1, 2. Kakɔna kahombaso mbeya lo dikambo dia Satana l’ɛdiɛngɛ?

LƆSƐNƆ l’andja w’oyoyo wa Jehowa layonga dimɛna efula. L’ekomelo, tayɔsɛna lo yoho yakakongɛ Nzambi dia sho nsɛna. Koko l’etena kɛnɛ, tekɔ lo nsɛna l’andja walɔmbɔma oma le Satana l’ɛdiɛngɛ ande. (2 Kɔrɛtɔ 4:4) Kaanga mbahatakoke mbaɛna, vɔ wekɔ ndo wekɔ la wolo efula.

² Lo tshapita nyɛ, tayɔsɛdingola woho wakokaso ntshikala suke la Jehowa ndo ndjakokɛ oma le Satana. Jehowa tolakaka dia nde ayotokimanyiya. Koko sho pombaka nshihodia totshelo takamba Satana l’ɛdiɛngɛ dia tokesa ndo tɔlɔsha.

3. Kakɔna kalanga Diabolo tosalɛ?

³ Satana sɛmaka di’anto tɛmɔlaka Jehowa l’ɔtɛ w’ɛkɔkɔ wa lokaki ndo ɔnɛ tayotshika mbokambɛ naka sho pomana l’ekakatanu wa wolo. (Adia Jɔbɔ 2:4, 5.) Etena kɛnya onto ɔmɔtshi dia nde nangaka mbeka awui wendana la Jehowa, Satana l’ɛdiɛngɛ mɛnaka dui sɔ ndo vɔ nyangaka dia mboshimba. Vɔ mongaka la nkɛlɛ etena kayakimɔ onto le Jehowa ndo kabatizamande. Bible mbɛdikaka Diabolo la “ntambwɛ  kadikita kayanga onto la nde ndɛ.” (1 Petero 5:8) Satana nangaka ndanya diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa.​—Osambo 7:1, 2; 2 Timɔte 3:12.

4, 5. a) Kakɔna kahakoke Satana nsala? b) Kakɔna kalembetshiya ‘ndɔshana la Diabolo’?

⁴ Koko sho hatohombe mboka Satana l’ɛdiɛngɛ ande wɔma. Jehowa akadje elelo lo kɛnɛ kakokawɔ tosalɛ. Jehowa ndakaka dia “olui a woke” w’Akristo wa mɛtɛ wayoka “lo mfɔnu ka woke.” (Ɛnyɛlɔ 7:9, 14) Satana hakoke nshimba dia dui sɔ salema, nɛ dia Jehowa ekɔ lo kokɛ ekambi Ande.

 ⁵ Naka sho ntshikala suke la Jehowa, kete Satana hatokoka ndanya diɔtɔnganelo diasaso la Nzambi. Ɔtɛkɛta wa Nzambi toshikikɛka ɔnɛ: “Jehowa ayongaka kaamɛ la nyu edja tshɛ kayonyotshikalaka kaamɛ la nde.” (2 Ɛkɔndɔ 15:2; adia 1 Kɔrɛtɔ 10:13.) Apami ndo wamato efula waki la kɔlamelo lo nshi y’edjedja, wele oko Aabɛlɛ, Ɛnɔkɛ, Nɔa, Sara ndo Mɔsɛ wakalɔshana la Diabolo lo ntshikala suke la Jehowa. (Hɛbɛru 11:4-40) Sho koka nsala woho akɔ waamɛ. Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndakaka ɔnɛ: “Nyɔlɔshane la Diabolo, ko nde ayonyolawɔ.”​—Jakɔba 4:7.

6. Ngande watɔlɔsha Satana?

⁶ Kaanga mbele Satana mbeyaka dia Jehowa akawodjɛ elelo lo kɛnɛ kakokande tosalɛ, nde ayotetemala nsala kɛnɛ tshɛ kakokande nsala dia tɛwɔla diɔtɔnganelo diasaso la Nzambi. Ɛlɔ kɛnɛ, Diabolo tɔlɔshaka lo toho efula totshikitanyi ndo nde kambaka la toho tambondokamba la tɔ l’edja ka nunu di’ɛnɔnyi. Naa toho tɔmɔtshi l’atei atɔ?

