Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

TSHAPITA YA DIKUMI L’ASAMALO

Nde akasale akambo la lomba, dihonga ndo la yimba ya ndjahombia

Nde akasale akambo la lomba, dihonga ndo la yimba ya ndjahombia

1-3. a) Ngande wakayaoke Ɛsta etena kakandatasukanaka la kiti ka lowandji k’omɛnde? b) Kakɔna kakasale nkumekanga etena kakakome Ɛsta lalende?

ƐSTA ekɔ lo tasukana ɔkɔkɛ ɔkɔkɛ la kiti ka lowandji ndo solo diande diekɔ lo ntoka wolo efula. Wɔladi wa wolo waki lo mbalasa ka la Susa ka nkumekanga k’ase Pɛrɛsiya, ndo Ɛsta akatokaka londjo la nkindo yande ndo y’ahɔndɔ w’ase nkumbo ka nkumekanga wakandalɔtɛ. Nde kokoka mbekola yimba yande lo woke woke wa mbalasa, l’asango wakasangema, l’odiko wa dimɛna ondo wakasalema l’etamba wakaye etale oma la Lɛbanɔna. Nde akadje yimba yande tshɛ le ɔnɛ lakadjasɛ lo kiti ka lowandji, nɛ dia lɔsɛnɔ lande laki l’anya ande.

2 Nkumekanga akawende tɛɛ ko akootshume danga diande. Tshelo shɔ mbakashimbɛ lɔsɛnɔ la Ɛsta, nɛ dia yɔ yakalembetshiyaka ɔnɛ nkumekanga amboodimanyiya munga kamondosala, lo woho wamondoya le nde aha la nde mbeelɛ. Etena kakakome Ɛsta suke la kiti ka lowandji, nde akasembola lonya lande ndo akananda shɔdi ya danga.—Esta 5:1, 2.

L’okitshakitsha tshɛ Ɛsta akasha nkumekanga losaka lo woho wakandawoke kɛtshi

3 Diangɔ tshɛ diaki lo mbalasa ka diolelo kaki Ahasuɛrɔ diakɛnyaka ɔngɔnyi ndo woke woke wa lowandji lande. Ahɔndɔ wa lowandji wakalɔtaka ewandji wa la Pɛrɛsiya waki l’oshinga wɛdimi la adɔlara nkama. Ɛsta akashihodia ngandji kakawokaka omɛnde oma l’ɔhɛtɔhɛtɔ wakandɛnyi l’elungi kande. Nde akawotɛ ate: “Esta [wadi aki nkumekanga le] kambutumba na? Kalangaye na? Kuyanga etenyi ka hendi ka diulelu, dimi layukosha.”—Esta 5:3.

4. Ekakatanu akɔna waki la ntondo ka Ɛsta?

4 Ɛsta akashile mɛnya mbetawɔ ndo dihonga dia laande etena kakandatshu la ntondo ka nkumekanga, dia nkokɛ wodja ande oma lo sheke yakadjama dia mbashila oshiki. Polo laasɔ, akambo wakatetaka dimɛna, koko ekakatanu wa wolo wakokongɛka la ntondo. Nde akahombe mbetawoya nkumekanga k’otako kɛsɔ ɔnɛ ondaki ande walekande mbɛkɛ otema ekɔ onto la kɔlɔ lo woho wamondookesa dia nde ndjaka ase Juda. Ngande wayondokoka mbeetawoya, ndo wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma lo mbetawɔ kaki Ɛsta?

La lomba tshɛ nde akasɔnɛ “etena ka nteketa”

5, 6. a) Ngande wakakambe Ɛsta la tɔndɔ diele lo Undaki 3:1, 7? b) Ngande wakɛnya Ɛsta lomba etena kakandasawolaka l’omɛnde?

