Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

SAWO DIA WEKELO 16

Tosuke akambo wa mɛtɛ wendana la nyɔi

Tosuke akambo wa mɛtɛ wendana la nyɔi

“[Sho tshikitanyaka] ɛtɛkɛta wa mɛtɛ wakasambiyama la ɛtɛkɛta wa lokeso wakasambiyama.”​—1 JNI. 4:6.

OSAMBO 73 Otosha dihonga

AWUI WAYƆTƐKƐTAMA *

Lo dihole dia ndjasha lo mbekelo yahangɛnyangɛnya Nzambi, samba ewotɔ ayɛ wambovusha lakiwɔ la ngandji (Enda odingɔ 1-2) *

1-2. a) Lo toho takɔna tambonganyiya Satana anto? b) Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?

SATANA, “she kashi,” ambonganyiya anto efula oma k’etatelo k’ɔkɔndɔ w’anto. (Jni. 8:44) L’atei wa kashi yande mɔtshi mbele ndo wetshelo wa kashi wendana la nyɔi ndo lɔsɛnɔ la l’ɔkɔngɔ wa nyɔi. Wetshelo ɛsɔ ntomba oma lo lokema la mbekelo ndo ditshelo diohikami lo wɔma woka anto nyuma ya wavɔ. Etombelo wele la dui sɔ ele, anangɛso l’akadiyɛso efula pombaka “ndɔ ta dia wolo dikambo dia mbetawɔ” etena kavɔ ose nkumbo kawɔ ɔmɔtshi kana onto la lo tshunda.​—Judɛ 3.

2 Naka wɛ ekɔ la ntondo k’ehemba wa ngasɔ, kakɔna kayokokimanyiya dia nsukɛ kɛnɛ ketsha Bible lo dikambo dia nyɔi? (Ɛf. 6:11) Ngande wakokayɛ nsamba ndo nkeketsha osekayɛ Okristo lele la ntondo ka tɔsɛngiya tɔlɔmba dia ndjasha lo mbekelo mɔtshi yahangɛnyangɛnya Nzambi? Tayɔsɛdingola lo sawo nɛ ɛlɔmbwɛlɔ katosha Jehowa. Ntondotondo, nyɛsɔ tɔsɛdingole kɛnɛ kata Bible lo dikambo dia nyɔi.

MƐTƐ KENDANA LA EONGELO KA WANƐ WAVƆ

3. Etombelo akɔna wakonge la kashi ka ntondo?

3 Nzambi kokongɛ di’anto mvɔ. Koko dia nsɛna pondjo pondjo, Adama la Eva wakahombe nkitanyiya Jehowa lakawasha didjango dia wɔdu nɛ: “Tɔlɛke elowa w’oma l’osongo w’ewo ka kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la kɛnɛ kele kɔlɔ, nɛ dia lushi layoyɔlɛ, wɛ ayovɔ ndooko onyake.” (Eta. 2:16, 17) Oma laasɔ, Satana akayaahemba. Lo tshimbo y’oloyi, nde akatɛ Eva ate: “Hanyotovɔ mɛ!” Lonyangu ko, Eva aketawɔ kashi kɛsɔ ndo akale olowa. L’ɔkɔngɔ diko, ndo omɛnde lawɔ akayɔlɛ olowa. (Eta. 3:4, 6) Ngasɔ mbakayɔtɔ pɛkato ndo nyɔi lo nkumbo k’anto.​—Rɔmɔ 5:12.

4-5. Ngande watetemala Satana nkesa anto?

4 Adama l’Eva wakavu paka oko wakawatɛ Nzambi. Koko Satana kotshika mbuta kashi lo dikambo dia nyɔi. L’ɔkɔngɔ diko, nde akayotatɛ mbuta kashi kina. Kashi kɛmɔtshi ele wetshelo w’ɔnɛ demba di’emunyi mvɔka, koko etenyi kande kɛmɔtshi tetemalaka nsɛna, ondo l’andja wahɛnama. Woho watama kashi kɛsɔ lo toho totshikitanyi ekɔ lo minganyiya lokema l’anto polo ndo ɛlɔ kɛnɛ.​—1 Tim. 4:1.

