1. Kakɔna kahomba Akristo wambobatizama ntetemala nsala?

ONDE wɛ ambobatizamaka? Naka eelo, kete wɛ akɛnya mbetawɔ kayɛ le Jehowa lo sɛkɛ ndo woho walangayɛ nkamba kaamɛ la okongamelo ande. * Lo mɛtɛ, mbetawɔ kayɛ le Jehowa pombaka ntetemala monga wolo. Ndo wɛ pombaka ntetemala nkeketsha dietawɔ diayɛ di’ɔnɛ Jehowa ekɔ lo nkamba l’okongamelo ande ɛlɔ kɛnɛ.

2-3. Lo yoho yakɔna yalɔmbɔla Jehowa okongamelo ande ɛlɔ kɛnɛ? Sha bɛnyɛlɔ.

² Ɛlɔ kɛnɛ, Jehowa ekɔ lo nɔmbɔla okongamelo ande lo yoho yakɛnɛmɔla lonto, sangwelo ndo atɔndɔ ande. Nyɛsɔ tɔsɛdingole waonga asato wa Jehowa wakokaso mɛna l’okongamelo ande.

³ Ntondotondo, “Nzambi keema la shɔnɔdi.” (Ets. 10:34) Ngandji mbakatshutshuya Jehowa dia nkimɔ Ɔnande oko “oshinga w’etshungwelo dikambo di’anto tshɛ.” (1 Tim. 2:6: Jni. 3:16) Jehowa kambaka l’ekambi ande dia nsambisha anto tshɛ walanga mpokamɛ lokumu l’ɔlɔlɔ. Lo nsala ngasɔ, vɔ kimanyiyaka anto efula dia nkondja wahɔ oma l’oshinga w’etshungwelo. Dui dia hende, Jehowa ekɔ Nzambi kadja akambo l’ɔnɔngɔ ndo ka wɔladi. (1 Kɔr. 14:33, 40) Ɔnkɔnɛ, sho pombaka nongamɛ di’atɛmɔdi ande mbokambɛ oko olui wokongɛmi ndo wele lo wɔladi. Dui dia sato, Jehowa ekɔ “Ombetsha wa Woke.” (Isa. 30:20, 21) Diakɔ diele, okongamelo ande ndjashaka tshɛ dia mbetsha Ɔtɛkɛta ande wakasambiyama, oyadi  l’etshumanelo kana l’esambishelo ka lo sɛkɛ. Ngande wakɛnama awui asato asɔ wendana la lonto la Jehowa l’etshumanelo k’Akristo ka lo ntambe ntondo? Ngande wɛnamawɔ nshi nyɛ? Ndo ngande wakoka nyuma k’ekila kokimanyiya etena kakambayɛ kaamɛ l’okongamelo wa Jehowa ɛlɔ kɛnɛ?

4. Oko wotamidiɔ lo Etsha 1:8, kakɔna kakadjangɛ Yeso ambeki ande dia nsala, ndo ekimanyielo kakɔna kakawahombe nongola?

⁴ Lo ntambe ka ntondo. Losango lakasambisha Yeso lakasha anto tshɛ elongamelo. (Luka 4:43) Nde akadjangɛ ambeki ande dia ntetemala nkamba olimu wakandatatɛ, mbuta ate nsambisha “polo ndo l’ahole woleki etale wa lo nkɛtɛ.” (Adia Etsha 1:8.) Lo mɛtɛ, vɔ kokoka nkamba olimu ɔsɔ la wolo awɔ hita. Vɔ waki l’ohomba wa nyuma k’ekila, mbuta ate “okimanyedi” wakalaake Yeso.​—Jni. 14:26; Zɛk. 4:6.

5-6. Lo toho takɔna takakimanyiya nyuma k’ekila ambeki wa Yeso?

⁵ Ambeki wa Yeso wakalongola nyuma k’ekila lo Pɛntɛkɔsta ka lo 33 T.D. L’ekimanyielo ka nyuma kɛsɔ, vɔ wakatatɛ nsambisha mbala kakɔ ɔtɔi, ndo l’etena ka tshitshɛ keto, nunu di’anto diaketawɔ lokumu l’ɔlɔlɔ. (Ets. 2:41; 4:4) Etena kakatombe ɔlɔshamelo, ambeki asɔ komboka wɔma, koko wakakadimɔ le Nzambi dia nkondja ekimanyielo. Vɔ wakalɔmbɛ ɔnɛ: “Kimanyiya ekambi ayɛ dia vɔ ntetemala nsambisha ɔtɛkɛta ayɛ la dihonga tshɛ.” Oma laasɔ, vɔ wakalodiama la nyuma k’ekila ndo wakatetemala “nsambisha ɔtɛkɛta wa Nzambi la dihonga tshɛ.”​—Ets. 4:18-20, 29, 31.

