Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

TSHAPITA 13

Onde fɛtɛ tshɛ ngɛnyangɛnyaka Nzambi?

Onde fɛtɛ tshɛ ngɛnyangɛnyaka Nzambi?

“Nyotetemale nsɛdingola dia nshikikɛ kɛnɛ ketawɔma le Nkumadiɔndjɔ.”​—ƐFƐSƆ 5:10.

1. Kakɔna kahombaso nsala dia ndjashikikɛ di’ɔtɛmwɛlɔ aso ngɛnyangɛnyaka Jehowa ndo lande na?

YESO akate ate: “Atɛmɔdi wa mɛtɛ wayɔtɛmɔla Papa lo nyuma ndo lo mɛtɛ, nɛ dia lo mɛtɛ, Papa anto wa ngasɔ kayangande dia mbɔtɛmɔla.” (Joani 4:23; 6:44) Sho tshɛ onto l’onto pombaka “[ntetemala] nsɛdingola dia shikikɛ kɛnɛ ketawɔma le Nkumadiɔndjɔ.” (Ɛfɛsɔ 5:10) Dui sɔ hatongaka nshi tshɛ dui dia wɔdu. Satana nyangaka dia tonganyiya dia sho nsala kɛnɛ kahangɛnyangɛnya Jehowa.​—Ɛnyɛlɔ 12:9.

2. Lembetshiya kɛnɛ kakatombe suke la Dikona dia Sinayi.

2 Ngande wayanga Satana dia tonganyiya? Yoho mɔtshi ele todja l’ohokosanu lo kɛnɛ kendana la kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la kɔlɔ. Tende kɛnɛ kakakomɛ wodja w’Isariyɛlɛ etena kakawahange suke la Dikona dia Sinayi. Mɔsɛ akadɛ lo dikona ndo anto wakakongaka okalwelo ande lo mpango. L’ekomelo, vɔ wakayohekɔ mbokongɛ ndo wakalɔmbɛ Arɔna dia mbasalɛ nzambi. Nde akasale lohingu la paonyi laki l’efanelo ka yana ya ngɔmbɛ. Oma laasɔ, wodja wakasale fɛtɛ. Vɔ wakanɔka lokombe watshimba lohingu la yana ya ngɔmbɛ ndo walikusamɛ. Vɔ wakɔsaka dia lo kusamɛ lohingu la yana ya ngɔmbɛ, vɔ wakatɛmɔlaka Jehowa. Koko, woho wakɔshi anto dui sɔ oko “fɛtɛ dikambo dia Jehowa” kodietɛ dui dia dimɛna. Jehowa akɔshi dui sɔ oko ɔtɛmwɛlɔ wa dikishi ndo efula l’atei awɔ wakadiakema. (Etombelo 32:1-6, 10, 28) Wetshelo akɔna wakondjaso oma lo dikambo sɔ? Tokesamake. ‘Tonandake ɛngɔ ka mindo’ ndo etawɔ dia Jehowa ketsha kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la kɔlɔ.​—Isaya 52:11; Ɛzɛkiyɛlɛ 44:23; Ngalatiya 5:9.

3, 4. Lande na kele ekɔ dimɛna nsɛdingola oma lɛnɛ akaye fɛtɛ efula yasala anto?

3 Etena kaki Yeso la nkɛtɛ, nde akalowanya apɔstɔlɔ ande dia vɔ mbisha ɛnyɛlɔ l’ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi. L’ɔkɔngɔ wa nyɔi kande, apɔstɔlɔ ande wakatetemala mbetsha ambeki w’eyoyo atɔndɔ wa Jehowa. Koko l’ɔkɔngɔ wa nyɔi k’apɔstɔlɔ, embetsha wa kashi wakayotatɛ mbela tokanyi ta kɔlɔ, mbekelo ndo fɛtɛ y’apanganu l’etshumanelo. Vɔ wakakome polo lo mbɔlɛ fɛtɛ y’apanganu shɔ nkombo nkina dia yɔ mɛnama oko fɛtɛ y’Akristo. (2 Tɛsalɔnika 2:7, 10; 2 Joani 6, 7) Efula ka fɛtɛ shɔ yaakasalema l’ahole efula ɛlɔ kɛnɛ ndo yaakatetemala nkeketsha dietawɔ dia kashi ndo kaanga awui w’ɛdiɛngɛ. *​—Ɛnyɛlɔ 18:2-4, 23.

