Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

TSHAPITA 6

“Ekomelo kamboya kakianɛ le yɛ”

“Ekomelo kamboya kakianɛ le yɛ”

ƐZƐKIYƐLƐ 7:3

DUI DIOLEKI OHOMBA: Woho wakakotshama prɔfɛsiya ya dombwelo dia Jehowa otsha le Jɛrusalɛma

1, 2. a) Naa dionga diaheyama ɔtɛ l’ekolo diaki la Ɛzɛkiyɛlɛ? (Enda osato wele lo mbɔtwɛlɔ.) b) Awui wakandasale asɔ akawɛnyaka?

NKUMU yendana la dionga diaheyama ɔtɛ l’ekolo diaki omvutshi Ɛzɛkiyɛlɛ yakadiangana esadi eto l’atei w’ase Juda waki lo lɔhɔmbɔ lo wodja wa Babilɔna. L’edja ka lomingu, nde akadjasɛ atshimba wɔɔngɔ ndo hatɛkɛta l’atei wa wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ, ko oma laasɔ, nde ambonɛ mbala kakɔ ɔtɔi ndo amboyadiha lo luudu lande. Kakianɛ, etena kawenda asukanyi ande wele l’okandokando, omvutshi ambotomba nto, ambɔsa tafadi ambodikitsha la ntondo kande ndo ambosanga sango dimɔtshi lo tafadi diakɔ. Oma laasɔ, aha la mbuta ndooko dui, Ɛzɛkiyɛlɛ ambotatɛ mbika hielehele.​—Ɛzk. 3:10, 11, 15, 24-26; 4:1, 2.

2 Anto wakendaka, wele aha la taamu wakatalekaka mfula, wakahombe ndjambola ɔnɛ: ‘Kakɔna kalembetshiya awui anɛ tshɛ?’ Paka l’ɔkɔngɔ mbakayoshihodiaka ase Juda waki lo lɔhɔmbɔ asɔ dimɛna dimɛna dia dionga diaheyama ɔtɛ l’ekolo diaki Ɛzɛkiyɛlɛ diakɛnya la ntondo oyelo wa dui dia wɔma diakahombe nkɛnɛmɔla nkɛlɛ ka losembwe kaki Jehowa Nzambi. Dui diakɔna sɔ? Shɛngiya yakɔna yaki la dui sɔ le wodja w’Isariyɛlɛ w’edjedja? Kakɔna kalembetshiya dui sɔ le atɛmɔdi wa mɛtɛ ɛlɔ kɛnɛ?

“Ɔsa tafadi . . . kɔshi eponga . . . ɔsa lokuwa la ta la mpɛmɔ”

3, 4. a) Naa akambo asato wendana la kilombo ka Nzambi wakɛnya Ɛzɛkiyɛlɛ? b) Ngande wakɛnya Ɛzɛkiyɛlɛ woho wayodingama Jɛrusalɛma?

3 Oya lo 613 N.T.D., Jehowa akatɛ Ɛzɛkiyɛlɛ dia mɛnya lo tolembetelo akambo asato wendana la oyelo wa kilombo ka Nzambi le Jɛrusalɛma. Akambo akɔ asato waki: Odingelo w’osomba, asui w’anto wakadjasɛka lɔkɔ ndo elanyelo k’osomba akɔ ndo k’anto waki lɔkɔ. * Nyɛsɔ tɔsɛdingole akambo asato asɔ dimɛna dimɛna.

