Anto wakoka mɛmba ɛkɛndɛ salaka kɛnɛ kaalɔmbawɔ lo yoho ya dimɛna ndo kishidiyaka la wonya.

Kaanga mbewɔ l’akoka wele l’elelo, ana weke akɛnda efula koka mbeka dia monga anto wakoka mɛmba ɛkɛndɛ. Dibuku dimɔtshi (Parenting Without Borders) mbutaka ɔnɛ: “Etena keke ɔna la ngɔndɔ 15, nde koka nsala kɛnɛ kawotɛ ombutshi ande dia nsala. Koko etena kakotshande ngɔndɔ 18, nde kombolaka nsala kɛnɛ tshɛ kasala ombutshi ande. L’ahole efula, etena kakotsha ɔna ɛnɔnyi l’asa etanu la esambele, ambutshi awɔ tatɛka mbaɛnya woho wakokawɔ mbisha lonya l’elimu wa la ngelo. Kaanga weke akɛnda, ana wekɔ l’akoka wa nsala elimu efula lo yoho ya dimɛna.”

L’ahole amɔtshi, ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka pembaka ndjadjasɛ, koko vɔ ndjongaka ko waya bu l’akoka ndo ndjokalolaka nto dia todjasɛ l’ambutshi awɔ. Awui asɔ tombaka nɛ dia mbala efula ana asɔ kombetshama woho wa nkamba la falanga dimɛna, woho wa nɔngɔsɔla ngelo ndo woho wa mɛmba ɛkɛndɛ lo lɔsɛnɔ lawɔ la lushi la lushi.

Ɔnkɔnɛ, ekɔ dui dia lomba mbetsha anayɛ woho wa monga epalanga weya mɛmba ɛkɛndɛ. Dibuku dimɔtshi (How to Raise an Adult) mbutaka ɔnɛ: “Hatonga dimɛna vɔ tetemalaka mendɛ le yɛ polo lam’ayowokonya ɛnɔnyi dikumi l’enanɛi, ko oma laasɔ vɔ ndjotatɛ ndjasɛnya.”

Sha ɔnayɛ tolimulimu ta la ngelo.

TƆNDƆ DIA LO BIBLE: “Olimu tshɛ wa wolo wekɔ la wahɔ.”​—Tokedi 14:23.

Ana w’akɛnda ngɛnangɛnaka nkamba kaamɛ l’ambutshi awɔ. Wɛ koka nkamba la dikoka diawɔ dia lootɔ sɔ lo mbasha tolimulimu ta la ngelo.

Ambutshi amɔtshi hawolangaka nsala dui sɔ. Vɔ mbutaka ɔnɛ, lam’ele anawɔ pombaka nkamba lokema l’adɛvwara wa la kalasa lushi tshɛ, lande na katotowakotshiyɛ elimu ekina?

Koko, ana wasala tolimulimu ta la ngelo koka nkotsha dimɛna la kalasa, nɛ dia vɔ mbekaka dia mbetawɔ ndo nshidiya elimu wawashawɔ. Ndo nto dibuku dimɔtshi (Parenting Without Borders) mbutaka ɔnɛ: “Naka hatolange anaso tokimanyiya etena kekewɔ akɛnda ndo kalangawɔ nsala dui sɔ, vɔ koka ndjɔfɔnya dia bu ohomba nkimanyiya anto akina . . . Ndo vɔ koka ndjotatɛ mfɔnya dia nyayowasalɛka akambo tshɛ.”

 Kɛsɔ mɛnyaka dia nsala elimu wa la ngelo kimanyiyaka ana diaha monga tsho andeshi wa mma, koko ndo anto wakamba olimu. Elimu wa la ngelo kimanyiyaka ɔna dia mɛna ɔnɛ ndo nde ekɔ ohomba ndo ekɔ l’ɔkɛndɛ ɔmɔtshi wa nkotsha l’atei wa nkumbo.

Kimanyiya ɔnayɛ dia mbetawɔ etombelo w’oma lo munga yande.

TƆNDƆ DIA LO BIBLE: “Hokamɛ dako ndo etawɔ ohokwelo, dia wɛ ndjonga kanga lomba lo nshi yayaye.”​—Tokedi 19:20.

Etena kasala ɔnayɛ munga, ɛnyɛlɔ naka ɔnayɛ la pami kana la womoto ambolanya ɛngɔ ka kana, tetake la nde wedi lo kɛnɛ kosadinde. Ana koka mbetawɔ etombelo wa kɔlɔ w’oma lo kɛnɛ kosadiwɔ, vɔ pombaka nɔmba edimanyielo ndo ondo mfuta ɛngɔ kakɔ.

Etena kashihodia anayɛ dia wekɔ l’onongo lo kɛnɛ kosadiwɔ, dui sɔ diayowakimanyiya dia . . .

• mbita mɛtɛ ndo mbetawɔ munga yawɔ

• mbewɔ mama anto akina onongo

• mbewɔ ndjaswɛlɛ

• nɔmba edimanyielo etena kele dui sɔ ohomba