Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Nɔtɛ ya la koma

Nɔtɛ ya la koma
  1.  Woho wa mbeya Babilɔna ka Woke

  2.  Etena kakɔna kakahombe mɛnama Mɛsiya?

  3.  Esakelo walɔmba dia nkamba la dikila

  4.  Okakitwanelo wa lo diwala

  5.  Fɛtɛ

  6.  Hemɔ yasambemɛ

  7.  Awui w’okanda ndo wendana la lɛɛta

 1. Woho wa mbeya Babilɔna ka Woke

Ngande weyaso dia “Babilɔna ka Woke” ekɔ didjidji di’ɛtɛmwɛlɔ tshɛ wa kashi? (Ɛnyɛlɔ 17:5) Sɛdingola awui anɛ:

  • Tɔ kekɔ l’andja w’otondo. Bible mbutaka dia Babilɔna ka Woke mbidjasɛ laadiko dia “elui w’anto ndo wedja.” Tɔ kekɔ la “diolelo laadiko dia nkumi ya dikanga ya la nkɛtɛ.”​—Ɛnyɛlɔ 17:15, 18.

  • Tɔ hakoke monga tshunda dia pɔlitikɛ kana di’awui w’okanda. “Nkumi ya dikanga ya la nkɛtɛ” ndo “amundji w’okanda” wayohandɔ oma lo elanyelo katɔ.​—Ɛnyɛlɔ 18:9, 15.

  • Tɔ kekɔ onyimpala wa kashi waki Nzambi. Tɔ mbelamɛka womoto la numba nɛ dia tɔ mbidjaka toseke la mandji lo dikambo dia falanga ndo dia wahɔ ekina. (Ɛnyɛlɔ 17:1, 2) Tɔ kekɔ lo minganyiya anto wa lo wedja tshɛ. Ndo tɔ kekɔ l’onongo wa nyɔi k’anto efula.​—Ɛnyɛlɔ 18:23, 24.

Kalola lo wekelo 13 dui di’ohomba dia 6

 2. Etena kakɔna kakahombe mɛnama Mɛsiya?

Bible kakatatshi dia polo lam’ayoya Mɛsiya ayonga mingu 69.​—Adia Danyɛlɛ 9:25.

  • Etena kakɔna kakatatɛ mingu 69? L’ɔnɔnyi 455 N.T.D. L’etena kɛsɔ, nguvɛrnɛrɛ Nɛhɛmiya akakome la Jɛrusalɛma dia ‘mbika osomba nto.’​—Danyɛlɛ 9:25; Nɛhɛmiya 2:1, 5-8.

  • Mingu 69 shɔ yakaviya edja ka ngande? Lo prɔfɛsiya mɔtshi ya lo Bible, lushi ɔtɔi lekɔ didjidji di’ɔnɔnyi ɔtɔi. (Walelo 14:34; Ɛzɛkiyɛlɛ 4:6) Laasɔ, lomingu tshɛ, lekɔ ɛnɔnyi esambele. Lo prɔfɛsiya kɛsɔ, mingu 69 yekɔ ɛnɔnyi 483 (mingu 69 x nshi 7).

  • Etena kakɔna kakakomɛ mingu 69? Naka sho mbadia ɛnɔnyi 483 ntatɛ oma lo 455 N.T.D., kete ayotokonya l’ɔnɔnyi 29 T.D. a Ɔsɔ mbele ɔnɔnyi shikaa wakabatizama Yeso ndo wakandamoke Mɛsiya!​—Luka 3:1, 2, 21, 22.

Kalola lo wekelo 15 dui di’ohomba dia 5

 3. Esakelo walɔmba dia nkamba la dikila

Ekɔ esakelo efula wakambawɔ la dikila diaki ɔkɔnyi. Ɛmɔtshi l’atei awɔ, ɛnyɛlɔ mbisha onto okina dikila diaso kana mbetawɔ dia vɔ momba dikila diaso la ntondo ka vɔ tosala epaso ekɔ toho t’esakelo tahetawɔma le Akristo.​—Eohwelo k’Ɛlɛmbɛ 15:23.