4 Odingelo wa Jɛrusalɛma. Jehowa akatɛ Ɛzɛkiyɛlɛ ate: “Ɔsa tafadi kele kitshadiɔ la ntondo kayɛ. . . . Dinga[diɔ].” (Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 4:1-3.) Tafadi diaki didjidji dia osomba wa Jɛrusalɛma ndo Ɛzɛkiyɛlɛ aki didjidji dia asɔlayi w’ase Babilɔna wele Jehowa akakambe la wɔ. Jehowa akatɛ nto Ɛzɛkiyɛlɛ dia mbika hielehele, mbuta ate ehele k’odingelo lo nsala dihomɔ dia ta dianyukola mpele. Ko oma laasɔ, nde nyinga tafadi la diangɔ sɔ. Diangɔ sɔ diaki didjidji dia dihomɔ dia ta diakahombe atunyi wa Jɛrusalɛma nkamba la diɔ dia nyinga osomba ndo mbɔlɔsha. Dia mɛnya dia asɔlayi w’atunyi wayoyala la wolo oko lowolo, Ɛzɛkiyɛlɛ akahombe nkitsha “mpanu ka lowolo,” kana dɔnga lam’asande la osomba. Ko oma laasɔ, nde mbɛdiya ‘elungi kande otsha’ l’osomba. Totshelo tendana la ta tɔsɔ taki oko “djembetelo le luudu la Isariyɛlɛ” y’ɔnɛ dui dimɔtshi diahawalongamɛ kaanga yema diaki suke la salema. Jehowa ayokamba l’asɔlayi w’atunyi dia nyinga Jɛrusalɛma, osomba wakaleke ohomba le ekambi wa Nzambi, mbuta ate dihole diaki tɛmpɛlɔ ka Nzambi!

5. Kɔndɔla woho wakɛnya Ɛzɛkiyɛlɛ kɛnɛ kakahombe nkomɛ anto wakadjasɛka la Jɛrusalɛma.

5 Asui w’anto wakadjasɛka la Jɛrusalɛma. Jehowa akadjangɛ Ɛzɛkiyɛlɛ ate: “Kɔshi eponga, asami, nyanya, nkɔndɛ ya totshitshɛ, asami wa djisɔ ndo waanya [woho ɔmɔtshi w’eponga] . . . ko wɛ nkatɛ la wɔ mapa,” ndo ‘ɛdika wotsho ndo lɛkaka tɔshɛkɛlɛ 20 ta mbo ya ndɛ lo lushi.’ Oma laasɔ, Jehowa akalembetshiya ate: “Dimi handjokimɔ mbo ya ndɛ.” (Ɛzk. 4:9-16) Lo kɛnyɔ nyɛ, Ɛzɛkiyɛlɛ aya bu nto didjidji di’asɔlayi w’ase Babilɔna, koko nde ambɔsa dihole di’anto wakadjasɛka la Jɛrusalɛma. Kɛnɛ kakasale Ɛzɛkiyɛlɛ kakɛnya dia odingelo wakahombe nkonya dia diangɔ dia ndɛ nkitakita l’osomba. L’etena kɛsɔ, wakahombe nsala mapa lo nsanganya diangɔ diahawatosalaka la diɔ mapa, dui diɛnya dia anto wakahombe ndɛ kɛnɛ tshɛ katanawɔ. Polo lo yɛdikɔ yakɔna yakahombe ndjala monga wolo? Oko onto latɛ mbala kakɔ ɔtɔi wanɛ wakadjasɛka la Jɛrusalɛma, Ɛzɛkiyɛlɛ akate ate: “Ambutshi wa apami wele l’atei ayɛ wayɔlɛ anawɔ ndo ana wayɔlɛ washɛwɔ.” L’ekomelo, anto efula wakahombe nsowa l’ɔtɛ wa “mpito ya nyɔi ya ndjala ka kasha,” ndo anto wakahombe ‘mɔnda.’​—Ɛzk. 4:17; 5:10, 16.

6. a) Ɛkɛndɛ akɔna ehende wakakɛnya Ɛzɛkiyɛlɛ lo etena kakɔ kaamɛ? b) Kakɔna kakɛnyama lo didjango dia Nzambi dia ‘mbɛdika wotsho wa divo ndo dikahanya’?