⁶ Ambeki wa Yeso wakahomana l’ekakatanu ekina nto. Ɛnyɛlɔ, kɔpi y’Afundelo komonga efula. Vɔ komonga la dihomɔ dia wekelo oko weso la diɔ ɛlɔ kɛnɛ. Ndo ambeki wakahombe sambishaka anto wakatɛkɛtaka ɛtɛkɛta wotshikitanyi. Kaanga mbakiwɔ l’ekakatanu ɛsɔ tshɛ, ambeki waki l’ohetoheto asɔ wakasale kɛnɛ kakɛnama oko hakoke salema. Lo ɛnɔnyi oko akumi asato eto, vɔ wakasambisha lokumu l’ɔlɔlɔ “lo etongelo tshɛ kele l’ɛse olongo.”​—Kɔl. 1:6, 23.

7. Ambeta ɛnɔnyi ndekana 100, ngande wakeyaka ekambi wa Jehowa kɛnɛ kakalɔmbaka Nzambi ndo kakɔna kakawasale?

⁷ Lo nshi yaso nyɛ. Jehowa ekɔ lo ntetemala nɔmbɔla ndo mbisha ekambi ande wolo. Ɛlɔmbwɛlɔ kɛsɔ ndjaka lo yɛdikɔ y’efula, lo tshimbo y’Ɔtɛkɛta ande wakafundama l’ekimanyielo ka nyuma ka Nzambi. Lɔkɔ sho tanaka ɔkɔndɔ w’olimu wa Yeso ndo didjango diakandasha ambeki ande dia ntetemala nkamba olimu wakandatatɛ. (Mat. 28:19, 20) Lo Ngɔndɔ k’esambele 1881, periodikɛ kɛnɛ kakate ɔnɛ: “Sho kombelamɛ, kana kokitama nyuma dia ndjolongola kɛnɛmɔ kana ndjamɔtshɛ ɛngɔnyi, koko dia ndjoyasha ndo nkamba la kɛnɛ kele la so ndo dia nsambisha lokumu l’ɔlɔlɔ.” Biukubuku Waa na wakawasha ɔkɛndɛ wa nsambisha? yakatondjama lo 1919 (lo Angɛlɛ), yakate ɔnɛ: “Kaanga mbele mɛnamaka di’olimu wekɔ wolo, vɔ wekɔ waki Nkumadiɔndjɔ ndo nde ayotosha wolo wa sho mbokamba.” Eelo, l’ɛnyɛlɔ k’Akristo wa lo ntambe ka ntondo, anangɛso asɔ wakayasha la dihonga tshɛ l’olimu, wele l’eshikikelo ɔnɛ nyuma k’ekila kayowakimanyiya dia nsambisha weho w’anto tshɛ. Tekɔ lo ntetemala monga l’eshikikelo ka ngasɔ ɛlɔ kɛnɛ.

8-9. Naa toho takamba l’okongamelo wa Jehowa dia dianganya lokumu l’ɔlɔlɔ?

⁸ Okongamelo wa Jehowa kambaka la dihomɔ dioleki amɛna dia dianganya lokumu l’ɔlɔlɔ. L’atei wa dihomɔ sɔ mbele ndo ekanda wa l’akatshi, “Photo-Drame de la création,” waa fɔnɔ, mituka watɔla dui etale, aradiyo, ndo atete edja, ɔrdinatɛrɛ la Ɛtɛrnɛtɛ. Okongamelo wa Nzambi wamboyasha nto l’okadimwelo w’ekanda lo yoho yahatasalemaka ndooko lushi. Lande na? L’oyango wa weho w’anto tshɛ  mboka lokumu l’ɔlɔlɔ l’ɔtɛkɛta awɔ hita. Jehowa bu la shɔnɔdi, nde akate dia lokumu l’ɔlɔlɔ pombaka sambishama le “wedja tshɛ ndo waoho tshɛ ndo ɛtɛkɛta tshɛ ndo weho w’anto tshɛ.” (Ɛny. 14:6, 7) Nde nangaka di’onto tshɛ mboka losango la Diolelo.

