔlɔ akɔna wakokayɛ nkondja oma l’oshinga w’etshungwelo?

  • Ngande wakokayɛ mɛnya lowando layɛ l’oshinga w’etshungwelo?

1, 2. a) Etena kakɔna konga woshasha la nɛmɔ di’efula le yɛ? b) Lande na kakokadiɔ mbutama ɔnɛ oshinga w’etshungwelo wekɔ woshasha woleki nɛmɔ wakokayɛ nongola?

WOSHASHA akɔna woleki woke wamboyolongolaka? Dia woshasha monga ohomba, aha paka vɔ mongi oshinga wolo. Ɔnkɔnɛ, nɛmɔ dia mɛtɛ diele la woshasha hɛdikama paka la falanga. Koko, naka woshasha koshaka ɔngɛnɔngɛnɔ ndo kotshaka ehomba wa mɛtɛ wa lo lɔsɛnɔ layɛ, kete vɔ wekɔ la nɛmɔ di’efula le yɛ.

2 Lo weshasha tshɛ wakokayɛ nongamɛ dia nongola, ekɔ woshasha ɔmɔtshi woleki ekina tshɛ. Ɔsɔ ekɔ woshasha wakasha Nzambi anto. Jehowa akatosha diangɔ efula, koko woshasha woleki woke wakandatosha ele olambo wa oshinga w’etshungwelo waki Ɔnande Yeso Kristo. (Mateo 20:28) Oko wayotodiɛna lo tshapita nyɛ, oshinga w’etshungwelo wekɔ woshasha woleki nɛmɔ wakokayɛ nongola, nɛ dia vɔ koka kosha ɔngɛnɔngɛnɔ waheyama mbuta ndo nkotsha ehomba ayɛ woleki ohomba. Oshinga w’etshungwelo wekɔ mɛtɛ djembetelo yoleki woke ya ngandji kakoka Jehowa.

OSHINGA W’ETSHUNGWELO KƐDIKƐDI NA?

3. Ele oshinga w’etshungwelo, ndo kakɔna kahombaso mbeya dia sho nshihodia woshasha wa nɛmɔ ɔsɔ?

3 Lo tshena pe, oshinga w’etshungwelo wekɔ ehomɔ kakamba la Jehowa dia ntshungola ndo shimbɛ anto oma lo pɛkato la nyɔi. (Ɛfɛsɔ 1:7) Dia nshihodia kitshimudi ya wetshelo ɔsɔ wa lo Bible, sho pombaka nkana yimba lo kɛnɛ kakatombe lo ekambɔ ka Ɛdɛna. Dia sho nshihodia lande na kele oshinga w’etshungwelo wekɔ woshasha wa nɛmɔ efula le so, paka sho mbeya kɛnɛ kakashisha Adama etena kakandasale pɛkato.

4. Wahɔ akɔna waki la lɔsɛnɔ l’onto la kokele le Adama?

4 Etena kakatonge Jehowa Adama, nde akawosha mɛtɛ ɛngɔ kɛmɔ k’oshinga wolo, mbuta ate lɔsɛnɔ l’onto la kokele. Tende wahɔ waki la lɔsɛnɔ lɔsɔ le Adama. Oko wakandatongama la demba ndo la yimba ya kokele, takandahombe pondjo ntata hemɔ, ntshunda osombe kana mvɔ. Oko wakinde onto la kokele, nde aki la diɔtɔnganelo dia lânde la Jehowa. Bible mbutaka dia Adama aki “ɔna Nzambi.” (Luka 3:38) Ɔnkɔnɛ, Adama aki la diɔtɔnganelo dia wolo lam’asande la Jehowa Nzambi oko nɛ diatongaka lam’asa ɔna la she ka ngandji. Jehowa akasawolaka l’ɔnande ɔsɔ la la nkɛtɛ ndo akasha Adama elimu washa ɔngɛnɔngɛnɔ ndo akawotɛ kɛnɛ kakandɔlɔmbaka.​—Etatelo 1:28-30; 2:16, 17.