6 Elanyelo ka Jɛrusalɛma ndo k’anto wa lɔkɔ. L’etenyi kɛnɛ ka kɛnyɔ ya prɔfɛsiya, Ɛzɛkiyɛlɛ aki la ɛkɛndɛ ehende etena kakɔ kaamɛ. Ntondotondo, Ɛzɛkiyɛlɛ akɔshi dihole dia kɛnɛ kakahombe Jehowa nsala. Jehowa akawotɛ ate: “Ɔsa lokuwa la ta la mpɛmɔ dia wɛ nkamba la lɔ oko ɛrɛswara w’onto lanyana divo.” (Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 5:1, 2.) Lonya la Ɛzɛkiyɛlɛ lakakimɛ lokuwa la ta laki didjidji dia lonya la Jehowa, mbuta ate kilombo kande, oko wakatasalema lo tshimbo y’asɔlayi w’ase Babilɔna. Dui dia hende, Ɛzɛkiyɛlɛ akɔshi dihole dia kɛnɛ kakahombe komɛ ase Juda. Jehowa akawotɛ ate: “Nya divo diayɛ ndo ndɛdu yayɛ.” Woho wakanya Ɛzɛkiyɛlɛ divo, aki didjidji dia woho wayɔlɔshama ase Juda ndo wayowodiakema. Ndo nto, didjango dia ‘mbɔsa kilɔ dia mbɛdika wotsho wa divo ndo dikahanya l’elui efula’ diakɛnyaka dia kilombo ka Jehowa otsha le Jɛrusalɛma ayonga dui diakakongɛma ndo diayosalema dimɛna.

7. Lande na kakatɛ Jehowa Ɛzɛkiyɛlɛ dia nkahanya divo lo elui esato ndo nsala la olui l’olui woho wotshikitanyi?

 7 Lande na kakatɛ Jehowa Ɛzɛkiyɛlɛ dia nkahanya divo diakandanya lo elui esato ndo nsala la olui l’olui woho wotshikitanyi? (Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 5:7-12.) Ɛzɛkiyɛlɛ akatshumbe olui ɔmɔtshi wa divo diande “l’atei wa osomba” dia mɛnya wanɛ wakendaka dia anto amɔtshi wadjasɛ la Jɛrusalɛma wayohomba mvɔ l’osomba. Ɛzɛkiyɛlɛ akakɔmɔla olui ɔmɔtshi wa divo diande lokuwa la ta “l’otshimbedi w’otondo w’osomba” dia mɛnya dia anto akina wadjasɛ la Jɛrusalɛma wayohomba ndjakema l’andja w’osomba. Nde akahandjola olui wakatshikala wa divo diande lo lɔpɛpɛ dia mɛnya dia anto akina nto wadjasɛ la Jɛrusalɛma wakahombe pandjɔnɛ lo wedja, koko “lokuwa la ta” lakahombe ‘mbatshanya.’ Ɔnkɔnɛ, oyadi dihole diakɔna diakahombe tɔsɛna anto wakahandɔ asɔ, takawahombe tɔsɛna lo wɔladi.

8. a) Elongamelo kakɔna kaki la kɛnyɔ ya Ɛzɛkiyɛlɛ? b) Ngande wakakotshama ɛtɛkɛta wa prɔfɛsiya kendana la “wɛɔngi engana”?

8 Koko, kɛnyɔ ya kɛnɛ kakete ya prɔfɛsiya ka Ɛzɛkiyɛlɛ yaki nto l’elongamelo. Lo kɛnɛ kendana la divo diakanya Ɛzɛkiyɛlɛ, Jehowa akatɛ omvutshi ɔsɔ ate: “Kɔshi nto wɛɔngi engana . . . ko wɛ mbaɔmba lo ehembo wa dihɔndɔ diayɛ.” (Ɛzk. 5:3) Didjango sɔ diakɛnyaka dia yema mɔtshi y’ase Juda wakahombe diangana l’atei wa wedja wakahombe ntshikala la lɔsɛnɔ. Anto amɔtshi oma l’atei wa “wɛɔngi engana” wakahombe monga l’atei w’ase lɔhɔmbɔ wakakalola la Jɛrusalɛma l’ɔkɔngɔ wa vɔ nsala ɛnɔnyi 70 lo lɔhɔmbɔ la Babilɔna. (Ɛzk. 6:8, 9; 11:17) Onde ɛtɛkɛta wa prɔfɛsiya kɛsɔ wakakotshama? Eelo. Ɛnɔnyi efula l’ɔkɔngɔ wa lɔhɔmbɔ la la Babilɔna nkomɛ, omvutshi Hangayi akate dia ase Juda amɔtshi wakadiangana wakakalola mɛtɛ la Jɛrusalɛma. Vɔ waki “epalanga w’anto wakɛnyi luudu la ntondo,” mbuta ate tɛmpɛlɔ ka Sɔlɔmɔna. (Ɛzr. 3:12; Han. 2:1-3) Jehowa akɛnyi lo dikambo sɔ dia ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi wakashimbamɛ paka oko wakandalake. Tayɔsɛdingola awui akina wendana l’okaloyelo ɔsɔ lo tshapita 9 ya dibuku nɛ.​—Ɛzk. 11:17-20.