7. Lande na kalɔsha Satana ekambi wa Jehowa?

⁷ Ɔpɔstɔlɔ Joani akafunde ate: “Andja w’otondo wekɔ lo nɔmbɔma oma le kanga kɔlɔ.” (1 Joani 5:19) Satana mbaheme andja ɔnɛ ndo nde nangaka mbahemɛ ndo ekambi wa Jehowa. (Mika 4:1; Joani 15:19; Ɛnyɛlɔ 12:12, 17) Diabolo mbeyaka dia nshi yambootshikalɛ yaya mondo, diakɔ diele nde ekɔ lo sɛngiya la wolo tshɛ ɔmɔmɔ la l’atei aso dia sho shisha kɔlamelo yaso le Nzambi. Tena dimɔtshi, Diabolo tɔlɔshaka lo toho ta lo sɛkɛ koko tena dikina nde tɔlɔshaka lo mayɛlɛ.

8. Kakɔna kahomba mbeya Okristo tshɛ?

 ⁸ Sho mbadiaka lo Ɛfɛsɔ 6:12 ɔnɛ: “Tekɔ lo ndɔ ta [“tshindjiyana,” nɔtɛ] . . . la ɛdiɛngɛ wa l’ahole wa l’olongo.” Okristo tshɛ pombaka ndɔshana la Diabolo ndo l’ɛdiɛngɛ. Sho pombaka mbeya dia wanɛ tshɛ wayakimɔ le Jehowa wekɔ lo ndɔ ta sɔ. Lo mukanda wakandafundɛ ase Ɛfɛsɔ, ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akakeketsha Akristo mbala shato y’etondo dia vɔ “ntshikala nge.”​—Ɛfɛsɔ 6:11, 13, 14.

9. Kakɔna kalanga Satana l’ɛdiɛngɛ tosalɛ?

⁹ Satana l’ɛdiɛngɛ nyangaka dia tokesa lo toho totshikitanyi. Aha naka tambotondoya ohemba ɔmɔtshi wa Satana, kete lasɔ hatotɔkɔ l’ohemba okina. Diabolo nyangaka dia mbeya wɛɔdu aso dia nde mbeya nsɔna tolonga ta tonda. Koko sho hatohombe mindama, nɛ dia Bible tetshaka awui wendana la tolonga ta Diabolo. (2 Kɔrɛtɔ 2:11; enda nɔtɛ ka la koma 31.) Djonga mɔtshi yakamba la nde ele diɔtɔnganelo l’ɛdiɛngɛ.

10. a) Diɔtɔnganelo l’ɛdiɛngɛ kɛdikɛdi na? b) Ngande wɔsa Jehowa diɔtɔnganelo l’ɛdiɛngɛ?

¹⁰ Diɔtɔnganelo l’ɛdiɛngɛ ekɔ awui wakonya onto dia monga la losambi l’ɛdiɛngɛ, awui wele oko mbuta akambo wahataye, wetshi, sengi, nyanga dia ntɛkɛta la wanɛ wakavu. Bible totɛka dia diɔtɔnganelo l’ɛdiɛngɛ ekɔ “wɔnɔnyi” ndo hatokoke ndjaɔtɔnganyiya l’ɛdiɛngɛ ndo l’etena kakɔ kaamɛ ntɛmɔla Jehowa. (Eohwelo k’Ɛlɛmbɛ 18:10-12; Ɛnyɛlɔ 21:8) Akristo pombaka mbewɔ tshɛ lo tshɛ toho tshɛ ta diɔtɔnganelo l’ɛdiɛngɛ.​—Rɔmɔ 12:9.

