1-3. a) Lande na kakakoke Ɛzɛkiyɛlɛ sambema oma lo ɛnɛlɔ ka tɛmpɛlɔ ka woke? (Enda osato wele lo mbɔtwɛlɔ.) b) Kakɔna kayotɔsɛdingola lo tshapita nyɛ?

OHOKANYIYA Ɛzɛkiyɛlɛ ele l’ɛnɔnyi 50. Ondo nde okanyiya kakianɛ ɛnɔnyi 25 wamondetsha lo lɔhɔmbɔ. Aya edja efula kambotshikala tɛmpɛlɔ ka la Jɛrusalɛma tɔngɔ to. Naka Ɛzɛkiyɛlɛ akakanyiyaka dia tokamba oko ɔlɔmbɛdi la Jɛrusalɛma, kete nde ambɛna kakianɛ dia dui sɔ hadiosalema. Aakahombe ɛnɔnyi oko 56 wa lɔhɔmbɔ lawɔ komɛ, ɔnkɔnɛ Ɛzɛkiyɛlɛ akeyaka dia ondo nde hatɔsɛna nto edja dia mɛna okaloyelo w’ekambi wa Nzambi lo nkɛtɛ yawɔ ya lootɔ dia ndamɛ tɛna woho wayokama tɛmpɛlɔ nto. (Jɛr. 25:11) Onde tokanyi ta ngasɔ takookiyanyaka lo yɛdikɔ mɔtshi?

² Aki mɛtɛ dui dia dimɛna le Jehowa dia nsɔna etena kɛsɔ dia mɛnya Ɛzɛkiyɛlɛ ɛnɛlɔ kele l’awui efula kakayoshaka aha la taamu pami ka kɔlamelo kɛsɔ esambelo k’efula ndo elongamelo! Lo tshimbo y’ɛnɛlɔ kɛsɔ, omvutshi ambɛmbama lo nkɛtɛ yande ya lootɔ ndo ambokitshama lo dikona di’otale efula. Lo dihole dia la diko sɔ, nde ambohomana la “pami kaki la ɛnamelo kele oko ka nkonga.” Ondjelo wakatawɔlɔmbɔlaka ɔsɔ ambowetshetsha lo shaka ya tɛmpɛlɔ. (Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 40:1-4.) Awui tshɛ wakɛnamaka oko  mɛtɛ mbasalemawɔ! Le Ɛzɛkiyɛlɛ dui sɔ diakahombe nkeketsha mbetawɔ kande, mbowambiya ndo ondo mbodja l’okandokando. Kaanga mbele tɛmpɛlɔ kakandɛnyi kaki l’awui efula wakandeyaka, tɔ tshikitana nto etale la tɛmpɛlɔ kakandeyaka kaki la Jɛrusalɛma.

³ Ɛnɛlɔ ka dimɛna efula kɛsɔ tanemaka lo totshapita divwa t’ekomelo ta dibuku dia Ɛzɛkiyɛlɛ. Nyɛsɔ tende dionga diahombaso monga la diɔ etena kasɛdingolaso ɛnɛlɔ kɛsɔ ndo kayangaso dia kishihodia. Oma laasɔ, tayoyɔsɛdingola dia mbeya kana kɛnɛ kakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ aki tɛmpɛlɔ ka woke ka lo nyuma kakayɔtɛkɛta ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ ɛnɔnyi nkama efula l’ɔkɔngɔ. L’ekomelo, tayoyɔsɛdingola kɛnɛ kakalembetshiyaka ɛnɛlɔ kɛsɔ le Ɛzɛkiyɛlɛ ndo le asekande waki lo lɔhɔmbɔ.

4. Lo kɛnɛ kendana la ɛnɛlɔ ka tɛmpɛlɔ, ngande wakatalembetshiyaka nshi y’edjedja, ko yoho yakɔna yambɛnama ohomba nkamba la yɔ nshi nyɛ?

