Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

SAWO DIA WEKELO 44

Onde anayɛ wayokambɛ Nzambi lam’ayowola?

Onde anayɛ wayokambɛ Nzambi lam’ayowola?

“Yeso akatahamaka lo lomba, lo demba ndo akatahomɔka lokolo l’ɔlɔ lo washo wa Nzambi ndo w’anto.”​—LUKA 2:52.

OSAMBO 134 Ana wekɔ woshasha w’oma le Nzambi

AWUI WAYƆTƐKƐTAMA *

1. Yɛdikɔ yakɔna yoleki dimɛna yakoka onto tshɛ mbɔsa?

MBALA efula, ɛsɔnwɛlɔ wasala ambutshi mongaka la shɛngiya edja efula le anawɔ. Naka ambutshi nsala ɛsɔnwɛlɔ wa kɔlɔ, kete ɛsɔnwɛlɔ ɛsɔ wayokonya anawɔ dia monga l’ekakatanu. Koko naka vɔ nsala ɛsɔnwɛlɔ w’amɛna, kete vɔ wayokimanyiya anawɔ dia monga la lɔsɛnɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Koko, ana vɔ lawɔ pombaka mbɔsa tɛdikɔ t’amɛna. Yɛdikɔ yoleki dimɛna yakoka onto tshɛ mbɔsa ele kambɛ Jehowa, Shɛso lele l’olongo loludi la ngandji.​—Os. 73:28.

2. Naa ɛsɔnwɛlɔ w’amɛna wakasale Yeso ndo ambutshi ande?

2 Ambutshi wa Yeso wakayashikikɛ dia nkimanyiya anawɔ dia kambɛ Jehowa, ndo ɛsɔnwɛlɔ wakasale ambutshi asɔ wakɛnya dia ɔsɔ mbaki oyango awɔ wakaleke woke lo lɔsɛnɔ. (Luka 2:40, 41, 52) Woho akɔ waamɛ mbele, Yeso akasale ɛsɔnwɛlɔ w’amɛna wakookimanyiya dia nkotsha ɔkɛndɛ ande lo sangwelo dia Jehowa. (Mat. 4:1-10) Yeso akayonga pami k’ɔlɔlɔ, kaki la kɔlamelo ndo la dihonga, ambutshi tshɛ woka Jehowa ngandji mongaka l’ofunu ndo l’ɔngɛnangɛnɔ dia monga l’ɔna la ngasɔ.

3. Ambola akɔna wayangaso nsɛdingola lo sawo nɛ?

3 Lo sawo nɛ, tayanga nsɛdingola ambola wayela anɛ: Ɛsɔnwɛlɔ akɔna w’amɛna wakasale Jehowa lo dikambo dia Yeso? Wetshelo akɔna wakoka ambutshi w’Akristo nkondja oma l’ɛsɔnwɛlɔ wakasale Yɔsɛfu la Mariya? Ndo wetshelo akɔna wakoka ana w’Akristo nkondja oma l’ɛsɔnwɛlɔ wakasale Yeso?

NYOKONDJA WETSHELO OMA L’ƐNYƐLƆ KA JEHOWA

4. Ɛsɔnwɛlɔ akɔna w’amɛna wakasale Jehowa lo dikambo di’Ɔnande?

4 Jehowa akasɔnɛ Yeso ambutshi w’amɛna efula. (Mat. 1:18-23; Luka 1:26-38) Ɛtɛkɛta w’oma k’ɛse otema waki Mariya wofundami lo Bible mɛnyaka dia nde akalangaka Jehowa efula ndo Ɔtɛkɛta ande. (Luka 1:46-55) Ndo kɛnɛ kakasale Yɔsɛfu la ɛlɔmbwɛlɔ ka Jehowa mɛnyaka dia nde akokaka Nzambi wɔma ndo akalangaka mbɔngɛnyangɛnya.​—Mat. 1:24.

5-6. Awui akɔna waketawɔ Jehowa dia vɔ komɛ Ɔnande?