4 Ɛlɔ kɛnɛ l’andja w’otondo, fɛtɛ yekɔ etenyi k’ohomba ka lo nsɛnɔ y’anto. Koko, etena katetemalayɛ mbeka woho wɔsa Jehowa fɛtɛ shɔ, wɛ koka mɛna ohomba dia ntshikitanya ekanelo kayɛ lo kɛnɛ kendana la fɛtɛ mɔtshi. Dui sɔ mbeyaka monga wolo, koko wɛ koka monga l’eshikikelo dia Jehowa ayokokimanyiya. Ɛsɔ tɔsɛdingole oma lɛnɛ akaye fɛtɛ mɔtshi yasala anto efula dia sho nshihodia woho wayaoka Jehowa lo dikambo diayɔ.

NGANDE WAKATATƐ FƐTƐ KA NƆƐLƐ?

5. Kakɔna kɛnya dia Yeso kombotɔ lo Ngɔndɔ ka dikumi l’ahende 25?

5 L’ahole efula wa l’andja ɔnɛ, anto salaka fɛtɛ ka Nɔɛlɛ kɔsa anto efula oko eotwelo ka Yeso Ngɔndɔ ka dikumi l’ahende 25. Bible hatotɛ lushi ndo kaanga ngɔndɔ kakotɔ Yeso, koko tɔ totɛka dui dimɔtshi lo kɛnɛ kendana l’etena ka l’ɔnɔnyi kakandotɔ. Luka akafunde dia etena kakotɔ Yeso la Bɛtɛlɛhɛma, “alami w’ɛkɔkɔ wakatshikalaka l’andja” walama ɛkɔkɔ awɔ. (Luka 2:8-11) La Bɛtɛlɛhɛma lo Ngɔndɔ ka dikumi l’ahende, tshitshi, avula ndo loonge l’ekama mongaka efula, diakɔ diele alami w’ɛkɔkɔ takawakokaka ntshikala l’andja l’ɛkɔkɔ awɔ l’otsho. Wetshelo akɔna wakondjaso oma lo dikambo sɔ? Yeso akotɔ etena kaki komonga tshitshi efula, koko aha lo Ngɔndɔ ka dikumi l’ahende. Bible ndo tolembetelo ta l’ɔkɔndɔ mɛnyaka dia nde akotɔ etena kɛmɔtshi lam’asa ngɔndɔ yeyama ɛlɔ kɛnɛ oko Ngɔndɔ ka divwa ndo ka dikumi.

6, 7. a) Ngande wakatatɛ mbekelo yayasha anto efula yendana la fɛtɛ ka Nɔɛlɛ? b) Naa ɔkɔkɔ watotshutshuya dia mbishana weshasha?

6 Ko laasɔ, ngande wakatatɛ fɛtɛ ka Nɔɛlɛ? Tɔ kakaye oma lo fɛtɛ y’apanganu yele oko Satirnalɛ y’ase Rɔmɔ yakasalemaka dia tombola Satirnɛ, jambizambi ya dikambɔ. Dibuku dimɔtshi (The Encyclopedia Americana) mbutaka ɔnɛ: “Akambo wasala anto lo kɛnɛ kendana la fɛtɛ ka Nɔɛlɛ wakaye oma lo fɛtɛ ya Satirnalɛ y’ase Rɔmɔ yakasalemaka l’atei atei wa Ngɔndɔ ka dikumi l’ahende. Ɛnyɛlɔ, oma lo fɛtɛ kɛsɔ mboye afɛstɔ wakawotake, woshelo wa weshasha ndo otshumbelo wa buji.” Wakasalaka nto fɛtɛ ka lushi la eotwelo ka Mithra, jambizambi ya wonya y’ase Pɛrɛsiya, lo Ngɔndɔ ka dikumi l’ahende 25.