11. Lende akoka tokonya nsaki ka mbeya akambo wendana l’ɛdiɛngɛ?

¹¹ Satana mbeyaka dia naka sho kotwama l’awui  w’ɛdiɛngɛ, kete ayonga wɔdu le nde dia tokotola lo diɔtɔnganelo l’ɛdiɛngɛ. Yoho tshɛ ya diɔtɔnganelo l’ɛdiɛngɛ yayolanya diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa.

12. Ngande wayanga Satana dia monga la shɛngiya l’ekanelo kaso ka yimba?

¹² Satana nyangaka dia fukutanya ekanelo ka yimba k’anto. Nde monɛka yema yema taamu lo timba t’anto polo ndo anto ndjɔsa dia “ɔlɔlɔ ekɔ kɔlɔ ndo kɔlɔ ekɔ ɔlɔlɔ.” (Isaya 5:20) Diabolo tshutshuyaka kanyi y’ɔnɛ alako wa lo Bible bu ohomba ndo ɔnɛ sho tayoleka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ naka sho minya yimba l’ɛlɛmbɛ wa Nzambi.

13. Ngande wakayange Satana dia monɛ taamu?

¹³ Taamu ekɔ l’atei wa totshelo taleka nkamba la Satana. Aya edja efula kakambande la tshelo shɔ. L’ekambɔ k’Ɛdɛna, nde akayange dia monɛ taamu lo yimba y’Eva etena kakandawombola ate: “Onde lo mɛtɛ mbakanyotɛ Nzambi ate tanyɔlɛke elowa w’oma l’esongo tshɛ wele lo ekambɔ?” (Etatelo 3:1) L’ɔkɔngɔ diko, lo nshi ya Jɔbɔ, Satana akambola Jehowa la ntondo ka andjelo ate: “Onde Jɔbɔ mbokaka Nzambi wɔma wokoka?” (Jɔbɔ 1:9) L’ɔkɔngɔ wa batisimu ka Yeso, Satana akohembe lo mbuta ate: “Naka ɔna Nzambi keyɛ, otɛ ave anɛ dia vɔ mpilɔ mbo ya ndɛ.”​—Mateo 4:3.

14. Woho akɔna wakoka Satana konya anto dia mbidja taamu dia kana diɔtɔnganelo l’ɛdiɛngɛ ekɔ kɔlɔ?

¹⁴ Ɛlɔ kɛnɛ, Diabolo tetemalaka monɛ taamu. Nde nyangaka dia konya anto lo ndjambola dia kana diɔtɔnganelo l’ɛdiɛngɛ diekɔ mɛtɛ kɔlɔ lo mbetɛ toho tadiɔ tɔmɔtshi oko bu kɔlɔ. Kaanga Akristo amɔtshi kɔmɛna  waale w’oma lo dikambo sɔ. (2 Kɔrɛtɔ 11:3) Laasɔ, kakɔna kakokaso nsala dia ndjakokɛ? Ngande wakokaso ndjashikikɛ dia sho hatokesama oma lo totshelo takamba la Satana? Nyɛsɔ tɔsɛdingole l’ahole ahende wakokaso kesama: Lo tɔkɛnyɔ ndo l’esakelo.