⁴ Lo nshi y’edjedja, ekanda aso wakataka dia Ɛzɛkiyɛlɛ akɛnyi tɛmpɛlɔ ka Jehowa ka woke ka lo nyuma kɛnɛ kele nyuma akayosambiyaka ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ dia mfunda dikambo diatɔ lo mukanda ande le ase Hɛbɛru. * Lo ndjela elembetshielo ɛsɔ, akɛnama dia takalembetshiyaka lo yoho ya didjidji, tokitshimudi t’awui efula ta lo ɛnɛlɔ ka tɛmpɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ lo nkamba la elembetshielo wa Pɔɔlɔ wendana la tabɛrnaklɛ oko etatelo. Koko, wekelo wa lotshimola l’ekimanyielo ka alɔmbɛlɔ ndo okanelo wa yimba ambɛnya dia tekɔ l’ohomba wa nkamba la yoho ya wɔdu dia nembetshiya ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ ka tɛmpɛlɔ.

5, 6. a) Ngande wakɛnya ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ okitshakitsha lo elembetshielo ande wendana la tabɛrnaklɛ? b) Kakɔna kakate Pɔɔlɔ lo kɛnɛ kendana l’awui amɔ wa lo tabɛrnaklɛ ndo ngande wakokaso nkamba la kanyi yande lo eokelo kaso ka ɛnɛlɔ ka tɛmpɛlɔ kakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ?

⁵ Mɛnamaka dia ekɔ dui dia lomba diaha sho mbɔtɔnganyiya vuiwui tshɛ ya lo ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ ka tɛmpɛlɔ la kitshimudi ya prɔfɛsiya kana ya didjidji. Lande na? Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka dimɛna kɛnɛ. Etena kakatɛkɛta Pɔɔlɔ dia tabɛrnaklɛ ndo dia tɛmpɛlɔ ka lo nyuma, nde akatɛkɛta dikambo dia diangɔ dia lo tabɛrnaklɛ diele oko mpanu ka paonyi, ofidi w’ɔshɛtɛ ndo mbaka ka paonyi kaki la mana. Onde nde akɔtɔnganyiya diangɔ sɔ la tokitshimudi tɔmɔtshi ta prɔfɛsiya? Mɛnamaka dia nyuma k’ekila kombotshutshuya dia nsala dui sɔ. Koko, Pɔɔlɔ akafunde ate: “Ɔnɛ keema etena ka mbuta oseka vuiwui tshɛ yendana l’akambo asɔ.” (Hɛb. 9:4, 5) Pɔɔlɔ aketawɔ dia ndjela ɛlɔmbwɛlɔ ka nyuma k’ekila ndo dia mendɛ l’okitshakitsha tshɛ le Jehowa.​—Hɛb. 9:8.

⁶ Sho koka mbuta woho akɔ waamɛ lo kɛnɛ kenda la ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ ka tɛmpɛlɔ. Tɔ la wɔ kekɔ l’awui efula w’ohomba. Ndo mɛnamaka dia ndeka dimɛna mendɛ le Jehowa dia nde tolembetshiya naka elembetshielo ekina wekɔ ohomba. (Adia Mika 7:7.) Ko onde sho koka mbuta dia nyuma ka Jehowa kataangamula osase okina lo kɛnɛ kendana la ɛnɛlɔ kɛsɔ? Ndooko hatokoke mbuta ngasɔ!

7, 8. a) Naa eokelo kambotshikitanyema nshi nyɛ? b) Otshikitanu akɔna wele lam’asa tɛmpɛlɔ ka lo ɛnɛlɔ la tɛmpɛlɔ ka lo nyuma kakalembetshiya Pɔɔlɔ?

⁷ Oko wakatatɛkɛtshi, l’edja k’ɛnɔnyi efula ekanda aso wakalembetshiyaka dia Ɛzɛkiyɛlɛ akɛnyi tɛmpɛlɔ ka Jehowa ka woke ka lo nyuma, kɛnɛ kele nyuma akayokimanyiya Pɔɔlɔ dia mfunda dikambo dia tɔ lo mukanda ande le ase Hɛbɛru. Koko, wekelo ekina wambotokonya dia mbuta dia Ɛzɛkiyɛlɛ kɔmɛna tɛmpɛlɔ ka woke ka lo nyuma. Lande na?