Koko toho tokina t’esakelo takambawɔ la dikila koka mbetawɔma. L’atei atɔ mbele ɛnyɛlɔ nkamba la dikila dia nsala ɛgzamɛ, kana nsala dia dikila mbetetaka lo mashinyi ɔmɔtshi la ntondo ka ndjodikaloya lo demba di’ɔkɔnyi, kana nkotola dikila diatomba, ko disola ndo dikaloya lo demba di’ɔkɔnyi wonya wasalema epaso kana yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ. Okristo ndamɛ mbahomba mbɔsa yɛdikɔ lo yoho yayowokamba la dikila diande lo wonya w’osakelo, w’ɛgzamɛ, kana wa yoho mɔtshi y’osakelo y’oyoyo. Yoho yasala dɔkɔtɛlɛ dimɔtshi la toho t’esakelo tɔsɔ mbeyaka ntshikitana yema ya yoho yakamba la dɔkɔtɛlɛ dikina. Ɔnkɔnɛ, la ntondo ka mbetawɔ toho t’epaso, t’ɛgzamɛ kana t’esakelo ta ngasɔ, Okristo pombaka mbeya shikaa woho wayowokamba la dikila diande. Tɔsɛdingole ambola wayela anɛ:

  • Kakɔna kayomosala naka wambotondja yema mɔtshi ya dikila oma lo demba diami ko ntena dimɔtshi diɔ memala tshanda mɔtshi aha la nkɛla? Onde nkum’otema kami kayotoma dia nyomɔsa dikila sɔ oko diekekɔ etenyi kɛmɔtshi ka demba diami, ko kana pombaka diɔsa dia diɔ pombaka ‘tshulwama la nkɛtɛ’?​—Eohwelo k’Ɛlɛmbɛ 12:23, 24.

  • Ko kayotota naka vɔ minya yema ya dikila oma lo demba diami, ko tokakitola tangangɔ ta lɔkɔ, ko l’ɔkɔngɔ diko vɔ ndjokaloyadiɔ? Onde nkum’otema kami kambekiyama oma lo Bible kayɔmɛndja onongo, ko kana kayetawɔ yoho y’osakelo shɔ?

Kalola lo wekelo 39 dui di’ohomba dia 3

 4. Okakitwanelo wa lo diwala

Ɔtɛkɛta wa Nzambi hawokeketsha okakitwanelo ndo vɔ mɛnyaka hwe di’okakitwanelo hawosha olonganyi tshɛ lotshungɔ la ntshuka kana ntshukama nto. (1 Kɔrɛtɔ 7:10, 11) Koko, ekɔ awui amɔtshi wakoka nkonya Akristo amɔtshi dia menda kana vɔ koka nkakitɔna l’elonganyi awɔ.

  • Tona l’okanda tshɛ dia nkotsha ehomba w’ase nkumbo: Naka omi tonaka nkotsha ehomba wa lo demba wa nkumbo polo ndo lo nkumbo mpomba tangangɔ tele ohomba lo lɔsɛnɔ, kete okakitwanelo koka mbetawɔma.​—1 Timɔte 5:8.

  • Dikɔmɔki diamboleka: Dikɔmɔki koka mbidja yoonge ya lo demba kana lɔsɛnɔ l’olonganyi ɔmɔtshi lo waale.​—Ngalatiya 5:19-21.

  • Mbidja diɔtɔnganelo diasa onto la Jehowa lo waale woleki tshɛ: Olonganyi ɔmɔtshi oshimba olonganyi okina dia kambɛ Jehowa.​—Etsha 5:29.