5 Lande na kakesama anto efula? Satana kambaka la woho wayaoka anto lo kɛnɛ kendana la nyɔi dia nde mbakesa. Lam’ele takatongama dia sɛnaka pondjo pondjo, sho hatolange mvɔ. (Ond. 3:11) Sho mbɔsaka nyɔi oko otunyi.​—1 Kɔr. 15:26.

6-7. a) Onde Satana akatondoya dia mbishɛ mɛtɛ kendana la wanɛ wavɔ? Lembetshiya. b) Ngande wambototshungola akambo wa mɛtɛ wa lo Bible oma lo wɔma wa wanɛ wavɔ?

6 Kaanga mbakasale Satana la wolo, mɛtɛ kendana la nyɔi kombishɛma. Lo mɛtɛ, nshi nyɛ anto efula mbeyaka ndo sambishaka kɛnɛ ketsha Bible lo dikambo dia eongelo ka wanɛ wavɔ ndo elongamelo kele la wanɛ wavɔ. (Ond. 9:5, 10; Ets. 24:15) Akambo wa mɛtɛ asɔ tokeketshaka diaha mboka wɔma w’anyanya ndo monga l’okandokando. Ɛnyɛlɔ, oko weso ekambi wa Jehowa, sho hatoke nyɔi kana wanɛ wavɔ wɔma. Sho mbeyaka dia vɔ bu la lɔsɛnɔ ndo hawokoke salɛ ndooko onto kɔlɔ. Ekɔ oko vɔ wekɔ lo djɔ ya baku. (Jni. 11:11-14) Sho mbeyaka nto dia wanɛ wavɔ haweye ndooko dikambo diasalema. Diakɔ diele lo eolwelo, kaanga wanɛ wakavu ambeta ntambe efula, wayɛna di’etena kambeta kekɔ mondo oko lo kamula ka sso.

7 Onde wɛ mbetawɔka dia mɛtɛ kendana la eongelo ka wanɛ wavɔ mbokɛmaka hwe, kekɔ wɔdu ndo mbɔtɔnɛka? Ande otshikitanu wele l’awui asɔ la kashi yadianganya Satana lee! Laadiko dia minganyiya anto, kashi shɔ mamatanyɛka Otungi aso. Dia tokimanyiya dia ndeka nshihodia awui wa kɔlɔ wasala Satana, tayanga nsɛdingola ambola anɛ: Ngande wamamatanyɛ kashi ya Satana Jehowa? Ngande wakonyayɔ anto dia mfɔnya di’oshinga w’etshungwelo wa Kristo bu ohomba? Ngande wambaahatanyɛ kashi shɔ anto ɔkɛyi ndo asui?

KASHI YA SATANA MBELE LO KIƆKƆ Y’ASUI EFULA

8. Oko wadiɛnya Jɛrɛmiya 19:5, ngande wele kashi ya Satana yendana la wanɛ wavɔ mamatanyɛka Jehowa?

8 Kashi ya Satana yendana la wanɛ wavɔ mamatanyɛka Jehowa. Kashi shɔ mendanaka ndo la wetshelo w’ɔnɛ wanɛ wavɔ sowaka lo ifɛrnɔ. Wetshelo wa ngasɔ mamatanyɛka Nzambi! Lo ngande? Lo mɛtɛ, wetshelo ɛsɔ konyaka anto dia mbetawɔ ɔnɛ Nzambi ka ngandji ekɔ la lonto lele oko laki Diabolo. (1 Jni. 4:8) Ngande wayaokayɛ lo dui sɔ? Dui dioleki ohomba ele, ngande wayaoka Jehowa lo dui sɔ? Kɛnɛ koleki tshɛ ele, nde petshaka akambo tshɛ w’esehe.​—Adia Jɛrɛmiya 19:5.

9. Shɛngiya yakɔna yele la kashi ya Satana lo mbetawɔ kele l’anto l’oshinga w’etshungwelo wa Kristo wɔtɛkɛtami lo Joani 3:16 ndo 15:13?