7 Koko, anto efula wasala fɛtɛ ka Nɔɛlɛ ɛlɔ kɛnɛ hawokanyiya woho wakaye fɛtɛ kɛsɔ oma le apanganu. Vɔ nongamɛka tsho fɛtɛ ka Nɔɛlɛ oko etena ka monga la nkumbo yawɔ, ndɛ diangɔ di’amɛna ndo mbishana weshasha. Eelo, sho nangaka nkumbo ndo angɛnyi aso ndo Jehowa nangaka di’ekambi ande kahanɛ diangɔ lam’asawɔ. Oko watotɛ 2 Kɔrɛtɔ 9:7 “Nzambi nangaka onto lakimɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ.” Jehowa halange dia sho kahɛka anto akina paka lo waaso wa laande. Ekambi wa Jehowa ngɛnangɛnaka mbishana weshasha ndo monga kaamɛ l’angɛnyi ndo l’ase nkumbo etena tshɛ ka l’ɔnɔnyi, aha la nongamɛ ɛngɔ oma le onto. Vɔ kahanɛka diangɔ nɛ dia vɔ mbokaka anto akina ngandji.​—Luka 14:12-14.

Mbeya oma lɛnɛ oye fɛtɛ mɔtshi mbeyaka tokimanyiya dia sho mbeya woho wa ndjiewɔ

8. Onde ambeyi w’akambo wa tɔɔtɔ wakasha Yeso weshasha etena kakinde ɔna ashashi? Lembetshiya.

8 Dia sukɛ kanyi ya mbishana weshasha lo fɛtɛ ka Nɔɛlɛ, anto efula mbutaka dia akanga wa tomba asato wakela Yeso weshasha etena kakandotɔ ndo lam’akinde lo dihole diatowoleshaka nyama. Ekɔ mɛtɛ dia olui ɔmɔtshi w’apami wakaye ndjenda Yeso ndo wakawosha weshasha. Lo nshi yakafundamaka Bible, anto waki la mbekelo ka mbishaka onto ɔmɔtshi l’ohomba weshasha. (1 Nkumi ya dikanga 10:1, 2, 10, 13) Ko onde wɛ mbeyaka dia Bible mbutaka di’apami asɔ waki ambeyi w’akambo wa tɔɔtɔ, mbuta ate wakasalaka maji ndo vɔ kɔtɛmɔlaka Jehowa? Ndo nto, vɔ kondja ndjenda Yeso etena kakinde ɔna ashashi lo dihole diatowoleshaka nyama. Vɔ wakayowenda l’ɔkɔngɔ, etena kakinde “ɔna” lakadjasɛka lo luudu.​—Mateo 2:1, 2, 11.

KAKƆNA KATA BIBLE LO DIKAMBO DIA FƐTƐ YA NSHI YA EOTWELO?

9. Fɛtɛ yakɔna ya nshi ya eotwelo yatɛkɛtama lo Bible?

9 Lushi l’otɔ ɔna lekɔ lushi l’ɔngɛnɔngɛnɔ. (Osambo 127:3) Koko kɛsɔ halembetshiya dia sho pombaka nsala fɛtɛ ya nshi ya eotwelo. Ohokanyiya dui nɛ: Paka fɛtɛ hiende tsho ya lushi la eotwelo mbɔtɛkɛtami lo Bible. Kɛmɔtshi aki eotwelo ka Farawɔ kɛmɔtshi ka l’Edjibito ndo kekina aki eotwelo ka nkumekanga Hɛrɔdɛ Antipa. (Adia Etatelo 40:20-22; Makɔ 6:21-29.) Ndooko ɔtɔi l’atei w’ewandji ɛsɔ laki okambi wa Jehowa. Lo mɛtɛ, ndooko dihole diadaso lo Bible ɔnɛ ɔtɛmɔdi wa Jehowa ɔmɔtshi akasale fɛtɛ ka lushi la eotwelo.