5 Tolembete dia Jehowa kɔsɔnɛ Yeso ambutshi waki l’ɔngɔnyi. Olambo wakakimɔ Yɔsɛfu la Mariya l’ɔkɔngɔ wa eotwelo ka Yeso wakɛnyaka dia vɔ waki wola. (Luka 2:24) Ondo Yɔsɛfu aki la tshombotombo yakandasalaka olimu ande w’abaya suke la luudu lande la Nazarɛtɛ. Ondo vɔ komonga la lɔsɛnɔ la kawotake, djekoleko etena kakatafulaka nkumbo kawɔ polo lo ana oko esambele.​—Mat. 13:55, 56.

6 Jehowa akakokɛ Yeso oma lo waale ɛmɔtshi, koko nde kokokɛ Ɔnande oma lo waale tshɛ. (Mat. 2:13-15) Ɛnyɛlɔ, Yeso aki l’ewotɔ waki kombeetawɔka. Ohokanyiya lonyangu lakahombe monga la Yeso dia monga l’ase nkumbo waki kombeetawɔka oma l’etatelo oko Mɛsiya. (Makɔ 3:21; Jni. 7:5) Ondo Yeso akadiɛnɛ nto l’ɔkɛyi wa nyɔi ka Yɔsɛfu, she ka loodia. Ondo nyɔi ka Yɔsɛfu kɛsɔ akakonya Yeso, laki ɔna enondo, dia mbɔsa dihole diande ndo nkamba olimu wakandakambaka. (Makɔ 6:3) Etena kakandayolaka, Yeso akeke woho wa kotshɛ nkumbo kande ehomba awɔ. Ondo nde akakambaka olimu wa wolo dia mbasukɛ. Diakɔ diele, nde akeyaka woho watɔlɛmbaka anto demba l’ekomelo ka lushi l’olimu.

Ambutshi, nyɔlɔngɔsɔlɛ ananyu lo kɛnɛ kendana l’awui wa lo lɔsɛnɔ lo mbaetshaka woho wa ndjaɛkɛ l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi dia nkondja alako (Enda odingɔ 7) *

7. a) Ambola akɔna wakoka nkimanyiya atshukanyi walanga mbota ana? b) Ngande wakoka Tokedi 2:1-6 nkimanyiya ambutshi dia mbodia ana?

7 Naka nyekɔ wadi l’omi ndo nyu nangaka mbota ana, kete nyoyambole ɔnɛ: ‘Onde tekɔ anto wele l’okitshakitsha ndo wele la lonyuma la dimɛna wakoka Jehowa nsɔna dia nkokɛ ana wayotɔ?’ (Os. 127:3, 4) Naka wɛ ekɔ ombutshi, kete yambola ɔnɛ: ‘Onde dimi mbetshaka anami dia ekɔ ohomba nkamba olimu wa wolo?’ (Ond. 3:12, 13) ‘Onde dimi salaka la wolo dia nkokɛ anami oma lo waale wa lo demba ndo wendana la lɔkɛwɔ wakoka mbakomɛ l’andja wa Satana ɔnɛ?’ (Tok. 22:3) Wɛ hokoka nkokɛ anayɛ oma l’ekakatanu tshɛ wakoka mbakomɛ. Dui sɔ hakoke salema. Koko, wɛ kokaka tawalɔngɔsɔlaka yema yema ndo la ngandji tshɛ lo kɛnɛ kendana l’awui wa lo lɔsɛnɔ lo mbaetsha woho wa ndjaɛkɛ lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi. (Adia Tokedi 2:1-6.) Ɛnyɛlɔ, naka owotɔ ayɛ ambotshika ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ, kete nkimanyiya anayɛ dia mbeka oma l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi lande na kele ekɔ ohomba ntshikala la kɔlamelo le Jehowa. (Os. 31:23) Kana naka onto ɔmɔtshi lokanyu ngandji ambovɔ, ɛnya anayɛ woho wakokawɔ nkamba l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi dia ndɔshana l’ɔkɛyi ndo monga la wɔladi.​—2 Kɔr. 1:3, 4; 2 Tim. 3:16.