5. Kakɔna kalanga Bible mbuta etena katatɔ ɔnɛ Adama akatongama ‘lo efanelo ka Nzambi’?

5 Adama akatongama ‘lo efanelo ka Nzambi.’ (Etatelo 1:27) Kɛsɔ kɔmɛnyaka dia Adama akafɔnaka la Nzambi lo ɛnamelo. Oko wakateke lo tshapita 1 ya dibuku nɛ, Jehowa ekɔ nyuma kahɛnama. (Joani 4:24) Ɔnkɔnɛ, Jehowa bu la demba di’emunyi la dikila. Woho wakatongama Adama lo efanelo ka Nzambi nembetshiyaka dia nde akatongama la waonga wele oko waki Nzambi, ɛnyɛlɔ oko ngandji, lomba, losembwe ndo wolo. Adama akafɔnaka la She lo yoho kina, mbuta ate yoho yakinde la lotshungɔ la nsala kɛnɛ kalangande. Oma lɔkɔ, Adama komonga oko mashinyi wakoka nsala paka kɛnɛ kakawadje kana kakawakongɛ dia vɔ salaka. Koko, nde akakokaka mbɔsa tɛdikɔ ndo nsɔna ɔlɔlɔ kana kɔlɔ. Otondɔsɔna dia nkitanyiya Nzambi, tshike nde otɔsɛna pondjo pondjo lo Paradiso ka la nkɛtɛ.

6. Adama akandashisha etena kakandatɔmbɔkwɛ Nzambi, ndo etombelo akɔna wakonge la dikambo sɔ le anande?

6 Lâsɔ, mbokɛmaka hwe dia etena kakatɔmbɔkwɛ Adama Nzambi ndo kakawofundɛ nyɔi, nde akakondja dilanya diɛdimi la nde. Pɛkato kande kakoshishɛ lɔsɛnɔ lande l’onto la kokele ndo ɛtshɔkɔ alɔ tshɛ. (Etatelo 3:17-19) Lonyangu ko, Adama akayashishɛ lɔsɛnɔ l’oshinga wolo lɔsɔ ndo akalishishɛ ndo anande wakahombe ndjotɔ. Ɔtɛkɛta wa Nzambi mbutaka ɔnɛ: “Diakɔ diele, oko wakɔtɔ pɛkato l’andja oma le onto ɔtɔi ndo nyɔi oma lo pɛkato, ɔnkɔnɛ nyɔi kakadiangana le anto tshɛ dikambo anto tshɛ wakasale pɛkato.” (Rɔmɔ 5:12) Eelo, sho tshɛ takahowɔ pɛkato oma le Adama. Diakɔ diata Bible dia nde ‘akayasondja’ ndo akasondja anande lo lɔhɔmbɔ la pɛkato la nyɔi. (Rɔmɔ 7:14) Adama l’Eva komonga ndoko l’elongamelo nɛ dia wakatɔmbɔkwɛ Nzambi l’okonda tshɛ. Ko kayotota dikambo di’anawɔ, kâmɛ ndo sho?

7, 8. Awui ahende akɔna walembetshiya oshinga w’etshungwelo mɛtɛ mɛtɛ?

7 Jehowa akakimanyiya anto lo tshimbo y’oshinga w’etshungwelo. Oshinga w’etshungwelo kɛdikɛdi na? Oshinga w’etshungwelo koka nembetshiya awui ahende. Dui dia ntondo: Oshinga w’etshungwelo wekɔ oshinga wafutama dia ntshungola kana nsɔmbɔla ɛngɔ kɛmɔtshi. Oshinga w’etshungwelo koka mbɛdikama la oshinga wafutama dia ntshungola ɔnɛ lakawadje lo lokanu lo ta. Dui dia hende: Oshinga w’etshungwelo wekɔ oshinga wafutama dikambo dia ɛngɔ kɛmɔtshi. Vɔ wekɔ oko oshinga wafutama dia nɔngɔsɔla kɛnɛ kolanyisha onto kana ɛngɔ kɛmɔtshi. Ɛnyɛlɔ, naka onto ambosala aksida ɔmɔtshi, kete nde ayohomba mfuta akuta wɛdimi kana wele popo l’oshinga wa kɛnɛ kolanyemi.