Kalola lo wekelo 42 dui di’ohomba dia 3

 5. Fɛtɛ

Akristo hawosale fɛtɛ yahangɛnyangɛnya Jehowa. Koko Okristo tshɛ pombaka nkamba la nkum’otema kande kambekiyama oma lo Bible dia mbɔsa yɛdikɔ yendana la woho wakokande nkandola awui amɔtshi wendana la fɛtɛ ya ngasɔ. Tɔsɛdingole bɛnyɛlɔ dingana to.

  • Naka onto ɔmɔtshi ambokokombolɛ fɛtɛ k’ɔlɔlɔ. Wɛ mbeyaka mbotɛ tsho wate: “Losaka.” Ko naka onto ɔsɔ nangaka mbeya awui efula, kete wɛ koka mbolembetshiya lande na kahayasale fɛtɛ kɛsɔ.

  • Olonganyi ayɛ wele bu Ɔmɛnyi wa Jehowa ambokelɛ dia wɛ tosanga lonya l’ewotɔ lo fɛtɛ kɛmɔtshi. Naka nkum’otema kayɛ mbetawɔka dia wɛ ntshɔ, kete wɛ koka talembetshiyisha olonganyi ayɛ la ntondo dia naka mbekelo yendana l’apanganu yayosalema lo fɛtɛ kakɔ, kete wɛ hatoyisala.

  • Owandji ayɛ w’olimu ambokosha woshasha ɔmɔtshi lo nshi ya fɛtɛ. Onde wɛ pombaka ntona woshasha ɔsɔ? Bu ɔnɛ paka. Onde owandji ayɛ w’olimu mbɔsaka woshasha ɔsɔ oko etenyi kɛmɔtshi ka fɛtɛ kakɔ, ko kana woshasha ɔsɔ mɛnyaka tsho lowando lele la nde l’olimu wa dimɛna wakambayɛ?

  • Onto ɔmɔtshi ambokosha woshasha ɔmɔtshi lo nshi ya fɛtɛ. Ɔnɛ lakosha mbeyaka mbuta ate: “Dimi mbeyaka dia wɛ hasale fɛtɛ, koko dimi nangaka kosha ɛngɔ kɛnɛ.” Mbeyaka monga k’onto ɔsɔ ekɔ lo nanga tsho kokahɛ. Lo wedi okina, onde wɛ ekɔ l’ɔkɔkɔ ɔmɔtshi wa mfɔnya dia nde ekɔ lo nanga mbidja mbetawɔ kayɛ l’ohemba kana kokonya dia wɛ nsala fɛtɛ kɛsɔ? L’ɔkɔngɔ wa wɛ nsɛdingola dikambo sɔ, wɛ mbahomba mbɔsa yɛdikɔ ya kana wɛ ayetawɔ woshasha akɔ. Lo tɛdikɔ tshɛ tɔsaso, sho nangaka monga la nkum’otema ka pudpudi ndo la kɔlamelo le Jehowa.​—Etsha 23:1.

Kalola lo wekelo 44 dui di’ohomba dia 1

 6. Hemɔ yasambemɛ

Lam’ele sho mbokaka anto ngandji, sho salaka la wolo tshɛ diaha sambiyɛ anto akina hemɔ. Naka sho mbeyaka dia tekɔ la hemɔ kana fɔnyaka dia takɔshi hemɔ kakokaso sambiyɛ anto akina, kete sho pombaka monga la yambalo. Sho salaka ngasɔ nɛ dia Bible todjangɛka ɔnɛ: “Langa wonyayɛ onto oko wayalangayɛ.”​—Rɔmɔ 13:8-10.