5 Onde Ɛsta akahombe ntɛkɛta la nkumekanga dui sɔ la ntondo k’anto tshɛ? Otondosala ngasɔ, tshike Ɛsta otosha nkumekanga nsɔnyi ndo otosha Hamana diaaso dia nde mɛnya ɔnɛ kɛnɛ kɔsɔngwɛnde kekɔ kashi. Ko, kakɔna kakasale Ɛsta? Ntambe efula la ntondo, Sɔlɔmɔna nkumekanga ka lomba akafunde l’ɛlɔmbwɛlɔ ka nyuma kaki Nzambi ɔnɛ: “Engo tshe keko la etena kato, . . . etena ka nembohala, la etena ka nteketa.” (Und. 3:1, 7) Sho kokaka mbuta dia Mɔrɔdɛkai pami ka kɔlamelo akodia Ɛsta ndo akawetsha atɔndɔ asɔ etena kakandayolaka. Lo mɛtɛ, Ɛsta akashihodia ohomba wa nsɔna la yambalo tshɛ “etena ka nteketa.”

6 Ɛsta akate ate: “Naka we nangaka, we khum’ekanga, kuyi elo we la Hamana lu dambu, diamumôlongoswela.” (Esta 5:4) Nkumekanga aketawɔ ndo akatshu la Hamana. Onde wɛ ambɛna woho wakatɛkɛta Ɛsta la lomba tshɛ? Nde akakokɛ nɛmɔ di’omɛnde ndo akasɔnɛ etena k’ɔlɔlɔ ndo dihole dia nde mbɔkɛnɛmɔlɛ dui diakookiyanyaka.—Adia Tukedi 10:19.

7, 8. Ngande waki dambo dia ntondo diakalɔngɔsɔla Ɛsta, ndo lande na kakandatshimbatshimba dia mbutɛ nkumekanga?

7 Aha la taamu, Ɛsta akalɔngɔsɔla dambo sɔ dimɛna efula ndo nde akayashikikɛ dia nde akasadi kɛnɛ tshɛ kakoka ngɛnyangɛnya omɛnde. Dambo sɔ diaki ndo la wanu wa dimɛna wakakimanyiya dia mɔtsha sawo. (Osam. 104:15) Ahasuɛrɔ akangɛnangɛna efula ndo akatshutshuyama dia mimbola Ɛsta nto dia mbeya kɛnɛ kalangande. Ko onde ɔsɔ mbaki etena ka Ɛsta ntɛkɛta?

8 Ɛsta akɛnyi dia ɔsɔ komonga etena ka dimɛna ka ntɛkɛta. Diakɔ diele, nde akanyomelɛ nkumekanga nde la Hamana lo dambo dikina diakandalɔngɔsɔla la wedi a pindju. (Esta 5:7, 8) Lande na kakandatshimbatshimba dia mbotɛ? Tohɔ dia lɔsɛnɔ l’ase Juda laki lo waale l’ɔtɛ wa didjango diakadje nkumekanga. L’ɔtɛ wa waale ɔsɔ, Ɛsta akahombe ndjashikikɛ etena koleki dimɛna ka nde ntɛkɛta. Nde akonge la solo dia lotutsha lo nyanga diaaso dikina dia mɛnya omɛnde polo lo yɛdikɔ yakandɔlɛmiyaka.

9. Naa ohomba wa solo dia lotutsha, ndo ngande wakokaso mbokoya ɛnyɛlɔ kaki Ɛsta lo dui sɔ?

9 Solo dia lotutsha ekɔ dionga dia dimɛna diahayoleka mɛnama le anto ɛlɔ kɛnɛ. Kaanga mbakinde la nkɛlɛ ndo mbakandalomɔlɔmɔka dia nsawola la nkumekanga, la solo dia lotutsha tshɛ Ɛsta akakonge etena ka dimɛna ka nsala dui sɔ. Sho kokaka nkondja wetshelo efula oma l’ɛnyɛlɔ kande, nɛ dia mbala la mbala sho tshɛ mɛnaka akambo wa kɔlɔ wahomba nɔngɔswama. Naka sho nangaka mbetawoya onto ɔmɔtshi lele la lowandji lo nsawola la nde dui dimɔtshi, kete l’ɛnyɛlɔ ka Ɛsta sho pombaka monga la solo dia lotutsha. Tukedi 25:15 mbutaka ɔnɛ: “Uma l’etshelu k’untu lahuki kele esadi, katukadimulaka umbuledi tukanyi. Oteketa w’okoke watokolaka weka.” Naka la solo dia lotutsha tshɛ sho nkonga etena kahombama ndo ntɛkɛta la dilɛmiɛlɔ tshɛ oko wakasale Ɛsta, kete sho koka mbetawoya kaanga onto latɔlɔsha lo yoho y’efula. Onde Jehowa Nzambi kaki Ɛsta akɔɔtshɔkɔla lo woho wakinde la solo dia lotutsha ndo la lomba?