8 Ngande wakoka futama lokema la diangɔ diakatoshishɛ Adama ndo ngande wakokaso ntshungɔ oma lo lɔhɔmbɔ la pɛkato la nyɔi? Tende oshinga w’etshungwelo wakakimɔ Jehowa ndo wahɔ wakokayɛ nkondja oma lɔkɔ.

WOHO WAKAKIMƆ JEHOWA OSHINGA W’ETSHUNGWELO

9. Woho akɔna w’oshinga w’etshungwelo wakalɔmbamaka?

9 Lam’ele lɔsɛnɔ laki onto la kokele mbakashishɔ, ndoko lɔsɛnɔ l’onto lele bu kokele lakakoke kimɔma dia lifuta. (Osambo 49:7, 8) Kɛnɛ kaki ohomba aki oshinga w’etshungwelo wele la nɛmɔ diɛdimi la kɛnɛ kakashishɔ. Dui sɔ mbɔtɔnɛka la tɔndɔ diendana la losembwe la kokele diatanema lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi diata ɔnɛ: “Lumu lu lumu.” (Eohwelo k’Ɛlɛmbɛ 19:21) Lâsɔ, akahombama dia nsɔmbɔla oshinga wa lɔsɛnɔ l’onto la kokele lakashisha Adama? Lɔsɛnɔ lokina l’onto la kokele mbaki “oshinga w’etshungwelo wɛdimi” wakalɔmbamaka.​—1 Timɔte 2:6.

10. Ngande wakakimɔ Jehowa oshinga w’etshungwelo?

10 Ngande wakakimɔ Jehowa oshinga w’etshungwelo? Nde akatome ɔnande ɔmɔtshi la lo nyuma la kokele la nkɛtɛ. Koko Jehowa akasɔnɛ etongami ka lo nyuma ka ntoma. Nde akatome ɔnɛ lakaleke nɛmɔ le nde, mbuta ate Ɔnande ɛtɔi lakandote. (1 Joani 4:9, 10) Ɔnɔsɔ aketawɔ la lolango lande dia ntshika edjaselo kande ka l’olongo. (Filipɛ 2:7) Oko wakateke lo tshapita yetshi ya dibuku nɛ, Jehowa akasale dihindo etena kakandasangola lɔsɛnɔ l’Ɔnande ɔsɔ oya l’otema waki Mariya. L’ekimanyielo ka nyuma k’ekila kaki Nzambi, Yeso akotɔ onto la kokele ndo nde kokoka nkondja dilanya di’oma lo pɛkato.​—Luka 1:35.

Jehowa akakimɔ Ɔnande ɛtɔi lakandote oko oshinga w’etshungwelo dikambo diaso

11. Ngande wakakoke onto ɔtɔi ntshungola miliyɔ y’anto?

11 Ngande wakakoke onto ɔtɔi ntshungola miliyɔ y’anto? Ko ngande wakakome anto atshi wa pɛkato? Ohɔ dia etena kakandasale pɛkato, Adama akashisha ɛngɔ k’oshinga wolo, mbuta ate lɔsɛnɔ l’onto la kokele. Ɔnkɔnɛ, nde kokoka nto nsambiya anande lɔsɛnɔ la kokele lɔsɔ. Koko, nde akakoke mbasambiya paka pɛkato la nyɔi. Yeso lelamɛ lo Bible ɔnɛ “Adama w’ekomelo” aki la lɔsɛnɔ l’onto la kokele ndo ndoko lushi lakandasale pɛkato. (1 Kɔrɛtɔ 15:45) Lo yoho mɔtshi, Yeso akɔshi dihole diaki Adama dia toshimbɛ. Lo nambola lɔsɛnɔ lande la kokele dia monga l’okitanyiya wa kokele otsha le Nzambi, Yeso akafute oshinga wa pɛkato kakasale Adama. Lo nsala ngasɔ mbakasha Yeso ana waki Adama elongamelo.​—Rɔmɔ 5:19; 1 Kɔrɛtɔ 15:21, 22.