⁸ Ntondotondo, tɛmpɛlɔ kakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ hɔtɔnɛ l’elembetshielo wakasambiya nyuma k’ekila Pɔɔlɔ dia mfunda. Tende dui nɛ: Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akɛnya hwe dia tabɛrnaklɛ ka lo nshi ya Mɔsɛ kaki dɛdi ndo ɛnyɛlɔ ka ɛngɔ kɛmɔtshi koleki woke. Tɛmpɛlɔ ka Sɔlɔmɔna ndo ka Zerubabɛlɛ yakakama oko tabɛrnaklɛ, aki la dihole diakawelɛka ɔnɛ: “Dihole Dioleki Ekila.” Pɔɔlɔ akelɛ etenyi kɛsɔ ɔnɛ “dihole di’ekila diakasalema l’anya,” lo nembetshiya dia diɔ diaki “didjidji dia kɛnɛ kele mɛtɛ,” koko aha tshondotondo ya kɛnɛ kele mɛtɛ. Kakɔna kaki kɛnɛ kele mɛtɛ kɛsɔ? Pɔɔlɔ akalembetshiya ate: “Olongo.” (Hɛb. 9:3, 24) Onde olongo mbakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ? Keema. Ndooko ɛngɔ ka l’ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ kɛnɛ kɛnya dia nde akɛnyi awui wa l’olongo.​—Ɛdika la Danyɛlɛ 7:9, 10, 13, 14.

9, 10. Lo kɛnɛ kendana la elambo, ngande wele tɛmpɛlɔ ka lo ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ ntshikitana la tɛmpɛlɔ ka lo nyuma kakalembetshiya Pɔɔlɔ?

⁹ Dui dioleki nshikikɛ otshikitanu wele lam’asa ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ la kɛnɛ kakɔndɔla Pɔɔlɔ mendanaka la elambo. Ɛzɛkiyɛlɛ akoke washa anto, ewandji ndo dioho di’ɛlɔmbɛdi alako efula wendana la woho wa nambola elambo. Vɔ wakahombe nambolaka elambo dikambo dia pɛkato yawɔ hita. Vɔ wakahombe nto nambolaka elambo w’osanga wakawakokaka ndɛ kaamɛ lo mvudu y’oleelo ya lo tɛmpɛlɔ. (Ɛzk. 43:18, 19; 44:11, 15, 27; 45:15-20, 22-25) Onde elambo wa mbala la mbala ɛsɔ kimɔmaka lo tɛmpɛlɔ ka woke ka lo nyuma?

¹⁰ Okadimwelo wa dimbola sɔ mbokɛmaka hwe ndo wekɔ wɔdu. Pɔɔlɔ akalembetshiya ate: “Lam’akaye Kristo oko ɔlɔmbɛdi a laadiko w’akambo w’ɛlɔlɔ wamboshilaka salema, nde akete lo luudu la dipɛma loleki woke ndo loleki kokele laki kombikama l’anya, mbuta ate laha lo etongelo kɛnɛ. Nde akɔtɔ lo dihole di’ekila, aha la dikila dia mbudi ndo di’ɛsɔngɔ wa ngɔmbɛ, koko la dikila diande hita, mbala ɔtɔi lo pondjo, ko nde akatokondjɛ etshungwelo ka pondjo.” (Hɛb. 9:11, 12) Ɔnkɔnɛ, lo tɛmpɛlɔ ka woke ka lo nyuma kɛsɔ olambo ɔtɔi wakakimɔma mbala ɔtɔi lo pondjo. Olambo akɔ ko, olambo w’oshinga w’etshungwelo, vɔ wakakimɔma oma le Ɔlɔmbɛdi a Laadiko wa Woke ndamɛ, mbuta ate Yeso Kristo. Mbokɛmaka hwe dia ɛnɛlɔ ka tɛmpɛlɔ kakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ la elambo atɔ efula wa mbudi ndo wa ngɔmbɛ komonga tɛmpɛlɔ ka woke ka lo nyuma.

11. Lande na kele nshi ya Ɛzɛkiyɛlɛ komonga etena ka Nzambi mbishola akambo wa mɛtɛ wendana la tɛmpɛlɔ ka woke ka lo nyuma?