Kakɔna katotɛ prɔfɛsiya kɛnɛ lo dikambo di’awui wayanga salema?

9, 10. Naa akambo w’ohomba wendana la nshi yaso yayaye watohola tɔkɛnyɔ ta prɔfɛsiya ta Ɛzɛkiyɛlɛ?

9 Awui wakakɛnya Ɛzɛkiyɛlɛ lo kɛnyɔ toholaka akambo w’ohomba wata Ɔtɛkɛta wa Nzambi wendana la nshi yaso yayaye. Naa akambo amɔtshi l’atei awɔ? Oko wakadiasalema lo dikambo di’osomba w’edjedja wa Jɛrusalɛma, Jehowa ayokamba la welo wa l’andja ɔnɛ dia nsala dui diahakoke anto mfɔnya, mbuta ate dia ndɔsha ekongamelo tshɛ w’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi wele la nkɛtɛ. (Ɛny. 17:16-18) Oko waki elanyelo ka Jɛrusalɛma “mpokoso ka laande,” mbele ndo “mfɔnu ka woke” ndo ta diatɔ dia Aramangɛdɔna ayonga dui ‘diahatayalaka’ ndooko lushi.​—Ɛzk. 5:9; 7:5; Mat. 24:21.

10 Ɔtɛkɛta wa Nzambi mɛnyaka dia anto amɔtshi wasukɛ ɛtɛmwɛlɔ wa kashi wayohandɔ l’elanyelo kayaye k’ɛtɛmwɛlɔ akɔ. La wɔma tshɛ, wanɛ wayohandɔ asɔ wayɔtɔ l’ɔnɔngɔ wa weho w’anto tshɛ wayoyanga dihole di’eshamelo. (Zɛk. 13:4-6; Ɛny. 6:15-17) Kɛnɛ kayowakomɛ tokonyaka dia nkanyiya kɛnɛ kakakomɛ anto wakadjasɛka la Jɛrusalɛma y’edjedja wakahandɔ l’elanyelo kayɔ ndo wakadiangana “lo lɔpɛpɛ.” Oko wakatadiɛnyi  l’odingɔ 7, kaanga mbele nsɛnɔ yawɔ yakashimbamɛ lo tshanda mɔtshi, Jehowa akasɔmɔla ‘lokuwa la ta dia mbatshanya.’ (Ɛzk. 5:2) Woho akɔ waamɛ mbele, ahole tshɛ w’eshamelo wayolawɔ wanɛ wayohandɔ lam’ayɔlɔshama ɛtɛmwɛlɔ, hawotowakokɛ oma lo lokuwa la ta la Jehowa. Vɔ wayodiakema lo Aramangɛdɔna kaamɛ l’anto akina tshɛ wele oko waa mbudi.​—Ɛzk. 7:4; Mat. 25:33, 41, 46; Ɛny. 19:15, 18.

Lo kɛnɛ kendana l’esambishelo ka lokumu l’ɔlɔlɔ, tayokoma ‘akanga wa lomi’

11, 12. a) Ngande wele oshihodielo aso wa prɔfɛsiya ka Ɛzɛkiyɛlɛ kendana la odingelo wa Jɛrusalɛma ekɔ la shɛngiya lo woho wɔsaso olimu aso w’esambishelo ɛlɔ kɛnɛ? b) Olimu aso w’esambishelo ndo losango laso koka nsala otshikitanu akɔna?