⁹ Ko kayotota lo dikambo di’anto wele wolo nkoma lɛnɛ odjashiwɔ, ondo l’ɔtɛ wadjasɛwɔ lo nkombo yalamema wolo? L’oyango wa nsambisha efula l’atei awɔ, okongamelo wa Jehowa ambotondja toho t’esambishelo ka lo sɛkɛ totshikitanyi. Ɛnyɛlɔ, lo 2001, Olui-walɔmbɔla aketawɔ okambelo wa la prezatwara ndo toho tokina tanɛwɔ ekanda la France ndo l’ɔkɔngɔ diko l’ahole akina. Dui sɔ diakonge l’etombelo w’amɛna. Lo 2011, yoho mɔtshi y’oyoyo yakatatɛ l’États-Unis lo dihole dimɔtshi dioleki anto mbeteta dia l’osomba wa New York. L’ɔnɔnyi wa ntondo, takakahe abuku 102 129 ndo periodikɛ 68 911. Ndo anto 4 701 wakalɔmbɛ dia mbeka Bible. Mbokɛmaka dia Jehowa akakambe la nyuma kande k’ekila dia nsukɛ olimu ɔsɔ. Ɔnkɔnɛ, Olui-walɔmbɔla akayetawɔ dia sho kambaka la prezatwara l’andja w’otondo.

10. Akokaso nsala dia sho ndjalowanya l’olimu aso w’esambishelo?

¹⁰ Kɛnɛ kakokayɛ nsala. Nkondja wahɔ tshɛ lo tshɛ oma l’olowanyelo washa Jehowa lo nsanganya y’Akristo. Sambishaka mbala la mbala kaamɛ l’ase olui ayɛ w’esambishelo. Anangɛso l’akadiyɛso wa l’olui ayɛ koka kokimanyiya dia wɛ monga manamana l’olimu w’esambishelo ndo wa mbetsha, ndo vɔ koka kokeketsha oma l’ɛnyɛlɔ kawɔ ka dimɛna. Tetemala nsambisha oyadi ekakatanu akɔna. Oko wadiɛnya divɛsa diɔsami ɔtɛ wa sawo, tekɔ lo nsala lolango la Nzambi aha la wolo aso hita, koko l’ekimanyielo ka nyuma k’ekila. (Zɛk. 4:6) Kɛnɛ koleki tshɛ ele, tekɔ lo nkamba olimu wa Nzambi.

11. Ngande wakakambe olui walɔmbɔla wa lo ntambe ka ntondo kaamɛ diaha ekambi wa Nzambi monga l’ofukutanu?

¹¹ Lo ntambe ka ntondo. Olui walɔmbɔla waki la Jɛrusalɛma wakakambe kaamɛ dia nkimanyiya ekambi wa Nzambi dia ntetemala mbidja  akambo l’ɔnɔngɔ ndo monga lo wɔladi. (Ets. 2:42) Ɛnyɛlɔ, lam’akatombe dikambo dia wonyelo wa mpota oya lo 49 T.D., olui walɔmbɔla akasɛdingola dui sɔ l’ɛlɔmbwɛlɔ ka nyuma k’ekila. Otondonga etshumanelo kakatetemala mbatɔna l’ɔtɛ wa dui sɔ, tshike olimu w’esambishelo totowokambema dimɛna. Kaanga mbakiwɔ ase Juda, apɔstɔlɔ la dikumanyi kɔsɛngiyama la mbekelo y’ase Juda kana la wanɛ wakayietshaka. Koko vɔ wakakambe l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo wakendɛ le nyuma dia nkondja ɛlɔmbwɛlɔ. (Ets. 15:1, 2, 5-20, 28) Etombelo akɔna wakonge? Jehowa akatshɔkɔla yɛdikɔ yawɔ, wɔladi ndo kaamɛ wakonge, ndo olimu w’esambishelo wakatshu otsha la ntondo.​—Ets. 15:30, 31; 16:4, 5.