10. Ngande wakɔsaka Akristo wa lo ntambe ka ntondo fɛtɛ ya nshi ya eotwelo?

10 Dibuku dimɔtshi (The World Book Encyclopedia) mbutaka di’Akristo wa lo ntambe ka ntondo “wakɔsaka dia nsala fɛtɛ ka lushi la eotwelo k’onto ɔmɔtshi ekɔ tshelo y’apanganu.” Mbekelo shɔ yakaye oma lo dietawɔ dia kashi. Ɛnyɛlɔ, ase Ngirika w’edjedja wakɔsaka dia onto tshɛ ekɔ la nyuma kɛmɔtshi kookokɛ konga laawɔ lo eotwelo kande. Ndo vɔ wakafɔnyaka dia nyuma kɛsɔ kaki la diɔtɔnganelo la jambizambi yakotɔ datɛ diamɛ l’onto ɔsɔ. Ndo nto, dietawɔ di’apanganu diele oko fɛtɛ ya nshi ya eotwelo diekɔ nto la losambi la diɔtɔnganelo la diendja dia tɔɔtɔ ndo l’alɔhɔ.

11. Ngande wayaoka Jehowa etena kongaso la lokaho?

11 Anto efula mbɔsaka dia lushi lawɔ l’eotwelo ekɔ lushi la laande lahomba anto mbasha nɛmɔ ndo mbaoka ngandji. Koko sho koka mɛnya ngandji otsha le nkumbo ndo angɛnyi aso l’ɔnɔnyi w’otondo lo dihole dia paka lushi lɔmɔtshi shikaa. Jehowa nangaka dia sho mongaka ɔlɔlɔ ndo la lokaho tena tshɛ. (Adia Etsha 20:35.) Tekɔ la lowando le nde lo woshasha wa nɛmɔ wa lɔsɛnɔ watoshande lushi tshɛ, koko aha tsho lushi la eotwelo kaso.​—Osambo 8:3, 4; 36:9.

Akristo wa mɛtɛ kahɛka anto akina diangɔ nɛ dia vɔ mbaokaka ngandji

12. Ngande wakoka lushi la nyɔi kaso ndeka lushi la eotwelo kaso?

12 Ondaki 7:1 mbutaka ɔnɛ: “Lokombo l’ɔlɔlɔ ndeka esɔ ka dimɛna ndo lushi la nyɔi ndeka lushi la mbotɔ.” Ngande wakoka lushi la nyɔi kaso ndeka lushi la eotwelo kaso? Etena kotɔso, ko tatasale ndooko ɛngɔ la lɔsɛnɔ laso oyadi ka dimɛna kana ka kɔlɔ. Koko, etena kakambaso la lɔsɛnɔ laso l’olimu wa Jehowa ndo kasalɛso anto akina ɔlɔlɔ, sho mongaka la “lokombo l’ɔlɔlɔ,” kana lokumu l’ɔlɔlɔ ndo Jehowa ayotohɔ kaanga l’ɔkɔngɔ wa nyɔi kaso. (Jɔbɔ 14:14, 15) Ekambi wa Jehowa hawosale fɛtɛ ka lushi lawɔ la eotwelo kana ka lushi la eotwelo ka Yeso. Lo mɛtɛ, dui ɔtɔi diakatodjangɛ Yeso dia sho salaka ele, Eohwelo ka nyɔi kande.​—Luka 22:17-20; Hɛbɛru 1:3, 4.

KIƆKƆ YA FƐTƐ KA PASAKA

13, 14. Fɛtɛ ka Pasaka kekɔ la diɔtɔnganelo la na?

