1. Kakɔna kalanga ekambi tshɛ wa Nzambi nsala, ndo lande na? (Enda osato wele lo lohoso.)

YESO KRISTO akadjangɛ ambeki ande ate: “Nyotshu ndo nyetɛ anto wa lo wedja tshɛ ambeki.” (Mat. 28:19) Ekambi wa Nzambi tshɛ wa kɔlamelo nangaka mbeka woho wakokawɔ ‘nkotsha dimɛna’ olimu wakawawasha ɔsɔ. (2 Tim. 4:5) Laadiko dia laasɔ, olimu ɔsɔ wekɔ ohomba efula ndo vɔ pombaka salema la shamanya oleki oseka dui tshɛ diakokaso nsala lo lɔsɛnɔ. Koko, koka monga tshondo y’okakatanu dia ndjasha efula l’olimu aso w’Okristo oko wakombolaso.

2. Ekakatanu akɔna wahomana laso etena kakambaso olimu aso w’Okristo?

² Ekɔ elimu ekina w’ohomba walɔmba dia sho nkamba la wenya ndo la wolo aso. Sho koka nkamba olimu wa l’emunyi wenya efula lo lushi dia ndjakotshɛ ehomba wa lo lɔsɛnɔ ndo wa nkumbo kaso. Sho koka monga l’okakatanu dia mɛmba ɛkɛndɛ ekina wa lo nkumbo, hemɔ, ɔkɔmwɛlɔ, kana paa ndo ekakatanu wendana la lotshundu. Ngande wakokaso nkotsha olimu aso w’Okristo dimɛna etena kadiɛnɛso l’ekakatanu wa ngasɔ?

3. Naa elelo wele la esambisha ɛmɔtshi wa Diolelo lo ndjela Mateo 13:23?

³ Naka ekakatanu hawoyotosha etena k’efula kakokaso mbetsha l’olimu wa Jehowa, kete tatɔkɔmɔke. Yeso akeyaka diaha onto tshɛ la l’atei aso mbayɔtɔ lofulo lakɔ laamɛ l’elowa wa Diolelo. (Adia Mateo 13:23.) Jehowa mbɔsaka kɛnɛ tshɛ kasalaso l’olimu ande la nɛmɔ di’efula, l’edja tshɛ kasalaso kɛnɛ tshɛ keso l’akoka wa nsala. (Hɛb. 6:10-12) Lo wedi okina, sho koka mbɔsa di’awui wele laso toshaka diaaso dia nyomoleka nsala akambo efula. Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola woho wakokaso mbetsha olimu aso w’Okristo lo dihole dia ntondo lo lɔsɛnɔ laso, woho wa mbetɛ lɔsɛnɔ laso ɔsɛlɛngɛ ndo woho wakokaso ndowanya akoka aso wa nsambisha ndo wa mbetsha. Ntondotondo, nkotsha olimu aso w’Okristo dimɛna kɛdikɛdi na?

4. Nkotsha olimu aso w’Okristo dimɛna kɛdikɛdi na?

 ⁴ Lo tshena pe, dia nkotsha olimu aso w’Okristo, sho pombaka ndjasha l’olimu w’esambishelo ndo wa mbetɛ anto ambeki lo yɛdikɔ yɛdimi l’akoka aso. Koko nɔmbamaka akambo efula aha tsho lofulo la wenya. Kɛnɛ katotshutshuya dia nsala dui sɔ ekɔ ohomba le Jehowa. Lam’ele sho mbokaka Jehowa ndo wonyaso onto ngandji, sho kambaka olimu aso w’Okristo * l’anima aso tshɛ. (Makɔ 12:30, 31; Kɔl. 3:23) Kambɛ Nzambi l’anima aso tshɛ kɛdikɛdi ndjasha l’olimu ande ndo mbokamba la wolo aso tshɛ lo ndjela akoka aso. Naka sho mbɔsa diɛsɛ diele laso dia nkamba olimu w’esambishelo la nɛmɔ, kete tayosala la wolo dia nsambisha anto efula lokumu l’ɔlɔlɔ.