12. Asui wakakomɛ Yeso akawɛnya?

12 Bible kɔndɔlaka lo ɔmɔmɔ asui wakakikɛ Yeso la ntondo ka nyɔi kande. Nde akakɔmama fimbo ya wolo, akahanema l’otamba la esehe tshɛ ndo akavu nyɔi ka pâ efula l’otamba w’asui. (Joani 19:1, 16-18, 30; enda lo Okotsha wele l’ɔnɛ a dui nɛ “Lande na kahakambe Akristo wa mɛtɛ la kurusɛ l’ɔtɛmwɛlɔ?”) Lande na kaki ohomba dia Yeso nsowa efula? Lo tshapita mɔtshi y’otsha la ntondo ya dibuku nɛ, tayɛna dia Satana akadje tâmu dia l’atei w’ekambi ande tshɛ, Jehowa ndoko l’onto lakoka ntshikala la kɔlamelo la ntondo k’ehemba. Woho wakakikɛ Yeso la kɔlamelo tshɛ kânga l’atei w’asui wa wolo, akasha okadimwelo woleki dimɛna lo tɔfwɛfwɛ taki Satana. Yeso akɛnya dia onto la kokele lele la lotshungɔ la nsala kɛnɛ kalangande koka nama olowanyi wa kokele otsha le Nzambi oyadi kɛnɛ tshɛ kakoka mbosalɛ Diabolo. Jehowa akahombe mɛtɛ ngɛnangɛna efula l’ɔtɛ wa kɔlamelo yaki Ɔnande la ngandji!​—Tokedi 27:11.

13. Ngande wakafutama oshinga w’etshungwelo?

13 Ngande wakafutama oshinga w’etshungwelo? Lo lushi 14 la ngɔndɔ k’ase Juda ka Nisana lo ɔnɔnyi 33 T.D., Nzambi aketawɔ dia Ɔnande la kokele ndo laha la pɛkato ndjakema. Lâsɔ mbakalambola Yeso lɔsɛnɔ lande la kokele “mbala ɔtɔi lo pondjo.” (Hɛbɛru 10:10) Lushi la sato l’ɔkɔngɔ wa nyɔi ka Yeso, Jehowa akawolola otsha lo lɔsɛnɔ la lo nyuma. Etena kakandakome l’olongo, Yeso akasha Jehowa nɛmɔ di’oshinga wa lɔsɛnɔ lande l’onto la kokele lakandalambola oko olambo w’etshungwelo dikambo di’ana waki Adama. (Hɛbɛru 9:24) Jehowa aketawɔ nɛmɔ di’olambo waki Yeso wakahombamaka dia ntshungola anto oma lo lɔhɔmbɔ la pɛkato la nyɔi.​—Rɔmɔ 3:23, 24.

WAHƆ AKƆNA WAKOKAYƐ NKONDJA OMA L’OSHINGA W’ETSHUNGWELO?

14, 15. Ahombaso nsala dia sho nkondja “edimanyielo ka pɛkato yaso”?

14 Kânga mbeso atshi wa pɛkato, sho koka nongola ɛtshɔkɔ wa mamba oma lo oshinga w’etshungwelo. Tende wahɔ ɛmɔtshi wakokaso nkondja nshi nyɛ ndo lo nshi yayaye oma lo woshasha woleki woke w’oma le Nzambi ɔsɔ.

15 Edimanyielo ka pɛkato. Oko wakatotɔ anto wele bu kokele, sho ndɔka tshondo ya ta dia nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Sho tshɛ salaka pɛkato oyadi lo ɛtɛkɛta kana lo etsha. Koko lo ekimanyielo k’olambo w’etshungwelo waki Yeso, sho koka nkondja “edimanyielo ka pɛkato yaso.” (Kɔlɔsayi 1:13, 14) Koko dia nkondja edimanyielo kɛsɔ, sho pombaka mɛtɛ ndjatshumoya, nsɛngasɛnga Jehowa la okitshakitsha tshɛ ndo mbɔlɔmba edimanyielo oma lo mbetawɔ kele la so l’olambo w’etshungwelo waki Ɔnande.​—1 Joani 1:8, 9.

