Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

LOWANDJI LAYOKANDOLA EKAKATANU

“Wɔladi hatonga la ekomelo”

“Wɔladi hatonga la ekomelo”

Tshunda dia Nations unies diekɔ lo “nkeketsha anto dia vɔ nkamba kaamɛ, nɛmiya lotshungɔ lele l’onto ndo nkokɛ ahole wadjasɛ anto.” Lande na kata tshunda sɔ ngasɔ? Maher Nasser mbutaka lo jurnalɛ (UN Chronicle) ɔnɛ: “Nɛ dia otshikitanu wa djungudungu, atshunda wa dengalenga, woho wele anto bu woho ɔtɔi, ekakatanu wahakandɔma, wonwelo w’anto, terɔrismɛ kambokokanɛ l’andja w’otondo ndo hemɔ yasambemɛ, ekakatanu ɛsɔ mbɛnya anto tshɛ paa lo wedja tshɛ.”

Anto akina komaka polo ndo lo nsukɛ kanyi y’ɔnɛ andja w’otondo pombaka nɔmbɔma oma le lowandji ɔtɔi. L’atei awɔ mbele ndo Dante ombeyi wa filozofi w’ose Italie laki pɔɛtɛ ndo onto la lokumu ndo Albert Einstein laki ombeyi wa fizikɛ. Dante akate dia wɔladi wa pondjo hawokoke monga l’andja wambatɔna lo awui wa pɔlitikɛ. Nde akate dui sɔ lo nshila ɛtɛkɛta waki Yeso Kristo w’ɔnɛ: “Diolelo tshɛ diambatɔna kɔɔka.”​—Luka 3:17.

Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa ta dia hende dia l’andja w’otondo diakawakambe la bɔmbɛ atɔmikɛ hiende ndɔma, Albert Einstein akafundɛ Assemblée générale des Nations unies mukanda wakatombe lo Jurnalɛ mɔtshi. Nde akate lo mukanda akɔ ate: “Nations unies pombaka nsala la wolo ndo la shamanya dia mbɔsa tɛdikɔ t’amɛna dia lotui tshitshi monga ndo ntondja lowandji ɔtɔi la dimɛna lahomba nɔmbɔla andja w’otondo.”

Onde sho koka monga l’eshikikelo dia ase pɔlitikɛ wakahombe nkenga lowandji la wolo lɔsɔ, takawakoke ndjonga la lokeso, aha l’akoka wa nɔmbɔla kana ndjɔhɛnyahɛnya anto? Kana onde vɔ wotoyonga kɔlɔ oko wele ɛnɔmbɔdi ekina? Ambola asɔ toholaka Lord Acton lele ombeyi w’ɛkɔndɔ w’ose Grande-Bretagne lakafunde ate: “Lowandji nanyaka onto ndo lowandji loolɛ laadiko dia tshɛ nanyaka onto lo yoho yoleki tshɛ.”

Kaanga mbediɔ ngasɔ, di’anto monga la wɔladi wa mɛtɛ ndo mbokana lam’asawɔ, vɔ pombaka monga kaamɛ. Ko ngande wakokawɔ nkotsha oyango ɔsɔ? Onde dui sɔ koka salema? Bible mbutaka dia dui sɔ kokaka salema. Diɔ kokaka salema ndo diayosalema. Ko ngande wayodiosalema? Aha lowandji ɔtɔi lahomba nɔmbɔla andja w’otondo lokengami l’ase pɔlitikɛ wa lokeso mbayosala dui sɔ. Koko diɔ diayosalema diɛsɛ la lowandji lakashikikɛ Nzambi. Kɛnɛ koleki tshɛ ele, lowandji lɔsɔ layɛnya lotshungɔ lele lande la nɔmbɔla ditongami diande tshɛ. Naa lowandji lɔsɔ? Bible mbelɛka lowandji lakɔ ɔnɛ, “Diolelo diaki Nzambi.”​—Luka 4:43.