5-6. Sha ɛnyɛlɔ ka woho wakoka onto lele bu l’etena k’efula mbetsha olimu w’Okristo lo dihole dia ntondo.

⁵ Tɔshi ɛnyɛlɔ k’ɔlɔngɔlɔngɔ ɔmɔtshi watolangaka mpoma ngidalɛ. Nde nangaka nkɛnya mishiki wonya tshɛ wakokande nsala dui sɔ. L’ekomelo, nde akayokondja olimu wa pomaka ngidalɛ lo wikɛndɛ lo dihole dianɔwɔ eloko. Koko, dikuta diakandakondjaka diaki yema tshitshɛ, diɔ kokotshaka ehomba ande. Diakɔ diele nde okamba lo makashinyi wasondjawɔ diangɔ dia ndɛ oko omombi wa falanga oma lo Lushi l’ɔtɔi polo Lushi la tanu. Kaanga mbele makashinyi ɔsɔ ndekaka mbɔsɛ wenya efula, mishiki mbele dui diolekinde nanga. Nde nomɔlomɔka dia ndowanya akoka ande ndo monga ɔkɛnyi wa mishiki wa lo tena tshɛ. Kaanga mbediɔ ngasɔ, nde ngɛnangɛnaka nkamba la diaaso tshɛ dia nkɛnya mishiki oyadi diaaso dia tshitshɛ.

⁶ Woho akɔ waamɛ mbele, wɛ koka monga l’elelo wendana la wenya wakokayɛ mbetsha l’olimu w’esambishelo. Koko, ɔsɔ mbele dui dialangayɛ nsala. Wɛ salaka la wolo dia ndowanya akoka ayɛ dia munanda etema w’anto la lokumu l’ɔlɔlɔ. Koko lam’ele wɛ ekɔ l’awui efula wa nsala, wɛ koka ndjambola ngande wakokayɛ mbetsha olimu w’esambishelo lo dihole dia ntondo.

7-8. Ngande wakokaso mbokoya woho wakɔsaka Yeso olimu w’Okristo?

⁷ Yeso akasha ɛnyɛlɔ ka dimɛna efula kendana la woho wakandɔsaka olimu w’Okristo. Mbewoya anto awui wendana la Diolelo dia Nzambi mbaki dui diakaleke ohomba lo lɔsɛnɔ lande. (Jni. 4:34, 35) Nde akakɛndakɛnda kilɔmɛtrɛ nkama dia nsambisha anto efula. Nde akakambaka la diaaso tshɛ dia nsawola l’anto l’ahole wa lo sɛkɛ ndo lo mvudu yawɔ. Yeso akayasha lɔsɛnɔ lande l’otondo l’olimu ande w’Okristo.

⁸ Sho koka mbokoya Kristo lo nkamba la waaso wakondjaso dia nsambisha lokumu l’ɔlɔlɔ etena ndo dihole tshɛ diakokaso nsala dui sɔ. Sho ndjahondjaka la lolango diangɔ diaso dia nɛmɔ dia ndjasha l’esambishelo. (Makɔ 6:31-34; 1 Pe. 2:21) Anto amɔtshi wa l’etshumanelo kokaka nkamba oko ambatshi mboka wa laande, wa pondjo kana wa tshanda. Anto akina wakeke ɔtɛkɛta okina kana wakonɔ otsha lo dihole diewɔ l’ohomba w’apandjudi efula. Koko, olimu w’Okristo salemaka mbala efula oma le apandjudi wa Diolelo wasala kɛnɛ tshɛ kakokawɔ nsala. Oyadi kakɔna kakokaso nsala, Jehowa hatɔlɔmbɛ kɛnɛ kahatakoke nkimɔ. Nde nangaka dia sho tshɛ ngɛnangɛna olimu aso w’ekila etena kasambishaso “lokumu l’ɔlɔlɔ la lotombo la Nzambi k’ɔngɛnɔngɛnɔ.”​—1 Tim. 1:11; Eoh. 30:11.