NYOKONDJA WETSHELO OMA LE YƆSƐFU LA MARIYA

8. Lo ndjela Eohwelo k’Ɛlɛmbɛ 6:6, 7, kakɔna kakahombaka Yɔsɛfu la Mariya nsala?

8 Ambutshi wa Yeso wa la nkɛtɛ wakakimanyiya Yeso dia mbola ndo mbetawɔma le Nzambi; vɔ wakayelaka ɛlɔmbwɛlɔ kakasha Jehowa ambutshi. (Adia Eohwelo k’Ɛlɛmbɛ 6:6, 7.) Yɔsɛfu la Mariya wakokaka Jehowa ngandji k’efula, ndo dui diakaleke ohomba le wɔ ele nkeketsha anawɔ dia monga la ngandji ka woho akɔ waamɛ.

9. Naa ɛsɔnwɛlɔ w’ohomba wakasale Yɔsɛfu la Mariya?

9 Yɔsɛfu la Mariya wakatɛmɔlaka Jehowa mbala la mbala kaamɛ l’anawɔ. Aha la taamu, vɔ wakatshɔka lomingu tshɛ lo nsanganya lo shinangɔnga la Nazarɛtɛ, ndo vɔ wakasalaka dambo di’Elekanelo ɔnɔnyi tshɛ la Jɛrusalɛma. (Luka 2:41; 4:16) Ondo vɔ wakakambe la nkɛndɔ yakandaka nkumbo shɔ otsha la Jɛrusalɛma dia mbetsha Yeso ndo anango ɔkɔndɔ wendana l’ekambi wa Jehowa, ndo ondo etena kakawatatshɔka lo mboka vɔ wakatembolaka ahole wɔtɛkɛtami l’Afundelo. Etena kakatafulaka nkumbo kawɔ, ndooko onyake Yɔsɛfu la Mariya wakonge l’okakatanu dia ntetemala ndjasha lo mbekelo y’amɛna ya lo nyuma. Koko vɔ wakakondja wahɔ lo nsala dui sɔ! Lam’ele vɔ waketsha ɔtɛmwɛlɔ wa Jehowa lo dihole dia ntondo, nkumbo kawɔ kakatetemala ndjasukanya la Jehowa.

10. Wetshelo akɔna wakoka ambutshi w’Akristo nkondja oma le Yɔsɛfu la Mariya?

10 Wetshelo akɔna wakoka ambutshi woka Nzambi wɔma nkondja oma le Yɔsɛfu la Mariya? Kɛnɛ koleki ohomba ele, nyetsha ananyu oma l’ɛtɛkɛta ndo oma l’etsha ɔnɛ nyu nangaka Jehowa efula. Nyeye dia woshasha woleki woke wakokanyu mbasha ele mbakimanyiya dia vɔ mboka Jehowa ngandji. Ndo wetshelo ɔmɔtshi woleki ohomba wakokanyu mbaetsha ele woho wa ntetemala nama mbekelo y’amɛna ya lo nyuma, ɛnyɛlɔ mbekaka, nɔmbaka, mbɔtɔka nsanganya ndo sambishaka. (1 Tim. 6:6) Kɛnɛ kele mɛtɛ ele, nyu pombaka mbisha ananyu diangɔ dia lo demba diewɔ l’ohomba. (1 Tim. 5:8) Koko, nyohɔ dia diɔtɔnganelo dia ma ma diele lam’asa ananyu la Jehowa mbayowakimanyiya dia vɔ mbika l’ekomelo ka dikongɛ di’omusu nɛ ko mbɔtɔ l’andja w’oyoyo wa Nzambi, koko aha lomombo la l’emunyi. *​—Ɛzk. 7:19; 1 Tim. 4:8.