Solo dia lotutsha kimanyiyaka di’akambo salema la losembwe

10, 11. Lande na kakashisha Hamana ɔngɛnɔngɛnɔ etena kakandamɔ oma lo dambo dia ntondo, ndo kakɔna kakootshutshuya wadɛnde l’angɛnyi ande dia nsala?

10 Solo dia lotutsha diaki Ɛsta diakayokonyaka l’awui akina wa diambo efula. Hamana akamɔ oma lo dambo dia ntondo l’ɔlɔ w’efula, “l’ongenongeno l’utema too la diandu” lo woho wakoolongola nkumekanga nde la Ɛsta dimɛna efula. Koko, etena kakatatombaka Hamana la soko, nde akɛnyi Mɔrɔdɛkai, ose Juda lakatetemalaka ntona dia mbokusamɛ. Oko wakatadiɛnyi lo tshapita yetshi, Mɔrɔdɛkai aki l’ɛkɔkɔ w’eshika wa nsala dui sɔ, mbuta ate nkum’otema kande ndo diɔtɔnganelo diaki lam’asande la Jehowa Nzambi. Koko, Hamana “akawuki kele.”—Esta 5:9.

11 Etena kakatɛ Hamana wadɛnde l’angɛnyi ande woho wakawɔnyɔla Mɔrɔdɛkai, vɔ wakawotɛ dia nde nɔngɔsɔla otamba wolekanyi mɛtrɛ 22 ndo nɔmba nkumekanga lotshungɔ la mpanɛ Mɔrɔdɛkai lɔkɔ. Hamana aketawɔ kanyi yawɔ ndo aha la ntshimbatshimba, nde akatome onto ɔmɔtshi dia tɔngɔsɔla otamba akɔ.—Esta 5:12-14.

12. Lande na kakalɔmbɛ nkumekanga dia vɔ mbadiɛ dibuku d’ɛkɔndɔ la dui dia wolo, ndo kakɔna kakandeye oma lo wadielo ɔsɔ?

12 Lushi lɔsɔ, nkumekanga akalale ongondo. Bible totɛka ɔnɛ: “Khum’ekanga kumbeya ndala,” ndo akalɔmbɛ dia vɔ mbadiɛ buku di’ɛkɔndɔ la dui dia wolo. Kɛnɛ kakawadia kaki ndo la alapɔlɔ waki la sheke yakawadje dia ndjaka Ahasuɛrɔ. Nde akohɔ dui sɔ ndo wanɛ tshɛ waki lo sheke wakandama ndo wakadiakema. Ko kayotota dia Mɔrɔdɛkai ɔnɛ lakashola sheke shɔ? Aha la ntshimbatshimba, nkumekanga akambola difuto diakawasha Mɔrɔdɛkai. Wakookadimola ɔnɛ vɔ kombosha ndooko ɛngɔ.—Adia Esta 6:1-3.

13, 14. a) Ngande wakatatɛ awui mfukutana le Hamana? b) Kakɔna kakawotɛ wadɛnde l’angɛnyi ande?

13 Oko wakandatshimbe wɔɔngɔ, nkumekanga akakombola nɔngɔsɔla dui sɔ ndo akambola shushi yakakoke mbokimanyiya. Mbala kakɔ ɔtɔi, Hamana aki lo sɛkɛ la lɔkɛsɛ lɔsɔ ondo nɛ dia nde akakombolaka nkondja lutshungɔ la ndjaka Mɔrɔdɛkai. Koko, la ntondo ka Hamana mbɔlɔmba, nkumekanga akawombola kɛnɛ kakawahombe nsalɛ onto lambohomɔ lokolo l’ɔlɔ lo washo wa nkumekanga. Hamana akafɔnya dia dikambo diande mbakataka nkumekanga. Mbala kakɔ ɔtɔi nde akate dia vɔ ndɔtsha pami kɛsɔ ahɔndɔ wa nkumekanga ko ɔlɔhɛ ɔmɔtshi a laadiko mbeetshetsha lo toshinga ta la Susa ahemi lo mponda ndo atatombola onto ɔsɔ la dui dia wolo dia anto tshɛ mboka. Ohokanyiya lonyangu lakonge la Hamana etena kakandeye dia Mɔrɔdɛkai mbaki ɔnɛ lakawahombe mbisha nɛmɔ sɔ! Ko onto akɔna lakasɔnɛ nkumekanga dia tatombolaka Mɔrɔdɛkai lo sɛkɛ? Hamana.—Esta 6:4-10.

