Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

TSHAPITA YA SAMALO

Lende atshɔso etena kavɔso?

Lende atshɔso etena kavɔso?

1-3. Ambola akɔna woka anto lo dikambo dia nyɔi, ndo ekadimwelo akɔna washa ɛtɛmwɛlɔ efula?

BIBLE tolakaka dia lushi lɔmɔtshi “nyɔi hatoyala nto.” (Ɛnyɛlɔ 21:4) Takɛnyi lo Tshapita 5 dia diɛsɛ la oshinga w’etshungwelo sho koka nkondja lɔsɛnɔ la pondjo. Koko anto wekɔ lo ntetemala mvɔ. (Ondaki 9:5) Diakɔ diele dimbola dimɔtshi dia woke diayambolaso diɔ nɛ: Kakɔna katokomɛ etena kavɔso?

2 Okadimwelo wa dimbola sɔ wekɔ ohomba efula djekoleko etena kavɔ onto ɔmɔtshi lokaso ngandji. Sho koka ndjambola ɔnɛ: ‘Lende amondotshɔ? Onde nde ekɔ lo tɛna? Onde nde koka tokimanyiya? Onde tokowɛna nto lushi lɔmɔtshi?’

3 Ɛtɛmwɛlɔ mbishaka ekadimwelo wotshikitanyi lo ambola asɔ. Ɛmɔtshi mbetshaka dia naka wɛ ekɔ onto ɔlɔlɔ kete wɛ ayotshɔ l’olongo ndo naka wɛ ekɔ onto la kɔlɔ kete wɛ ayotolongola lo ifɛrnɔ. Akina mbutaka dia etena kavɔyɛ, wɛ ayohilɔ okishi ndo ayotɔsɛna kaamɛ la ase nkumbo kayɛ wamboshilaka mvɔ. Akina nto mbutaka dia l’ɔkɔngɔ wa nyɔi kayɛ ndo wa wɛ nomboshama, wɛ ayoyotɔ nto kana ayoyɔsɛna nto la demba diotshikitanyi, ondo oko onto okina kana nyama.

4. Kanyi yakɔna y’ohomba yetsha ɛtɛmwɛlɔ efula lo dikambo dia nyɔi?

4 Mɛnamaka dia ɛtɛmwɛlɔ mbetshaka akambo wotshikitanyi. Koko suke la vɔ tshɛ mbetshaka dui ɔtɔi di’ohomba. Vɔ mbetshaka dia etena kavɔ onto, etenyi kande kɛmɔtshi tetemalaka nsɛna. Onde mɛtɛ?

LENDE ATSHƆSO ETENA KAVƆSO?

5, 6. Kakɔna katokomɛ etena kavɔso?

5 Jehowa mbeyaka woho wayalaso etena kavɔso, ndo nde akatotɛ dia etena kavɔ onto, lɔsɛnɔ lande komɛka. Nyɔi ntshikitana la lɔsɛnɔ. Ɔnkɔnɛ, etena kavɔ onto, nsaki yande ndo eohwelo kande hatetemala nsɛna lo dihole dikina. * Etena kavɔso, hatokoke mɛna, hatokoke mboka ndo hatoyokanyiya.

6 Nkumekanga Sɔlɔmɔna akafunde dia “wanɛ wambovɔ haweye ndooko dikambo.” Onto lambovɔ hakoke mboka anto ngandji kana mbahetsha, ndo “ndooko olimu kana kanyi kana ewo kana lomba lele lo Diombo.” (Adia Ondaki 9:5, 6, 10.) Ndo lo Osambo 146:4 Bible totɛka dia etena kavɔ onto, “tokanyi tande” mvɔka.