Ekɔ dui di’ekeketshelo dia mɛna dia ambutshi w’Akristo salaka ɛsɔnwɛlɔ w’amɛna wa lo nyuma lo dikambo dia nkumbo yawɔ! (Enda odingɔ 11) *

11. a) Ngande wakoka dako diele lo 1 Timɔte 6:17-19 nkimanyiya ambutshi dia nsala ɛsɔnwɛlɔ w’amɛna etena kodiawɔ anawɔ? b) Eyango akɔna wakoka nkumbo kanyu ndjadjɛ, ndo ɛtshɔkɔ akɔna wayonyokondja? (Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “ Eyango akɔna wayonyoyadjɛ?”)

11 Ekɔ dui di’ekeketshelo dia mɛna dia ambutshi efula w’Akristo wekɔ lo nsala ɛsɔnwɛlɔ w’amɛna wa lo nyuma dikambo dia nkumbo yawɔ! Vɔ tɛmɔlaka kaamɛ mbala la mbala. Vɔ mbɔtɔka nsanganya ya l’etshumanelo ndo ya weke. Vɔ sambishaka lokumu l’ɔlɔlɔ. Nkumbo mɔtshi tshɔka dia tosambisha lo bɛtshi dia nkɛtɛ diahaleke sambishama. Nkumbo nkina tshɔka dia tembola Bɛtɛlɛ kana sukɛka elimu wa wokelo wa l’okongamelo wa Jehowa. Wehɔ akɔ tshɛ, nkumbo yasala awui asɔ ndjahondjaka awui amɔtshi wendana l’ekondjelo, ndo ondo vɔ pomanaka l’ekakatanu ɛmɔtshi. Koko, ɛtshɔkɔ wakondjawɔ mbaetɛka mɛtɛ ɛngɔnyi lo nyuma. (Adia 1 Timɔte 6:17-19.) Mbala efula, ana wodiama lo nkumbo ya ngasɔ tetemalaka monga la mbekelo y’amɛna yakawetshama ndo vɔ mongaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ! *​—Tok. 10:22.

NYOKONDJA WETSHELO OMA LE YESO

12. Kakɔna kakahombe Yeso nsala etena kakandole?

12 Mbala tshɛ She Yeso lele l’olongo salaka ɛsɔnwɛlɔ w’amɛna ndo ambutshi ande wa la nkɛtɛ wakɔsaka tɛdikɔ ta lomba. Koko etena kakole Yeso, nde akahombe nsala ɛsɔnwɛlɔ ande hita. (Ngal. 6:5) L’ɛnyɛlɔ k’onto tshɛ la l’atei aso, nde aki la woshasha wa lotshungɔ la nsɔna. Nde akakoke nsɔna dia nyanga ntondo wahɔ ande hita. Koko, nde akasɔnɛ dia ntetemala monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna la Jehowa. (Jni. 8:29) Ngande wakoka ɛnyɛlɔ kande nkimanyiya ɛlɔngɔlɔngɔ ɛlɔ kɛnɛ?

Ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka, tanyotonake kaanga yema ɛlɔmbwɛlɔ kanyosha ambutshi anyu (Enda odingɔ 13) *

13. Ɛsɔnwɛlɔ akɔna w’ohomba wakasale Yeso etena kakinde eke ɔlɔngɔlɔngɔ?

13 L’etatelo ka lɔsɛnɔ lande oko onto, Yeso akasɔnɛ dia nkitanyiya ambutshi ande. Ndooko lushi lakandatone ɛlɔmbwɛlɔ kawɔ, lo mfɔnya ɔnɛ nde mbaleka mbeya akambo. Koko, “nde akakitanyiyaka awui awɔ.” (Luka 2:51) Aha la taamu, Yeso akɔsaka ɔkɛndɛ ande w’ɔna enondo la nɛmɔ. Nde mɛtɛ akadjaka welo w’efula dia mbeka olimu oma le she ka loodia dia nde ndjosukɛ nkumbo kande.