Ngande wakoka onto lele la hemɔ mɛnya anto akina ngandji kɛsɔ? Nde pombaka mbewɔ totshelo ta mɛnyanya ngandji, ɛnyɛlɔ kumbatanɛ, mbishana bizɛ kana mɔyɔ. Nde hahombe mboka nkɛlɛ naka anto amɔtshi wambotona mbelɛ lawakawɔ nɛ dia vɔ nangaka nkokɛ nkumbo yawɔ. Ndo la ntondo ka batizama, nde pombaka mbewoya ɔnɔmbɔdi w’olui wa dikumanyi dia hemɔ kande woho wa tɛdikɔ mbɔsama dia nkokɛ anto akina wayobatizama la nde. La ntondo ka membwana dikambo dia tshuki, onto ɔmɔtshi lele ondo akadjasɛka kaamɛ l’onto lele la hemɔ, pombaka mbetawɔ tasadi ɛgzamɛ wa dikila. Lo nsala ngasɔ, wɛ mɛnyaka dia wɛ ndjakiyanyaka dikambo di’anto akina ‘lo mendaka aha tsho wahɔ ayɛ hita, koko ndo wahɔ w’anto akina.’​—Filipɛ 2:4.

Kalola lo wekelo 56 dui di’ohomba dia 2

 7. Awui w’okanda ndo wendana la lɛɛta

Sho koka mbewɔ ekakatanu efula lo mfunda awui tshɛ wendana la falanga lofunda, oyadi sho l’osekaso Okristo mbasala dui sɔ. (Jɛrɛmiya 32:9-12) Koko lo ntena dimɔtshi, Akristo koka monga l’ekakatanu wa totshitshɛ lam’asawɔ lo kɛnɛ kendana la falanga kana l’ɔtɛ w’awui akina. Vɔ pombaka monga l’akoka wa nkandola ekakatanu ɛsɔ esadi esadi lo wɔladi ndo aha l’anto akina mbeya.

Ko laasɔ, ngande wahombaso nkandola ekakatanu wa weke, ɛnyɛlɔ wendana la lokeso ndo l’emamatanya? (Adia Mateo 18:15-17.) Yeso akatɛnya wanya asato wahombaso ndjela:

  1. Sala la wolo dia nkandola okakatanu ɔsɔ lam’asanyu.​—Enda divɛsa 15.

  2. Naka nde hakoke, yanga onto ɔtɔi kana anto ahende wa l’etshumanelo wambotshunda lo nyuma dia ntshɔ la yɛ.​—Enda divɛsa 16.

  3. Naka polo laasɔ dui sɔ hakandɔmi, kete laasɔ mbahombayɛ ndjeeta dikumanyi.​—Enda divɛsa 17.

L’akambo efula, hatohombe ntɔla anangɛso lo tominadi nɛ dia dui sɔ koka ndjonga la shɛngiya ya kɔlɔ le Jehowa ndo l’etshumanelo. (1 Kɔrɛtɔ 6:1-8) Koko ekɔ awui amɔtshi walɔmbama dia kandɔma paka laka lɛɛta, ɛnyɛlɔ odiakelo wa diwala, onto layohomba ntshikala l’ana, awui wendana l’asiransɛ ndo awui wendana la tɛstama. Okristo watshɔ la ntondo ka tominadi dia tokandola weho w’akambo asɔ la wɔladi tshɛ, hakoke mbɔsama oko onto lɔnyɔla alako wa lo Bible.

Naka dui dimɔtshi dia kɔlɔ efula diambosalema, ɛnyɛlɔ mbeyana l’onto la wolo, ndanya ɔna dikɛnda, ata, mbiva ɛngɔ ka woke, kana ndjaka, kete Okristo wayosholɛ ewandji wa lɛɛta awui asɔ hɔnyɔla alako wa lo Bible.

Kalola lo wekelo 56 dui di’ohomba dia 3

a Ntatɛ oma lo 455 N.T.D. polo lo 1 N.T.D. ekɔ lo mbɔsa ɛnɔnyi 454. Oma lo 1 N.T.D. polo lo 1 T.D. ekɔ lo mbɔsa ɔnɔnyi ɔtɔi (ɔnɔnyi wa djelo bu). Ndo oma lo 1 T.D. polo lo 29 T.D. ekɔ ɛnɔnyi 28. Laasɔ akumi asɔ toshaka tshɛtshɛ ɛnɔnyi 483.