16. Kakɔna katokimanyiya dia ntɛmɔla Jehowa la nkum’otema ka pudipudi, ndo nɛmɔ diakɔna diele la nkum’otema ka ngasɔ?

16 Nkum’otema ka pudipudi la ntondo ka Nzambi. Nkum’otema kele l’onongo koka toshishɛ elongamelo esadi eto ndo tokonya lo ndjaoka oko sho bu la nɛmɔ. Oma lo edimanyielo kakondjaso l’ɔtɛ w’oshinga w’etshungwelo, Jehowa tokimanyiyaka dia mbɔtɛmɔla la nkum’otema ka pudipudi kânga mbeso kema kokele. (Hɛbɛru 9:13, 14) Kɛsɔ tokimanyiyaka dia ndihwɛ Jehowa etema aso. Ɔnkɔnɛ, sho koka ndjasukanya la nde lo dɔmbɛlɔ aha la mboka wɔma. (Hɛbɛru 4:14-16) Monga la nkum’otema ka pudipudi toshaka ki ka lo yimba, tokimanyiyaka dia sho mbɔsama la nɛmɔ ndo monga la ɔngɛnɔngɛnɔ.

17. Ɛtshɔkɔ akɔna wayotokondja oma lo woho wakatovwɛ Yeso?

17 Elongamelo ka lɔsɛnɔ la pondjo lo Paradiso ka la nkɛtɛ. Rɔmɔ 6:23 mbutaka ɔnɛ: “Difuto dia pɛkato ele nyɔi, koko woshasha washana Nzambi ele lɔsɛnɔ la pondjo oma le Kristo Yeso Nkumɛso.” Lo tshapita 3 ya dibuku nɛ, takɛnyi ɛtshɔkɔ wayotokondja lo Paradiso ka la nkɛtɛ kayaye. (Ɛnyɛlɔ 21:3, 4) Tayokondja ɛtshɔkɔ ɛsɔ tshɛ wa lo nshi yayaye, mbidja ndo lɔsɛnɔ la pondjo nɛ dia Yeso akatovwɛ. Dia nongola ɛtshɔkɔ ɛsɔ, sho pombaka mɛnya dia tekɔ la lowando l’ɔtɛ wa woshasha wa oshinga w’etshungwelo.

NGANDE WAKOKAYƐ MƐNYA LOWANDO LAYƐ?

18. Lande na kahombaso monga la lowando le Jehowa l’ɔtɛ wa woshasha wa oshinga w’etshungwelo?

18 Lande na kahombaso monga la lowando l’efula le Jehowa l’ɔtɛ wa oshinga w’etshungwelo? Woshasha mongaka la nɛmɔ efula naka ɔnɛ lakimɔ woshasha akɔ amboshisha wenya, welo kana falanga efula. Otema aso minandemaka etena kɛnaso dia woshasha wolongodiso wekɔ djembetelo ya ngandji ka mɛtɛ katoka ɔnɛ lotoshawɔ. Oshinga w’etshungwelo wekɔ woshasha woleki nɛmɔ, nɛ dia Nzambi akayahombia lo yoho yoleki tshɛ dia toshawɔ. Joani 3:16 mbutaka ɔnɛ: “Nzambi akalange andja lo yɛdikɔ y’efula, diakɔ diakandakimɔ Ɔnande ɛtɔi lakandote.” Oshinga w’etshungwelo wekɔ djembetelo yoleki tshɛ ya ngandji katoka Jehowa. Vɔ wekɔ nto djembetelo ya ngandji katoka Yeso, nɛ dia nde aketawɔ la lolango lande dia nkimɔ lɔsɛnɔ lande lo wahɔ aso. (Joani 15:13) Woshasha wa oshinga w’etshungwelo pombaka tetawoya dia Jehowa nde la Ɔnande tokaka ngandji l’onto ndo l’onto.​—Ngalatiya 2:20.

Mbeka dia mbeya awui efula wendana la Jehowa ekɔ yoho mɔtshi ya mɛnya lowando layɛ lo woshasha wa oshinga w’etshungwelo

19, 20. Lo toho takɔna takokayɛ mɛnya lowando layɛ lo woshasha waki Nzambi wa oshinga w’etshungwelo?

