1, 2. a) Lande na kakakoke wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ ndjakiyanya? b) Lande na kakawaambe? c) Ambola akɔna wayotɔsɛdingola?

L’ƐLƆMBWƐLƆ ka Nzambi, Ɛzɛkiyɛlɛ akatɛ wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ la Babilɔna prɔfɛsiya efula lo tshimbo ya tolembetelo tɛnama. Prɔfɛsiya ka ntondo, ka hende, ka sato ndo kina yakakɛnya Ɛzɛkiyɛlɛ yaki la losango la kilombo. (Ɛzk. 3:24-26; 4:1-7; 5:1; 12:3-6) Lo mɛtɛ, prɔfɛsiya shɔ tshɛ yakandɛnya lo kɛnyɔ lo nkamba la tolembetelo yaki la nsango ya kilombo ka wolo otsha le ase Juda.

² Ohokanyiya woho wakahombe ase lɔhɔmbɔ ndjakiyanya etena kaki Ɛzɛkiyɛlɛ la ntondo kawɔ ele suke dia kɛnya kɛnyɔ ya prɔfɛsiya kekina. Vɔ wakakoke ndjambola ɔnɛ: ‘Losango lakɔna la lonyangu layangaso nongola etena kɛnɛ?’ Koko vɔ wakaambe. Kakianɛ prɔfɛsiya ka Ɛzɛkiyɛlɛ kambotatɛ kɛnyama lo yoho yotshikitanyi efula. Tɔ komonga la kilombo ka kɔlɔ, koko kaki la daka dia dimɛna. (Ɛzk. 37:23) Losango lakɔna lakatɛ Ɛzɛkiyɛlɛ wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ? Naa kitshimudi yalɔ? Shɛngiya yakɔna yele la losango lɔsɔ le ekambi wa Nzambi ɛlɔ kɛnɛ? Nyɛsɔ tokondja ekadimwelo lo ambola asɔ.

3. a) Tshenyi y’osongo “dikambo dia Juda” aki didjidji dia na? b) Lande na kaki “tshenyi y’osongo ya Efrayimɛ” didjidji dia diolelo dia waoho dikumi?

³ Jehowa akatɛ Ɛzɛkiyɛlɛ dia mbɔsa totenyi t’esongo tohende ndo mfunda lo mɔtshi ɔnɛ: “Dikambo dia Juda” ndo lo kina ɔnɛ: “Dikambo dia Yɔsɛfu, tshenyi y’osongo ya Efrayimɛ.” (Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 37:15, 16.) Totenyi t’esongo tohende tɔsɔ taki didjidji dia na? Tshenyi y’osongo yaki lo “dikambo dia Juda” yaki didjidji dia diolelo dia waoho ahende, mbuta ate dioho dia Juda ndo dia Bɛnjamina. Nkumi ya dikanga ya l’ɔlɔndji wa Juda yakolɛka waoho ahende, ndo nto dioho di’ɛlɔmbɛdi diaki kaamɛ la wɔ, nɛ dia ɛlɔmbɛdi wakakambaka lo tɛmpɛlɔ la Jɛrusalɛma. (2 Ɛk. 11:13, 14; 34:30) Ɔnkɔnɛ, diolelo dia Juda diaki la nkumi ya dikanga ya l’ɔlɔndji wa Davidɛ ndo dioho di’ɛlɔmbɛdi di’ase Lɛwi. “Tshenyi y’osongo ya Efrayimɛ” yaki didjidji dia waoho dikumi wa diolelo dia Isariyɛlɛ. Lo yoho yakɔna yakendanaka tshenyi y’osongo shɔ la Efrayimɛ? Nkumekanga ka ntondo ka diolelo sɔ dia waoho dikumi aki Jɛrɔbɔama, ɔnɛ laki oma lo dioho dia Efrayimɛ. L’edjedja ka wonya, Efrayimɛ akayokoma dioho dia l’Isariyɛlɛ diakaleke woke. (Eoh. 33:17; 1 Ku. 11:26) Tolembete dia nkumi ya dikanga ya l’ɔlɔndji wa Davidɛ ndo ɛlɔmbɛdi w’ase Lɛwi komonga lo diolelo dia waoho dikumi dia Isariyɛlɛ.