9 Kashi ya Satana yendana la nyɔi kitshakitshaka mbetawɔ lo oshinga w’etshungwelo wa Kristo. (Mat. 20:28) Kashi kekina ka Satana ele ɔnɛ anto wekɔ la anima wahavu. Otondonga dui sɔ diekɔ mɛtɛ, tshike onto tshɛ otɔsɛnaka pondjo pondjo. Kristo totondokimɔ lɔsɛnɔ lande oko oshinga w’etshungwelo dikambo diaso dia sho nkondja lɔsɛnɔ la pondjo. Tolembete ɔnɛ olambo wa Kristo ekɔ djembetelo ya ngandji koleki woke kakawɛnya nkumbo k’anto. (Adia Joani 3:16; 15:13.) Ohokanyiya woho wayaoka Jehowa nde la Yeso lo dikambo dia wetshelo wetɛ woshasha wa nɛmɔ ɔsɔ dui di’anyanya!

10. Ngande wele kashi ya Satana lo dikambo dia nyɔi fudiɛka anto ɔkɛyi ndo asui?

10 Kashi ya Satana fudiɛka anto ɔkɛyi ndo asui. Anto koka mbutɛ ambutshi walela ɔnawɔ lambovɔ ɔnɛ Nzambi kambɔsa ɔnawɔ, ondo dia nde tonga ondjelo l’olongo. Onde kashi ka Satana kɛsɔ tutshaka kandji kawɔ, kana kifudiaka? Wakakambaka la wetshelo wa kashi w’ifɛrnɔ dia mbisha yɛkɛnɛndɛ lo dikambo di’ɔhɛnyɔhɛnyɔ, mbidja ndo tshelo ya mpanɛ wanɛ wakalɔshanaka la wetshelo w’ɔtɛmwɛlɔ l’osongo ko mbatshumba. Lo ndjela dibuku dimɔtshi dia lo Tominadi ta l’Espagne, ondo anto amɔtshi waki lo kiɔkɔ ya nyɔi k’esehe kɛsɔ waketawɔka ɔnɛ vɔ wakashaka tsho anto wakatonaka wetshelo awɔ “dilanya dia vɔ tooki woho wele ifɛrnɔ wa dja ya pondjo” l’oyango wa vɔ ndjatshumoya ntondo ka vɔ mvɔ ndo diaha tɔɔtɔ lo ifɛrnɔ. Lo wedja efula, anto sɛngiyamaka dia ntɛmɔla ashidi, mbalɛmiya kana nyanga ɔtshɔkɔ oma le wɔ. Akina nangaka mbututadia watshɛwɔ dia mbewɔ dilanya oma le wɔ. Lonyangu ko, waetawɔ wohikami lo kashi ya Satana shɔ hela esambelo ka mɛtɛ. Koko, vɔ mbelaka tsho ekiyanu kana wɔma.

WOHO WAKOKASO NSUKƐ AKAMBO WA MƐTƐ WA LO BIBLE

11. Ngande wakoka ase nkumbo kana angɛnyi aso wele la tokanyi t’ɛlɔlɔ totshutshuya diaha sho nkitanyiya Ɔtɛkɛta wa Nzambi?

11 Ngandji kokaso Nzambi ndo Ɔtɛkɛta ande tokeketshaka dia nkitanyiya Jehowa oyadi etena kalanga ase nkumbo kana angɛnyi aso wele la tokanyi t’ɛlɔlɔ totshutshuya dia ndjasha lo ditshelo diahɔtɔnɛ l’Afundelo diendana la wanɛ wavɔ. Vɔ mbeyaka tootsha nsɔnyi naka sho hatoyasha lo ditshelo sɔ, ondo lo mbuta ɔnɛ hatolange kana hatɔlɛmiya ɔnɛ lambovɔ. Kana vɔ mbeyaka mbuta ɔnɛ lɔkɛwɔ laso koka salɛ ɔnɛ lambovɔ kɔlɔ dia nde tɔsɛna dihole dikina. Ngande wakokaso nsukɛ mɛtɛ ka lo Bible? Tɔsɛdingole woho wakokaso nkamba la atɔndɔ wa lo Bible wayela anɛ.