13 Anto efula mbetawɔka dia wekɔ lo nsala fɛtɛ ka eolwelo ka Yeso etena kasalawɔ fɛtɛ ka Pasaka. Koko lo mɛtɛ, osalelo wa fɛtɛ ka Pasaka wekɔ la losambi la Eostre, jambizambi y’apanganu ya womoto ya lɔkɛsɛ ndo y’eleko kamɔnga akatshi ya waa Anglo-Saxon. Dibuku dimɔtshi (Le dictionnaire de la mythologie, lo angɛlɛ) nembetshiyaka dia yɔ yaki nto jambizambi ya womoto ya diwutshi. Mbekelo mɔtshi ya lo Pasaka yekɔ la losambi la dikambo sɔ. Ɛnyɛlɔ, dibuku dimɔtshi (Encyclopædia Britannica) mbutaka dia ekele “waki tolembetelo t’ohomba efula ta lɔsɛnɔ l’oyoyo ndo eolwelo.” Ndo nto, etomba wakɔsamaka oma k’edjedja oko didjidji dia diwutshi l’ɔtɛmwɛlɔ w’apanganu. Mbokɛmaka hwe dia Pasaka bu la diɔtɔnganelo la eolwelo ka Yeso.

14 Etena kɛna Jehowa anto wasanganya mbekelo ya l’ɔtɛmwɛlɔ wa kashi la eolwelo k’Ɔnande, onde nde ngɛnangnaka? Ndooko. (2 Kɔrɛtɔ 6:17, 18) Lo mɛtɛ, ndooko lushi lakatɔlɔmbɛ Jehowa dia sho nsala fɛtɛ ka eolwelo ka Yeso.

FƐTƐ Y’AWALA YANGƐNYANGƐNYA NZAMBI

15, 16. Kakɔna kahombaso mbidjaka yimba lɔkɔ etena kalɔngɔsɔlaso fɛtɛ ka diwala?

15 Fɛtɛ ka diwala ekɔ diaaso di’ɔngɛnɔngɛnɔ. L’andja w’otondo, fɛtɛ y’awala salemaka lo toho totshikitanyi. Mbala efula anto hawokanyiya oma lɛnɛ oye mbekelo ya lo fɛtɛ y’awala, diakɔ diele mbeyaka monga ko haweye dia mbekelo mɔtshi ndja oma lo dietawɔ di’apanganu. Koko, Akristo ahende walɔngɔsɔla fɛtɛ kawɔ ka diwala pombaka ndjashikikɛ dia tɔ kayɔngɛnyangɛnya Jehowa. Naka vɔ mbeya oma lɛnɛ oye mbekelo mɔtshi ya lo fɛtɛ ka diwala, kete wayonga l’akoka wa mbɔsa tɛdikɔ t’amɛna.​—Makɔ 10:6-9.

16 Anto mbɔsaka dia mbekelo mɔtshi ya lo fɛtɛ ka diwala yekɔ dia mbisha atshukanyi w’eyoyo ‘mpawo.’ (Isaya 65:11) Ɛnyɛlɔ, l’ahole amɔtshi anto mbokɛka atshukanyi eponga kana ɛngɔ kɛmɔtshi ka woho ɔsɔ. Vɔ mbetawɔka dia dui sɔ diayosha atshukanyi ana, ɔngɛnɔngɛnɔ ndo lolombe ndo ɔnɛ vɔ wayokokamɛ oma lo kɔlɔ. Koko Akristo mongaka la shɛnɔdi dia mbewɔ mbekelo tshɛ yele la diɔtɔnganelo l’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi.​—Adia 2 Kɔrɛtɔ 6:14-18.

17. Naa atɔndɔ akina wa lo Bible wendana la fɛtɛ y’awala?

17 Akristo ahende walanga tshukana nangaka dia fɛtɛ kawɔ ka diwala monga diaso di’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo diele la kɛnɛmɔ ndo di’onto tshɛ layoya lo fɛtɛ kawɔ monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Anto welamɛ lo fɛtɛ ka diwala k’Akristo hawohombe tondja ɛtɛkɛta wa kɔlɔ, tɛkɛta awui wa dieyanelo, kana awui wele bu la dilɛmiɛlɔ otsha le atshukanyi kana otsha le anto akina. (Tokedi 26:18, 19; Luka 6:31; 10:27) Fɛtɛ ka diwala k’Akristo hahombe kɛnɛmɔla “ɔsɛmɔ wa kɛnɛ kele la onto lo lɔsɛnɔ.” (1 Joani 2:16) Naka wɛ ekɔ lo nɔngɔsɔla fɛtɛ ka diwala, yashikikɛ dia wɛ ayonga l’akoka wa kiohɔka oko etena k’ɔngɛnɔngɛnɔ.—Enda nɔtɛ ka la koma 28.