4. Kakɔna kakɛnya dui diayela diakasale Ɛzɛkiyɛlɛ la totenyi t’esongo tohende? (Enda osato wele lo mbɔtwɛlɔ.)

⁴ Wakanyomotɛ Ɛzɛkiyɛlɛ dia mamatanya totenyi t’esongo tohende tɔsɔ kaamɛ “dia tɔ monga tshenyi y’osongo tshɔi.” Etena kakendaka wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ Ɛzɛkiyɛlɛ tɛɛ, vɔ wakawombola ɔnɛ: “Onde wɛ hatototɛ kitshimudi ya akambo anɛ?” Nde akaakadimola dia kɛnyɔ yakɔ yakɛnyaka kɛnɛ kakahombe Jehowa ndamɛ nsala. Lo kɛnɛ kendana la totenyi t’esongo tohende tɔsɔ, Jehowa akate ate: “Dimi layowasala tshenyi tshɔi, ndo vɔ wayoyala ɔtɔi lo lonya lami.”​—Ɛzk. 37:17-19.

5. Naa kitshimudi ya kɛnyɔ yakakɛnya Ɛzɛkiyɛlɛ? (Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Omamatanyelo wa totenyi t’esongo tohende.”)

⁵ Oma laasɔ, Jehowa akalembetshiya kitshimudi ya omamatanyelo wa totenyi t’esongo tohende tɔsɔ. (Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 37:21, 22.) Wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ w’oma lo diolelo dia Juda dia waoho ahende ndo wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ w’oma lo diolelo dia waoho dikumi dia Isariyɛlɛ (Efrayimɛ) wakahombe kaloyama lo wodja wa Isariyɛlɛ lɛnɛ akawahombe toyala “wodja ɔtɔi.”​—Jɛr. 30:1-3; 31:2-9; 33:7.

6. Ngande wɔtɔnɛ prɔfɛsiya yatanema lo Ɛzɛkiyɛlɛ tshapita 37?

⁶ Ande prɔfɛsiya ya diambo yendana l’okaloyelo yatanema lo Ɛzɛkiyɛlɛ tshapita 37 lee! Jehowa ayɛnya dia nde ekɔ Nzambi kakaloya aha tsho lɔsɛnɔ (divɛsa 1-14) koko ndo kaamɛ (divɛsa 15-28). Losango lananda otema lele la prɔfɛsiya hiende shɔ lɔ lɔnɛ: Nyɔi la diatɔnelo koka minyɛma.

7. Ngande washikikɛ ɔkɔndɔ wele lo 1 Ɛkɔndɔ 9:2, 3 dia “le Nzambi, akambo tshɛ kokaka salema”?

⁷ Lo kanyi y’anto, wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ asɔ kokoka tshungɔ ndo monga kaamɛ. * Koko, “le Nzambi, akambo tshɛ kokaka salema.”  (Mat. 19:26) Jehowa akakotsha prɔfɛsiya kande. Lɔhɔmbɔ la la Babilɔna lakakomɛ lo 537 N.T.D., ndo l’ɔkɔngɔ wa laasɔ, anto w’oma lo waolelo asɔ wakakome la Jɛrusalɛma dia mbisha lonya l’okaloyelo w’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ. Ɔkɔndɔ wakasambiyama shikikɛka ɔnɛ: “Tokanula tɔmɔtshi ta Juda, ta Bɛnjamina, ta Efrayimɛ ndo ta Manase takadjasɛ la Jɛrusalɛma.” (1 Ɛk. 9:2, 3; Ɛzr. 6:17) Ɔnkɔnɛ, paka oko wakatatshi Jehowa, ase diolelo dia waoho dikumi dia Isariyɛlɛ wakasangana kaamɛ l’ase diolelo dia Juda dia waoho ahende.

8. a) Prɔfɛsiya kakɔna kakate Isaya? b) Naa awui ahende w’ohomba watanema lo Ɛzɛkiyɛlɛ 37:21?

⁸ Ɛnɔnyi oko 200 la ntondo, omvutshi Isaya akatatshi akambo wakahombe ntomba l’Isariyɛlɛ ndo la Juda l’ɔkɔngɔ wa lɔhɔmbɔ lawɔ. Nde akatatshi dia Jehowa akahombe ntatɛ ntshumanya “ase Isariyɛlɛ wakahandjɔ” ndo “ase Juda wakahandjɔ oma lo atshuku akɔ 4 wa nkɛtɛ,” mbidja ndo wanɛ waki “oma l’Asuriya.” (Isa. 11:12, 13, 16) Lo mɛtɛ, oko wakatatshi Jehowa, nde akɔshi “Isariyɛlɛ oma l’atei wa wedja.” (Ɛzk. 37:21) Tolembete awui ahende w’ohomba anɛ: Lanɛ, Jehowa hayelɛ wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ ɔnɛ “Juda” kana “Efrayimɛ” koko “Isariyɛlɛ,” mbuta ate olui ɔtɔi. Ndo nto, Bible mbutaka dia ase Isariyɛlɛ wakaye aha oma lo wodja ɔtɔi, mbuta ate Babilɔna, koko oma lo wedja efula “oma lo bɛkɛ tshɛ.”