¹¹ Kɛsɔ tokonyaka lo ɔkɔkɔ wa hende wele Ɛzɛkiyɛlɛ kokoka mɛna tɛmpɛlɔ ka woke ka lo nyuma: Ɔsɔ komonga etena ka Nzambi mbishola akambo wa mɛtɛ wa ngasɔ. Tohɔ dia ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ kakendanaka ntondotondo l’ase Juda waki lo lɔhɔmbɔ waki la  Babilɔna. Vɔ waki l’ɛse k’Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ. Etena kakashile lɔhɔmbɔ, vɔ wakahombe nkalola la Jɛrusalɛma ndo tokamba la Ɛlɛmbɛ akɔ lo kɛnɛ kendana l’ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi lo nyomotoka tɛmpɛlɔ ndo elambwelo katɔ. Oma laasɔ, vɔ wakakoke ntetemala nambolaka elambo lɛkɔ oko wakadiasalema suke l’ɛnɔnyi nkama shamalo wakayelana. Ohokanyiya woho wakakoke ase Juda ndjaoka otondongaka ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ kakawaɛnya tɛmpɛlɔ ka lo nyuma, mbuta ate tɛmpɛlɔ kele ɔlɔmbɛdi a laadiko akakimɔ lɔsɛnɔ lande oko olambo, ko oma laasɔ elambo ekina tshɛ takawahombe nambɔmaka! Kanyi yakɔna yotonga la wɔ oma lo ɛnɛlɔ kɛsɔ? Shi dui sɔ diotokoka nkitshakitsha yɛdikɔ yawɔ ya nkitanyiya Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ? Jehowa okosholaka nshi tshɛ akambo wa mɛtɛ paka l’etena kahombama ndo kele ekambi ande suke.

12-14. Diɔtɔnganelo diakɔna diele lam’asa tɛmpɛlɔ kakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ la elembetshielo wa Pɔɔlɔ wa tɛmpɛlɔ ka lo nyuma? (Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Tɛmpɛlɔ yotshikitanyi, wetshelo wotshikitanyi.”)

¹² Ko onde diɔtɔnganelo diekɔ lam’asa ɛnɛlɔ ka tɛmpɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ la elembetshielo wa Pɔɔlɔ wa tɛmpɛlɔ ka lo nyuma? Tohɔ dia elembetshielo wakasha Pɔɔlɔ kopikama lo tɛmpɛlɔ kakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ lo ɛnɛlɔ, koko nde akatɛkɛta dikambo dia tabɛrnaklɛ ka lo nshi ya Mɔsɛ. Ekɔ mɛtɛ dia Pɔɔlɔ akatɛkɛta awui efula wakatanemaka nto lo tɛmpɛlɔ ka Sɔlɔmɔna ndo ka Zerubabɛlɛ wele ondo wakɛnama lo ɛnɛlɔ ka tɛmpɛlɔ kakakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ. Koko, Ɛzɛkiyɛlɛ  la Pɔɔlɔ onto l’onto akatɛkɛta awui wotshikitanyi la wa osekande. * Lo dihole dia ntɛkɛta awui akɔ waamɛ, efundelo awɔ bu woho ɔtɔi, koko onto l’onto kotshaka awui amɔtshi laadiko dia kɛnɛ kakate osekande. Lo woho akɔna?

¹³ Sho koka mboka diɔtɔnganelo diele lam’asa ɛkɔndɔ ehende wa lo Bible ɛsɔ lo yoho nyɛ: Lo ndjela Pɔɔlɔ, sho mbekaka akambo wendana la kɛnɛ kakakongɛ Jehowa dikambo di’ɔtɛmwɛlɔ, koko lo ndjela Ɛzɛkiyɛlɛ sho mbekaka atɔndɔ wa Jehowa wendana l’ɔtɛmwɛlɔ. Dia tetsha kɛnɛ kakakongɛ Jehowa dikambo di’ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi, Pɔɔlɔ nembetshiyaka tokitshimudi t’awui wa lo tɛmpɛlɔ ka lo nyuma wele oko ɔlɔmbɛdi a laadiko, elambo, ediakelo ndo Dihole Dioleki Ekila. Koko, dia mbidja dikako vɔlɛ lo atɔndɔ wa laadiko wa Jehowa wendana l’ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi, ɛnɛlɔ ka tɛmpɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ toshaka awui efula wɔtshiya l’etema ndo lo timba taso wetshelo efula wendana l’atɔndɔ wa Jehowa.