KƐNƐ KAKATE YESO LO DIKAMBO DIA NYƆI

Jehowa akatonge anto dia vɔ sɛnaka pondjo pondjo la nkɛtɛ

7. Kakɔna kakate Yeso lo dikambo dia nyɔi?

7 Etena kakavu ɔngɛnyi ande w’oshika Lazaro, Yeso akatɛ ambeki ande ate: “Ɔngɛnyi aso Lazaro ambolala djɔ.” Koko Yeso konanga mbuta dia Lazaro ekɔ lo momuya. Yeso akakotsha ate: “Lazaro ambovɔ.” (Joani 11:11-14) Ɔnkɔnɛ, Yeso akɛdika nyɔi la djɔ. Nde kombuta dia Lazaro aki l’olongo kana aki kaamɛ l’ase nkumbo kande wakavu. Ndo nde kombuta dia Lazaro akasowaka lo ifɛrnɔ kana akayotɔ nto oko onto okina kana nyama. Keema, nde akalange mbuta dia Lazaro aki lo djɔ ya baku. Avɛsa akina mbɛdikaka nyɔi la djɔ ya baku. Bible mbutaka dia etena kakawadiake Stɛfano, “nde akalale djɔ lo nyɔi.” (Etsha 7:60) Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ nde lawɔ akafunde dia Akristo amɔtshi “wambolala djɔ lo nyɔi.”—1 Kɔrɛtɔ 15:6.

8. Ngande weyaso dia Nzambi kotonga anto dia vɔ mvɔ?

8 Onde Nzambi akatonge Adama l’Eva dia vɔ ndjovɔ? Keema! Jehowa akaatonge dia vɔ sɛnaka pondjo pondjo la yoonge ya kokele. Etena kakatonge Jehowa anto, nde akadje lewɔ nsaki ka sɛnaka pondjo pondjo. (Ondaki 3:11) Ambutshi hawolange mɛna anawɔ watshunda esombe ndo wavɔ, ndo woho akɔ waamɛ mbayaoka Jehowa lo dikambo diaso. Ko naka Nzambi akatotonge dia nsɛna pondjo pondjo, lande na kavɔso?

LANDE NA KAVƆSO?

9. Lande na kele ɔlɛmbɛ wakasha Jehowa Adama l’Eva komonga wolo nkitanyiya?

9 Lo ekambɔ ka Ɛdɛna, Jehowa akatɛ Adama ate: “Wɛ mbeyaka ndɛ elowa w’oma l’esongo tshɛ wele lo ekambɔ woho walangayɛ. Koko tɔlɛke elowa w’oma l’osongo w’ewo ka kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la kɛnɛ kele kɔlɔ, nɛ dia lushi layoyɔlɛ, wɛ ayovɔ ndooko onyake.” (Etatelo 2:9, 16, 17) Ɔlɛmbɛ wokɛma hwe ɔsɔ komonga wolo nkitanyiya, ndo Jehowa aki la lotshungɔ la mbutɛ Adama l’Eva kɛnɛ kaki ɔlɔlɔ ndo kɛnɛ kaki kɔlɔ. Lo nkitanyiya Jehowa, vɔ wotowɛnya dia vɔ nɛmiyaka lowandji lande. Vɔ wotowɛnya nto woho wakiwɔ la lowando l’ɔtɛ wa kɛnɛ tshɛ kakandawasha.

10, 11. a) Ngande wakakese Satana Adama l’Eva? b) Lande na kele Adama l’Eva hawokoke dimanyiyama l’ɔtɛ wa kɛnɛ kakawasale?

10 Lonyangu ko, Adama l’Eva wakasɔnɛ diaha nkitanyiya Jehowa. Satana akambola Eva ate: “Onde lo mɛtɛ mbakanyotɛ Nzambi ate tanyɔlɛke elowa w’oma l’esongo tshɛ wele lo ekambɔ?” Eva akakadimola ate: “Sho kokaka ndɛ elowa w’oma l’esongo wele lo ekambɔ. Koko Nzambi akatotɛ lo kɛnɛ kendana la elowa w’oma l’osongo wele l’atei w’ekambɔ ate: ‘Tanyɔlɛke ndo tanyonandake, nyotokovɔ.’”—Etatelo 3:1-3.