OMA LƐNƐ AKATƆNGƆ TSHELO YA SAKANYAKA AKƆHƆ WA WANU

18, 19. Oma lende akaye tshelo ya sakanyaka akɔhɔ wa wanu?

18 Tshelo mɔtshi yasalema efula lo fɛtɛ y’awala ndo lo fɛtɛ kina ele osakanyelo w’akɔhɔ wa wanu. Lo osakanyelo w’akɔhɔ, onto ɔmɔtshi kombolɛka anto akina lokolo l’ɔlɔlɔ etena kedia anto akina akɔhɔ awɔ wa wanu. Ngande wahomba Akristo mbɔsa tshelo ya sakanya akɔhɔ wa wanu?

19 Dibuku dimɔtshi (Guide international des alcools et des cultures lo angɛlɛ) mbutaka dia ondo tshelo ya sakanya akɔhɔ ndja oma lo mbekelo kɛmɔtshi k’edjedja k’apanganu “kakawalambolaka tozambizambi ɛnɔnɔ kɛmɔtshi k’ekila.” Kɛsɔ kakasalemaka “dia tɔ mbetawɔ dɔkɔlɔkɔ, dɔmbɛlɔ diakatamaka lo tshena pe l’ɛtɛkɛta w’ɔnɛ ‘alombe’ kana ‘onge la demba dia dimɛna!’” Lo nshi y’edjedja anto wakediaka akɔhɔ awɔ l’olongo dia nɔmba tozambizambi tawɔ ɔtshɔkɔ. Koko aha ngasɔ mbatshɔkɔla Jehowa anto.​—Joani 14:6; 16:23.

“NYU WANƐ WALANGA JEHOWA, NYOHETSHA KƐNƐ KELE KƆLƆ”

20. Naa weho ekina wa fɛtɛ wahomba Akristo mbewɔ?

20 Etena kɔsayɛ yɛdikɔ ya kana wɛ ayotshɔ kana bu lo fɛtɛ kɛmɔtshi, kanyiya dionga ndo lɔkɛwɔ lakeketsha fɛtɛ kakɔ. Ɛnyɛlɔ, lo fɛtɛ mɔtshi vɔ nɔka kombe mɔtshi ya nsɔnyi, nɔka wanu lo yoho ya tshambandeko ndo ndjashaka l’awui wa mindo. Fɛtɛ ya ngasɔ mbeyaka nto nsukɛ dieyanelo dia lam’asa pami la pami kana womoto la womoto kana nkeketsha ngandji ka wodja. Naka sho ntshɔ lo fɛtɛ ya ngasɔ, onde tekɔ mɛtɛ lo petsha kɛnɛ kahetsha Jehowa?​—Osambo 1:1, 2; 97:10; 119:37.

21. Kakɔna kakoka nkimanyiya Okristo dia mbɔsa yɛdikɔ ya ntshɔ lo fɛtɛ kɛmɔtshi?

21 Akristo pombaka monga la shɛnɔdi dia mbewɔ fɛtɛ tshɛ yahasha Nzambi kɛnɛmɔ. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akate ate: “Oyadi nyekɔ lo ndɛ, kana nyekɔ lo nnɔ, kana nyekɔ lo nsala dikambo dikina tshɛ, nyosale akambo tshɛ dia lotombo la Nzambi.” (1 Kɔrɛtɔ 10:31; enda nɔtɛ ka la koma 29.) Ekɔ mɛtɛ dia aha fɛtɛ tshɛ mbele la diɔtɔnganelo l’awui wa mindo, ɔtɛmwɛlɔ wa kashi kana ngandji ka wodja. Naka fɛtɛ kɛmɔtshi hɔnyɔla atɔndɔ wa lo Bible, kete shoamɛ mbahomba mbɔsa yɛdikɔ dia kana tayotshɔ lo fɛtɛ kakɔ kana bu. Sho pombaka nto mbidja yimba lo shɛngiya yayonga la yɛdikɔ yaso le anto akina.