12. Kakɔna kɛnya di’awui wekɔ lo mbidjama l’ɔnɔngɔ ndo wɔladi wekɔ l’okongamelo wa Jehowa ɛlɔ kɛnɛ?

¹² Lo nshi yaso nyɛ. Okongamelo wa Jehowa wekɔ lo nkamba dia nkimanyiya ekambi wa Jehowa dia ntetemala mbidja akambo l’ɔnɔngɔ ndo dia wɔladi monga. Lo 1895, Tshoto y’Etangelo ya Siɔna, ɔkɛndji wewoya woongelo wa Kristo ya Ngɔndɔ ka dikumi l’ɔtɔi 15 yaki la sawo diaki l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Akambo wasaleme dimɛna ndo aha l’ofukutanu” diakɔsama oma lo 1 Kɔrɛtɔ 14:40. Sawo diakɔ diakate ɔnɛ: “Apɔstɔlɔ waki l’akambo efula wa mbutɛ etshumanelo ka lo ntambe ka ntondo lo kɛnɛ kendana la mbidja akambo l’ɔnɔngɔ. . . . Ekɔ ohomba ntetemala mbidja yimba lo ‘akambo wakafundama ntondo dia tosha wetshelo.’” (Rɔmɔ 15:4) Eelo, oko wakidiɔ le Akristo wa lo ntambe ka ntondo, okongamelo wa Jehowa wa nshi nyɛ kombolaka di’akambo salema aha l’ofukutanu ndo lo wɔladi. Ɛnyɛlɔ, naka wɛ ndjela Wekelo wa Tshoto y’Etangelo l’etshumanelo kekina, kana lo wodja okina, kete wɛ ayeya woho wayɔlɔmbwama wekelo akɔ ndo sawo diayekama. Mbala kakɔ ɔtɔi, wɛ ayoyaoka oko wɛ ekɔ l’etshumanelo kanyu. Paka nyuma ka Nzambi keto mbakoka nkimanyiya dia kaamɛ ka ngasɔ monga.​—Zɛf. 3:9, nɔtɛ.

13. Lo ndjela Jakɔba 3:17, ambola akɔna wahombaso ndjaoka?

¹³ Kɛnɛ kakokayɛ nsala. Jehowa nangaka di’ekambi ande “nkokɛ kaamɛ ka lo nyuma lo dimama dia wɔladi.” (Ɛf. 4:1-3) Laasɔ yambola ɔnɛ:  ‘Onde dimi kimanyiyaka dia kaamɛ ndo wɔladi monga l’etshumanelo? Onde dimi kitanyiyaka wanɛ walɔmbɔla? Onde anto akina koka ndjaɛkɛ le mi, djekoleko naka lekɔ l’ɛkɛndɛ l’etshumanelo? Onde dimi komaka la wonya, kimanyiyaka anto akina ndo nomɔlomɔka dia nkamba olimu?’ (Adia Jakɔba 3:17.) Naka wɛ mɛnaka ahole amɔtshi wakokayɛ ndjalowanya, kete lɔmba dia nkondja nyuma k’ekila. Naka wɛ mbetawɔ dia tɔ ndeka ndowanya lonto layɛ ndo monga la shɛngiya l’etsha ayɛ, kete anangɛso l’akadiyɛso wayoleka kooka ngandji ndo wayokɔsa la nɛmɔ.

14. Lo ndjela Kɔlɔsayi 1:9, 10, ngande waketshaka Jehowa ekambi ande wa lo ntambe ka ntondo?

¹⁴ Lo ntambe ka ntondo. Jehowa ngɛnangɛnaka efula dia mbetsha ekambi ande. (Os. 32:8) Jehowa nangaka dia vɔ mbeeya, mbolanga ndo nsɛna pondjo pondjo oko anande wa ngandji. Awui asɔ tshɛ totowokoka salema otondonga aha wetshelo watoshande. (Jni. 17:3) Jehowa akakambe l’etshumanelo k’Akristo ka lo ntambe ka ntondo dia mbetsha ekambi ande. (Adia Kɔlɔsayi 1:9, 10) Nyuma k’ekila, mbuta ate “okimanyedi” wakalake Yeso kakawakimanyiya efula. (Jni. 14:16) Tɔ kakakimanyiya ambeki dia nshihodia Ɔtɛkɛta wa Nzambi, ndo mbohɔ akambo efula wakate ndo wakasale Yeso, wakayofundama l’ɔkɔngɔ l’Evanjiliɔ. Ewo kɛsɔ kakakeketsha mbetawɔ k’Akristo wa lo ntambe ka ntondo ndo ngandji kakawokaka Nzambi, kakawokaka Ɔnande ndo kakawokanaka lam’asawɔ.