9. Ngande wakakimanyiya Jehowa wanɛ wakakalola oma lo lɔhɔmbɔ dia vɔ monga kaamɛ?

⁹ L’ɔkɔngɔ wa wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ nkalola l’Isariyɛlɛ, ngande wakaakimanyiya Jehowa dia vɔ monga kaamɛ? Nde akasha ase Isariyɛlɛ alami w’ɛkɔkɔ wa lo nyuma, ɛnyɛlɔ oko Zerubabɛlɛ, Jashua laki ɔlɔmbɛdi a laadiko, Ɛzɛra, ndo Nɛhɛmiya. Nzambi akasɔnɛ nto omvutshi Hangayi, Zɛkariya ndo Malaki. Apami wa kɔlamelo asɔ  tshɛ wakasale olimu wa wolo dia nkeketsha ase wodja ɔsɔ dia ndjela atɔndɔ wa Nzambi. (Nɛh. 8:2, 3) Laadiko dia laasɔ, Jehowa akakokɛ wodja wa Isariyɛlɛ lo ndanya toseke t’atunyi w’ekambi wa Nzambi.​—Ɛsta 9:24, 25; Zɛk. 4:6.

10. Satana akayotondoyaka lo nsala dui diakɔna?

¹⁰ Aha la taamu, kaanga mbakawaɛnya Jehowa ngandji kande, ase Isariyɛlɛ efula kondjotetemala nsukɛ ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi. Etsha awɔ fundama l’abuku wa lo Bible wakafundama l’ɔkɔngɔ wa vɔ nkalola oma lo lɔhɔmbɔ. (Ɛzr. 9:1-3; Nɛh. 13:1, 2, 15) Lo mɛtɛ, l’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi lokama wa vɔ nkalola oma lo lɔhɔmbɔ, ase Isariyɛlɛ wakayoyaanganya etale l’ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi, diakɔ diakaalɔmbɛ Jehowa ate: “Nyokalole le mi.” (Mal. 3:7) Etena kakaye Yeso lanɛ la nkɛtɛ, ɔtɛmwɛlɔ w’ase Juda wakaatɔna lo taato t’ɛtɛmwɛlɔ efula takalɔmbɔmaka oma le alami w’ɛkɔkɔ waki komonga la kɔlamelo. (Mat. 16:6; Makɔ 7:5-8) Satana akatondoya lo nshimba welo tshɛ wakadjama dia kaamɛ ka tshɛ monga. Kaanga mbakidiɔ ngasɔ, prɔfɛsiya ka Jehowa kendana la kaamɛ kakahombe kotshama ndooko onyake. Lo ngande?

11. a) Kakɔna kakɛnya Jehowa lo dikambo dia prɔfɛsiya kande ka kaamɛ? b) Kakɔna kakasale Satana nto l’ɔkɔngɔ wa nde mbikashema oma l’olongo?

¹¹ Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 37:24. Jehowa akɛnya dia prɔfɛsiya kande kendana la kaamɛ kakahombe kotshama tshɛ lo tshɛ l’atei w’ekambi ande paka l’ɔkɔngɔ wa ‘okambi ande Davidɛ,’ mbuta ate Yeso ntatɛ mbolɛ oko Nkumekanga, dui diakasalema lo 1914. * (2 Sa. 7:16; Luka 1:32) Oma l’etena kɛsɔ, Isariyɛlɛ wa l’emunyi wakahɛnyama la Isariyɛlɛ wa lo nyuma, mbuta ate akitami. (Jɛr. 31:33; Ngal. 3:29) Djekoleko l’ɔkɔngɔ wa Satana mbitshanyema oma l’olongo, nde akasale nto la wolo dia ndanya kaamɛ k’ekambi wa Nzambi. (Ɛny. 12:7-10) Ɛnyɛlɔ, l’ɔkɔngɔ w’ɔnangɛso Russell mvɔ lo 1916, Satana akakambe la wanɛ wakayokoma waa apɔsta dia mbidja diatɔnelo lam’asa akitami. Koko kombeta edja, waa apɔsta asɔ wakayotombaka oma l’okongamelo. Satana akatondoya nto lo mbidja anangɛso wakalɔmbɔlaka l’etena kɛsɔ lo lokanu, koko kaanga dui sɔ komonga ekomelo k’ekambi wa Jehowa. Anangɛso w’akitami wakatshikala la kɔlamelo le Jehowa wakalame kaamɛ kawɔ.