SHA JEHOWA KƐNƐMƆ OMA LO KƐNƐ KATAYƐ NDO KASALAYƐ

22, 23. Ngande wakokaso nembetshiya ase nkumbo wele bu Ɛmɛnyi wa Jehowa yɛdikɔ yaso yendana la fɛtɛ mɔtshi?

22 Ondo wɛ ambɔsaka yɛdikɔ yaha ntshɔ nto lo fɛtɛ yahasha Jehowa kɛnɛmɔ. Koko ase nkumbo kayɛ amɔtshi wele bu Ɛmɛnyi wa Jehowa mbeyaka mbɔsa dia dui sɔ nembetshiyaka dia wɛ hawaoke ngandji ndo hayolanga monga kaamɛ la wɔ. Vɔ mbeyaka mbɔsa dia paka lo nshi ya fɛtɛ mbele etena k’ase nkumbo monga kaamɛ. Laasɔ akokayɛ nsala? Ekɔ toho efula takokayɛ mbashikikɛ dia wɛ mbaokaka ngandji ndo vɔ wekɔ ohomba le yɛ. (Tokedi 11:25; Ondaki 3:12, 13) Wɛ mbeyaka mbaelɛka dia vɔ ndjetsha wenya kaamɛ la yɛ lo waaso akina.

23 Naka ewotɔ ayɛ nangaka mbeya lande na kahayayetawɔ nsala fɛtɛ kɛmɔtshi, wɛ koka nyanga l’ekanda aso kana lo jw.org awui wayokokimanyiya dia mbalembetshiya ɛkɔkɔ wahayayosala nto fɛtɛ shɔ. Towaɛnyake diele oko wɛ mbele la shadiya ndo taatshutshuyake dia vɔ monga l’ekanelo kele oko kayɛ. Kimanyiya ase nkumbo kayɛ dia vɔ mbeya dia wɛ akadje yimba l’akambo efula ndo oma laasɔ wɛ akayɔsa yɛdikɔ. Onga la wɔlamu ndo “[tondjaka] nshi tshɛ ɛtɛkɛta w’amɛna, wɔsɔhanyemi la lɛɛhɔ.”​—Kɔlɔsayi 4:6.

24, 25. Ngande wakoka ambutshi kimanyiya anawɔ dia vɔ nanga ɛlɛmbɛ wa Jehowa?

24 Ekɔ ohomba dia sho tshɛ nshihodia dimɛna ɛkɔkɔ aso hita wahatasale fɛtɛ mɔtshi. (Hɛbɛru 5:14) Oyango aso ele wa ngɛnyangɛnya Jehowa. Ndo naka ambutshi mbeso, sho pombaka mbɔsa etena ka kimanyiya anaso dia vɔ nshihodia ndo nanga atɔndɔ wa lo Bible. Etena kayonga Jehowa onto la mɛtɛ le wɔ, vɔ lawɔ wayolanga dia mbɔngɛnyangɛnya.​—Isaya 48:17, 18; 1 Petero 3:15.

25 Jehowa ekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ dia tɛna tasala kɛnɛ tshɛ kakokaso nsala dia mbɔtɛmɔla lo yoho ya pudipudi ndo la losembwe. (Joani 4:23) Koko anto efula mbɔsaka di’onto hakoke mɛtɛ monga la losembwe l’andja waha la losembwe ɔnɛ. Onde ngasɔ mbediɔ? Tayɔsɛdingola dui sɔ lo tshapita yayela.

^ od. 3 Wɛ koka ntana awui wendana la fɛtɛ la fɛtɛ shikaa lo Index des publications Watch Tower, lo Dibuku di’eyangɛlo di’Ɛmɛnyi wa Jehowa ndo lo jw.org.