14 Hamana akasale dui sɔ kaanga mbakinde kodingɛnangɛna ndo akakalola la ngelo esadi eto ele la lonyangu l’efula. Wadɛnde l’angɛnyi ande wakawotɛ ɔnɛ woho wambotshikitana akambo ɔsɔ ekɔ dui dia kɔlɔ efula le nde ndo ɔnɛ nde ambokita tatala lo ta diakandalɔshaka Mɔrɔdɛkai w’ose Juda.—Esta 6:12, 13.

15. a) Dui di’ɔlɔlɔ diakɔna diakayosalemaka diɛsɛ la solo dia lotutsha diaki la Ɛsta? b) Lande na kele ekɔ dui dia lomba dia sho “kongaka”?

15 Lam’ele Ɛsta aki la solo dia lotutsha ndo akakonge lushi la dimɛna lakandakoke ndjosawola la nkumekanga, dui sɔ diakasha Hamana etena ka nde ndjasalɛ kɔlɔ. Eya kana Jehowa Nzambi mbakasale dia nkumekanga ndala ongondo? (Tuk. 21:1) Diakɔ diatokeketsha Ɔtɛkɛta wa Nzambi dia sho “kongaka.” (Mika 7:7NW) Naka sho ndjaɛkɛ le Nzambi ndo kongɛka dia nde nsala dui dimɔtshi, kete tayɛna dia nde ayokandola ekakatanu aso lo yoho yahatalongamɛki.

Nde akatɛkɛta la dihonga

16, 17. a) “Etena” kakɔna kakakoke dia Ɛsta “nteketa”? b) Ngande wakatshikitana Ɛsta la Vashiti laki wadi aki nkumekanga la ntondo?

16 Lo dambo dia hende, Ɛsta kokoka nto mbidja solo dia lotutsha diaki nkumekanga l’ohemba, nde akahombe mbotɛ tshondo ya dikambo. Ko ngande wakandakoke mbotɛ? Mbala kakɔ ɔtɔi, nkumekanga ndamɛ akawombola nto kɛnɛ kalangande. (Esta 7:2) Ɛsta akakondja “etena ka nteketa.”

17 Tokanyiya yema woho wakasalaka Ɛsta dɔmbɛlɔ dia l’etei k’otema la ntondo ka nde mbuta ɛtɛkɛta wayela ɛnɛ: “Khum’ekanga li, naka dimi lambuhumo lukulu l’olo lu ashu aye, ndu naka we khum’ekanga nangaka, ushimbeli lumu lami! Oso eli elombelo kami; ndu, ushimbeli wudja ami! Oso eli lulangu lami.” (Esta 7:3) Tolembete dia nde akashikikɛ nkumekanga dia nde nɛmiyaka yɛdikɔ yakandɔshi. Ɛsta akatshikitana etale la Vashiti, wadi aki nkumekanga la ntondo lakasalaka tshɛ dia mbisha omɛnde nsɔnyi. (Esta 1:10-12) Laadiko dia laasɔ, Ɛsta kɔmɔnyɔla nkumekanga lo woho wakandayaɛkɛ le Hamana. Koko, nde akasɛngasɛnga nkumekanga dia nde mbokokɛ oma lo waale waki la ntondo kande.

