Lofulo l’anto oko miliyara tshanu wayenda ponde kakɛnya wedja wa l’andja w’otondo kɔlɔngɔsɔdi FIFA kakɛnyama ntatɛ Ngɔndɔ ka dikumi l’ɔtɔi, nshi 20 polo ka dikumi l’ahende, nshi 18, 2022. Anto efula mbɔsaka dia tɔkɛnyɔ tɔsɔ tayosala awui efula aha tsho tshumanya anto dia menda.

•   “Tɔkɛnyɔ tekɔ la wolo wa ntshikitanya andja. Tɔ tekɔ la wolo wa ntshutshuya. Tɔ tekɔ la wolo wa mbetɛ anto kaamɛ lo yoho ya laande.”​—Ɛtɛkɛta wa Nelson Mandela, prezida k’edjedja ka Afrique du Sud.

•   “Ponde . . . mbetɛka anto kaamɛ nɛ dia tɔ mbakonyaka dia monga l’elongamelo, l’ɔngɛnɔngɛnɔ, l’ɔlɔ ndo dia vɔ mbokana ngandji nɛ dia vɔ nsanga dui dimɔtshi.”​—Ɛtɛkɛta wa Gianni Infantino, prezida ka FIFA. a

 Onde ponde kakɛnya wedja wa l’andja w’otondo kana kɛnyɔ kina koka nsala awui w’amɛna asɔ? Onde elongamelo kekɔ ka tɔ mbela wɔladi ndo kaamɛ?

 Ponde kakɛnya wedja wa l’andja w’otondo ɔnɔnyi ɔnɛ hakome tsho lo tɔkɛnyɔ. Tɔ kambonyiya ambola efula lo kɛnɛ kendana l’atshunda, awui wa pɔlitikɛ, tshungɔ yele l’anto, awui wa nkoho y’alemba ndo woho wotshikitanyi ekondjelo.

 Koko kaanga mbediɔ ngasɔ, anto efula ngɛnangɛnaka tɔkɛnyɔ tasanganya wedja efula, ɛnyɛlɔ oko ponde kakɛnya wedja wa l’andja w’otondo. Koko oyadi woho akɔna walanga anto tɔkɛnyɔ ta ponde, tɔ hatokoke mbetɛ anto kaamɛ lo pondjo. Koko tɔ tekɔ la tokanyi ndo awui wahetɛ anto kaamɛ wata Bible dia wayɛnama l’etena kelamɛ ɔnɛ “nshi y’ekomelo.”​—2 Timɔte 3:1-5.

 Bible mbishaka elongamelo k’oshika ka kaamɛ ka l’andja w’otondo. Tɔ ndakaka di’anto wa lo nkɛtɛ k’otondo wayonga kaamɛ l’ɛlɔmbwɛlɔ ka lowandji la l’olongo lelamɛ “Diolelo dia Nzambi.”​—Luka 4:43; Mateo 6:10.

 Yeso Kristo, Nkumekanga ka Diolelo sɔ ayoyashikikɛ dia wɔladi monga l’andja w’otondo. Bible mbutaka ɔnɛ:

•   ‘Onto ɔlɔlɔ ayɔngɔna ndo wɔladi wayofulanɛ.’​—Osambo 72:7.

•   “Nde ayotsha ose wola layanga ekimanyielo . . . Nde ayowatsha oma lo dihɛnyɔki ndo oma l’awui wa ngala.”​—Osambo 72:12, 14.

 Kaanga ɛlɔ kɛnɛ, wetshelo wa Yeso wamboshila mbetɛ kaamɛ miliyɔ y’anto lo wedja 239. Vɔ waya bu la lohetsho otsha le anto akina. Dia mbeya awui efula, adia seri k’asawo wele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ “Woho wa mbidja lohetsho otshumba.”