9. a) Ngande waketsha Pɔɔlɔ olimu w’esambishelo lo dihole dia ntondo kaanga etena kakandahombaka nkamba olimu wa l’emunyi? b) Ngande wɛnya Etsha 28:16, 30, 31 woho wakɔsaka ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ olimu ande w’Okristo?

⁹ Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akatotshikɛ ɛnyɛlɔ ka dimɛna lo woho wakandetɛ olimu w’Okristo olimu woleki ohomba lo lɔsɛnɔ lande. Etena kakinde la Kɔrɛtɔ lo lɔkɛndɔ lande la hende la misiɔnɛrɛ, nde komonga la falanga efula ndo akahombe nkamba olimu wa mbika mvudu y’apɛma. Koko, Pɔɔlɔ kombetsha olimu wa mbika mvudu y’apɛma lo dihole dia ntondo. Nde akakambe olimu ɔsɔ dia mbokimanyiya dia nsambisha ase Kɔrɛtɔ lokumu l’ɔlɔlɔ “aha la nyanga difuto” oma le wɔ. (2 Kɔr. 11:7) Kaanga mbakahombe Pɔɔlɔ nkamba olimu ɔmɔtshi wa l’emunyi, nde akatetemala mbetsha olimu w’Okristo lo dihole dia ntondo ndo nde akasambishaka lushi la Sabato tshɛ. L’ɔkɔngɔ w’akambo waki la nde ndowana, Pɔɔlɔ aki l’akoka wa ndeka ndjasha l’esambishelo. Nde “akatatɛ ndjasha tshɛ lo ɔtɛkɛta wa Nzambi, asambisha ase Juda dia mbashikikɛ dia Yeso kele Kristo.” (Ets. 18:3-5; 2 Kɔr. 11:9) L’ɔkɔngɔ diko, etena kakinde lo lokanu lo luudu lande la Rɔmɔ l’edja k’ɛnɔnyi ehende, Pɔɔlɔ akasambisha anto wakayaka ndjowenda ndo akafunde mikanda. (Adia Etsha 28:16, 30, 31.) Pɔɔlɔ akayashikikɛ diaha mbetawɔ kaanga ɛngɔ ɔtɔi mbekola yimba yande oma l’olimu ande w’Okristo. Nde akafunde ate: “Lam’ele tekɔ la olimu ɔnɛ . . . , sho hatohekɔ.” (2 Kɔr. 4:1) L’ɛnyɛlɔ ka Pɔɔlɔ, oyadi olimu wa l’emunyi wekɔ lo tɔsɛ wenya efula, sho kokaka ntetemala mbetɛ olimu wa Diolelo dui dioleki ohomba lo lɔsɛnɔ.

10-11. Ngande wakokaso nkotsha olimu aso w’esambishelo dimɛna naka tekɔ l’ekakatanu wendana la yoonge?

¹⁰ Naka taya bu l’akoka wa nsambisha lo luudu la luudu l’ɔtɛ wa lotshundu kana l’ɔtɛ w’ekakatanu wendana la yoonge, sho koka ngɛnangɛna toho tokina t’esambishelo. Akristo wa lo ntambe ka ntondo wakasambishaka anto ahole tshɛ wakiwɔ. Vɔ wakakambaka la diaaso tshɛ dia mbewoya anto akambo wa mɛtɛ, lo luudu la luudu, lo sɛkɛ, lo tshakitudi, mbuta ate dihole tshɛ ‘diakatanemaka anto.’ (Ets. 17:17; 20:20) Naka sho bu l’akoka wa mbeteta efula, sho koka mbidjasɛ lo dihole dieteta anto efula ko sambishaka wanɛ weteta lawɔ. Kana  sho koka nsambisha lo tshakitudi, fundanɛ mikanda kana lo telefɔnɛ. Apandjudi efula wele bu l’akoka wa nsambisha efula lo luudu la luudu l’ɔtɛ wa yoonge yawɔ kana l’ɔtɛ w’awui akina kokaka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ lo nkamba toho tokina t’esambishelo tɔsɔ.