12. Lande na kele welo wakadje Satana dia mbidja diatɔnelo l’atei w’Isariyɛlɛ wa lo nyuma wakɔtɔ l’ashi?

¹² Ɔnkɔnɛ, otshikitanyi la kɛnɛ kakakomɛ Isariyɛlɛ wa l’emunyi, Isariyɛlɛ wa lo nyuma wakashike ntanga lo totshelo taki Satana ta mbidja diatɔnelo. Lande na kakɔtɔ welo waki Satana l’ashi? Nɛ dia akitami wakasale kɛnɛ tshɛ kakawakoke nsala dia ndjela atɔndɔ wa Jehowa. Etombelo waki la dui sɔ ele, vɔ waki lo ekokelo ka Nkumekanga kawɔ, mbuta ate Yeso Kristo, ɔnɛ latatetemala nɛndja Satana.​—Ɛny. 6:2.

13. Naa dui dia mɛtɛ di’ohomba diatetsha prɔfɛsiya kendana l’omamatanyelo wa totenyi t’esongo tohende kaamɛ?

¹³ Kitshimudi yakɔna yele la prɔfɛsiya ka mamatanya totenyi t’esongo tohende kaamɛ lo nshi yaso nyɛ? Teye dia dui diakaleke  ohomba lo prɔfɛsiya kɛsɔ aki dia mɛnya woho wakahombe elui ehende monga kaamɛ. Laadiko dia laasɔ, prɔfɛsiya kɛsɔ ndekaka mbika epole ɔsɛkɛ ɔnɛ kaamɛ kɛsɔ ndja oma le Jehowa. Ko, naa dui dimɔtshi di’ohomba diendana l’ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi diɔtɔtɔmiyami lo wɛɛla wa prɔfɛsiya wendana la nkakatanya totenyi t’esongo tohende? Dui diakɔ diɔ nɛ: Jehowa ndamɛ ayosala di’atɛmɔdi ande ‘ndjaala ɔtɔi.’​—Ɛzk. 37:19.

14. Ngande wakakotshama prɔfɛsiya ka omamatanyelo wa totenyi t’esongo lo yoho y’efula ntatɛ oma lo 1919?

¹⁴ Ntatɛ lo 1919, l’ɔkɔngɔ w’ekambi wa Nzambi mbɛdiama lo nyuma ndo ntatɛ mbɔtɔ lo paradiso ka lo nyuma, prɔfɛsiya kendana la omamatanyelo wa totenyi t’esongo tohende kakatatɛ kotshama lo yoho y’efula. L’etena kɛsɔ, anto efula w’oma l’atei wa wanɛ wakayonga kaamɛ asɔ waki l’elongamelo ka monga nkumi ya dikanga ndo ɛlɔmbɛdi l’olongo. (Ɛny. 20:6) Lo yoho ya didjidji, akitami asɔ waki oko tshenyi y’osongo “dikambo dia Juda,” mbuta ate wodja wa nkumi ya dikanga ya l’ɔlɔndji wa Davidɛ ndo ɛlɔmbɛdi w’ase Lɛwi. Koko oko wakatetaka nshi, Akristo w’akitami asɔ wakayonga kaamɛ la nyemba nyemba ya wanɛ wele l’elongamelo ka nsɛna lanɛ la nkɛtɛ. Anto asɔ waki oko “tshenyi y’osongo ya Efrayimɛ,” mbuta ate wodja waki komonga la nkumi ya dikanga ya l’ɔlɔndji wa Davidɛ ndo ɛlɔmbɛdi w’ase Lɛwi. Elui akɔ ehende wekɔ lo nkamba kaamɛ oko ekambi wa Jehowa l’ɛlɔmbwɛlɔ ka Nkumekanga kawɔ ɔtɔi, Yeso Kristo.​—Ɛzk. 37:24.