11 Ko Satana akate ate: “Hanyotovɔ mɛ! Nɛ dia Nzambi mbeyaka ɔnɛ lushi layonyɔlɛ elowa w’oma lɔkɔ, washo anyu wayodihɔ ko nyayoyala oko Nzambi, ndo nyayeya kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la kɛnɛ kele kɔlɔ.” (Etatelo 3:4-6) Satana akalange dia Eva mbetawɔ dia ndamɛ mbahomba mbɔsa yɛdikɔ ya kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la kɛnɛ kele kɔlɔ. L’etena kakɔ kaamɛ, nde akate kashi lo kɛnɛ kendana la kɛnɛ kakahombe nkomɛ Eva naka nde ntona nkitanyiya. Satana akate dia Eva hatovɔ, ɔnkɔnɛ, Eva akale olowa ndo oma laasɔ, nde akayosha omɛnde dia nde ndɛ. Adama l’Eva wakeyaka dia Jehowa akawatɛ diaha ndɛ olowa. Etena kakawale olowa, vɔ wakasɔnɛ diaha nkitanyiya didjango diokɛma hwe ndo diaki komonga wolo nkitanyiya. Lo ndɛ olowa, vɔ wakɛnya dia vɔ bu la dilɛmiɛlɔ otsha le Shɛwɔ ka ngandji kele l’olongo. Vɔ kokoka dimanyiyama l’ɔtɛ wa kɛnɛ kakawasale!

12. Lande na kele ekɔ dui dia kɔlɔ lo woho wakatɔmbɔkwɛ Adama l’Eva Jehowa?

12 Ande kɔlɔ lo woho waki ambutshi aso wa ntondo komonga la dilɛmiɛlɔ otsha le Otungi awɔ lee! Ngande wayoyaoka naka wɛ nsala la wolo dia mbodia ɔnayɛ la pami ndo la womoto, ko oma laasɔ, vɔ ndjokɔtɔmbɔkwɛ ndo ndjosala kɛnɛ kotshikitanyi la kɛnɛ kakayawatɛ dia vɔ nsala? Shi dui sɔ diayokosha paa l’asolo?

Adama akɔsama oma lo ditshu, ndo nde akakalola otsha lo ditshu

13. Kakɔna kakalange mbuta Jehowa etena kakandate ate “wɛ ekɔ ditshu ndo wɛ ayokalola lo ditshu”?

13 Etena kakawatone nkitanyiya, Adama l’Eva wakashisha diaaso dia nsɛna pondjo pondjo. Jehowa akatɛ Adama ate: “Wɛ ekɔ ditshu ndo wɛ ayokalola lo ditshu.” (Adia Etatelo 3:19.) Kɛsɔ nembetshiyaka dia Adama ayonga nto ditshu, oko wate kana nde kotongama. (Etatelo 2:7) L’ɔkɔngɔ wa Adama nsala pɛkato, nde akavu ndo nde komonga nto.

14. Lande na kavɔso?

14 Adama l’Eva otowokitanyiya Nzambi, tshike vɔ wototetemala monga la lɔsɛnɔ polo ndo ɛlɔ. Koko etena kakawohindolɛ, vɔ wakasale pɛkato ndo wakayovɔka. Pɛkato ekɔ oko hemɔ ka wolo kakatahowɔ oma le ambutshi aso wa ntondo. Sho tshɛ mbotɔka atshi wa pɛkato, diakɔ diavɔso. (Rɔmɔ 5:12) Koko aha kɛsɔ mbakasangoya Nzambi lo dikambo di’anto. Ndooko lushi lakalange Nzambi di’anto mvɔ, ndo Bible mbelɛka nyɔi ɔnɛ “otunyi.”—1 Kɔrɛtɔ 15:26.

AKAMBO WA MƐTƐ TOTSHUNGOLAKA

15. Ngande wele mbeya mɛtɛ lo dikambo dia nyɔi totshungolaka?

15 Mbeya mɛtɛ lo kɛnɛ kendana la nyɔi totshungolaka oma lo lokema la tokanyi ta kɔlɔ. Bible tetshaka dia wanɛ wambovɔ bu lo asui kana lo shɔkɔ. Hatokoke ntɛkɛta la wɔ ndo vɔ hawokoke ntɛkɛta la so. Sho hatokoke mbakimanyiya ndo vɔ hawokoke tokimanyiya. Vɔ hawokoke tosalɛ kɔlɔ, diakɔ diele hatohombe mbowaoka wɔma. Koko, ɛtɛmwɛlɔ efula totɛka dia wanɛ wambovɔ wekɔ lo nsɛna dihole dimɔtshi ndo di’ɔnɛ sho koka mbakimanyiya naka sho mbisha ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ kana wanɛ wɔsama oko anto w’ekila falanga. Koko mbeya mɛtɛ lo dikambo dia nyɔi tokimanyiyaka diaha kesama oma lo kashi shɔ.