¹¹ Kaanga mbeyɛ l’ekakatanu wendana la yoonge, wɛ koka nkotsha olimu w’Okristo dimɛna. Tɔsɛdingole nto ɛnyɛlɔ ka ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ. Nde akate ate: “Lo akambo tshɛ, dimi lekɔ la wolo oma le ɔnɛ lambisha lokalo.” (Flpɛ. 4:13) Pɔɔlɔ aki l’ohomba wa wolo ɔsɔ etena kakandatate hemɔ lo lɔkɛndɔ lande lɔmɔtshi la misiɔnɛrɛ. Nde akalembetshiya ase Ngalatiya ate: “Hemɔ kaki la mi lo demba kakambisha diaaso dia ntondo dia nyewoya lokumu l’ɔlɔlɔ.” (Ngal. 4:13) Woho akɔ waamɛ mbele, ekakatanu ayɛ wendana la yoonge koka kosha waaso wa nsambisha anto akina lokumu l’ɔlɔlɔ, ɛnyɛlɔ adɔkɔtɛlɛ, enganga ndo anto akina wakokimanyiya. Efula k’anto asɔ mongaka lo olimu etena kasambisha apandjudi lawakawɔ.

12. ‘Mbika’ sso lo dui dimɔtshi kɛdikɛdi na?

¹² Yeso akate ate: “Sso mbele tala dia demba. Ɔnkɔnɛ, naka sso diayɛ mbikama lo dui di’ɔlɔlɔ [kana “diekɔ ɔsɛlɛngɛ,” nɔtɛ], kete demba diayɛ di’otondo diayonga osase.” (Mat. 6:22) Akandalange mbuta? Nde akalange mbuta dia sho pombaka mbetɛ lɔsɛnɔ laso ɔsɛlɛngɛ kana ndjasha lo oyango ɔtɔi, aha la mbekola yimba yaso oma l’oyango akɔ. Yeso ndamɛ akasha ɛnyɛlɔ lo ndjasha lɔsɛnɔ lande l’otondo l’olimu w’esambishelo ndo nde aketsha ambeki ande dia ntetemala ndjasha lo kambɛ Jehowa ndo Diolelo Diande. Sho mbokoyaka Yeso  lo ndjasha tshɛ l’olimu aso w’Okristo, “[lo ntetemala] nyanga ntondo Diolelo la losembwe laki Nzambi.”—Mat. 6:33.

13. Kakɔna kakoka tokimanyiya dia sho ndeka ndjasha l’olimu aso w’Okristo?

¹³ Yoho mɔtshi ya ndjasha tshɛ l’olimu w’esambishelo ele lo mbetɛ lɔsɛnɔ laso ɔsɛlɛngɛ dia sho ndjasha efula lo nkimanyiya anto dia vɔ mbeya ndo nanga Jehowa. * Ɛnyɛlɔ, onde hatokoke ntshikitanya wenya wakambaso olimu wa l’emunyi dia sho ndeka mbetsha wenya l’esambishelo lo lomingu? Onde hatokoke nkitshakitsha wenya wetshaso lo ɔkɔkwɛlɔ wa demba?

14. Etshikitanu akɔna wakasale wadi l’omi amɔtshi dia vɔ nkondja etena k’efula dia nsambisha?

¹⁴ Kɛsɔ mbakasale ekumanyi kelɛwɔ Elias nde la wadɛnde. Nde mbutaka ate: “Sho kokoka nkamba olimu w’ombatshi mboka l’etena kɛmɔtshi, koko takahombe nsala awui amɔtshi dia ntatɛ olimu ɔsɔ. Diakɔ diele, takasale towuiwui tɔmɔtshi dia sho ndeka nkondja etena ka nsambisha. Ɛnyɛlɔ takakitshakitsha adepasɛ, takewɔ tɔkɛnyɔ takatɔsɛka wenya efula ndo takalɔmbɛ ewandji aso w’olimu dia ntshikitanya ekongelo k’olimu dia sho ndeka nkondja etena ka nsambisha. Etombelo wakonge la dui sɔ ele, takonge l’akoka wa sambishaka l’akɔlɔ, mbeka l’anto efula Bible ndo sambishaka mbala hiende l’atei wa lomingu lo ngɔndɔ. Ɔsɔ aki mɛtɛ dui di’ɔngɛnɔngɛnɔ!”