18. Ngande wakasholɛ Ɛsta nkumekanga tshondo ya dikambo?

18 Nkumekanga akakashimɔ ndo akambe l’ɔtɛ wa kɛnɛ kakandɔlɔmbɛ. Akɔna akalange ndjaka wadi aki nkumekanga? Ɛsta akawotɛ ate: “Shu takasudjama dimi la wudja ami, dia shu nanyema, ndjakema la shilama ushiki. Keli naka shu takasundjama dia ndjala fumbi la ekambi w’amantu, ku dimi lambolembohala, utunyi heya mfuta khum’ekanga elanyelo kutshendi.” (Esta 7:4) Tolembete dia Ɛsta akawotɛ tshondo ya dikambo, ndo nde akakotsha ɔnɛ totondodita otondongaka wakawanɛ tsho dia mbaetɛ mfumbe. Nyɔi k’anto asɔ kotoyonga l’etombelo wa kɔlɔ le nkumekanga, diakɔ diele takandahombe mbɔlama.

19. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma le Ɛsta lo kɛnɛ kendana la diewo dia mbetawoya?

19 Ɛnyɛlɔ kaki Ɛsta tetshaka awui efula lo kɛnɛ kendana la diewo dia mbetawoya. Naka sho nangaka mbutɛ onto lokaso ngandji kana lele la lowandji dui dimɔtshi diatokiyanya, kete tokoya Ɛsta lo monga la solo dia lotutsha, dilɛmiɛlɔ ndo lo mbuta akambo hwe hwe.—Tuk. 16:21, 23.

20, 21. a) Ngande wakashola Ɛsta sheke yakadje Hamana, ndo shɛngiya yakɔna yaki la dui sɔ le nkumekanga? b) Kakɔna kakasale Hamana etena kakashɔma sheke yakandadje?

20 Ahasuɛrɔ akambola ate: “Na ndi na? Lend’eli one lasanguya dia ntsha osoku?” Tokanyiya woho wakatshume Ɛsta lohita etena kakandate ɔnɛ: “Uhetshi, utunyi, eli Hamana, pami ka kolo kene!” Ɛsɔngwɛlɔ ɛsɔ wakonge la shɛngiya yakɔna? Hamana akandama la wɔma. Tokanyiya yema woho wakomala nkumekanga etena kakandeye dia ondaki ande wakandɛkɛka otema akokese lo mbokonya dia nde sinya mukanda wakahombe ndjaka wadɛnde lakandokaka ngandji k’efula! L’ɔtɛ wa nkɛlɛ k’efula kaki la nde, nkumekanga akatombe yema l’andja dia tɔsa lɔpɛpɛ.—Esta 7:5-7.

La dihonga tshɛ Ɛsta akashola kɔlɔ kaki Hamana lo sɛkɛ

21 Oko wakawashola sheke yakandadje, Hamana akayakɔsha l’ekolo waki Ɛsta dia mbɔlɔmba edimanyielo. Etena kakakalola nkumekanga lo luudu ndo kakandayotana Hamana l’ekolo wa mbeto kaki Ɛsta, nde akate dia Hamana amboyanga mbeyana la wadɛnde la wolo lo luudu la nkumekanga. Kɛnɛ kakate nkumekanga kɛsɔ kaki tshondo ya nyɔi kaki Hamana. Wakootondja wowofe elungi. Shushi mɔtshi yaki nkumekanga akawotɛ dikambo di’otamba w’otale wakalɔngɔsɔla Hamana dia ndjohanɛ Mɔrɔdɛkai lɔkɔ. Mbala kakɔ ɔtɔi, Ahasuɛrɔ akadjanga dia vɔ mpanɛ Hamana ndamɛ l’otamba ɔsɔ.—Esta 7:8-10.

22. Ngande wakoka ɛnyɛlɔ kaki Ɛsta tokimanyiya diaha sho nshisha elongamelo, tɔmbɔkɔ kana nshisha mbetawɔ kaso?

22 L’andja ɔnɛ waha la losembwe, ekɔ dui dia wɔdu dia sho mfɔnya dia losembwe hayalaki pondjo. Onde wɛ atakanyiyaka ngasɔ ndooko lushi? Ɛsta koshisha elongamelo, kɔtɔmbɔkɔ ndo koshisha mbetawɔ kande. Lam’akakoke etena, nde akatɛkɛta la dihonga tshɛ dia kɛnɛ kaki ɔlɔlɔ ndo akatshikɛ Jehowa etena ka nde nsala kɛnɛ tshɛ kakahombama. Nyɛsɔ sho lawɔ tosale woho akɔ waamɛ! Jehowa atatshikitana. Nde ekɔ l’akoka tshɛ wahombama dia munda atunyi lo tolonga tawɔ vɔamɛ, oko wakandasale la Hamana.—Adia Osambu 7:11-16.