11 Shɛngiya yakɔna yele l’oshihodielo aso wa prɔfɛsiya kɛsɔ lo woho wɔsaso olimu aso w’esambishelo ndo lo woho wahombawɔ salema la shamanya? Oshihodielo ɔsɔ totshutshuyaka dia mbeya dia sho pombaka ndjasha tshɛ ɛlɔ kɛnɛ dia nkimanyiya anto dia vɔ nkoma ekambi wa Jehowa. Lande na? Nɛ dia etena kambotshikala ka “[mb]etɛ anto wa lo wedja tshɛ ambeki” kaya mondo. (Mat. 28:19, 20; Ɛzk. 33:14-16) Etena kayotatɛ “danga” (welo wa l’andja ɔnɛ) ndɔsha ɛtɛmwɛlɔ, hatotosambisha nto losango la panda. (Ɛzk. 7:10) Lo kɛnɛ kendana l’esambishelo ka lokumu l’ɔlɔlɔ, tayokoma ‘akanga wa lomi’ oko wakakome Ɛzɛkiyɛlɛ lomi, kana wakandatshike mbewoya nsango yande l’etena kɛmɔtshi k’olimu ande. (Ɛzk. 3:26, 27; 33:21, 22) Ekɔ mɛtɛ dia l’ɔkɔngɔ w’elanyelo k’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi, anto “wayoyanga ɛnɛlɔ oma le omvutshi” la shamanya tshɛ, koko ndooko alako washimbɛ nsɛnɔ wayowolongola. (Ɛzk. 7:26) Ayonga ko etena ka nongola alako asɔ ndo ka nkoma ombeki wa Kristo kambeta.

12 Koko olimu aso oko esambisha, hawotokomɛ. Lande na? Lo mfɔnu ka woke, ondo tayotatɛ nsambisha losango lendana la kilombo, layonga oko mpokoso ka mvula ka mbɔkɔ. Losango lɔsɔ layonga djembetelo yayɛnya hwe dia ekomelo k’andja wa kɔlɔ ɔnɛ kamboya le anto.​—Ɛny. 16:21.

“Eenda, lɔ loyaye!”

13. Lande na kakatɛ Jehowa Ɛzɛkiyɛlɛ dia nde mbetama lo lɛkɛ la lonya lande la lɔmɔsɔ ko oma laasɔ lo lɛkɛ la lonya lande l’omi?

13 Laadiko dia ntɛkɛta dia woho wakahombe Jɛrusalɛma ndanyema, Ɛzɛkiyɛlɛ akɛnya nto l’ekimanyielo ka kɛnyɔ etena kayosalema dui sɔ. Jehowa akatɛ Ɛzɛkiyɛlɛ dia mbetama lo lɛkɛ la lonya lande la lɔmɔsɔ nshi 390 ndo lo lɛkɛ la lonya lande l’omi nshi 40. Lushi tshɛ laki didjidji di’ɔnɔnyi. (Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 4:4-6; Wal. 14:34) Kɛnyɔ shɔ yele Ɛzɛkiyɛlɛ akahombe ndjikɛnyaka paka etenyi ka lushi, lushi tshɛ, yakɛnya ɔnɔnyi shikaa w’elanyelo ka Jɛrusalɛma. Ondo ɛnɔnyi 390 wa munga k’Isariyɛlɛ wakatatɛ lo 997 N.T.D., ɔnɔnyi wakatɔna diolelo dia waoho 12 lo ahende. (1 Ku. 12:12-20) Ondo ɛnɔnyi 40 wa pɛkato ka Juda wakatatɛ lo 647 N.T.D., vɔ mbaki ɔnɔnyi wakalongola Jɛrɛmiya ɔkɛndɛ w’omvutshi dia mbewola diolelo dia Juda, lo nkamba la tɔtɛkɛta tokɛma hwe lo kɛnɛ kendana la elanyelo kayɔ kaki suke. (Jɛr. 1:1, 2, 17-19; 19:3, 4) Laasɔ, tena tshɛ diakahombe nkomɛ lo 607 N.T.D., ɔnɔnyi shikaa wakakɔ Jɛrusalɛma ndo wakayalanyema, paka oko wakadite Jehowa. *

Ngande wakɛnya Ɛzɛkiyɛlɛ ɔnɔnyi shikaa w’elanyelo ka Jɛrusalɛma? (Enda odingɔ 13)

14. a) Ngande wakɛnya Ɛzɛkiyɛlɛ wɛkamu ande le Jehowa oko wende Nzambi ka tena la deko? b) Kakɔna kakahombe salema la ntondo k’elanyelo ka Jɛrusalɛma?