16. Kashi kakɔna ketsha ɛtɛmwɛlɔ efula lo dikambo dia wanɛ wambovɔ?

16 Satana kambaka la ɛtɛmwɛlɔ wa kashi dia tokesa ndo dia tetawoya di’anto wakavu wekɔ lo ntetemala nsɛna. Ɛnyɛlɔ, ɛtɛmwɛlɔ ɛmɔtshi mbetshaka dia etena kavɔso, etenyi kaso kɛmɔtshi totetemalaka la nsɛna dihole dikina. Onde kɛsɔ mbaketsha ɔtɛmwɛlɔ ayɛ kana vɔ ketshaka kɛnɛ kata Bible lo dikambo dia wanɛ wambovɔ? Satana kambaka la kashi dia manganya anto la Jehowa.

17. Lande na kele kanyi ya ntshumba anto lo ifɛrnɔ yekɔ tshondo ya lɔtɛngɔ le Jehowa?

17 Kɛnɛ ketsha ɛtɛmwɛlɔ efula kekɔ kɔlɔ efula. Ɛnyɛlɔ, ɛtɛmwɛlɔ ɛmɔtshi mbetshaka di’anto wa kɔlɔ wayolongola pondjo pondjo lo ifɛrnɔ.. Kashi kɛsɔ kekɔ tshondo ya lɔtɛngɔ le Jehowa. Nde hetawɔki pondjo di’anto nsowa lo yoho shɔ! (Adia 1 Joani 4:8.) Ngande wayoyɔsa onto ɔmɔtshi lasha ɔnande dilanya lo mbotshumba anya lo dja? Wɛ ayowɔsa dia nde ekɔ kanga esehe la mamba. Wɛ hatoyanga dia mboweya. Ndo ngasɔ mɛtɛ mbalanga Satana dia sho mbɔsa Jehowa!

18. Lande na kahatahombe mboka wanɛ wambovɔ wɔma?

18 Ɛtɛmwɛlɔ ɛmɔtshi totɛka dia etena kavɔso sho komaka okishi. Ɛtɛmwɛlɔ ɛsɔ mbetshaka dia sho pombaka nɛmiya ndo mboka ekishi ɛsɔ wɔma nɛ dia vɔ koka monga angɛnyi aso wa mamba kana atunyi aso wa wolo. Anto efula mbetawɔka kashi kɛsɔ. Vɔ mbokaka wanɛ wambovɔ wɔma, diakɔ diawatɛmɔlawɔ lo dihole dia Jehowa. Tohɔ dia wanɛ wambovɔ hawoke ndo hawɛnyi ndooko ɛngɔ, diakɔ diahatahombe mbowaoko wɔma. Jehowa mbele Otungi aso. Nde mbele Nzambi ka mɛtɛ ndo ndamɛ oto mbahombaso ntɛmɔla.—Ɛnyɛlɔ 4:11.

19. Ngande watokimanyiya mbeya mɛtɛ lo dikambo dia nyɔi?

19 Etena keyaso mɛtɛ lo dikambo dia nyɔi, sho tshungɔka oma lo kashi y’ɛtɛmwɛlɔ. Ndo mɛtɛ kɛsɔ tokimanyiyaka dia shihodia alaka wa diambo wakasha Jehowa lo kɛnɛ kendana la lɔsɛnɔ laso ndo la nshi yaso yayaye.

20. Kakɔna kayotɛna lo tshapita yayela?

20 Aya edja efula kele okambi ɔmɔtshi wa Nzambi, lokombo lande Jɔbɔ akambola ate: “aka onto ambovɔ, onde nde koka nsɛna nto?” (Jɔbɔ 14:14) Onde mɛtɛ onto lambovɔ koka nsɛna nto? Okadimwelo watosha Nzambi wele lo Bible wekɔ dui di’ɔngɛnɔngɛnɔ efula. Tayɛna okadimwelo akɔ lo tshapita yayela.

^ od. 5 Anto amɔtshi mbetawɔka dia anima kana nyuma tetemalaka nsɛna l’ɔkɔngɔ wa nyɔi k’onto. Dia nyomeya awui akina, enda nɔtɛ ka la koma 17 ndo 18.