14. Ngande weyaso dia Yeso aki ombeki w’oshika w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi?

14 Ondo ambutshi waki Yeso wakawotɛ woho wakandotɔ lo dihindo ndo kɛnɛ kakate akɛndji waki Nzambi lo dikambo diande. (Luka 2:8-19, 25-38) Yeso kɔngɛnangɛna tsho la kɛnɛ kakawawotɛ; ndo nto nde akekaka Afundelo ndamɛ. Ngande weyaso dia Yeso aki ombeki w’oshika w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi? Nɛ dia etena kakinde eke mangase, embetsha wa la Jɛrusalɛma “wakambaka lo menda yimba yande ndo ekadimwelo ande.” (Luka 2:46, 47) Ndo etena kakinde l’ɛnɔnyi 12 eto, ko Yeso amboshilaka mɛnya dia Jehowa mbele She.​—Luka 2:42, 43, 49.

15. Ngande wakɛnya Yeso dia nde akasɔnɛ dia nsala lolango la Jehowa?

15 Etena kakeye Yeso ɔkɛndɛ ande lo sangwelo dia Jehowa, nde aketawɔ ɔkɛndɛ akɔ. (Jni. 6:38) Yeso akeyaka dia nde ayohetshama oma le anto efula ndo kanyi shɔ yakakoke mbokonya dia nsala akambo woho okina. Koko, nde aketawɔ dia nkitanyiya Jehowa. Etena kakabatizama Yeso lo 29 T.D., dui diakaleke ohomba lo lɔsɛnɔ diakandayasha lɔkɔ ele nsala kɛnɛ kakɔlɔmbaka Jehowa dia nsala. (Hɛb. 10:5-7) Kaanga etena kakinde suke la nkitshiya l’otamba w’asui, Yeso akatetemala ndjashikikɛ dia nsala lolango la She.​—Jni. 19:30.

16. Naa wetshelo ɔmɔtshi wakoka nkondja ana oma le Yeso?

16 Kitanyiya ambutshi ayɛ. L’ɛnyɛlɔ ka Yɔsɛfu la Mariya, ambutshi ayɛ bu kokele. Koko, ambutshi ayɛ wakalongola ɔkɛndɛ oma le Jehowa wa kokokɛ, kolowanya ndo kɔlɔmbɔla. Naka wɛ mbɔsa alako awɔ la nɛmɔ ndo nɛmiya lowandji lawɔ, kete “wɛ [ayoh]omɔ lokolo l’ɔlɔ.”​—Ɛf. 6:1-4.

17. Lo ndjela Jashua 24:15, yɛdikɔ yakɔna yahomba ɛlɔngɔlɔngɔ mbɔsa vɔamɛ?

17 Ɔsa yɛdikɔ yendana l’onto layoyokambɛ. Wɛ pombaka mbeya wɛmɛ ele Jehowa, ele sangwelo diande ndo woho wɔtɔnɛ lolango lande la lɔsɛnɔ layɛ. (Rɔmɔ 12:2) Oma laasɔ, wɛ ayonga l’akoka wa mbɔsa yɛdikɔ yoleki ohomba lo lɔsɛnɔ layɛ, mbuta ate yɛdikɔ ya kambɛ Jehowa. (Adia Jashua 24:15; Ond. 12:1) Naka wɛ ntetemala ndjela mbala la mbala ekongelo ka wadielo wa Bible ndo ka wekelo, kete ngandji kokayɛ Jehowa kayotetemala mfula ndo mbetawɔ kayɛ le nde kayoleka monga wolo.

18. Ɔsɔnwɛlɔ akɔna wahomba ɛlɔngɔlɔngɔ nsala, ndo etombelo akɔna wayonga la dui sɔ?

18 Sɔna dia mbetshaka lolango la Jehowa la ntondo lo lɔsɛnɔ la yɛ. Andja wa Satana ndakaka ɔnɛ naka wɛ nkamba la diewo diayɛ dia ndjakondjɛ wahɔ, kete wɛ ayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Kɛnɛ kele mɛtɛ ele, anto wayasha l’eyango wa l’emunyi ndjaatshatshaka “la lonyangu l’efula.” (1 Tim. 6:9, 10) Lo wedi okina, naka wɛ mpokamɛ Jehowa ndo nsɔna dia mbetsha lolango lande lo dihole dia ntondo lo lɔsɛnɔ layɛ, kete wɛ ayotondoya ndo “[a]yosala akambo la lomba.”​—Jash. 1:8.