¹⁴ Ko, lende ambotokonya eokelo kaso kambotshikitanyema? Tɔ mɛtɛ hɛnya dia ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ bu la kitshimudi y’ohomba le so ɛlɔ kɛnɛ. Dia mɛna wahɔ wakondjaso oma l’ɛnɛlɔ kɛsɔ, nyɛsɔ tɔsɛdingole dimɛna dimɛna wahɔ waki la tɔ le ase Juda wa kɔlamelo wa lo nshi ya Ɛzɛkiyɛlɛ ndo l’ɔkɔngɔ wa laasɔ.

15. a) Losango lakɔna la prɔfɛsiya laki la ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ? b) Otshikitanu akɔna watanaso lam’asa Ɛzɛkiyɛlɛ tshapita 8 la Ɛzɛkiyɛlɛ tshapita 40 polo 48?

¹⁵ Dia nkondja okadimwelo washa Bible lo dimbola sɔ, nyɛsɔ tɔsɛdingole ambola akina wɔtɔnɛ la diɔ wayotokimanyiya dia sho mboka dimɛna dimɛna. Ntondotondo, losango lakɔna la prɔfɛsiya lele l’ɛnɛlɔ kɛnɛ? Lo tshena pe, losango l’otondo aki ɔnɛ ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi ayohomba kaloyama! Ɛzɛkiyɛlɛ akashihodia dui sɔ dimɛna. Laasɔ ko nde ambooshilaka mfunda awui watanema lo tshapita 8 ya Ɛzɛkiyɛlɛ, lɛnɛ akɛnya Jehowa hwe woho wakalana tɛmpɛlɔ ka la Jɛrusalɛma. Ndo Ɛzɛkiyɛlɛ akahombe ngɛnangɛna dia mfunda awui tshɛ wendana la otshikitanu wa diambo watanema ɛlɔ kɛnɛ lo tshapita 40 polo 48. Sho mɛnaka lanɛ aha ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi wambodjama mindo, koko ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi oko wakawahombe monga, mbuta ate ɛnyɛlɔ ka kokele ka ntɛmɔla Jehowa lo ndjela Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ.

16. Ngande wele ɛnɛlɔ ka tɛmpɛlɔ kakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ shikikɛka kɛnɛ kakatatshi Isaya ɛnɔnyi lokama la ntondo?

¹⁶ Dia nkaloya ɔtɛmwɛlɔ wa Jehowa lo dihole diawɔ diahombama, vɔ pombaka mbidiyama. L’edja k’ɛnɔnyi ndekana lokama la ntondo ka laasɔ, omvutshi Isaya akasambiyama la nyuma dia mfunda ɔnɛ: “Lo etena k’ekomelo ka nshi, dikona dia luudu la Jehowa diayoshikimala nge laadiko dia tɔsɔdi t’akona, ndo diayodiyama laadiko dia tokonakona.” (Isa. 2:2) Isaya akatatshi hwe la ntondo dia ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi wa Jehowa akahombe kaloyama ndo mbidiyama oko wambokitshama lo dikona dioleki otale. Ko kakianɛ lende ambotanema Ɛzɛkiyɛlɛ lo ɛnɛlɔ k’oma le Nzambi kɛsɔ? Nde aki “lo dikona di’otale efula,” eenda luudu la Jehowa! (Ɛzk. 40:2) Laasɔ ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ shikikɛka dia ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi akahombe kaloyama.