15. Ngande wakokaso ndjatambiya l’awui wendana l’ɛdiɛngɛ lo tɔkɛnyɔ taso?

¹⁵ Ɛlɔ kɛnɛ, filmɛ efula, tovidɛo, emisiɔ wa televiziɔ, tɔkɛnyɔ ta l’ɔrdinatɛrɛ ndo sitɛ y’Ɛtɛrnɛtɛ yekɔ l’awui w’ɛdiɛngɛ, wa maji ndo w’alɔhɔ. Anto efula mbɔsaka awui asɔ oko tɔkɛnyɔ tele bu la waale ndo haweye waale waya lo mbɔtshiya ɛdiɛngɛ lo nsɛnɔ yawɔ. Onto ɔmɔtshi koka ndjaɔtɔnganyiya nto l’ɛdiɛngɛ oma l’awui wele oko diendja dia tɔɔtɔ, diendja dia l’anya, diendja dia kartɛ ndo mbɔkɔ ya pɛsɔpɛsɔ. Diabolo mbishɛka waale ndo nyangaka dia mbetɛ akambo asɔ ehekesa, amɛna ndo wangɛnyangɛnya anto. Onto ɔmɔtshi koka kaanga fɔnya dia ndooko kɔlɔ menda lo televiziɔ dui dimɔtshi diendana l’ɛdiɛngɛ l’edja tshɛ kahandasale lo mɛtɛ awui wendana l’ɛdiɛngɛ. Lande na kele ekanelo ka yimba kɛsɔ kekɔ kɔlɔ?​—1 Kɔrɛtɔ 10:12.

16. Lande na kahombaso ntona tɔkɛnyɔ tele l’awui w’ɛdiɛngɛ?

¹⁶ Satana l’ɛdiɛngɛ hawokoke mbeya tokanyi taso. Koko vɔ koka mbeya kɛnɛ kakombolaso ndo yoho yakanyiyaso lo sɛdingola ɛsɔnwɛlɔ wasalaso dikambo diaso shoamɛ ndo dia nkumbo kaso, mbidja ndo ɔsɔnwɛlɔ aso wa tɔkɛnyɔ. Naka sho sɔna filmɛ, mishiki kana abuku wendana la wanɛ watɛkɛtsha dimu, maji,  ɛdiɛngɛ, wetshi, asombo kana awui akina wa ngasɔ, kete Satana l’ɛdiɛngɛ wayeya dia sho nomɔlomɔka dia mbeya awui wendana lawɔ. Oma laasɔ vɔ koka nyanga dia totambiya tshavu lo diɔtɔnganelo l’ɛdiɛngɛ.​—Adia Ngalatiya 6:7.

17. Ngande wakoka Satana nkamba la nsaki kaso ka monga la yonge ya dimɛna?

¹⁷ Satana koka nto nkamba la nsaki kaso ka monga la yonge ya dimɛna. Ɛlɔ kɛnɛ, anto efula wekɔ lo nsowa l’ɔtɛ wa yonge ya kɔlɔ. Onto ɔmɔtshi mbeyaka monga ko ambolongola esakelo wotshikitanyi, koko ndooko etombelo w’ɛlɔlɔ. (Makɔ 5:25, 26) Ondo nde koka kaanga nshisha elongamelo ndo mbetawɔ nsala  oseka dui tshɛ. Koko oko weso Akristo, sho pombaka monga la shɛnɔdi diaha nsɔna esakelo wakambawɔ la “wolo wa maji.”​—Isaya 1:13.

18. Esakelo akɔna wahomba Okristo mbewɔ?

¹⁸ L’Isariyɛlɛ w’edjedja, anto amɔtshi wakakambaka la “wolo wa maji.” Jehowa akawatɛ ate: “Etena kemɛnyu anya anyu, dimi mbishɛka washo ami oma le nyu. Kaanga mbasalanyu alɔmbɛlɔ efula, dimi haahokamɛ.” (Isaya 1:15) Ohokanyiya yema, Jehowa konanga kaanga mpokamɛ alɔmbɛlɔ awɔ! Sho hatolange nsala dui tshɛ diakoka ndanya diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa ndo mboshimba diaha nde tokimanyiya, djekoleko etena keso la hemɔ. (Osambo 41:3) Ɔnkɔnɛ, sho pombaka nyanga dia mbeya dia kana esakelo walongolaso wekɔ lo yoho mɔtshi la losambi l’ɛdiɛngɛ. (Mateo 6:13) Naka tambɛna dia vɔ koka monga la losambi l’ɛdiɛngɛ, kete sho pombaka mbewɔ!—Enda nɔtɛ ka la koma 32.