14 Etena kakalongola Ɛzɛkiyɛlɛ prɔfɛsiya ka nshi 390 ndo ka nshi 40, ondo nde koshihodia ɔnɔnyi shikaa w’elanyelo ka Jɛrusalɛma. Koko, l’ɛnɔnyi wakakonya polo lo elanyelo kayɔ, nde akewola ase Juda mbala la mbala ɔnɛ kilombo ka Jehowa koyaye. Nde akewoya ate: “Ekomelo kamboya kakianɛ le yɛ.” (Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 7:3, 5-10.) Ɛzɛkiyɛlɛ komonga la taamu di’ɔnɛ Jehowa ayosala dui sɔ l’etena kakandalake. (Isa. 46:10) Omvutshi ɔsɔ akatewoyisha nto la ntondo awui wakahombe salema la ntondo k’elanyelo ka Jɛrusalɛma ɔnɛ: “Mpokoso yayahatana laadiko dia mpokoso.” Akambo asɔ lo wedi awɔ, wakahombe nkonya l’olanelo w’awui wa lo tshunda, awui w’ɛtɛmwɛlɔ ndo wendana la mandji.​—Ɛzk. 7:11-13, 25-27.

Etena kakadingama Jɛrusalɛma, yɔ yakonge oko “mpoke kakatɛwɔ” kele “lo dja” (Enda odingɔ 15)

15. Tenyi diakɔna dia prɔfɛsiya ka Ɛzɛkiyɛlɛ diakatatɛ kotshama oma lo 609 N.T.D.?

15 Ɛnɔnyi engana eto l’ɔkɔngɔ wa Ɛzɛkiyɛlɛ mbewoya prɔfɛsiya kendana l’ɔkwɛlɔ wa Jɛrusalɛma, prɔfɛsiya kɛsɔ kakatatɛ kotshama. Lo 609 N.T.D., Ɛzɛkiyɛlɛ akoke dia Jɛrusalɛma ambotatɛ ndɔshama. L’etena kɛsɔ, naka onto ɔmɔtshi amboda dimama, kete dui sɔ diakalembetshiyaka di’anto nsangana kaamɛ dia mamɛ osomba awɔ, koko oko wakatewoyisha Ɛzɛkiyɛlɛ, “ndooko” onto ‘lakatshu lo ta.’ (Ɛzk. 7:14) Anto wakadjasɛka la Jɛrusalɛma kosangana kaamɛ dia mamɛ osomba ndo dia ndɔ l’ase Babilɔna wakawaɔtwɛ. Ondo ase Juda amɔtshi wakafɔnya dia Jehowa ayowashimbɛ. Nde akasale dui sɔ ntondo etena kakayange ase Asuriya mbɔsa Jɛrusalɛma ko ondjelo ɔtɔi wa Jehowa akadiake asɔlayi awɔ efula. (2 Ku. 19:32) Koko, ndooko ekimanyiyelo k’oma le andjelo kakaye mbala kɛsɔ. Kombeta edja, osomba wakadingama wakonge oko “mpoke kakatɛwɔ” kakawahɛ “lo dja,” ndo anto wakadjasɛka lɔkɔ wakandama oko “emunyi wa nyama” l’etei ka mpoke. (Ɛzk. 24:1-10) L’ɔkɔngɔ w’odingelo wakashaka wɔma wakaviya ngɔndɔ 18 ɔsɔ, Jɛrusalɛma yakayolanyema.

“Nyoyaombe diangɔ dia nɛmɔ l’olongo”