15. Ngande wakotshama ditelo dia prɔfɛsiya diele lo Ɛzɛkiyɛlɛ 37:26, 27 ɛlɔ kɛnɛ?

¹⁵ Prɔfɛsiya k’Ɛzɛkiyɛlɛ tɔamɛ mbutaka dia anto efula wayotshutshuyama dia monga kaamɛ l’akitami l’ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi. Jehowa akate lo dikambo dia ekambi ande ate: “Dimi . . . layowafudia” ndo ɔnɛ “luudu lami la dipɛma layonga laadiko diawɔ.” (Ɛzk. 37:26, 27; nɔtɛ) Ditelo sɔ toholaka prɔfɛsiya kakayota ɔpɔstɔlɔ Joani ɛnɔnyi oko 700 l’ɔkɔngɔ wa nshi ya Ɛzɛkiyɛlɛ, mbuta ate “Ɔnɛ lodjashi lo kiti ka lowandji [akahombe nkomba] luudu lande la dipɛma” laadiko dia “olui a woke w’anto.” (Ɛny. 7:9, 15) Ɛlɔ kɛnɛ, akitami ndo olui a woke w’anto mbidjasɛ oko wodja ɔtɔi, mbuta ate ekambi wa Nzambi wele lo luudu lande la dipɛma l’ekokelo.

16. Prɔfɛsiya kakɔna kakate Zɛkariya kendana la kaamɛ ka Isariyɛlɛ wa lo nyuma la wanɛ wele l’elongamelo ka nsɛna lanɛ la nkɛtɛ?

¹⁶ Zɛkariya lele ɔmɔtshi la l’atei wa wanɛ wakakalola oma lo lɔhɔmbɔ akatatshi prɔfɛsiya kendana la kaamɛ ka lam’asa ase Juda wa lo nyuma la wanɛ wele l’elongamelo ka nsɛna lanɛ la nkɛtɛ. Nde akate dia “anto 10 . . . wa wedja . . . wayokukutɛ okutu w’ose Juda” ndo wayota ɔnɛ: “Sho nangaka ntshɔ kaamɛ la nyu, nɛ dia takoke dia Nzambi ekɔ kaamɛ la nyu.” (Zɛk. 8:23) Tshɛkɛta “ose Juda” mendanaka aha l’onto ɔtɔi, koko la olui w’anto; ɛlɔ kɛnɛ etelo k’ɔnɛ “kaamɛ la nyu” mendanaka l’Akristo w’akitami w’atshikadi kana ase Juda wa lo nyuma. (Rɔmɔ 2:28, 29) “Anto 10” mendanaka  la wanɛ wele l’elongamelo ka nsɛna la nkɛtɛ. Vɔ ‘kukutɛka’ akitami ndo wekɔ lo “ntshɔ kaamɛ” la wɔ. (Isa. 2:2, 3; Mat. 25:40) Etelo k’ɔnɛ ‘nkukutɛ’ ndo k’ɔnɛ “ntshɔ kaamɛ la nyu” mbikaka epole ɔsɛkɛ lo kaamɛ ka tshɛ lo tshɛ k’elui ehende ɛsɔ.

17. Ngande wakalembetshiya Yeso kaamɛ kele la so ɛlɔ kɛnɛ?

¹⁷ Ondo Yeso akohɔka prɔfɛsiya ka Ɛzɛkiyɛlɛ kendana la kaamɛ etena kakandate dia ndamɛ ekɔ olami w’ɛkɔkɔ wele l’ɛlɔmbwɛlɔ kande, ɛkɔkɔ ande (akitami) ndo “ɛkɔkɔ ekina” (wanɛ wele l’elongamelo ka nsɛna lanɛ la nkɛtɛ) wayoyala lo “olui 1.” (Jni. 10:16; Ɛzk. 34:23; 37:24, 25) Ɛtɛkɛta wa Yeso ɛsɔ ndo wa amvutshi wa lo nshi y’edjedja mɛnyaka dimɛna kaamɛ ka diambo ka lo nyuma kele la so ɛlɔ kɛnɛ oyadi elongamelo ka lo nshi yayaye kele la so. Etena kele ɔtɛmwɛlɔ wa kashi wambaatɔna lo elui waheyama mbadia, sho tekɔ lo kaamɛ kele tshondo ya dihindo.