Nde akasale akambo la yimba ya ndjahombia lo wahɔ wa Jehowa ndo wa wodja ande

23. a) Ngande wakafute nkumekanga Mɔrɔdɛkai nde la Ɛsta? b) Ngande wakayokotshama prɔfɛsiya kakate Jakɔbɔ etena kakinde suke la mvɔ kendana la Bɛnjamina? (Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “ Prɔfɛsiya kɛmɔtshi kakakotshama.”)

23 L’ekomelo, nkumekanga akayeyaka Mɔrɔdɛkai aakinde, mbuta ate nde komonga tsho onto lakookokɛ oma lo waale wa nyɔi, koko aki ndo she Ɛsta ka loodia. Ahasuɛrɔ akayetɛka Mɔrɔdɛkai onto la hende la lo diolelo diande lo dihole diaki Hamana. Nkumekanga akayoshaka Ɛsta luudu laki Hamana, mbidja ndo ɔngɔnyi ande ndo Ɛsta aketɛ Mɔrɔdɛkai onami wa diangɔ diakɔ tshɛ.—Esta 8:1, 2

24, 25. a) Lande na kaki Ɛsta kokoka mbɔlama l’ɔkɔngɔ wa sheke yakadje Hamana mbishɔma? b) Ngande wakadje Ɛsta lɔsɛnɔ lande lo waale nto?

24 Etena kɛsɔ kaki Ɛsta nde la Mɔrɔdɛkai wamboka, onde Ɛsta akakoke ntshika ndjakiyanya? Onyake otondonga nde aki la lokaki. L’etena kɛsɔ ko didjango diakadje Hamana dia ndjaka ase Juda tshɛ diambodianganyema l’atshuku tshɛ wa wodja. Hamana akoke owale kana Puru, mbuta ate yoho mɔtshi ya diendja dia nshikikɛ etena koleki dimɛna ka nkotsha sangwelo diande dia kɔlɔ. (Esta 9:24-26) Kaanga mbele laasɔ ko ngɔndɔ yeke efula la ntondo, datɛ sɔ diaki lo ndjasukana. Onde vɔ wakakoke mbewɔ waale ɔsɔ?

25 Lo nsala akambo la yimba ya ndjahombia, Ɛsta akadje lɔsɛnɔ lande lo waale nto lo ntshɔ la ntondo ka nkumekanga aha la nde mbeelɛ. Mbala kɛnɛ nde ambɔlɔmbɛ ase wodja ande ndo ambɔsɛngasɛnga omɛnde dia nde ntshikitanya didjango diakandadje. Koko, ɛlɛmbɛ wakadjaka nkumekanga k’ase Pɛrɛsiya kotshikitanyemaka. (Dan. 6:12, 15) Diakɔ diele, nkumekanga akasha Ɛsta nde la Mɔrɔdɛkai lotshungɔ la vɔ mbidja ɔlɛmbɛ w’oyoyo. Losango la hende lakatomama dia mbisha ase Juda lotshungɔ la vɔ ndjakokɛ. Akɛndji waketeta l’atshuku tshɛ wa wodja dia mbewoya losango l’oyoyo lakendanaka l’ase Juda. Dui sɔ diakasha ase Juda elongamelo. (Esta 8:3-16) Tokanyiya yema woho wakayalɔngɔsɔlaka ase Juda wa lo diolelo sɔ dia ndɔ ta diele totowodilɔ otondongaka ɔlɛmbɛ w’oyoyo ɔsɔ kombidjama. Dimbola di’ohomba diambɔma ele: Onde ‘Jehowa kanga lolembelembe’ otonga kaamɛ la wodja ande?—1 Sam. 17:45.