12. Mbekelo yakɔna yendana la wanɛ wavɔ yɛnama hwe dia hayɔtɔnɛ l’Afundelo?

12 Ɔsa yɛdikɔ ya ‘ndjakakitola’ la waetawɔ ndo mbekelo yahɔtɔnɛ l’Afundelo. (2 Kɔr. 6:17) Lo disɛnga dimɔtshi dia lo Caraïbes, anto efula mbetawɔka ɔnɛ l’ɔkɔngɔ wa nyɔi k’onto, “okishi” ande mbeyaka ntshikala laawɔ ndo mbisha wanɛ wakosalɛ kɔlɔ dilanya. Dibuku dimɔtshi mbutaka ɔnɛ: “Okishi” mbeyaka kaanga “mfukutanya tshunda.” Ekɔ mbekelo kɛmɔtshi ka l’Afrikɛ ka mbifɛ talatala ya lo luudu la ɔnɛ lambovɔ ndo nkadimola foto otsha l’ehele. Lande na? Amɔtshi mbutaka ɔnɛ diaha wanɛ wambovɔ ndjoyaɛna vɔamɛ! Oko weso ekambi wa Jehowa, sho hatetawɔ ɛkɔndɔ kana ditshelo tshɛ diasukɛ kashi ya Satana!​—1 Kɔr. 10:21, 22.

Nsala eyangelo w’amɛna wohikami lo Bible ndo nsawola la ewotɔ ayɛ wele bu Ɛmɛnyi koka kokimanyiya dia mbewɔ ekakatanu (Enda odingɔ 13-14) *

13. Naka wɛ bu l’eshikikelo lo dikambo dia mbekelo kɛmɔtshi, ahombayɛ nsala lo ndjela Jakɔba 1:5?

13 Naka wɛ bu l’eshikikelo lo dikambo dia mbekelo kana tshelo mɔtshi, lɔmba Jehowa ndo lɔmbande lomba. (Adia Jakɔba 1:5.) Oma laasɔ, nsala eyangelo lo ekanda aso. Naka ayonga ohomba, mbola dikumanyi dia l’etshumanelo kanyu kanyi. Vɔ hawotokotɛ kɛnɛ kakokayɛ nsala, koko vɔ koka kokimanyiya dia ntana atɔndɔ wa lo Bible, ɛnyɛlɔ oko wanɛ wasɛdingolaso. Naka wɛ ntakola wanya asɔ, kete wɛ ekɔ lo mbekiya “wolo wa shɛnɔdi” yayɛ ndo wolo ɔsɔ wayokokimanyiya “dia ntshikitanya ɔlɔlɔ la kɔlɔ.”​—Hɛb. 5:14.

14. Lo toho takɔna takokaso mbewɔ ntakanya anto?

14 “Nyosale akambo tshɛ dia lotombo la Nzambi. Nyewɔ dia monga otamba wa ntakanya.” (1 Kɔr. 10:31, 32) Etena kɔsaso yɛdikɔ ya ndjasha lo mbekelo kana ditshelo dimɔtshi di’ashidi, sho pombaka nkana yimba nto lo shɛngiya yayonga la yɛdikɔ yaso lo nkum’etema y’anto akina, djekoleko le asekaso Akristo. Hatokombola pondjo ntakanya onto ɔmɔtshi! (Makɔ 9:42) Ndo nto, hatokombola nyangiya wanɛ wele bu Ɛmɛnyi wa Jehowa tshanana. Ngandji kayototshutshuya dia nsawola la wɔ la dilɛmiɛlɔ tshɛ, dui sɔ tombolaka Jehowa. Sho mɛtɛ hatokombola mana l’anto kana mɔnyɔla mbekelo yawɔ y’ashidi. Tohɔ dia ngandji kekɔ la wolo w’efula! Naka sho mbaɛnya ngandji lo mbaɔsa la nɛmɔ ndo mbalɛmiya, kete sho mbeyaka kaanga nɛndja etema wa wanɛ watɔlɔsha.

15-16. a) Lande na kele ekɔ dui dia lomba dia nsala di’anto akina mbeya dietawɔ diaso? Sha ɛnyɛlɔ. b) Ngande wendana ɛtɛkɛta wa Pɔɔlɔ wofundami lo Rɔmɔ 1:16 la so?