19. Ngande wokiya Diabolo anto efula wɔma?

¹⁹ Etena kɔɔsa anto amɔtshi dia Diabolo l’ɛdiɛngɛ wekɔ anto walɔfɔnya, anto akina mbeyaka dia vɔ wekɔ mɛtɛ lo ndjela awui wakaakomɛ. Anto efula wekɔ lo nsɛna la wɔma w’ɛdiɛngɛ ndo wekɔ mfumbe ya mbekelo ya dikanyiyakanyiya. Anto akina dianganyaka wɔma w’ɛdiɛngɛ lo kɔndɔla awui wa wɔma wasalɛwɔ anto. Mbala efula, anto ngɛnangɛnaka ɛkɔndɔ ɛsɔ ndo nomɔlomɔka dia mbakɔndɔlɛ anto akina. Tena efula ɛkɔndɔ ɛsɔ konyaka anto dia mboka Diabolo wɔma.

20. Ngande wakokaso dianganya kashi ka Satana?

²⁰ Kana yimba la dui nɛ, Satana nangaka di’anto mbooka wɔma. (2 Tɛsalɔnika 2:9, 10) Nde ekɔ kanga  kashi leya woho wakokande sɛngiya tokanyi ta wanɛ wakotɔma lo diɔtɔnganelo l’ɛdiɛngɛ ndo mbakonya dia vɔ mbetawɔ akambo wele bu mɛtɛ. Anto asɔ koka kɔndɔla ɛkɔndɔ wa kɛnɛ kafɔnyawɔ dia wakɛnyi ndo wakoke. Lo yɛdikɔ yataleke anto kɔndɔla ɛkɔndɔ wa ngasɔ, mbataleke ɛkɔndɔ ɛsɔ mbidjama oshimu esɔ. Sho hatolange kimanyiya Satana dia dianganya wɔma ande lo kɔndɔla ɛkɔndɔ wa ngasɔ.​—Joani 8:44; 2 Timɔte 2:16.

21. Lo dihole dia kɔndɔla ɛkɔndɔ wendana l’ɛdiɛngɛ, awui akɔna wahombaso tɛkɛtaka?

²¹ Naka okambi wa Jehowa ɔmɔtshi akahomana la dui dimɔtshi diendana l’ɛdiɛngɛ, nde hahombe kɔndɔla dui diakɔ dia mbɔdia anto. Ekambi wa Jehowa hawohombe mbotshama wɔma oma lo kɛnɛ tshɛ kakoka Diabolo l’ɛdiɛngɛ ande nsala. Lo dihole dia mbotshama wɔma, sho pombaka mbika washo le Yeso ndo lo wolo wakawosha Jehowa. (Hɛbɛru 12:2) Yeso kɔmbɔdiaka ambeki ande lo mbakɔndɔlɛ ɛkɔndɔ wendana l’ɛdiɛngɛ. Nde akayasha tshɛ lo losango la Diolelo ndo lo “akambo wa diambo waki Nzambi.”​—Etsha 2:11; Luka 8:1; Rɔmɔ 1:11, 12.

22. Kakɔna kamboyoyashikikɛ dia nsala?

²² Tatohɛke di’oyango wa Satana ele wa ndanya diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa. Nde ayosala tshɛ dia dui sɔ kotshama. Koko sho mbeyaka totshelo ta Diabolo ndo tamboyashikikɛ dia nshika ntanga la ntondo ka toho tshɛ ta diɔtɔnganelo dia l’ɛdiɛngɛ. Tayokotsha ɛtɛkɛta w’ɔnɛ “tanyoshake Diabolo diaaso” dia tɛwɔla yɛdikɔ yaso. (Adia Ɛfɛsɔ 4:27.) Eelo, naka sho ndɔshana la Diabolo, kete hatotondama lo tolonga tande ndo tayonga lo ekokelo ka Jehowa.​—Ɛfɛsɔ 6:11.