16. Ngande wakokaso mɛnya wɛkamu aso ɛlɔ kɛnɛ le Jehowa oko wende Nzambi ka tena la deko?

16 Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’etenyi ka prɔfɛsiya k’Ɛzɛkiyɛlɛ kɛnɛ? Onde tɔ mendanaka la losango lasambishaso ndo la kɛnɛ kasala anto wasambishaso? Jehowa akashikikɛ etena kayanga ndanyema ɛtɛmwɛlɔ wa kashi, mbuta ate nde ayɛnya nto dia nde ekɔ Nzambi ka tena ndo deko. (2 Pe. 3:9, 10; Ɛny. 7:1-3) Sho hateye l’eshikikelo tshɛ etena kayosalema dui sɔ. Koko l’ɛnyɛlɔ k’Ɛzɛkiyɛlɛ, tekɔ lo ntetemala nkotsha didjango dia Jehowa dia mbewola anto mbala la mbala lo mbatɛ ɔnɛ: “Ekomelo kamboya kakianɛ le [nyu].” Lande na kahombaso mbatɛka losango lɔsɔ mbala la mbala? Ekɔ l’ɔkɔkɔ akɔ waamɛ wakasalaka Ɛzɛkiyɛlɛ dui sɔ. * Anto efula wakandewoyaka prɔfɛsiya ka Nzambi kendana l’ɔkwɛlɔ wa Jɛrusalɛma kombetawɔka dui sɔ. (Ɛzk. 12:27, 28) Koko l’ɔkɔngɔ diko, ase Juda amɔtshi waki lo lɔhɔmbɔ la Babilɔna wakɛnya dia waki l’etema w’ɛlɔlɔ ndo wakakalola lo ngelo kawɔ ka lootɔ. (Isa. 49:8) Woho akɔ waamɛ mbele, anto efula ɛlɔ kɛnɛ hawetawɔ dia andja ɔnɛ wayokomɛ. (2 Pe. 3:3, 4) Kaanga mbediɔ ngasɔ, lam’ele etena k’anto mbetawɔ losango la Nzambi kekɔ lo taleke susama, sho nangaka nkimanyiya anto wele l’etema w’ɛlɔlɔ dia vɔ monga lo mboka katɔla otsha lo lɔsɛnɔ.​—Mat. 7:13, 14; 2 Kɔr. 6:2.

Kaanga mbele anto efula hawohokamɛ, tekɔ lo ntetemala nyanga anto wele l’etema w’ɛlɔlɔ (Enda odingɔ 16)

Lande na kele anto wakadjasɛka la Jɛrusalɛma y’edjedja ‘wakakasha mfɛsa yawɔ lo toshinga’? (Enda odingɔ 17)

17. Ngande wayonga lɔsɛnɔ ndo akambo akɔna wayotɛna lo mfɔnu ka woke kayaye?

17 Prɔfɛsiya k’Ɛzɛkiyɛlɛ toholaka nto dia etena kayɔlɔshama atshunda w’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi, anto wa l’ɛtɛmwɛlɔ ɛsɔ ‘hawototshɔ lo ta’ dia mamɛ ɛtɛmwɛlɔ akɔ. Koko, kam’ayowotatɛ wayowotatɛ mɛna dia kioko yawɔ ya nyanga ekimanyielo y’ɔnɛ: “Nkumadiɔndjɔ, Nkumadiɔndjɔ,” hayokadimɔma, “anya awɔ . . . wayɔla yɔɔ” ndo vɔ wayondama la “wodudu.” (Ɛzk. 7:3, 14, 17, 18; Mat. 7:21-23) Kakɔna nto kayowosala? (Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 7:19-21.) Jehowa mbutaka ate: “Vɔ wayokasha mfɛsa yawɔ lo toshinga.” Etelo kɛsɔ kendana la wanɛ wakadjasɛka la Jɛrusalɛma y’edjedja mɛnyaka nto dimɛna dimɛna kɛnɛ kayosalema lo mfɔnu ka woke. L’etena kɛsɔ, anto wayɛna dia falanga hayotokoka mbashimbɛ lo mpokoso kayaye.

18. Wetshelo akɔna wendana la mbetsha awui woleki ohomba lo dihole dia ntondo wa- kokaso nkondja oma lo prɔfɛsiya ka Ɛzɛkiyɛlɛ?