15 Sala di’anto mbeya dia wɛ ekɔ Ɔmɛnyi wa Jehowa. (Isa. 43:10) Ondo ayonga dui dia wɔdu dia nkandola ekakatanu naka ewotɔ ndo asukanyi ayɛ mbeya dia wɛ tɛmɔlaka Jehowa Nzambi. Francisco, ladjasɛ la Mozambique, akafunde ate: “Etena kakateke Bible dimi la wadɛmi Carolina, takatɛ ase nkumbo kaso ɔnɛ hatoyolanga ntɛmɔla wanɛ wambovɔ. Yɛdikɔ yaso yakɔtɔ l’ohemba etena kakavu kadiyɛnde la Carolina. Mbekelo ka lo ngelo kakɔ ekɔ ka mbɔtsha odo lo ndjela mbekelo y’ashidi. Oma laasɔ owotɔ wa suke suke pombaka ndala nshi shato lam’akawɔtsha odo. Vɔ fɔnyaka dia mbekelo shɔ mbututadiaka nyuma ka ɔnɛ lambovɔ. Nkumbo kaki Carolina wakalongamɛka dia nde ayolala lam’akawɔtsha odo.”

16 Kakɔna kakasale Francisco nde la wadɛnde? Francisco nembetshiyaka ɔnɛ: “Lam’ele sho mbokaka Jehowa ngandji ndo nangaka mbɔngɛnyangɛnya, takatone ndjasha lo mbekelo kɛsɔ. Ase nkumbo kaki Carolina wakomala efula. Vɔ wakate dia sho kɔnɛmiya ɔnɛ lambovɔ ndo ɔnɛ ase nkumbo hawototembola nto kana tokimanyiya. Lam’ele takaalembetshiya dietawɔ diaso ntondo, sho kɔkɛtshanya lawɔ etena kakiwɔ la nkɛlɛ. Ase nkumbo amɔtshi wakatɔswɛlɛ lo mbuta ɔnɛ sho tambowatɛka la ntondo dietawɔ diaso. L’etena kɛmɔtshi, ewotɔ waki Carolina wakɔlama ndo takonge l’akoka wa mbidja wɔladi. Lo mɛtɛ, amɔtshi wakayoya lakaso dia ndjotɔlɔmba ekanda walembetshiya Bible.” Ɔnkɔnɛ, aha sho mboka nsɔnyi pondjo dia nsukɛ akambo wa mɛtɛ wendana la nyɔi.​—Adia Rɔmɔ 1:16.

TOSAMBE NDO TOKEKETSHA WANƐ WELE LA LƆKƆNYƆ

Angɛnyi wa mɛtɛ sambaka ndo keketshaka wanɛ wambovusha wakiwɔ wa ngandji (Enda odingɔ 17-19) *

17. Kakɔna kakoka tokimanyiya dia monga ɔngɛnyi wa mɛtɛ le osekaso Okristo wele la lɔkɔnyɔ?

17 Etena kavusha osekaso Okristo onto ɔmɔtshi lokande ngandji, sho pombaka nsala la wolo dia monga “ɔngɛnyi wa mɛtɛ . . . , ɔnan[go] lakoka[nde] mendɛ le nde lo tena dia paa.” (Tok. 17:17) Ngande wakokaso monga “ɔngɛnyi wa mɛtɛ,” djekoleko naka ɔnangɛso kana kadiyɛso kele la lɔkɔnyɔ ekɔ lo sɛngiyama dia nsala ditshelo diahetawɔma l’Afundelo? Tɔsɛdingole atɔndɔ ahende wa lo Bible wakoka tokimanyiya dia nsamba ɔnɛ lambovusha.

18. Kakɔna kakatshutshuya Yeso dia ndela, ndo wetshelo akɔna wakondjaso oma l’ɛnyɛlɔ kande?

18 “Nyolele la wanɛ walela.” (Rɔmɔ 12:15) Koka monga dui dia wolo dia mbeya kɛnɛ kakokaso mbutɛ onto ladiɛnɛ la lɔkɔnyɔ. Lo tena dimɔtshi delo diaso mbeyaka ndeka kaanga ɛtɛkɛta. Etena kakavu Lazaro, ɔngɛnyi wa Yeso, Mariya, Maata ndo anto akina wakalele ɔnangɛwɔ ndo ɔngɛnyi awɔ wa ngandji. Nshi nyɛi yakete la ntondo ka Yeso ndjokoma, nde lawɔ “akalele,” kaanga mbakandeyaka ɔnɛ nde ayanga mbolola Lazaro. (Jni. 11:17, 33-35) Delo dia Yeso diakɛnya woho wayaoka She lo dikambo dia nyɔi. Delo sɔ diakɛnya nto ngandji kakokaka Yeso nkumbo kakavusha ndo aha la taamu dui sɔ diakasambe Mariya ndo Maata. Woho akɔ waamɛ mbele, etena kashihodia anangɛso ngandji ndo woho wayakiyanyaso dikambo diawɔ, vɔ shihodiaka dia vɔ bu ekalema, koko vɔ dingama l’angɛnyi waasukɛ ndo waakeketsha.