15-16. Lo ndjela 1 Timɔte 4:13, 15, ngande wakokaso ntetemala ndowanya akoka aso wa nsambisha? (Enda ndo kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “ Eyango wayokimanyiya dia nkotsha olimu ami w’Okristo dimɛna.”)

¹⁵ Yoho kina yakokaso nkamba olimu w’Okristo dimɛna ele ndowanya akoka  aso wa nsambisha. Anto wakamba weho w’elimu ɛmɔtshi nɔmbamaka dia nongolaka olowanyelo dia ndowanya diewo ndo akoka awɔ. Kɛsɔ mbalɔmbama ndo le esambisha wa Diolelo. Sho pombaka ntetemala mbeka dia ndeka monga la diewo l’olimu aso w’esambishelo.​—Tok. 1:5; adia 1 Timɔte 4:13, 15.

¹⁶ Ko ngande wakokaso ntetemala mpama l’olimu aso w’esambishelo? Lo mbidja yimba lo atɔndɔ walongolaso lomingu tshɛ lo Losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso. Losanganya lɔsɔ toshaka olowanyelo wa dimɛna efula watokimanyiya dia talowanyaka yema yema akoka aso l’olimu w’esambishelo. Ɛnyɛlɔ, etena kasha ɔnɔmbɔdi wa losanganya ambeki w’oma la mbisha asawo alako, sho koka mbeya awui amɔtshi wakoka tokimanyiya dia ndjalowanya l’esambishelo. Sho koka nkamba l’alako asɔ mbala kayela kayotosambisha onto ɔmɔtshi. Sho koka nɔmba ekimanyielo le omendji w’olui aso w’esambishelo kana nsambisha la nde kana l’opandjudi okina wele la diewo, ombatshi mboka kana omendji w’otshimbedi. Naka sho ndeka monga la diewo dia nkamba la dihomɔ tshɛ diele lo Ɛngɔ kombaso dihomɔ dia mbetsha, kete tayoleka ngɛnangɛna nsambisha ndo mbetsha.

17. Ɛlɔlɔ akɔna wayoyokondja naka wɛ nkotsha olimu ayɛ w’Okristo dimɛna?

¹⁷ Ekɔ diɛsɛ dia woke woho waketawɔ Jehowa dia sho monga “ekambi kaamɛ” la nde! (1 Kɔr. 3:9) Naka wɛ “nshikikɛ akambo woleki ohomba” ndo ndjasha l’olimu w’Okristo, kete wɛ “[ayokambɛ] Jehowa l’ɔngɛnɔngɛnɔ.” (Flpɛ. 1:10; Os. 100:2) Oko weyɛ okambi wa Nzambi, wɛ koka monga l’eshikikelo dia nde ayokosha wolo weyɛ l’ohomba dia nkotsha olimu ayɛ w’Okristo oyadi ekakatanu kana elelo wele la yɛ. (2 Kɔr. 4:1, 7; 6:4) Oyadi wɛ ekɔ la diaaso dia nsambisha efula kana yema tshitshɛ, wɛ koka ‘monga l’ɔkɔkɔ wa ngɛnangɛna’ naka wɛ nkamba olimu ayɛ w’Okristo l’anima ayɛ tshɛ. (Ngal. 6:4) Etena kakotshayɛ olimu ayɛ w’Okristo dimɛna, wɛ mɛnyaka dia wɛ mbokaka Jehowa ndo wonya ayɛ onto ngandji. “Lo nsala ngasɔ, wɛ ayoyashimbɛ ndo ayoshimbɛ wanɛ wakohokamɛ.”—1 Tim. 4:16.