15. Lo toho takɔna tamboyɛna okotshamelo wa daka dia Jehowa diele lo Isaya 2:2, 3?

¹⁵ Lo nshi yaso nyɛ. Jehowa akate dia “lo etena k’ekomelo ka nshi,” anto wa lo wedja tshɛ wayɔkɛla otsha lo dikona diande dia didjidji dia tetshama mboka yande. (Adia Isaya 2:2, 3.) Tekɔ lo mɛna woho wakotshama prɔfɛsiya kɛsɔ. Ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ wambodiyama laadiko dia  wehɔ w’ɛtɛmwɛlɔ tshɛ wa kashi. Ande dambo dia lo nyuma diatosha Jehowa lee! (Isa. 25:6) Lo tshimbo ya “ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo kɛsɔ,” nde ekɔ lo tosha aha tsho mbo ya ndɛ y’efula, koko ndo mbo ya ndɛ yotshikitanyi ya diambo, ɛnyɛlɔ asawo, filmɛ, ndo tovidɛo. (Mat. 24:45) Sho ndjaokaka oko wakayaoke Elihu, ɔngɛnyi wa Jɔbɔ lakate ate: “Ombetsha akɔna wele oko [Nzambi]?”​—Jɔbɔ 36:22.

16. Akokayɛ nsala dia wɛ mpama lo nyuma?

¹⁶ Kɛnɛ kakokayɛ nsala. Nyuma ka Nzambi kayokokimanyiya dia wɛ nkamba dimɛna la kɛnɛ kadiayɛ ndo kekayɛ l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Lɔmba oko wakalɔmbɛ omembi w’esambo wakate ate: “Jehowa le, ombetsha mboka kayɛ. Dimi layɔkɛndakɛndaka lo mɛtɛ kayɛ. Osanganya otema ami dia mboka lokombo layɛ wɔma.” (Os. 86:11) Diakɔ diele, tetemala ndɛ mbo ya ndɛ ya lo nyuma yatosha Jehowa lo tshimbo y’Ɔtɛkɛta ande ndo y’okongamelo ande. Lo mɛtɛ, oyango ayɛ bu tsho wa nkondja ewo. Wɛ pombaka mbetawɔ ndo nkamba l’awui akɔ lo lɔsɛnɔ layɛ. Nyuma ka Jehowa koka kokimanyiya dia nsala dui sɔ. Wɛ pombaka nto keketshaka ananyɔ l’akadiyɛyɛ. (Hɛb. 10:24, 25) Lande na? Nɛ dia vɔ mbele nkumbo kayɛ ka lo nyuma. Lɔmba nyuma ka Nzambi dia tɔ kokimanyiya dia mbishaka kɔmatɛrɛ y’oma k’ɛse otema lo nsanganya y’Akristo. Lo nsala ngasɔ mbayoyɛnya Jehowa ndo Ɔnande ɔnɛ wɛ nangaka “ɛkɔkɔ” awɔ wa nɛmɔ.​—Jni. 21:15-17.

17. Lo toho takɔna takokayɛ mɛnya dia wɛ sukɛka okongamelo wa Jehowa la kɔlamelo tshɛ?

¹⁷ Keem’edja nto, tshɔi y’okongamelo yayotshikala lanɛ la nkɛtɛ, ele wɔnɛ walɔmbwama la nyuma ka Nzambi. Diakɔ diele, kamba kaamɛ l’okongamelo wa Jehowa l’ohetoheto. Kɛnɛmɔlɛ anto ngandji kaha la shɔnɔdi ka Nzambi lo nsambisha anto tshɛ wahomana la yɛ lokumu l’ɔlɔlɔ. Okoya ngandji kande lo nsala akambo aha l’ofukutanu ndo lo wɔladi lo nsala dia kaamɛ monga l’etshumanelo. Ndo hokamɛ Ombetsha ayɛ wa Woke lo nkondja wahɔ tshɛ lo tshɛ oma lo mbo ya ndɛ ya lo nyuma yatoshande. Etena kayokomɛ andja wa Satana ɔnɛ, wɛ hatoka wɔma. Koko, l’eshikikelo tshɛ wɛ ayonga l’atei wa wanɛ wakamba kaamɛ l’okongamelo wa Jehowa la kɔlamelo tshɛ.