KAKƆNA KAYOYƆSƆNA DIA NSALA?

19. Kakɔna kahomba ambutshi mbohɔka?

19 Ambutshi, nyosale tshɛ dia nkimanyiya nkumbo kanyu dia kambɛ Jehowa. Nyoyaɛkɛ le nde, ko nde ayonyokimanyiya dia mbɔsa tɛdikɔ ta lomba. (Tok. 3:5, 6) Nyohɔ dia ananyu wayoleka sɛngiyama la kɛnɛ kasalanyu oleki kɛnɛ katanyu. Diakɔ diele, nyɔshi tɛdikɔ tayowakimanyiya dia vɔ mbetawɔma le Jehowa.

20. Ɛtshɔkɔ akɔna wayokondja ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka naka vɔ nsɔna dia kambɛ Jehowa?

20 Ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka, ambutshi anyu koka nyokimanyiya dia nsala ɛsɔnwɛlɔ wa lomba lo lɔsɛnɔ. Koko, nyu mbahomba nsala la wolo dia mbetawɔma le Nzambi. Diakɔ diele, nyokoya Yeso ndo nyɔsɔnɛ dia kambɛ Shɛnyu ka ngandji lele l’olongo. Naka nyu nsala ngasɔ, kete nyayonga la lɔsɛnɔ lele l’oyango ndo lele l’ɔngɛnɔngɛnɔ nshi nyɛ. (1 Tim. 4:16) Ndo lo nshi yayaye, nyayonga la lɔsɛnɔ loleki dimɛna!

OSAMBO 133 Nyɔtɛmɔlɛ Jehowa lo nshi yanyu y’akɛnda

^ od. 5 Ambutshi w’Akristo nangaka di’anawɔ mbola ndo monga ekambi wa Jehowa wele l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Ɛsɔnwɛlɔ akɔna wakoka ambutshi nsala wayokimanyiya anawɔ dia nkotsha oyango ɔsɔ? Ɛsɔnwɛlɔ akɔna wahomba ana w’Akristo nsala dia ntondoya lo lɔsɛnɔ? Sawo nɛ diayokadimola ambola asɔ.

^ od. 10 Enda dibuku Ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi wa Jehowa wambokaloyama, lk. 69-70, od. 17-18.

^ od. 11 Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Dimi kɔfɔnyaka dia laki l’ambutshi w’amɛna,” lo Emɔ! ka Ngɔndɔ ka dikumi 2011, lk. 20, ndo sawo diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Mukanda wa laande otsha le ambutshi awɔ,” lo Emɔ! ka Ngɔndɔ ka sato 8, 1999, lk. 25 lo Falase.

^ od. 66 ELEMBETSHIELO W’ESATO: Weho akɔ tshɛ, Mariya akakimanyiya Yeso dia nde mboka Jehowa ngandji etena kakinde dikɛnda. Woho akɔ waamɛ mbele, ɛlɔ kɛnɛ ambutshi wa wamato kimanyiyaka anawɔ dia mboka Jehowa ngandji.

^ od. 68 ELEMBETSHIELO W’ESATO: Ndooko onyake Yɔsɛfu akɔsaka wɔtwɛlɔ wa lo shinangɔnga kaamɛ la nkumbo kande la nɛmɔ. Ambutshi w’apami ɛlɔ kɛnɛ koka mbɔsa wɔtwɛlɔ wa nsanganya ya l’etshumanelo kaamɛ la nkumbo kawɔ la nɛmɔ.

^ od. 70 ELEMBETSHIELO W’ESATO: Yeso eka oma le she woho wa nkamba olimu. Ɛlɔ kɛnɛ ɛlɔngɔlɔngɔ koka mbeka oma le ombutshi awɔ wa pami woho wa nkamba olimu.