19 Ko ngande wakokayɛ mɛnya lowando layɛ lo woshasha waki Nzambi w’oshinga w’etshungwelo? Ntondotondo, eka dia mbeya awui efula wendana la Jehowa lakatosha oshinga w’etshungwelo akɔ. (Joani 17:3) Wekelo wa Bible lo ekimanyielo ka okanda ɔnɛ wayokokimanyiya dia nsala dikambo sɔ. Etena katahame ewo kayɛ kendana la Jehowa, mbatafule ndo ngandji kayɛ otsha le nde. Ngandji kɛsɔ kayokotshutshuya dia wɛ nsala kɛnɛ kɔngɛnyangɛnya.​—1 Joani 5:3.

20 Onga la mbetawɔ lo olambo w’etshungwelo waki Yeso. Akatama lo dikambo dia Yeso ɔnɛ: “Onto tshɛ lele la mbetawɔ le Ɔna ayokondja lɔsɛnɔ la pondjo.” (Joani 3:36) Ngande wakokaso mɛnya dia tekɔ la mbetawɔ le Yeso? Mbetawɔ ka ngasɔ hɛnyama paka lo ɛtɛkɛta eto. Jakɔba 2:26 mbutaka ɔnɛ: “Mbetawɔ kaha la etsha kambovɔ.” Eelo, mbetawɔ ka mɛtɛ mɛnamaka oma lo “etsha,” mbuta ate oma lo ditshelo diaso. Yoho mɔtshi ya mɛnya dia tekɔ la mbetawɔ le Yeso ele lo nsala la wolo aso tshɛ dia mbôkoya, aha paka lo kɛnɛ kataso keto, koko ndo lo kɛnɛ kasalaso.​—Joani 13:15.

21, 22. a) Lande na kahombaso mbɔtɔka lo losanganya la Dambo dia dikɔlɔ dia Nkumadiɔndjɔ lasalema ɔnɔnyi tshɛ? b) Kakɔna kayolembetshiyama lo tshapita 6 la 7?

21 Ɔtɔka ɔnɔnyi tshɛ lo Dambo dia dikɔlɔ dia Nkumadiɔndjɔ. La dikɔlɔ dia Nisana 14, 33 T.D., Yeso akahɔhɔla dambo dia lânde dielɛ Bible ɔnɛ: “Dambo dia dikɔlɔ dia Nkumadiɔndjɔ.” (1 Kɔrɛtɔ 11:20; Mateo 26:26-28) Dambo sɔ mbelamɛka nto ɔnɛ Eohwelo ka nyɔi ka Kristo. Yeso akahɔhɔla eohwelo kɛsɔ dia nkimanyiya apɔstɔlɔ ande ndo wanɛ tshɛ wakahombe ndjokoma Akristo wa mɛtɛ l’ɔkɔngɔ awɔ dia mbohɔka ɔnɛ lo tshimbo ya nyɔi kande oko onto la kokele, mbakandakimɔ anima kana lɔsɛnɔ lande oko oshinga w’etshungwelo. Lo kɛnɛ kendana la dambo sɔ, Yeso akadjanga ate: “Kanyotshake ɔnkɔnɛ dia mbohɔkami.” (Luka 22:19) Osalelo wa Eohwelo toholaka ngandji k’efula kakatɛnya Jehowa nde la Yeso lo kɛnɛ kendana l’oshinga w’etshungwelo. Sho koka mɛnya lowando laso l’oshinga w’etshungwelo lo mbɔtɔka lo losanganya la Eohwelo ka nyɔi ka Yeso lasalema ɔnɔnyi tshɛ. *

22 Oshinga w’etshungwelo wakatosha Jehowa wekɔ mɛtɛ woshasha w’oshinga wolo. (2 Kɔrɛtɔ 9:14, 15) Woshasha w’oshinga wolo ɔsɔ koka monga la wahɔ ndo le wanɛ wakavu. Tshapita 6 la 7 ayolembetshiya dikambo sɔ.

^ od. 21 Dia mbeya awui akina wendana la kitshimudi ya Dambo dia dikɔlɔ dia Nkumadiɔndjɔ, enda lo Okotsha wele l’ɔnɛ a dui nɛ “Dambo dia dikɔlɔ dia Nkumadiɔndjɔ tombolaka Nzambi.”