19. Etena kasambaso osekaso Okristo wele la lɔkɔnyɔ, lo toho takɔna takokaso nkamba la Ondaki 3:7?

19 “Etena ka mbɔlama la etena ka ntɛkɛta.” (Ond. 3:7) Yoho kina yakokaso nsamba osekaso Okristo wele la lɔkɔnyɔ ele lo mbohokamɛ dimɛna. Sha ɔnanyɔ diaaso dia nde kodiholɛ otema ndo tomalake l’ɔtɛ w’awui wa “ɔtɛkɛtatɛkɛta.” (Jɔbɔ 6:2, 3) Nde mbeyaka monga la ekiyanu wa wolo l’ɔtɛ wa tɔsɛngiya t’oma le ase nkumbo wele bu Ɛmɛnyi. Diakɔ diele lɔmba kaamɛ la nde. Sɛngasɛnga “[Ɔn]ɛ latokaka dɔmbɛlɔ” dia nde mbosha wolo ndo shɛnɔdi. (Os. 65:2) Naka kokaka, adia la nde Bible. Kana adiɛnde sawo dimɔtshi diendana la nde di’oma l’ekanda aso, ɛnyɛlɔ oko ɔkɔndɔ wa lɔsɛnɔ ɔmɔtshi wakeketsha.

20. Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo diayela?

20 Ande diɛsɛ diele la so dia mbeya akambo wa mɛtɛ wendana la nyɔi ndo nshi yayaye ya diambo yakongɛ wanɛ wele lo waombo wohɔma lee! (Jni. 5:28, 29) Ɔnkɔnɛ, la dihonga tshɛ nyɛsɔ tosuke akambo wa mɛtɛ ndo tasambisha anto akina oyadi lo ɛtɛkɛta kana l’etsha lo diaaso tshɛ diahombama. Sawo diayela diayɔtɛkɛta yoho kina yadjɛ Satana anto wekamu dia mbeya akambo wa mɛtɛ wendana la diɔtɔnganelo l’ɛdiɛngɛ. Tayeya lande na kahombaso mbewɔ ditshelo ndo tɔkɛnyɔ takonya anto dia ntala lo djonga y’ɛdiɛngɛ shɔ.

OSAMBO 24 Nyoye l’okongo wa Jehowa

^ od. 5 Satana la ɛdiɛngɛ ande wambonganyiya anto efula oma lo kashi yendana la eongelo ka wanɛ wavɔ. Kashi shɔ yambokonya anto efula lo mbekelo yahetawɔma l’Afundelo. Sawo nɛ diayokokimanyiya dia ntshikala la kɔlamelo le Jehowa etena kalanga anto akina kotshutshuya dia ndjasha lo mbekelo shɔ.

^ od. 55 ELEMBETSHIELO W’OSATO: Etena kalela owotɔ awɔ onto ɔmɔtshi lokande ngandji, ase nkumbo kande wele Ɛmɛnyi wa Jehowa wekɔ lo mbosamba.

^ od. 57 ELEMBETSHIELO W’OSATO: L’ɔkɔngɔ wa nsala eyangelo wendana la mbekelo yendana l’okundelo, Ɔmɛnyi wa Jehowa ɔmɔtshi ekɔ lo nembetshiya ewotɔ ande dietawɔ diande la dilɛmiɛlɔ tshɛ.

^ od. 59 ELEMBETSHIELO W’OSATO: Dikumanyi dia l’etshumanelo diasamba ndo diakeketsha Ɔmɛnyi wa Jehowa ɔmɔtshi wambovusha onto lokande ngandji.