18. Oko wɛnyamidiɔ lo Ɛzɛkiyɛlɛ 37:28, lande na kele ekɔ dui di’ohomba di’ekambi wa Nzambi monga ‘aha ase andja ɔnɛ’?

¹⁸ Ɛtɛkɛta w’ekomelo wa lo prɔfɛsiya k’Ɛzɛkiyɛlɛ kendana la kaamɛ mbikaka epole ɔsɛkɛ lo kɛnɛ katoshikikɛ dia kaamɛ kaso halanyemaki pondjo. (Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 37:28.) Ekambi wa Jehowa wekɔ kaamɛ nɛ dia tɛmpɛlɔ kande k’ekila, kana ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi wekɔ “l’atei awɔ.” Ndo tɛmpɛlɔ kande k’ekila tshikalaka l’atei awɔ edja tshɛ katetemalawɔ ndjakidia, kana kayanganyawɔ l’andja wa Satana. (1 Kɔr. 6:11; Ɛny. 7:14) Yeso akadje dikako vɔlɛ l’ohomba waha monga ase andja ɔnɛ. Lo dɔmbɛlɔ diande di’oma k’ɛse otema diakandasale lo wahɔ w’ambeki ande, nde akate ate: “Papa k’ekila, owakoke . . . dia vɔ tshɛ monga 1 . . . Vɔ keema ase  andja ɔnɛ . . . Owakidia lo mɛtɛ.” (Jni. 17:11, 16, 17) Tolembete woho wakɔɔtɔnganyiya Yeso “monga 1” la “[aha monga] ase andja ɔnɛ.”

19. a) Ngande wɛnyaso dia tekɔ ‘anto wokoya Nzambi’? b) La dikɔlɔ di’ekomelo dia la ntondo ka nyɔi kande, Yeso akake epole ɔsɛkɛ lo dui dia mɛtɛ diakɔna di’ohomba diendana la kaamɛ?

¹⁹ Ɔsɔ mbele mbala ɔtɔi kofundami kakelɛ Yeso Nzambi ate: “Papa k’ekila.” Jehowa ekɔ tshɛ lo tshɛ pudipudi ndo osembɔki. Jehowa akadjangɛ ase Isariyɛlɛ w’edjedja ate: “Nyu pombaka monga ekila nɛ dia dimi lekɔ ekila.” (Lɛw. 11:45) Oko weso ‘anto wokoya Nzambi,’ sho nangaka nkitanyiya didjango sɔ lo dionga diaso tshɛ. (Ɛf. 5:1; 1 Pe. 1:14, 15) Lo kɛnɛ kendana la anto, tshɛkɛta “ekila” nembetshiyaka “ndjakakitola.” Diakɔ diele Yeso akake epole ɔsɛkɛ la dikɔlɔ di’ekomelo la ntondo ka nyɔi kande ɔnɛ ambeki ande wayotshikalaka kaamɛ lo edja tshɛ kayowoyaanganyaka l’andja ɔnɛ ndo l’awui awɔ wa diatɔnelo.

20, 21. a) Kakɔna kafudia wɛkamu aso l’ekokelo ka Jehowa? b) Kakɔna kamboyoyashikikɛ dia nsala?

²⁰ Kaamɛ ka diambo kɛnama hwe lo nkɛtɛ k’otondo le Ɛmɛnyi wa Jehowa ɛlɔ kɛnɛ mɛnyaka dia Jehowa ambokadimola dɔmbɛlɔ dia Yeso di’ɔnɛ: ‘Kokɛwɔ oma le kanga kɔlɔ.’ (Adia Joani 17:14, 15.) Lo mɛtɛ, dui sɔ fudiaka wɛkamu aso l’ekokelo ka Nzambi dia mɛna dia Satana ambokita tatala lo welo wakandadje dia ndanya kaamɛ k’ekambi wa Nzambi. Lo prɔfɛsiya k’Ɛzɛkiyɛlɛ, Jehowa akate dia totenyi t’esongo tohende tayoyala tshɔi lo lonya lande. Ɔnkɔnɛ, Jehowa ndamɛ akamamatanya ekambi ande kaamɛ lo yoho ya dihindo l’ekokelo ka lonya lande, lɛnɛ ahakoke Satana mbasalɛ kɔlɔ.

²¹ Ko laasɔ, kakɔna kambotoyashikikɛ dia nsala? Totetemale mbidja welo dia mbisha lonya lo kaamɛ ka nɛmɔ kele la so ɛlɔ kɛnɛ. Lo yoho yakɔna y’ohomba yakoka ɔmɔmɔ la l’atei aso nsala dui sɔ? Lo mbɔtɔka mbala la mbala l’ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi lo tɛmpɛlɔ ka lo nyuma ka Jehowa. Lo totshapita tayela, tayɔsɛdingola kɛnɛ kalɔmbama dia monga l’ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi ɔsɔ.