17. Kɔndɔla lo tshena pe kɛnɛ katanema lo Ɛzɛkiyɛlɛ tshapita 40 polo 48.

¹⁷ Tɔsɛdingole lo tshena pe kɛnɛ kakɛnyi ndo kakoke Ɛzɛkiyɛlɛ kofundami lo Ɛzɛkiyɛlɛ tshapita 40 polo 48. Nde akendaka etena kakɛdikaka ondjelo asoko, ehele, asɛkɛ ndo dihole di’ekila dia lo tɛmpɛlɔ. (Ɛzk. 40-42) Oma laasɔ, dui dia diambo nɛ diakasalema: Lotombo la Jehowa lakakome lo tɛmpɛlɔ! Jehowa akasha ekambi ande waki komonga l’okitanyiya, ɛlɔmbɛdi ndo ewandji alako. (Ɛzk. 43:1-12; 44:10-31; 45:9-12) Ɛzɛkiyɛlɛ akɛnyi ɔkɛdi watomba oma lo dihole di’ekila ndo wakela lɔsɛnɔ ndo ɛtshɔkɔ etena kakawakɛlaka lo Ndjale Kambovɔ. (Ɛzk. 47:1-12) Ndo nde akɛnyi wodja wakahanyema lo bɛtshi bɛtshi l’ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi wakɔshi dihole diawɔ suke la l’atei atei wa wodja. (Ɛzk. 45:1-8; 47:13–48:35) Losango lakɔna lakashama? Mbokɛmaka hwe dia Jehowa aki lo nshikikɛ anto ande dia ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi wayokaloyama ndo wayodiyama. Nde ayɔtshɔkɔla luudu lande l’ɔtɛmwɛlɔ oma lo woongelo ande ndo ayosala dia ɛtshɔkɔ nkɛla oma lo tɛmpɛlɔ kɛsɔ dia mbela ɛkɔnwɛlɔ, lɔsɛnɔ ndo mbidja akambo l’ɔnɔngɔ lo wodja wakalɔngɔsɔma.

18. Onde ɛnɛlɔ ka tɛmpɛlɔ kakahombe mbɔsama lo yoho ya mɛtɛ mɛtɛ? Lembetshiya.

 ¹⁸ Dui dia hende, onde kitshimudi ya ɛnɛlɔ kɛsɔ pombaka mbɔsama lo yoho ya mɛtɛ mɛtɛ? Ndooko. Ɛzɛkiyɛlɛ l’asekande waki lo lɔhɔmbɔ wakandakɔndɔlɛ ɛnɛlɔ kɛsɔ wakɛnyi mbala kakɔ ɔtɔi dia tɔ hakoke mbɔsama lo yoho ya mɛtɛ mɛtɛ. Lande na? Tohɔ dia Ɛzɛkiyɛlɛ akɛnyi tɛmpɛlɔ kɛsɔ lo “dikona di’otale efula.” Kaanga mbele dui sɔ mbɔtɔnɛka dimɛna la prɔfɛsiya ka Isaya, diɔ hadiɔtɔnɛ lo yoho ya mɛtɛ mɛtɛ la dihole diatanema tɛmpɛlɔ. Tɛmpɛlɔ ka Sɔlɔmɔna kakakama lo Dikona dia Mɔriya la Jɛrusalɛma ndo lɛkɔ mbakatahombe ndjokama nto lushi lɔmɔtshi. Ko onde ɔsɔ aki “dikona di’otale efula”? Ndooko. Lo mɛtɛ, Dikona dia Mɔriya diakadingama l’akona akina wakɛdima la diɔ kana wakadileke djongolongo. Ndo nto, tɛmpɛlɔ kakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ kaki woke efula. Kaamɛ la elelo atɔ wakadingama la lokombo, tɔ kaki woke efula diakɔ diele takatakoke koka lo Dikona dia Mɔriya. Tɔ kokoka kaanga koka la elelo wa l’osomba wa Jɛrusalɛma lo nshi ya Sɔlɔmɔna! Ndo nto, wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ mɛtɛ konongamɛka dia ɔkɛdi w’ashi wa mɛtɛ mɛtɛ wayɔkɛlaka oma lo tɛmpɛlɔ k’ekila ko vɔ mbeta otsha lo Ndjale Kambovɔ dia tɔkɔnɔla wanɛ waki la mposa k’ashi wa lɔsɛnɔ. L’ekomelo, akona waki l’ɛtshi ka nkɛtɛ kaki l’akona ka lo Nkɛtɛ ya Daka komongaka la elelo wosembwe tɔɔ lam’asa waoho oko wɛnyamidiɔ lo ɛnɛlɔ. Ɔnkɔnɛ, hatokoke nembetshiya ɛnɛlɔ kɛnɛ lo yoho ya mɛtɛ mɛtɛ.

