Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Tokane kɛstshi

Tokane kɛstshi

Okakatanu

Naka sho ndeka mbidja yimba lo woho wotshikitanyiso l’anto akina, kete sho mbeyaka ndjota dia otshikitanu ɔsɔ ekɔ munga. Ɔnkɔnɛ, dui sɔ mbeyaka ndjotokonya dia sho mbɔsa anto wotshikitanyi la so oko wekɔ l’ɛse. Etena katahame tshelo ya nkanɛ anto kɔlɔ yele la so otsha le anto akina, ndjongaka wolo efula dia sho mbowaoka kɛtshi. Naka taya bu la kɛtshi, kete dui sɔ mbeyaka ndjotondja okakatanu ɔmɔtshi wa wolo, mbuta ate sho mbeyaka ndjonga la tshelo ya nkanɛ anto kɔlɔ.

Tɔndɔ dia lo Bible

“Nyɔngɛnɛngɛnɛ la wanɛ wangɛnangɛna; nyolele la wanɛ walela.”​—RƆMƆ 12:15.

Kakɔna katetsha divɛsa nɛ? Divɛsa nɛ tetshaka dia ekɔ ohomba sho monga la kɛtshi. Kɛtshi ekɔ dikoka dia ndjadja lo dihole di’onto okina ndo ndjaoka woho wayaokande.

Woho watokimanyiya kɛtshi

Etena kokaso onto ɔmɔtshi kɛtshi, sho ndjeyaka awui wɔtɔnɛso l’onto akɔ. Sho shihodiaka dia onto akɔ mbeyaka ndjaoka woho wayaokaso ndo nde mbeyaka nsala akambo woho wasalaso. Kɛtshi tokimanyiyaka dia mɛna anto tshɛ oyadi ahole akɔna woyewɔ, sho tshɛ ndja oma lo nkumbo ɔtɔi k’anto. Etena tshɛ kayototalekaka mbidja yimba lo woho wɔtɔnɛso la wɔ, kayototalekaka nkitshakitsha tshelo yele la so ya nkanɛ anto kɔlɔ.

Kɛtshi kayotokimanyiya nto dia nɛmiya anto akina. Anne-Marie, l’oma lo Sénégal, akɛnaka anto w’oma l’olui w’anto wakataka anto efula dia vɔ bu la nɛmɔ. Nde mbutaka woho wakokimanyiya kɛtshi ate: “Etena kakamɛnyi woho wakasowaka anto wakawɔsaka dia vɔ bu la nɛmɔ asɔ, lakayambolaka woho wakamahombe ndjaoka otondongaka dimi mbele lo dihole diawɔ. Dui sɔ diakatshutshuya dia dimi nshihodia dia dimi keema laadiko di’anto asɔ, dimi hasadi ndooko dui diambombetɛ onto loleki ohomba mbaleka.” Eelo, naka sho nsala la wolo dia nshihodia ekakatanu wele l’anto akina, kete tayoleka mbowaoka kɛtshi lo dihole dia mbowaɔnyɔla.

Kɛnɛ kakokayɛ nsala

Naka wɛ ekɔ la tokanyi tɔmɔtshi ta kɔlɔ otsha le olui ɔmɔtshi w’anto, kete nsala la wolo dia nshihodia lo toho takɔna tafɔnayɛ la wɔ. Ɛnyɛlɔ, ohokanyiya woho wotowoyaoka etena:

Kɛtshi tokimanyiyaka dia mɛna di’onto tshɛ ndja oma lo nkumbo k’anto

  • kalɛwɔ yangɔ ya ndɛ kaamɛ la nkumbo yawɔ

  • kashidiyawɔ olimu wa wolo wakawakambi lo lushi

  • ketshawɔ wenya kaamɛ la angɛnyi awɔ

  • kahokamɛwɔ mishiki kaamɛ walekawɔ ngɛnangɛna

Oma laasɔ, nsala dia ndjadja lo dihole diawɔ. Yambola wate:

  • ‘Ngande wotomosala naka onto ɔmɔtshi salɛmi akambo wakoka konyami dia dimi ndjaɔsa oko onto lele bu la nɛmɔ?’

  • ‘Ngande wotomoyaoka naka anto akina kanɛmi kɔlɔ kaanga la ntondo ka vɔ ndjombeya dimɛna?’

  • ‘Otondonga dimi mbele l’olui w’anto wakanɛwɔ kɔlɔ ɔsɔ, ngande wotomolanga di’anto akina salɛmi akambo?’