“DIOLELO DIAYƐ DIAYE”

Yeso Kristo akalamaka Diolelo diaki Nzambi lo yimba yande etena kakandate lo dɔmbɛlɔ diande di’ɛnyɛlɔ ɔnɛ: “Diolelo diayɛ diaye. Lolango layɛ latshame la nkɛtɛ.” (Mateo 6:9, 10) Lo mɛtɛ, Diolelo diaki Nzambi diayosala dia lolango la Nzambi salema la nkɛtɛ, koko aha lolango la ewandji w’ekadi ndo wa lokaki.

Diolelo diaki Nzambi mbelamɛka nto ɔnɛ “Diolelo dia l’olongo.” (Mateo 5:3) Lande na? Nɛ dia diɔ diayolɛ nkɛtɛ k’otondo, diɔ hadiotɔlɔmbɔla oma la nkɛtɛ, koko diayɔlɔmbɔla oma l’olongo. Ohokanyiya kɛnɛ kalembetshiya dui sɔ. Lowandji la l’andja w’otondo lɔsɔ halotonga l’ohomba wa falanga kana osukɔ wa diangɔ dia l’emunyi. Ande ekimanyielo kayokondja anto wayonga l’ɛse kadiɔ lee!

Oko walembetshiya tshɛkɛta “diolelo,” Diolelo diaki Nzambi diekɔ lowandji layɔlɔmbɔma oma le Nkumekanga kɛmɔtshi, mbuta ate Yeso Kristo ɔnɛ lakasɔnama oma le Nzambi. Bible mbutaka lo kɛnɛ kendana la Yeso ɔnɛ:

  • “Lowandji layotshikalaka lo dihɛka diande . . . Lowandji lande layotahamaka tsho ndo wɔladi hatonga la ekomelo.”​—Isaya 9:6, 7.

  • ‘Ko wakawosha lowandji, kɛnɛmɔ ndo diolelo, dia anto, wedja ndo elui w’ɛtɛkɛta tshɛ mbokambɛ. Lowandji lande . . . haloteta.’​—Danyɛlɛ 7:14.

  • “Diolelo dia l’andja ɔnɛ diaya Diolelo dia Nkumɛso [Nzambi] ndo dia Kristo kande.”​—Ɛnyɛlɔ 11:15.

Dia nkotsha dɔmbɛlɔ diaki Yeso d’ɛnyɛlɔ, Diolelo diaki Nzambi diayosala tshɛ dia lolango la Nzambi salema la nkɛtɛ. Anto tshɛ wayonga l’ɛse ka Diolelo diaki Nzambi wayeka woho wa nkokɛ nkɛtɛ dia tɔ monga dimɛna ndo ndola la ditongami diasɛna.

Laadiko dia laasɔ, Diolelo diaki Nzambi diayolowanya ambolami adiɔ. Anto tshɛ wayetshama atɔndɔ akɔ waamɛ. Ɔlɔshanelo ndo diatɔnɛlo hadiotonga. Isaya 11:9 mbutaka ɔnɛ: “Vɔ hawotosala ndooko kɔlɔ kana ndanya . . . nɛ dia nkɛtɛ kayolola mɛtɛ la ewo ka Jehowa oko watololaka ashi lo ndjale.”

Anto wa l’andja w’otondo wayoyala kaamɛ ndo wayodjasɛ lo wɔladi, dui diahakoke Nations unies nsala. Osambo 37:11 mbutaka ɔnɛ: “Vɔ wayɔngɛnangɛnaka heyama la wɔladi w’efula.” L’etena kɛsɔ, ɛtɛkɛta wele oko, awui wa dengalenga, olanyelo wa hiɛlɛlɛ, wola ndo ata wayoshishɔ oma l’enyɔ aso. Ko etena kakɔna kayosalema akambo asɔ? Ndo etena kakɔna kayotatɛ Diolelo diaki Nzambi mbolɛ lo nkɛtɛ k’otondo? Ngande wayodiosala akambo asɔ? Ndo ngande wakokayɛ nkondja wahɔ oma lo ɛlɔmbwɛlɔ kadiɔ? Ɛsɔ tɔsɛdingole ekadimwelo wa ambola asɔ.