18 Onde wɛ ambɛna wetshelo wakondjaso oma l’etenyi kɛnɛ ka prɔfɛsiya k’Ɛzɛkiyɛlɛ? Wetshelo akɔ mendanaka l’ohomba wa mbetsha awui woleki ohomba lo dihole dia ntondo. Ohokanyiya dikambo nɛ: Paka l’ɔkɔngɔ w’anto wakadjasɛka la Jɛrusalɛma nshihodia dia elanyelo k’osomba awɔ kaya suke, nsɛnɔ yawɔ yaki lo waale ndo di’ɔnɛ lomombo la l’emunyi halokoke mbashimbɛ, mbakawayotshikitanyaka mbala kakɔ ɔtɔi awui wakawetshaka lo dihole dia ntondo. Vɔ wakakasha diangɔ diawɔ ndo wakatatɛ ‘nyanga ɛnɛlɔ oma le omvutshi,’ koko vɔ wakayohɔka okanga a kɔngɔlɔ wanyu amboshila. (Ɛzk. 7:26) Otshikitanyi la wɔ, sho tamboshilaka mbeya dimɛna di’ekomelo k’andja wa kɔlɔ ɔnɛ kaya suke. Ɔnkɔnɛ, mbetawɔ kele la so l’alaka wa Nzambi kakatotshutshuya dia mbetsha awui woleki ohomba lo dihole dia ntondo lo lɔsɛnɔ laso. Etombelo wele la dui sɔ ele, tekɔ lo ndjasha efula dia mbesa ɛngɔnyi wa lo nyuma wele la nɛmɔ dia pondjo ndo wahakashemaki pondjo “lo toshinga.”​—Adia Mateo 6:19-21, 24.

19. Ngande wele waewoyelo wa prɔfɛsiya k’Ɛzɛkiyɛlɛ la shɛngiya le so?

19 Lo tshena pe, lo toho takɔna tɔmɔtshi tele ɛtɛkɛta wa prɔfɛsiya ka Ɛzɛkiyɛlɛ kendana la ɔkwɛlɔ wa Jɛrusalɛma la shɛngiya le so ɛlɔ kɛnɛ? Vɔ toholaka dia etena kambotshikala ka nkimanyiya anto akina dia vɔ nkoma ekambi wa Nzambi kaya mondo. Laasɔ, tekɔ lo nkamba olimu wa mbetɛ anto ambeki la shamanya. Sho ngɛnangɛnaka efula etena katatɛ anto wele l’etema w’ɛlɔlɔ ntɛmɔla Shɛso, Jehowa. Koko, kaanga wanɛ wahatakola nna sɔ, tekɔ lo ntetemala mbasha ɔhɛmwɛlɔ wakasha Ɛzɛkiyɛlɛ anto wa lo nshi yande ɔnɛ: “Ekomelo kamboya kakianɛ le [nyu].” (Ɛzk. 3:19, 21; 7:3) L’etena kakɔ kaamɛ, tamboyashikikɛ dia ntetemala ndjaɛkɛ le Jehowa ndo ntetemala mbetsha ɔtɛmwɛlɔ ande wa pudipudi lo dihole dia ntondo ndo dioleki ohomba lo lɔsɛnɔ laso.​—Os. 52:7, 8; Tok. 11:28; Mat. 6:33.

^ od. 3 Sho koka mbuta dia Ɛzɛkiyɛlɛ akɛnya awui asɔ la ntondo k’anto wakendaka. Lande na? Nɛ dia lo kɛnɛ kendana la tɔkɛnyɔ tɔmɔtshi tendana la kɛnɛ kakete, ɛnyɛlɔ oko nkatɛ mapa ndo mɛmba otshumu, Jehowa akadjangɛ Ɛzɛkiyɛlɛ dia nsala akambo asɔ “lo washo awɔ.”​Ɛzk. 4:12; 12:7.

^ od. 13 Lo mbetawɔ dia Jɛrusalɛma ndanyema, Jehowa akatɛkɛta dia woho wakandahombe ndanya, aha tsho diolelo dia Juda diaki la waoho ahende, koko ndo diolelo d’Isariyɛlɛ diaki la waoho dikumi. (Jɛr. 11:17; Ɛzk. 9:9, 10) Enda Étude perspicace des Écritures, Vol. 1, lk. 467, “Chronologie​—De 997 av. n. è. à la désolation de Jérusalem.”

^ od. 16 Tolembete dia lo avɛsa angana wa lo Ɛzɛkiyɛlɛ 7:5-7, Jehowa kambaka la tɔtɛkɛta “kekɔ lo ndjaye,” “koyaye” ndo “kayanga ndja” dia ntɔtɔmiya losango.