19-21. Jehowa akasale dia ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ monga la shɛngiya yakɔna le anto, ndo lande na kele tɔ kakakoke mbatshutshuya lo yoho shɔ?

 ¹⁹ Dui dia sato, shɛngiya yakɔna yakakoke ɛnɛlɔ kɛsɔ monga le ase wodja w’Ɛzɛkiyɛlɛ? Etena kakawakanaka yimba l’atɔndɔ wa Jehowa wa laadiko wendana l’ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi, anto wakoke nsɔnyi. Jehowa akatɛ Ɛzɛkiyɛlɛ dia nde “kɔndɔlɛ luudu la Isariyɛlɛ woho wele tɛmpɛlɔ.” Ɔkɔndɔ wa Ɛzɛkiyɛlɛ wendana la woho waki tɛmpɛlɔ akahombe mbokɛma dimɛna l’oyango w’ase Isariyɛlɛ “mbeka ekongelo katɔ.” Lande na kakahombe anto nkana yimba lo dikambo dia tɛmpɛlɔ kɛsɔ? Oko wakatɛnyi, vɔ komonga l’oyango wa kihika. Koko, oko wakate Jehowa aki dia vɔ “[mboka] nsɔnyi l’ɔtɛ wa munga yawɔ.”​—Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 43:10-12.

²⁰ Lande na kakakoke ɛnɛlɔ kɛnɛ munanda nkum’etema y’anto waki l’etema w’ɛlɔlɔ ndo mbakonya dia vɔ mboka nsɔnyi? Tolembete dia wakatɛ Ɛzɛkiyɛlɛ ɔnɛ: “Ɔna onto, dja yimba, enda ndo hokamɛ la yambalo tshɛ akambo tshɛ wakotɛmi lo kɛnɛ kendana la wadjango ndo ɛlɛmbɛ wendana la tɛmpɛlɔ ka Jehowa.” (Ɛzk. 44:5) Mbala la mbala Ɛzɛkiyɛlɛ akokaka wadjango ndo ɛlɛmbɛ. (Ɛzk. 43:11, 12; 44:24; 46:14) Ndo nto, mbala efula wakoholaka Ɛzɛkiyɛlɛ lo kɛnɛ kendana l’atɔndɔ wa Jehowa, kaanga atɔndɔ wendana l’otale wa kubita ɔtɔi ndo atɔndɔ wendana la wotsho wahombama. (Ɛzk. 40:5; 45:10-12; ɛdika la Tokedi 16:11.) Diakɔ diele lo ɛnɛlɔ kɛnɛ, ndekana mbala 50 Ɛzɛkiyɛlɛ kambaka la tɔtɛkɛta ta l’ɔtɛkɛta wakafundama Bible ntondo tele oko “yɛdikɔ,” “wɛdikelo” ndo tɔtɛkɛta tokina tafɔna la tɔ!

²¹ Lo ntɛkɛta dia wɛdikelo, wotsho, ɛlɛmbɛ, wadjango, kakɔna kakalange Jehowa mbutɛ ekambi ande? Mɛnamaka dia nde akawaoholaka lo nkamba l’ɛtɛkɛta w’eshika dui dia mɛtɛ di’ohomba nɛ: Jehowa ndamɛ mbashikikɛ atɔndɔ wendana l’ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi. Wanɛ waki kokitanyiya atɔndɔ asɔ wakahombe mboka nsɔnyi! Ko, lo toho takɔna tele ɛnɛlɔ kɛnɛ kaketsha ase Juda wetshelo wa ngasɔ? Lo tshapita yayela, tayɔsɛdingola bɛnyɛlɔ dimɔtshi shikaa. Kɛsɔ ayotokimanyiya dia ndeka nshihodia dimɛna kɛnɛ kalembetshiya ɛnɛlɔ ka diambo kɛsɔ le so ɛlɔ kɛnɛ.