Ɛsta nde la Mɔrɔdɛkai wakatomɛ ase Juda tshɛ waki la Pɛrɛsiya losango

26, 27. a) Ngande wakakimanyiya Jehowa wodja ande dia vɔ mbidja atunyi awɔ otshumba? b) Prɔfɛsiya kakɔna kakakotshama etena kakadiakema ana waki Hamana?

26 Lam’akakoke lushi lakawokana, wodja waki Nzambi wakayalɔngɔsɔla. L’etena kɛsɔ, ɛlɔhɛ efula w’ase Pɛrɛsiya wakonge lo wedi awɔ nɛ dia wakoke dia Mɔrɔdɛkai w’ose Juda aya onto la hende lo diolelo dia nkumekanga. Jehowa akakimanyiya wodja ande dia vɔ mbidja otshumba. Aha la taamu, nde akayashikikɛ dia atunyi awɔ wambokita tatala lo woho wakiwɔ kokoka salɛ ase wodja ande kɔlɔ nto. *Esta 9:1-6.

27 Mɔrɔdɛkai kokoka ndjaoka lo lotui tshitshi etena kakandalɔmbɔlaka luudu laki Hamana, nɛ dia l’etena kɛsɔ ko ana dikumi waki pami ka kɔlɔ kɛsɔ weke la lɔsɛnɔ. Vɔ lawɔ wakayodiakemaka. (Esta 9:7-10) Dui sɔ mɛtɛ diakakotsha prɔfɛsiya ka lo Bible. Nzambi akalake di’ase Amalɛka wayodiakema tshɛ l’ɔtɛ wakawayaetɛ atunyi wa wodja ande. (Euh. 25:17-19) Ondo ana waki Hamana waki l’atei w’anto w’ekomelo wa lo wodja wakanemɛ dia nshilama oshiki ɔsɔ.

28, 29. a) Lande na kaketawɔ Jehowa dia Ɛsta la wodja ande ndɔ ta? b) Lande na kele ɛnyɛlɔ kaki Ɛsta tshondo y’ɔtshɔkɔ le so ɛlɔ kɛnɛ?

28 Ɛsta akɛmbaka wotsho wa wolo l’ahɛka ande, mbuta ate wadjango wa nkumekanga wakendanaka l’ata ndo l’odiakelo w’anto. Dui sɔ komonga wɔdu, koko dia lolango la Jehowa kotshama, aki ohomba dia wodja ande kokamɛ. Ase Isariyɛlɛ wakahombe ntondja Mɛsiya wakalakema, ɔnɛ laki kiɔkɔ y’elongamelo k’anto tshɛ. (Etat. 22:18) Ɛlɔ kɛnɛ ekambi waki Nzambi wekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ dia mbeya ɔnɛ Mɛsiya Yeso akaye la nkɛtɛ ndo nde akashimbe ambeki ande diaha vɔ ndɔ ta dia l’emunyi ntatɛ oma ko etena kɛsɔ.—Mat. 26:52.

29 Koko, Akristo wekɔ lo ndɔ ta dia lo nyuma. Satana amboleka ndjashikikɛ tshɛ dia ndanya mbetawɔ kele la so le Jehowa Nzambi. (Adia 2 Kɔrɛtɔ 10:3, 4.) Ande ɔtshɔkɔ wele la so lo woho wele Ɛsta tshondo y’ɛnyɛlɔ le so lee! L’ɛnyɛlɔ ka Ɛsta, nyɛsɔ tɛnya mbetawɔ kaso lo nkamba la diewo dia mbetawoya la lomba tshɛ, la solo dia lotutsha, la dihonga ndo lo mongaka suke dia nkokɛ ekambi waki Nzambi.

^ od. 26 Nkumekanga akasha ase Juda lushi la hende nto dia vɔ nɛndja atunyi awɔ. (Esta 9:12-14) Polo ndo nshi nyɛ, ase Juda mbohɔka ɔlɛndjɛlɔ ɔsɔ ɔnɔnyi tshɛ lo ngɔndɔ ka Adara kɔtɔnɛ la ngɔndɔ ka hende l’ekomelo kana ka sato l’etatelo. Difɛstɔ sɔ mbelamɛka Purima, lokombo loye oma l’owale wakatɔ Hamana etena kakandɔshi yɛdikɔ ya ndjaka ase Isariyɛlɛ.